گوسفند وحشى اوریال

گوسفند وحشی اوریال یکی از 5 نژاد گوسفندهای وحشی‌ای است که در ایران زندگی می‌کنند. این حیوان بزرگ‌ترین گوسفند وحشی ایران است. گوسفندهای وحشی شاخ‌هایی بلند، ضخیم و حلزونی‌شکل دارند و مشخصه‌ی بارز آن‌ها موهای بلند و سفیدرنگی در ناحیه‌ی گلو و سینه است که مانند ریش به‌نظر می‌آیند.



نام فارسی: قوچ (نر) و میش (ماده) اوریال / گوسفند وحشی اوریال

نام انگلیسی: Urial نام علمی: Ovis orientalis arkal

خانواده: خانواده‌ی گاوسانان (Bovidae
 
جمعیت: نامعلوم
 پراکنش:
در پاکستان، کشمیر، شمال غربی هندوستان، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و ترکمنستان پراکنده است. در ایران در شمال خراسان رضوی، خراسان شمالی، شرق گلستان و شمال شرق استان سمنان دیده می‌شود.

 زیست‌گاه:
گوسفند وحشی اوریال در مناطق کوهستانی و تپه‌ماهوری زندگی می‌کند.


 اندازه:

 طول بدن این جانور 110 تا 145 سانتی‌متر، طول دمش 12 تا 15 سانتی‌متر، ارتفاع بدنش 100 سانتی‌متر و وزن آن 25 تا 87 کیلوگرم و بزرگ‌ترین قوچ و میش ایران است.


 ریخت‌شناسی:
 گوسفند اوریال بدنی کشیده و استوانه‌ای دارد. نرها شاخ‌های بلندی دارند که گاهی طول آن‌ها به 118 سانتی‌متر می‌رسد. این شاخ‌ها ضخیم و حلزونی شکل هستند و مقطع آن‌ها مثلثی است. این پستاندار موهای نسبتاً کوتاهی به رنگ زرد شنی تا قهوه‌ای دارد و زیر بدنش سفیدرنگ است. موهای بلند و سفیدرنگی در ناحیه‌ی گلو و سینه‌ی این حیوان دیده می‌شود.


 رژیم غذایی:
گوسفند اوریال از علوفه و بوته‌ها تغذیه می‌کند.


 زادآوری:
جفت‌گیری قوچ و میش اواخر پاییز صورت می‌گیرد و نوزادان پس از 5/5 ماه به‌دنیا می‌آیند


 وضعیت حفاظتی گونه:
این گونه در ایران جمعیت آسیب‌پذیری دارد و با ادامه‌ی روند کنونی، در خطر انقراض قرار خواهد گرفت.

اجداد گوسفند اهلی

 قوچ و میش یا گوسفند وحشی از اجداد گوسفندهای اهلی هستند و می‌توانند با آن‌ها جفت‌گیری کنند. هزاران سال پیش تعدادی قوچ و میش به‌دست انسان‌ها رام شدند و گوسفندهای اهلی به‌وجود آمدند.



مهاجرت‌های ارتفاعی

 مهاجرت ارتفاعی بدین معناست که گوسفند وحشی در فصل بهار در ارتفاعات بالاتر دیده می‌شوند که شاید به دلیل آغاز رویش بهاره‌ی علف‌ها در ارتفاعات باشد. آن‌ها تابستان را هم در همان ارتفاعات بالا می‌گذرانند. گله‌ها برای دوری از گرمای تابستان، دامنه‌های شمالی با شیب ملایم را برای استراحت انتخاب می‌کنند تا علاوه بر استفاده از خنکی دامنه‌ی شمالی، از حشره‌های موذی هم در امان باشند. با آغاز پاییز و زمستان، گله‌های گوسفند وحشی به مناطق کم‌ارتفاع‌تر و دره‌ها و گودی‌ها پناه می‌آورند. زیرا با آغاز فصل سرما، نیاز به آب کم‌تر می‌شود. به‌علاوه، علف‌ها بیش‌تر در گودی‌ها و مناطق کم‌ارتفاع رشد می‌کنند. آن‌ها در این مهاجرت‌ها، مسیرهایی سنتی دارند.

ساختار اجتماعی

گوسفند وحشی به صورت گروهی زندگی می‌کند. معمولاً میش‌ها، بره‌ها و نرهای جوان با هم و جدا از گله‌های مسن‌تر مشاهده می‌شوند. نرها از 3 تا 4 سالگی از گله‌‌ی ماده‌ها و بره‌ها جدا می‌شوند و در گروه‌های جداگانه‌ای زندگی می‌کنند. بنابراین، جدایی نرها از ماده‌ها، پدیده‌ای مرتبط با سن و تدریجی است. به‌طور معمول، گله‌ها در طول فصل جفت‌گیری مخلوط می‌شوند و بعد از آن، قوچ‌ها گله‌های ماده‌ها، بره‌ها و جوان‌های نابالغ را ترک می‌کنند.

نژادهای گوسفند وحشی در ایران

 نژادهای گوناگونی از قوچ و میش در ایران زندگی می‌کنند که هم از نظر ظاهری و هم از نظر تعداد کروموزوم‌ها، با هم تفاوت دارند. این نژادها عبارت‌اند از:

قوچ و میش ارمنی: در تپه‌ماهورها و مناطق استپی شمال غربی و جنوب غربی دیده می‌شوند. در زیر گلو و سینه‌ی آن‌ها ریش و موهای زبر کوتاهی به رنگ قهوه‌ای تا سیاه دیده می‌شود. ماده‌ها شاخ ندارند یا شاخ‌های آن‌ها بسیار کوچک است. قوچ‌های ارمنی در ناحیه‌ی کمر لکه‌ی سفیدرنگی دارند که در اصطلاح به آن «آلاکمر» می‌گویند.

 قوچ و میش اصفهان: که در قسمت‌های جنوب اصفهان و قسمتی از چهارمحال و بختیاری زندگی ‌می‌کنند. از ویژگی‌های بارز این قوچ و میش این است که رنگ بدنشان تیره‌تر از سایر قوچ‌هاست و دست، پا و پوزه‌‌ی آن‌ها سفید است.

قوچ و میش لارستانی: کوچک‌ترین قوچ و میش ایران است. نوک شاخ آن‌ها به موازات گردن انحنا دارد و میش‌ها غالباً شاخ دارند. این قوچ‌ها در هرمود فارس زندگی می‌کنند.



دورگه‌های گوسفند وحشی ایران

در بسیاری از نقاط ایران، نژادهای گوناگون قوچ با هم آمیزش کرده‌‌اند و دورگه‌های متفاوتی به‌وجود آمده است. این جانوران در ظاهر شبیه به هر دو نژادی هستند که با هم آمیزش کرده‌اند؛ ولی از نظر تعداد کروموزوم با آن‌ها متفاوت‌اند. دورگه‌های معروف گوسفندهای وحشی ایرانی عبارت‌اند از:

قوچ و میش البرز مرکزی: از آمیزش گوسفندهای وحشی اوریال و ارمنی به‌وجود آمده است. آن‌ها در محدوده‌ی شرقی پراکندگی خود، به گوسفند وحشی اوریال شباهت بیش‌تری دارند و در محدوده‌ی غربی به قوچ ارمنی شبیه‌ترند.

قوچ و میش کرمان: از آمیزش گوسفندهای وحشی لارستان و اوریال به‌وجود آمده‌اند. شاخ‌های آن‌ها شبیه قوچ اوریال است. در ناحیه‌ی گردنشان هم موهای سیاه و نسبتاً بلندی مشاهده می‌شود. میش‌ها معمولاً شاخ‌های کوتاهی دارند.

 در کشور ما، علاوه بر نژادها و دورگه‌های ذکر شده، گوسفندهایی وحشی زندگی می‌کنند که به دلیل کمبود اطلاعات، نمی‌توان درمورد آن‌ها قاطعانه اظهار نظر کرد.

کتاب آلاینده های زیست محیطی

امروز میخوام یه کتاب کامل و بسیار خوب رو به شما معرفی کنم.... این کتاب نوشته مهندی محمد حسین چوپانی هست که در مورد آلاینده های هوا ، خاک و آب و . . . توضیحاتی رو داده که در پایین کل این کتاب به صورت فایل PDF برای دانلود دوستانی که به این کتاب نیاز دارند و یا میخوان از مطالبش استفاده علمی داشته باشن تقدیم میکنم.

کتاب آلاینده های زیست محیطی

مولف : مهندس محمد حسین چوپانی

این کتاب موضوعات ذیل رو در خودش گنجونده :

آلودگی هوا

آلودگی بوهای نامطبوع

آلودگی صوتی

آلودگی خاک

آلودگی آب

فاضلاب های صنعتی و خطرات ناشی از آنها

سایر انواع فاضلاب

اصول حفاظت از محیط زیست در مقابل آلاینده ها

شاحصهای آلودگی هوا

اصول کنترل آلودگی صوتی

اصول کنترل آلودگی خاک

روشهای مختلف تصفیه آب

روشهای مختلف تصفیه فاضلاب

حفاظت از منابع آب

استانداردهای محیط زیست

استانداردهای تخلیه پساب

قوانین و مقررات محیط زیست در صنایع مختلف

قوانین اصلی بر صنعت نفت

الزامات قانونی بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران در وزارت نفت

دانلود کتاب آلاینده های زیست محیطی

تاثیر بهینه سازی مصرف انرژی بر محیط زیست

 صرف درست و منطقی علاوه بر این که از هدر رفتن ذخایر با ارزش انرژی پیشگیری می کند، آلودگی را نیز کمتر و محیط زیست را سالم تر می کند. باید توجه داشت که در میان آلاینده های محیط زیست آن هایی که از مصرف انرژی های فسیلی حاصل می شوند بیش از انواع دیگر انرژی موجب آلودگی محیط زیست می شوند. 
 

 بطور مثال کاهش ناراحتی و بیماری های مجاری تنفسی، سرفه، سردرد افزایش توان کاری بدن، کاهش ناراحتی های قلبی و گردش خون در انسان سبز شدن برگ ها، رشد و نمو گیاهان و افزایش محصولات در نباتات از اثرات کاهش و از بین رفتن اکسیدهای گوگرد و نیتروژن و مونواکسیدکربن که آلاینده های حاصل از مصرف نادرست سوخت های فسیلی هستند، بر انسان ها و گیاهان می باشد.
 
 

از طرف دیگر کاهش و از بین رفتن گازهای گلخانه ای و نیز باران های اسیدی که باعث از بین رفتن مناطق سبز و گونه های گیاهی و جانوری و گرم شدن هوای زمین می شود، نمونه ای دیگر از اثرات استفاده درست از سوخت های فسیلی است، بد نیست بدانید انرژی مصرفی یک خانواده برای پخت و پز در طول سال ۵/۱ تن گاز گلخانه ای را وارد جو زمین می کند و یا این که تولید برق مصرفی یک یخچال در طول سال ۲ تن گاز گلخانه ای به محیط زیست اضافه می کند

انرژی باد و محیط زیست

گسترش روزافزون نیاز به انرژی و محدودیت منابع فسیلی، افزایش آلودگی محیط زیست ناشی از سوزاندن این منابع، بحث گرم شدن هوا و اثرات پدیده گلخانه‌ای، ریزش باران های اسیدی و ضرورت متعادل نمودن نشر CO2 همگی لزوم صرفه جویی در مصرف سوخت های فسیلی و توجه مضاعف به استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر را ایحاب می کند.

 

 

گستردگی نیاز انسان به منابع انرژی همواره از مسائل اساسی مهم در زندگی بشر بوده و تلاش برای دستیابی به یک منبع تمام نشدنی انرژی از آرزوهای دیرینه انسان بوده است، از نقوش حک شده بر دیوار غارها می توان دریافت که بشر اولیه تواتشته بود نیروی ماهیچه ای را به عنوان یک منبع انرژی مکانیکی به خوبی شناخته و از آن استفاده کند. ولی از آنجایی که این نیرو بسیار محدود و ضعیف است انسان همواره در تصورات خود نیرویی تمام نشدنی را جستجو می کرد که همواره در هر زمان و مکان در دسترس باشد. این موضوع را می توان در داستان های مختلف که ساخته تخیل و ذهن بشر نخستین بوده، به خوبی دریافت. کم کم با پیشرفت تمدن بشری، چوب و پس از آن ذغال سنگ، نفت و گاز وارد بازار انرژی گردید. اما به دلیل افزایش روزافزون نیاز به انرژی و محدودیت منابع فسیلی از یک سو افزایش آلودگی محیط زیست ناشی از سوزاندن این منابع از سوی دیگر اسبفاده از انرژی های تجدیدپزیر را روز به روز با اهمیت تر و گسترده تر نموده است.

 

 

انرژی باد یکی از انواع اصلی انرژی های تجدیدپذیر می باشد که از دیر باز ذهن بشر را به خود معطوف کرده بود به طوری که وی همواره به فکر کاربرد این انرژی در صنعت بوده است. بشر از انرژی باد برای به حرکت درآوردن قایق و کشتی های بادبانی و آسیاب های بادی استفاده می کرده است. در شرایط کنونی نیز با توجه به موارد ذکر شده و توجیه پذیری اقتصادی انرژی باد در مقایسه با سایر منابع انرژی های نو، پرداختن به انرژی باد امری حیاتی و ضروری به نظر می رسد. در کشور ما ایران قابلیت ها و پتانسیل های مناسبی جهت نصب و رها اندازی توربین های برق بادی وجود دارد، که با توجه به توجیه پذیری آن و تحقیقات، مطالعات و سرمایه گذاری که در این زمینه صورت گرفته، توسعه و کاربرد این تکنولوژی چشم آنداز روشنی را فراروی سیاست گذاران بخش انرژی کشور در این زمینه قرار داده است.

 

 

کلیاتی درباره انرژی باد:

انرژی باد نظیر سایر منابع انرژی تجدبدپذیر از نظر جغرافیایی گسترده و در عین حال به صورت پراکنده و غیر متمرکز و تقریبا همیشه در دسترس می باشد. انرژی باد طبیعتی نوسانی و متناوب داشته و وزش دائمی ندارد. هزاران سال است که انسان با استفاده از آسیاب های بادی تنها جز بسیار کوچکی از آن را استفاده می کند.

 

 

این انرژی تا پیش از انقلاب صنعتی به عنوان یک منبع انرژی، به طور گستوره ای مورد بهره برداری قرار می گرفت و لی در دوران انقلاب صنعتی، استفاده از سوخت های فسیلی به دلیل ارزانی و قابلیت اطمینان بالا جایگزین انرژی باد شد. در این دوره توربین بادی قدیمی دیگر از نظر اقتصادی قابل رقابت با بازار انرژی های نفت و گاز نبودند. تا این که در سال های 1973و 1978 دو شوک بزرگ نفتی ضربه بزرگی به اقتصاد انرژی های حاصل از نفت و گاز وارد آورد. به این ترتیب هزیته انرژی تولید شده به وسیله توربین های بادی در مقایسه با نرخ جهانی قیمت انرژی بهبود یافت. پس از آن مراکز و موسسات تحقیقاتی و آزمایشگاهی متعددی در سراسر دنیا به بررسی تکنولوژی های مختلف جهت استفاده از انرژی باد به عنوان یک منبع بزرگ انرژی پرداختند. به علاوه این بحران باعث ایجاد تمایلات جدیدی در زمینه کاربرد تکنولوژی انرژی باد جهت تولید برق متصل به شبکه پمپاژ آب، و تامین انرژی الکتریکی نواحی دور افتاده شد. همچنین در سال های اخیر، مشکلات زیست محیطی و مسائل مربوط به تغییر آب و هوای کره زمین به علت استفاده از منابع انرژی فسیلی بر شدت این تمایلات افزوده است. از سال 1975 پیشرفت های شگرفی در زمینه توربین های بادی در جهت تولید برق به عمل آمده است. در سال 1980 اولین توربین برق بادی متصل به شبکه سراسری نصب گردید. بعد از مدت کوتاهی اولین مزرعه برق بادی چند مگاواتی در امریکا نصب و به بهره برداری رسید.

 

 

در پایان سال 1990 ظرفیت توربین های برق بادی متصل به شبکه در جهان به 200 MW رسید که توانایی تولید سالانه 3200 Gwh برق را داشته که تقریبا تمام این تولید مربوط به ایالت کالیفرنیا آمریکا و کشور دانمارک بود. امروزه کشورهای دیگر نظیر هلند، آلمان، بریتانیا، ایتالیا و هندوستان برنامه های ملی و ویژه ای را در جهت توسعه و عرضه تجاری باد آغاز کرده اند. در طی دهه گذشته، هزینه تولید انرژی به کمک توربین های بادی به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است.

 

 

 ر حال حاضر توربین های بادی از کارآیی و قابلیت اطمینان بیشتری در مقایسه با 15 سال پیش برخوردارند. با این همه استفاده وسیع از سیستم های مبدل انرژی باد ( WECS ) هنوز آغاز نگردیده است. در مباحث مربوط به انرژی باد، بیشتر تاکیدات بر توربین های بادی مبدل برق جهت اتصال به شبکه است. زیرا این نوع از کاربرد انرژی باد می تواند سهم مهمی در تامین برق مصرفی جهان داشته باشد. بر اساس برنامه سیاست های جاری ( CP ) تخمین زده می شود که سهم انرژی باد در تامین انرژی جهان در سال 2020 تقریبا برابر با 375Twh در سال خواهد بود. این میزان انرژی با استفاده از توربین های بادی به ظرفیت مجموع 180 GW تولید خواهد گردید.

 

اما در قالب برنامه ضرورت های زیست محیطی ( ED) سهم این انرژی در سال 2020 بالغ بر 970 Twh در سال خواهد بود. که با استفاده از توربین های بادی به ظرفیت مجموع 470 GW تولید خواهد شد. به طور کلی با استفاده از انرژی باد، به عنوان یک منبع انرژی در دراز مدت می توان دو برابر مصرف انرژی الکتریکی فعلی جهان را تامین کرد.
در بین انرژی های تجدیدپذیر، انرژی باد یکی از اقتصادی ترین روش های تولید برق است که آلودگی محیط زیست را در پی نداشته و پایان پذیر نیز نیست. طبق آمار موجود تولید هر کیلو وات ساعت انرژی الکتریکی از باد می تواند از انتشار حدود یک کیلوگرم CO2 در مقایسه با نیروگاه های سوخت فسیلی جلوگیری نماید. به طور کلی با جایگزینی انرژی برق بادی به جای انرژی برق تولیدی از نیروگاه سوخت فسیلی می توان از انتشار گازهای گلخانه ای کاست. به عنوان نمونه در منجیل هر توربین 500 کیلووات در سال حداقل 1500000 کیلووات ساعت انرژی برق تولید می نماید که باعث کاهش آلاینده های محیط زیست به مقدار زیر خواهد گردید:

 

 

CO2 1275000 Kg

SO2 4350 Kg

NOx 3900 Kg

خاک 150 Kg

خاکستر 82500 Kg

 

 

 

در زمانی که برق مورد نیاز شبکه توسط توربین های برق بادی تزریق می شود برق تولیدی سایر نیروگاه ها کاهش یافته از این رو در مصرف سوخت فسیلی این نیروگاه ها صرفه جویی می گردد که با توجه به میزان تزریق برق بادی به شبکه، از انتشار آلاینده های محیط زیست کاسته خواهد شد.

از طرف دیگر می توان به جاذبه های طبیعی و چشم انداز سیستم های انرژی بادی که در معرض دید افراد قرار می گیرند اشاره کرد که نمایی از انرژی پاک برای مردم تلقی می شود. در ضمن از سطح زمینی که برای احداث مزرعه برق بادی اختصاص می یابد 99% آن قابل استفاده می باشد. گرچه پره های توربین های بادی نوعا بیشتر از 10 متر !! قطر دارند اما از آنجا که در ارتفاع بالاتر از 20 متری قرار دارند، اجازه فعالیت های کشاورزی و دامپروری تا کنار برج توربین ها همچنان فراهم است و شواهد موید این است که حیوانات اهلی و وحشی اطراف مزارع بادی نیز متحمل اثر سوئی نمی گردند. هم چنین مطالعات در کشورهای پیشرو در این تکنولوژی نشان می دهد که تنها 1% از کل سطح مزارع بادی توسط خود این توربین ها اشغال می شوند. در نتیجه با توجه به موارد فوق انرژی بادی در کاهش هزینه های اجتماعی در مقایسه با نیروگاه های سوخت فسیلی که در برگیرنده اثرات برون زایی منفی می باشند توجیه پذیر می باشد و برق حاصل از آن می تواند به عنوان یک انرژی پایدار در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور مورد استفاده قرار گیرد.

حراج محیط زیست برای ژست مدیریتی؟!

با شکل گیری مناطق آزاد در کشور، یکی از مواردی که در برخی از مناطق آزاد انجام گرفت، انجام طرح های مطالعاتی با کمک مشاوران بین المللی درباره گسترش مناطق آزاد ایران و تهیه طرح جامع برای این مناطق بود.

به گزارش «تابناک»، در همین باره، مطالعاتی با مشاوره شرکت بین المللی «سوئکو» در جزیره قشم انجام شد که بالغ بر 23 مجلد حجیم است.

بنا بر این گزارش، این طرح جامع را می توان به نوعی قانون اساسی برای منطقه آزاد قشم نامید، به گونه ای که یکی از مسائلی را که در همه تحقیقات و ارایه راهکارهای خود مد نظر گرفته، پیوست های محیط زیستی برای طرح هایی بوده که باید در آینده در این جزیره بی نظیر خلیج فارس انجام پذیرد؛ به عبارتی روشن تر، هر طرح مغایر با الگوهای استاندارد محیط زیست، از نظر این طرح جامع مردود است.

 ز جمله این مغایرت ها می توان اشاره داشت به خشک کردن دریا که موجب تغییرات بسیاری در بستر و سطح دریا خواهد شد؛ تغییراتی که بی گمان، زندگی جانداران و اکوسیستم منطقه را دستخوش تغییر می کند و باعث از میان رفتن سواحل مرجانی می شود.
همچنین استخراج شن و ماسه از بستر دریا، آب های این منطقه را به لجنزار تبدیل می کند.

این در حالی است که اما در یک عمل غیرمنتظره، سازمان منطقه آزاد در این مدت به زیستگاه پرندگان مهاجر و آبزیان نادر این منطقه نیز چوب حراج زده، به گونه ای که در یک تفاهم نامه با بخش خصوصی جزیره ـ که اداره برخی هتل ها و پاساژهای شهر درگهان را در اختیار دارد ـ اقدام به واگذاری 35 هکتار از لبه های ساحلی جزیره کرده تا با خشک کردن آن، نیمی از آن را در اختیار سازمان منطقه آزاد قشم گذارد.

از سویی، باید توجه داشت که هزینه هر متر خشک کردن دریا، بالغ بر شصت هزار تومان برای طرف دوم هزینه خواهد داشت و با واگذاری نیمی از آن، در واقع زمین های فراوری شده از محیط زیست جزیره ـ که در یک منطقه تجاری با موقعیت عالی است ـ متری 120 هزار تومان قیمت تمام شده برای طرف قرارداد محاسبه شده، در حالی که بهای واقعی این زمین ها، دست کم هر متر مربع، نزدیک یک میلیون تومان خواهد بود.

از سوی دیگر، صیادان و مردم بومی شهر درگهان که از ساخت و راه اندازی منطقه جدید در محل کسب روزی خود به خشم آمده اند، نسبت به قرارداد واگذاری محل زیستگاه پرندگان فصلی و مهاجر و میگوهای سرتیز به بخش خصوصی اعتراض کرده و از مسئولان امر کمک خواسته اند.

این در حالی است که سازمان منطقه آزاد قشم، بدون در نظر گرفتن اهمیت زیست محیطی منطقه و حتی بدون توجه به این که ساخت و سازهای جدید، مانع پیشرفت و رشد درختان حرا خواهد شد، در سواحل آن منطقه اقدام به واگذاری 35 هکتار زمین با جذابیت زیست محیطی کرده است.
 

نکته آنکه در راستای تخریب محیط زیست و جنگل های دلنواز حرا در قشم ـ که طرح مطالعاتی گران قیمتی نیز برای تکثیر این گونه درختان در آنجا اجرا شده بود ـ هم اکنون همان جا محلی برای تخلیه نخاله های ساختمانی شده و در واقع، همه بودجه هزینه شده در حال نابودی است.

منبع : تابناک

زباله مهمترین منبع آلوده سازی خاک و منابع آب

مدیرکل امور آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یکی از مهمترین منابع آلوده سازی خاک ها زبالها هستند، همچنین شیرابه زباله می تواند به داخل زمین نفوذ کرده و منابع آبی را نیز آلوده کند."سروش مدبری" روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار محیط زیست ایرنا افزود: دفن ، سوزندان و بازیافت ، روش های دفع زباله ها هستند، هر چند که روش سوزاندن نامناسب ترین روش دفع زباله است چون ضمن ایجاد گازهای بسیار سمی و آلودگی هوا،


خاکستر زباله و آلودگی بصری چشم انداز بدی را به دنبال دارد. وی با اشاره به اینکه بازیافت بهترین روش دفع زباله است، تصریح کرد: می توان با ذخیره برخی مواد زائد و استفاده مجدد از آنها به کاهش مقدار ضایعات کمک کرد.
وی ، فعالیت های کشاورزی، صنعتی و معدنی، نفتی و شهری را از دیگر منابع آلوده کننده خاک دانست و گفت: مصرف غیر بهینه کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی با تجمع فلزات سنگین و ترکیبات آلی پایدار، خاک را آلوده می کند.
مدبری با اشاره به اینکه عمده آلودگی های صنعتی تجمع فلزات سنگین در خاک است، تصریح کرد: آلاینده های صنعتی شامل همه آلاینده هایی است که توسط فعالیت کارخانجات به خاک وارد می شوند .
وی خاطر نشان کرد: مواد نفتی و مشتقات آنها در اثر حمل و نقل یا ذخیره سازی ممکن است موجب آلودگی خاک شود، هر قدر مواد نفتی به عمق بیشتری از خاک نفوذ کنند رفع آلودگی هم مشکل تر خواهد شد.
مدیرکل امور آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت: دو شیوه پاکسازی خاک آلوده از طریق حفاری تا عمق مشخص و انتقال و ترمیم آن در خارج از منطقه و ترمیم خاک آلوده در محل اصلی برای این منظور مناسب است.
مدبری افزود: روش های ترمیم خاک شامل استفاده از آب برای خارج کردن آلاینده ها، استفاده از حلالهای شیمیایی، از بین بردن آلاینده ها به روش سوزاندن، کمک کردن به ارگانیسم های طبیعی برای شکستن مولکول آلاینده ها،اضافه کردن مواد به خاک برای محافظت و جلوگیری از انتشار آلودگی به سایر نقاط است.
وی با اشاره به اینکه یکی از تکنیک های مهم و به روز دنیا برای پاکسازی خاک های آلوده زیست پالایی است، گفت: در این روش به کمک تکثیر و تلقیح میکرو ارگانیسم های موثر در تجزیه یک نوع ویژه آلاینده حاک های آلوده را پاکسازی می کنند.
وی اظهار داشت: با توجه به تنوع متابولیکی میکرو ارگانیسم ها و توان استفاده آنها از آلاینده های محیطی با یک انتخاب درست می توان از آنها در جذب، کاهش و حذف کامل آلاینده های مختلف بهره گرفت.
مدبری گفت: گیاه پالایی یکی از روش های اصلاح آلودگی است که برای برداشت فلزات خطرناک خاک از گونه های گیاهی با قابلیت تحمل بالای فلزات استفاده می شود، این گیاهان قابلیت تجمع مقادیر زیادی از فلزات را در اندام های خود دارند.
به گفته وی، این فناوری شامل کشت مکرر محصولات جمع کننده رو به بالا برای جذب و انتقال فلزات توسط گیاه و در مرحله بعد برداشت و سوزاندن بافت های گیاهی و بازیافت فلزات از خاکستر است.
مدیرکل امور آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست ، کاربرد نانو فناوری در کاهش آلودگی خاک را موثر دانست و افزود: نانو فناوری از تکنیک های جدید و به روز کاهش آلودگی خاک است که با استفاده از نانو مواد می توان آلاینده های خاک را جذب کرد.

بسته های تجزیه پذیر چیست؟

پلاستیک های مشهور امروزی حاوی پلی اتیلن ، پلی پروپیلن و پلی استیرن هستند. این پلیمر ها نسبت به محیط های بیو و میکروارگانیزم ها بی اثر هستند و بهمین دلیل زیست تخریب پذیر نیستند.

در نتیجه مشکلات فراوانی برای مححیط زیست ایجاد کرده اند.در واقع تجزیه این پلیمرها در طبیعت به زمان بسیار طولانی نیاز دارد، در نتیجه تجمع زباله های پلاستیکی حاصل از بسته بندی محصولات صنعتی، کشاورزی و بازرگانی مشکل اصلی محیط زیست است.

در چند دهه ی اخیر پیشرفت های زیادی درباره ی پلاستیک های زیست تخریب پذیربه دست آمده است که سبب شده تا تلاش جدی برای یافتن جایگزینی مناسب برای پلایتسک های تجزیه ناپذیر انجام بگیرد.منظوراز پلاستیک زیست تخریب پذیر ( تجزیه پذیر) چیست؟ پلاستیک ها یی که توسط باکتریها و تجزیه کننده ها ( میکرواورگانیز مها ی زنده) به آب و کربن دی اکسید تجزیه شده و در نهایت به صو رت کربن به بیوسفر طبیعی برگردند.

این پلاستیک ها از منابع غیر نفتی به دست می آیند و مبنای بسته بندی های تجاری جدید هستند. برای مثال پلاستیک های بسته بندی مبتنی بر سا ختمان نشاسته از سیب زمینی و ذرت تهیه می شوند.شکل روبرو چرخه ها یی را نشان میدهد که در آ نها پلاستیک های زیست تخریب پذیر از محصولات کشاورزی و به کمک مخمر ها به دست می آیند.

چند مثال از پلاستیک های زیست تخریب پذیر:1) پلی هیدروکسی آلکانوات : یک پلیمر زیست تخریب پذیر است که توسط باکتری ها تولید می شود. خواص این پلیمر شبیه پلی پروپیلن است. پلی هیدروکسی آلکانوات ها پلی استر های خطی هستند که در طبیعت توسط باکتری ها تخمیری از شکر و چربی تولید شده اند. بیش از 100 مونومر مختلف می توانند با این گروه ترکیب شده و موادی با خواص شدیدا" مختلف ایجاد کنند.

این مواد یا ترموپلاستیک ویا الاستومریک هستند که ، نقطه ی ذوب آن ها از 40 درجه تا 180 درجه تغییر می کند.معمول ترین نوع پلی هیدروکسی آلکانوات ها پلی بتا هیدروکسی بوتیرات است. این پلیمر خواصی شبیه پلی پروپیلن دارند، در حالی که انعطاف ناپذیر و بسیار شکننده است.

نوعی پلیمر بنام پلی هیدروکسی بوتیرات- والرات که انعطاف پذیرتر و نرم تر است برای بسته بندی مواد مورد استفاده قرار گرفته است.

برای نمونه از این پلیمر بطری های شامپو تهیه کرده اند.وقتی که پلی بتا هیدروکسی بوتیرات در شرایط هوازی قرار گیرد به طور عادی به کربن دی اکسید و آب شکسته می شود. در غیاب اکسیژن تجزیه سریع تر صورت گرفته و متان تولید می شود.

این پلیمر در محیط های غیر فعال بیولوژیکی مانند محیط کشت استریلیزه تجزیه نمی شود.2) پلی لاکتید: یک پلیمر زیست تخریب پذیردیگر است که از لاکتیک اسید مشتق شده است.این پلاستیک می تواند در بدن ما به اجزای ساده شکسته شده و تجزیه شود. لذا کاربردهای داروی ارزشمندی دارد.

بسته های تجزیه پذیر چیست؟

پلاستیک های مشهور امروزی حاوی پلی اتیلن ، پلی پروپیلن و پلی استیرن هستند. این پلیمر ها نسبت به محیط های بیو و میکروارگانیزم ها بی اثر هستند و بهمین دلیل زیست تخریب پذیر نیستند.

در نتیجه مشکلات فراوانی برای مححیط زیست ایجاد کرده اند.در واقع تجزیه این پلیمرها در طبیعت به زمان بسیار طولانی نیاز دارد، در نتیجه تجمع زباله های پلاستیکی حاصل از بسته بندی محصولات صنعتی، کشاورزی و بازرگانی مشکل اصلی محیط زیست است.

در چند دهه ی اخیر پیشرفت های زیادی درباره ی پلاستیک های زیست تخریب پذیربه دست آمده است که سبب شده تا تلاش جدی برای یافتن جایگزینی مناسب برای پلایتسک های تجزیه ناپذیر انجام بگیرد.منظوراز پلاستیک زیست تخریب پذیر ( تجزیه پذیر) چیست؟ پلاستیک ها یی که توسط باکتریها و تجزیه کننده ها ( میکرواورگانیز مها ی زنده) به آب و کربن دی اکسید تجزیه شده و در نهایت به صو رت کربن به بیوسفر طبیعی برگردند.

این پلاستیک ها از منابع غیر نفتی به دست می آیند و مبنای بسته بندی های تجاری جدید هستند. برای مثال پلاستیک های بسته بندی مبتنی بر سا ختمان نشاسته از سیب زمینی و ذرت تهیه می شوند.شکل روبرو چرخه ها یی را نشان میدهد که در آ نها پلاستیک های زیست تخریب پذیر از محصولات کشاورزی و به کمک مخمر ها به دست می آیند.

چند مثال از پلاستیک های زیست تخریب پذیر:1) پلی هیدروکسی آلکانوات : یک پلیمر زیست تخریب پذیر است که توسط باکتری ها تولید می شود. خواص این پلیمر شبیه پلی پروپیلن است. پلی هیدروکسی آلکانوات ها پلی استر های خطی هستند که در طبیعت توسط باکتری ها تخمیری از شکر و چربی تولید شده اند. بیش از 100 مونومر مختلف می توانند با این گروه ترکیب شده و موادی با خواص شدیدا" مختلف ایجاد کنند.

این مواد یا ترموپلاستیک ویا الاستومریک هستند که ، نقطه ی ذوب آن ها از 40 درجه تا 180 درجه تغییر می کند.معمول ترین نوع پلی هیدروکسی آلکانوات ها پلی بتا هیدروکسی بوتیرات است. این پلیمر خواصی شبیه پلی پروپیلن دارند، در حالی که انعطاف ناپذیر و بسیار شکننده است.

نوعی پلیمر بنام پلی هیدروکسی بوتیرات- والرات که انعطاف پذیرتر و نرم تر است برای بسته بندی مواد مورد استفاده قرار گرفته است.

برای نمونه از این پلیمر بطری های شامپو تهیه کرده اند.وقتی که پلی بتا هیدروکسی بوتیرات در شرایط هوازی قرار گیرد به طور عادی به کربن دی اکسید و آب شکسته می شود. در غیاب اکسیژن تجزیه سریع تر صورت گرفته و متان تولید می شود.

این پلیمر در محیط های غیر فعال بیولوژیکی مانند محیط کشت استریلیزه تجزیه نمی شود.2) پلی لاکتید: یک پلیمر زیست تخریب پذیردیگر است که از لاکتیک اسید مشتق شده است.این پلاستیک می تواند در بدن ما به اجزای ساده شکسته شده و تجزیه شود. لذا کاربردهای داروی ارزشمندی دارد.

کاربرد زیست فناوری در پاکسازی محیط زیست

محدود بودن ظرفیت زیستکره واقعیتی غیر قابل انکار است. دگرگونیهای تحمیلی انسان بر کره زمین به قدری وسیع است که برای جلوگیری از اثرات فاجعه آمیز آن و ممانعت از روبه رو شدن نسل آینده با مشکلات لاینحل، اقداماتی عاجل مورد نیاز است. استفاده از سلاح برتر علم و تکنولوژی، به ویژه تکنولوژیهایی که عواقب سویی برای محیط زیست ندارند، می تواند دستیابی به توسعه پایدار و مطمئن برای بشر را امکان پذیر سازد. تکنولوِژیهای فعلی معضلات بسیاری فرا راه زندگی بشر قرار داده است. آلودگیهای زیست محیطی، حجم زیاد زباله ها و مواد زاید غیرقابل تجزیه، آلودگی بیش از حد هوا، از بین رفتن تدریجی لایه ازن، بروز تغییرات شدید جوی، افزایش دمای زمین، بالارفتن سطح آب اقیانوسها و دریاها، همه پیامدهای ناگواری است که علم و تکنولوژی حاکم در اثر بی توجهی و استفاده ناصحیح بشر برای ما به ارمغان آورده است.

 یوتکنولوژی به دلیل گستردگی و ماهیت چند منظوره اش،می تواند ایده آل ترین تکنولوژی محافظ محیط زیست به شمار رود. چرا که اساساً ماهیتی حیاتی و طبیعی داشته و همراه با ساختار طبیعت و در جهت تعادل و همکاری با طبیعت است. پدیده بیورمدیشن یا زیست پالایی از جمله روشهای بیوتکنولوژیک به معنای بکار گیری موجودات زنده برای حل مشکلات زیست محیطی است و شامل هر فرایندی می شود که طی آن موجود زنده بکار گرفته می شود تا محیط زیست آلوده را به حالت اصلی و اولیه خود برگرداند.

White biotechnology یا بیوتکنولوژی صنعت و محیط زیست، شامل زمینه بسیار وسیعی است که از آنزیم های تولید شده بوسیله میکروارگانیسم ها و گیاهان برای مصارف صنعتی از قبیل تولید پلاستکهای تجزیه پذیر و سوختهای غیر فسیلی به منظور حذف پسماندها و کاهش آلاینده ها استفاده می شود. درواقع پاکسازی زیستی استفاده از موجودات زنده بویژه باکتری‌ها، قارچ‌ها و گیاهان، به منظور تجزیه آلاینده‌های محیطی و تبدیل آنها به ترکیبات غیرسمی است و یکی از روش‌های متداول پاکسازی محیطی است که سال‌ها در دنیا به صورت میدانی به کار گرفته می‌شود. در حال حاضر دانشمندان درصددند تا به کمک روشهای بیوتکنولوژیک، آلودگیهای زیست محیطی با فلزات سنگین، آلودگی با سموم و آلودگیهای نفتی را برطرف سازند. حرکتهایی نیز در جهت تبدیل گل و لای لجن دریاچه ها، اقیانوس ها و سدها به کودهای آلی با استفاده از روشهای بیوتکنولوژی آغاز شده است. این کار ضمن پاکسازی محیط زیست و جلوگیری از انباشته شدن آلودگی ها و ضایعات در اکوسیستم های آبی، مواد و فرآورده های سودمندی را برای حاصلخیزی زمین های کشاورزی فراهم می سازد.


باید در نظر داشت که بیوتکنولوژی محیط زیست همچون تیغ دولبه دارای فواید و زیان هایی است. فواید آن در عرصه محیط زیست شامل پاکسازی محیط زیست، استفاده از میکرو ارگانیسم ها در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با روش هوازی و یا بی هوازی، حذف فلزات سنگین از فاضلاب، تولید کودبیولوژیک با روش کمپوست، تولید پلاستیک های زیست تخریب پذیر و تجزیه میکروبی نفت و مشتقات آن (Biodegradation)می باشد.از زیان های آن می توان به خطرات احتمالی محصولات تغییر ژنتیک یافته برای سلامتی انسان و سایر موجودات زنده اشاره کرد. ماده ۸ پیمان بین المللی تنوع زیستی کارتاهینا اعضا را مکلف می نماید روشهایی را ایجاد نمایند تا ریسک ناشی ازکاربردهای رهاسازی محصولات تغییر ژن یافته ناشی از بیوتکنولوژی را که دارای خطرات احتمالی برای محیط زیست بوده و بر پایداری و حفاظت از تنوع زیستی و سلامت انسان تأثیر می گذارد، مدیریت، نظارت و کنترل نمایند. در واقع همه تکنولوژیها علاوه بر مزایا ، اثرات منفی غیر قابل پیش بینی شده نیز دارندو به همین علت ارزیابی خطرات زیست محیطی آنها بسیار مشکل می باشد. خطرات جدید احتمالی بایستی از نظر تاثیرات بالقوه بخصوص در موجودات تراریخته GMOS ، مورد شناسایی،بررسی و ارزیابی قرار گیرند، زیرا ممکن است به صورت علف هرز تبدیل شوند و یا آفات مقاوم به آفت کشها بوجود آید ، همچنین احتمال تداخل ژنتیکی غیر عمدی با واریته ها و گونه های وحش وابستگان آنها ایجاد گردد.

بطور خلاصه استفاده از زیست فناوری در پاکسازی محیط زیست را می توان به شکل زیر بیان نمود:

  حذف موثر آلاینده های خطرناک از محیط زیست با استفاده از موجودات پالایشگر(میکروارگانیسم،گیاه) Bioremediation

- حذف آلاینده های نفتی با استفاده از باکتریهای نفت خوار(نفت را به اسیدهای چرب قابل استفاده برای موجودات دریایی تبدیل می کنند)

- حذف سموم شیمیایی

  حذف آلاینده های حاصل از صنایع مانند فلزات سنگین

- تولید ظروف پلاستیکی تجزیه پذیر با استفاده از پروتئینهای گیاهی

 ولید سوختهای غیر فسیلی

- کاهش آلاینده های آلاینده های هوا، خاک و آب

- نگهداری ترکیب اتمسفر

- مدیریت پسماندها با بکارگیری تکنیکهایی که برای محیط زیست مناسب و از نظر اقتصادی به صرفه باشند

- تشخیص موجودات شاخص جهت شناسایی و استخراج سریع معادن ، آلاینده ها

 
در همین راستا درامر پاکسازی محیط زیست که به طور عام وظیفه همگانی بشر و به طور خاص از اهداف و وظایف متخصصان محیط زیست است باید روشهای زیست فناوری را به طور متعهدانه، آگاهانه و مسوولانه بکار گرفت تا ضمن به حد اقل رساندن آسیبهای زیست محیطی و بهداشتی به حذف آلاینده ها و پاکسازی محیط زیست دست یابیم............

کاربرد نانو فناوری در کاهش آلودگی خاک

زباله مهمترین منبع آلوده سازی خاک و منابع آب
مدیرکل امور آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یکی از مهمترین منابع آلوده سازی خاک ها زباله ها هستند، همچنین شیرابه زباله می تواند به داخل زمین نفوذ کرده و منابع آبی را نیز آلوده کند."سروش مدبری" افزود: دفن، سوزندان و بازیافت، روش های دفع زباله ها هستند، هر چند که روش سوزاندن نامناسب ترین روش دفع زباله است چون ضمن ایجاد گازهای بسیار سمی و آلودگی هوا، خاکستر زباله و آلودگی بصری چشم انداز بدی را به دنبال دارد. وی با اشاره به اینکه بازیافت بهترین روش دفع زباله است، تصریح کرد: می توان با ذخیره برخی مواد زائد و استفاده مجدد از آنها به کاهش مقدار ضایعات کمک کرد.

وی فعالیت های کشاورزی، صنعتی و معدنی، نفتی و شهری را از دیگر منابع آلوده کننده خاک دانست و گفت: مصرف غیر بهینه کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی با تجمع فلزات سنگین و ترکیبات آلی پایدار، خاک را آلوده می کند.

مدبری با اشاره به اینکه عمده آلودگی های صنعتی تجمع فلزات سنگین در خاک است، تصریح کرد: آلاینده های صنعتی شامل همه آلاینده هایی است که توسط فعالیت کارخانجات به خاک وارد می شوند .

وی خاطر نشان کرد: مواد نفتی و مشتقات آنها در اثر حمل و نقل یا ذخیره سازی ممکن است موجب آلودگی خاک شود، هر قدر مواد نفتی به عمق بیشتری از خاک نفوذ کنند رفع آلودگی هم مشکل تر خواهد شد.

مدیرکل امور آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت: دو شیوه پاکسازی خاک آلوده از طریق حفاری تا عمق مشخص و انتقال و ترمیم آن در خارج از منطقه و ترمیم خاک آلوده در محل اصلی برای این منظور مناسب است.

مدبری افزود: روش های ترمیم خاک شامل استفاده از آب برای خارج کردن آلاینده ها، استفاده از حلالهای شیمیایی، از بین بردن آلاینده ها به روش سوزاندن، کمک کردن به ارگانیسم های طبیعی برای شکستن مولکول آلاینده ها،اضافه کردن مواد به خاک برای محافظت و جلوگیری از انتشار آلودگی به سایر نقاط است.

وی با اشاره به اینکه یکی از تکنیک های مهم و به روز دنیا برای پاکسازی خاک های آلوده زیست پالایی است، گفت: در این روش به کمک تکثیر و تلقیح میکرو ارگانیسم های موثر در تجزیه یک نوع ویژه آلاینده خاک های آلوده را پاکسازی می کنند.

وی اظهار داشت: با توجه به تنوع متابولیکی میکرو ارگانیسم ها و توان استفاده آنها از آلاینده های محیطی با یک انتخاب درست می توان از آنها در جذب، کاهش و حذف کامل آلاینده های مختلف بهره گرفت.

مدبری گفت: گیاه پالایی یکی از روش های اصلاح آلودگی است که برای برداشت فلزات خطرناک خاک از گونه های گیاهی با قابلیت تحمل بالای فلزات استفاده می شود، این گیاهان قابلیت تجمع مقادیر زیادی از فلزات را در اندام های خود دارند.

به گفته وی، این فناوری شامل کشت مکرر محصولات جمع کننده رو به بالا برای جذب و انتقال فلزات توسط گیاه و در مرحله بعد برداشت و سوزاندن بافت های گیاهی و بازیافت فلزات از خاکستر است.

مدیرکل امور آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست ، کاربرد نانو فناوری در کاهش آلودگی خاک را موثر دانست و افزود: نانو فناوری از تکنیک های جدید و به روز کاهش آلودگی خاک است که با استفاده از نانو مواد می توان آلاینده های خاک را جذب کرد.


کاربردهای نانو در محیط زیست

عماد احمدوند، مدیر پایگاه اطلاع رسانی ستاد ویژه نانو، در زمینه کاربردهای نانو در محیط زیست گفت: یکی از موارد استفاده اصلی و اساسی کاربرد نانو در جهان که در این زمینه کارهای تحقیقاتی زیادی انجام می شود کاربرد در محیط زیست است که موارد استفاده مختلفی دارد، از تصفیه آب تا حذف فلزات سنگین از پساب های کارخانجات صنعتی، تصفیه خاک های آلوده به فلزات سنگین و همین طور تصفیه گازهای آلاینده در هوا، نمونه ای از غشاهای نانو ذره ای و غشاهای نانو لوله ای برای حذف نمک از آب و حذف شوری آن است.

وی گفت: از نانو ذرات اکسید آهن برای حذف فلزاتی مثل جیوه و سرب از خاک های آلوده به آب های آلوده و از فتوکاتالیزهایی مثل اکسید تیتانیوم برای حذف گازهای آلوده استفاده می شود.

احمدوند تصریح کرد: مراکز تحقیقاتی زیادی هستند که در زمینه کاربردهای نانو کارهای جدید انجام می دهند.

برای نمونه دانشگاه تبریز که به طور خاص روی فتوکاتالیزها کار می کنند، دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شهید چمران و بعضی واحدهای دانشگاه آزاد ودانشگاه صنعتی اصفهان، طرح های دکترا و مقالات isi در این زمینه دارند.

تثبیت‌‌کننده‌ خاک بااستفاده‌ از نانو

استفاده از خاک رس نانو مقیاس برای پوشش‌های ضد آتش

تثبیت کننده خاک با استفاده از فناوری نانو به همت محققان ایرانی ساخته شد.

سید علی هاشمی عضو هیأت علمی پژوهشگاه پلیمر با اشاره به این طرح تحقیقاتی که در این پژوهشگاه انجام شده است، گفت: این محلول بر پایه نانو فناوری ساخته شده است و با خاک رس مخلوط می‌شود و باعث می‌شود تا خاک محکم به هم بچسبد.

وی ادامه داد: این محلول را در جاده‌های خاکی و روستایی می‌توانیم به کار ببریم، با استفاده از این محلول دیگر جاده‌ها گل نمی‌شود و خاک آن تثبیت و محکم می‌شود، به نوعی همانند آسفالت عمل می‌کند.

مجری این طرح گفت: این محلول همانند محلولی که سیمان را سفت می‌کند، عمل می‌کند، با این تفاوت که در روش استفاده از سیمان برای یک کیلومتر جاده نیاز به 80 تن آهک وجود دارد، اما در این روش جدید تنها به 20 لیتر احتیاج است.

وی افزود: تاکنون از این تثبت کننده در برخی از جاده‌های روستایی و پروژه‌های نفتی استفاده شده است.

محققان گروه شیمی "دانشگاه وارویک"، روشی ابداع کرده‌اند که به کمک آن می‌توان از لاک‌هایی از خاک رس در مقیاس نانو برای پوشش‌های ضد آتش استفاده کرد.

به گزارش پایگاه اینترنتی نانو، در این روش لاک‌هایی از خاک رس جایگزین صابون‌هایی می‌شوند که برای پایدار کردن رنگ‌های امولسیونی لاستیکی به کار می‌روند.این لاک‌ها بسیار سختند و از پایداری خوبی در برابر شعله برخوردارند.

دکتر "استفان بن" از دانشگاه وارویک که ریاست این مطالعه را بر عهده داشت و همکارانش به وسیله انواعی از صفحات رسی نانو مقیاس به نام "لاپوینت" (‪ (Lapoint‬روش ساده‌ای را برای روکش دادن ذرات پلیمری مورد استفاده در چنین رنگ‌هایی ابداع کردند.

این صفحات به‌طور موثری لایه مقاومی را بر روی ذرات لاستیکی پلیمر موجود در رنگ، ایجاد می‌کنند.

این صفحات رسی ضخامتی حدود یک نانومتر و قطری حدود ‪۲۵‬نانومتر دارند نه تنها جایگزین مناسبی برای صابون به شمار می‌روند بلکه می‌توانند برای ساخت رنگی حاوی پوشش بسیار سخت‌تر و مقاوم‌تر در برابر شعله نیز استفاده شوند.

زیست پالایی Bioremediation

مقدمه

خاک اساس هستی ، تولید و انبار مواد خام است و نقش بسیار مهمی در زندگی انسان ایفا می کند . نقش عمومی خاک نسبت به هوا و آب از اهمیت بیشتری برخوردار است.حفاظت خاک به عنوان یک وظیفه سیاست محیطی مانند آب و هوا واجب و ضروری می باشد . انسان هرچه بیشتر سعی می کند هوا وآب را تمیز کند به همان نسبت در نتیجه این اقدام پاک کننده خود ، خاک را آلوده تر می کند و بر بار آلودگی خاک اضافه می شود .هرگونه تغییر در وی‍ژگی های اجزای تشکیل دهنده خاک به طوری که استفاده از آن ناممکن گردد آلودگی خاک نامیده می شود .خاک منبع درآمد و تولید و اساس جمیع تمدن مادی است حفظ خاک همانند حفظ آب و هوا ضروری می باشد . از آنجایی که خاک روز به روز به قبرستان مواد زیانبخش و دریافت کننده مواد زیان آور تبدیل شده است و نیز بیشتر از آب و هوا بر بار آلودگی خاک افزوده می شود و توان خود پالائی خاک به علت کم بودن مبادله ی آن کمتر از توان خود پالائی هوا وآب است و از طرفی به طور روز افزون بر اثر ایجاد ساختمان و راه وتاسیسات شهری و صنعتی مقدار زیادی از خاک از گردش طبیعی و نیز از حوزه زراعتی خارج می گردد و تبدیل به خاک مرده می شود .


  در صورتی که خاک بر اثر فعالیت های بشر وضعیتی پیدا کند که دیگر نتوان بهترین کاربری را از آن داشته باشیم در اصطلاح می گویند خاک آلوده شده است.
یا به عبارتی دیگر:
هر فعالیتی که توسط بشر صورت پذیرد، بطوریکه نتوان ازآن خاک بهترین استفاده را داشت،اصطلاحا آلودگی خاک می گویند.
 خاک یکی از منابع مهم و ارزشمند طبیعت است و هم اکنون ۹۵ درصد غذای انسان ها از زمین به دست می آید، با این وجود یکی از انواع مهم آلودگی های محیط زیست، آلودگی خاک است.
 خاک، پالاینده طبیعت محسوب می شود که علاوه بر تامین موادغذایی، ویژگی تصفیه کنندگی نیز دارد، اما مدت هاست که مواد نفتی و مشتقات آن در اثر حمل و نقل یا ذخیره سازی موجب آلودگی خاک می شود، این درحالی است که هرچقدر مواد نفتی به عمق بیشتری از خاک نفوذ کند، رفع آلودگی آن مشکل تر و هزینه آن چندین برابر خواهد بود .

  خاصیت پالایش پذیری خاک:
می توان گفت خاک به سه دلیل خاصیت پالایش پذیری دارد:
1) خاصیت فیزیکی: وجودمنافذ وخلل وفرج و..
 2) خاصیت جذب سطحی: وجود بارهای ناهمنام
3) خاصیت بیولوژیکی: وجود میکروارگانیسم ها (باکتری، قارچ، کرم)

 

 استان اصفهان، جنوب تهران، عسلویه بوشهر ،زمین های اطراف مس سرچشمه، استان سیستان و بلوچستان و مناطق زیادی از خوزستان به ترتیب بالاترین میزان آلودگی خاک را دارند.آلودگی خاک باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و کاهش رشد و نمو گیاهان و در نهایت فرسایش خاک و بیابان زایی می شود.

  انواع مواد آلوده کننده خاک:

  الف-آلودگی از طریق صنعت

  دود کارخانه ها و سوخت موتور ها

  فاضلاب ها و مواد زائد صنعتی کارخانه ها

 ب- آلودگی خاک از طریق زباله و فاضلاب های شهری

 زباله های بیمارستانی

  زباله ها و آشغال ها و فاضلاب های شهری

  ج- آلودگی از طریق مواد مورد استعمال در کشاورزی

 مصرف بی رویه و نامناسب کود شیمیایی

 استعمال حشره کش ها

  سموم دفع آفات


  مختصری بر مشکلات آلودگی نفتی :

از جمله آلاینده های خاک، آلاینده های نفتی را می توان نام برد. متداولترین آنها شامل؛ نفت (Oil)، گازوئیل، حلالهای کلردار، BTEX (بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن)، PHA (پلی هیدرو آروماتیک حلقوی) و ... می باشند. در میان اینها، نفت ازمعمولترین آلاینده هاست که هم اکوسیستم های آبی و هم خشکی را به خطر می اندازد. از جمله علل آلودگی نفتی، تصادف تانکرهای نفت، بمباران، پخش مواد نفتی و نشت گاز در اطراف چاههای نفت و برخی فعالیتهای بی ملاحظه انسان و ... می باشد. در واقع نفت خام روی خاک، تهدیدی جدی و گسترده برای هوا، آبهای زیرزمینی، کیفیت خاک و ریز جانداران گیاهی و جانوری است و پالایش خاکها و رسوبات و آبهای آلوده به نفت، یک چالش جدی و اساسی برای تحقیقات محیط زیست است.


  در کشور ما ایران نیز به دلیل نفت خیز بودن و مصرف بالای مواد نفتی ، آلودگی خاک به مواد نفتی یکی از معضلات اساسی می باشد.تاثیرات منفی ناشی از آلودگی منجر به ارائه برنامه ها و دستورالعمل ها یی برای حفظ و حمایت از محیط زیست شد. که در این میان کاربرد روشهای زیستی از میان گزینه های اصلاح خاک برتری دارد.

  آلودگی نفتی یکی از معمولی ترین و شایع ترین نوع از آلودگی ها ، هم در اکوسیستم خشکی و هم در اکوسیستم آبی است .به دلیل نشت مقادیر عظیم نفتی، فعالیتهای صنعتی و همچنین کاربرد ترکیبات مختلف شیمیایی مثل هیدروکربنهای آروماتیکی و مواد سوختی ،امکان آلودگی خاک و نهایتا آبهای زیرزمینی با نفت بسیار محتمل است .

  آلودگی خاکهای کشور به مواد نفتی موجب می شود که:

 ز یک سو به لحاظ آلودگی های زیست محیطی و انتقال این هیدروکربن های نفتی به آب های زیرزمینی مشکل ساز باشد و از یک سو ، پتانسیل بالفعل این خاکها را برای استفاده های بهینه در زمینه کشاورزی و تولید محصول ،بسیار کاهش می دهد.

اثرات آلاینده های نفتی:

1-اولین اثراتی که پخش مواد نفتی یا نفوذ گازهای طبیعی، در خاک می گذارد، جایگزین شدن هوای خاک با گازهای مذکور و بوجود آمدن یک محیط بی هوازی است که نهایتا منجر به نابودی M.O ها و پوشش گیاهی خواهد شد.

2-از دیگر مضرات پخش مواد نفتی، سمیت خاص برخی از هیدروکربنهای حلقوی روی رشد و نمو گیاهان می باشد. لذا خارج کردن ضایعات و آلاینده ها به طریق ایمنی از محیط زیست انسان، برای ادامه تمدن به عنوان ضرورت شناخته شده است.

  روشهای پالایش خاکهای آلوده:

  خاکهای آلوده به جهت طبیعت ناهمگن خاک و حجم بالای موادی که باید اصلاح شوند محیطی پیچیده و پرهزینه برای پاکسازی هستند.به طور کلی چهار روش برای اصلاح خاکهای آلوده ارائه شده است که هر کدام از این روشها به طرق مختلف انجام می شود.

 روشهای فیزیکی مانند سوزاندن ،افزایش تهویه و جذب دمایی و ... میباشد.

  روشهای شیمیایی شامل رسوب دادن ،استخراج از طریق حلال ها ، اکسایش و احیا و ... می باشد.زیست پالایی نیز می تواند با یکی از مکانیزمهای استفاده از راکتور زیستی ،تهویه زیستی،افزایش زیست توده میکروبی و... انجام شود.

  روشهای پالایش خاکهای آلوده:

  جهت اصلاح خاکهای آلوده به نفت استفاده از bioreactors مورد توجه قرار گرفت اما برای این کار خاکهای آلوده باید منتقل شوند و این فرآیندها هم هزینه بالایی دارد و هم اینکه برای بافت و ساختمان طبیعی خاک خطرناک می باشد.(huang 2004)

   استفاده درجا از ریز جانداران (bioremediation) جهت اصلاح خاکهای آلوده نیز مورد توجه قرار گرفت اما اغلب برای تولید زیست توده کافی در یک خاک طبیعی جهت کاهش آلاینده های نفتی به حد قابل قبول با مشکل مواجه هستند.

  آلودگی های صنعتی فشار مضاعفی بر اکوسیستم‌ها و به‌عبارتی تنوع زیستی وارد می کنند و بدون اتخاذ تدابیر فوری این روند برگشت ناپذیر، جهانی فقیر از لحاظ زیستی را برای نسل های آینده به ارث خواهد گذاشت. صنایع مختلف از جمله صنایع پتروشیمی خود می بایست پیش قدم در مسیر حفظ محیط زیست و اکوسیستم در اقلیم جغرافیایی خود باشند.

با شدت یافتن آلودگی محیط زیست با مواد خطرناک در نیم قرن اخیر، استفاده از زیست‌فناوری برای رفع آلودگی محیط زیست، مورد توجه قرار گرفته و موفقیت های بدست آمده در ابعاد صنعتی در این زمینه از مهمترین دستاوردهای زیست‌ فناوری است.

l فعالیتها در حوزه زیست فناوری به عنوان یکی از حوزه های فناوری های نوین بعضا تجاری نشده و در سطوح آزمایشگاهی و نیمه تجاری می باشند اما در حوزه زیست فناوری محیطی و زیست پالایی بسیاری از صنایع از جملع صنایع پتروشیمی دنیا از فناوری های تجاری شده زیست پالایی استفاده می کنند. در برخی از مجتمع های پتروشیمی ایران نیز از فناوری های نوین زیست پالایی جهت حذف آلاینده ها از پساب استفاده می گردد.

   زیست پالایی به عنوان راهکاری مناسب ...
 
  زیست پالایی یک اصطلاح کلی در جهت رفع آلودگی های زیست محیطی به وسیله فرآیندهای بیولوژیکی و توسط میکروارگانیزمها (خصوصا باکتری ، مخمر و قارچ) در خاکها و آبهای آلوده می باشد.زیست پالایی هم می تواند با تکیه بر میکروارگانیزمها ی اندوژن (بومی خاک) وهم میکروارگانیزمهای اگزوژن(جداسازی شده از محیط های دیگر) صورت گیرد.تکنولوژی زیست پالایی محیط را بهینه می سازد که میکروارگانیزمهای اختصاصی بتوانند رشد کنند و حداکثر مقدار آلودگی را تخریب کنند.زیست پالایی هم می تواند در محیط های هوازی و هم در محیط های غیر هوازی رخ دهد.

فناوری زیست پالایی برای حذف آلودگی های نفتی در خاک و آب

فرآورده های نفتی از پرمصرف ترین مواد شیمیایی در دنیای مدرن امروز محسوب می شوند. با توجه به حجم عظیم سوختی که برای تولید نیرو در اتومبیل ها و ایجاد حرارت در خانه ها نیاز است و فراوانی دفعاتی که یک بشکه نفت منتقل و ذخیره می شود، تصادف و نشت آن اجتناب ناپذیر است. اعتقاد بر این است که کل میزان نفتی که ا زطریق فعالیت های انسانی و یا طبیعی وارد دریا می شود می تواند سطح همه اقیانوس های کره زمین را با ضخامت۲۰ مولکول بپوشاند. با توجه به اینکه نفت حاوی مواد شیمیایی خطرناکی نظیر بنزن، تولوئن، اتیل بنزن، زایلن، نفتالن و غیره است، می تواند برای سلامت گیاهان، جانوران و انسان مضر باشد.

 ختصاص می دهد اما به دلیل خسارات زیادی که به محیط زیست وارد می کند نگرانی بیشتری را بوجود می آورد. مطابق آمار ITOPF ، از سال۲۰۰۰ تا۲۰۰۸ تنها۱۹۶۰۰۰ تن نفت در اثر حوادثی که برای نفت کش ها پیش آمده وارد دریا شده است.

 کشور ما نیز جزو کشورهای نفت خیز جهان محسوب می شود و از این خسارات بی نصیب نمانده است. در دی ماه۱۳۸۸ یک چاه نفت در منطقه مارون خوزستان نشت کرد و در اثر آن حدود۲۰ هزار بشکه نفت وارد منطقه شد و۱۰۰ هکتار زمین را آلوده کرد. علاوه بر این قطعاً در مناطق نفت خیز کشور نظیر خوزستان خاک و آبها ی زیرزمینی در اثر فعالیت های انسانی و طبیعی دچار آلودگی می شوند ولی متاسفانه آمار دقیقی از میزان آلودگی نفتی در این مناطق در دست نیست.


  حذف آلودگی های نفتی

 آلودگی های نفتی به سه روش فیزیکی، شیمیایی و زیستی پاکسازی می شوند. برای حذف آلودگی آبها به روش فیزیکی ممکن است از ابزارهای جمع کننده مثل skimmer استفاده شود. در مورد خاک های آلوده نیز روش landfilling که نوعی سیستم دفن بهداشتی مواد آلوده است و یا سوزاندن به کار گرفته می شود. بعضی از این روش ها مثل landfilling و سوزاندن بسیار گران هستند علاوه براین سوزاندن باعث آلودگی هوا می شود. استفاده از skimmer نیز روش ساده ای نیست و برای نشت نفت در سطح وسیع آنچنان که باید مؤثر نیست. روش های شیمیایی شامل تزریق مستقیم اکسید کننده های شیمیایی به محیط است که منجر به تغییر ماهیت طبیعی محیط می شود. اما روش های زیستی که به طور معمول شامل تبدیل آلودگی به مواد غیرسمی با استفاده از فرآیندهای میکروبی است مؤثرتر و بی ضررتر به نظر می رسد.

 زیست پالایی یک فن آوری حذف آلودگی است که در آن سیستم زیستی برای تخریب یا تغییر شکل مواد شیمیایی زیانبار استفاده می شود. سه فرم کلی برای زیست پالایی وجود دارد:

  Intrinsic Bioremediation : دنبال کردن فرآیند طبیعی تجزیه زیستی است و از طریق آن میکرو ارگانیزم های طبیعی موجود در محیط در همان شرایط طبیعی حذف آلودگی ها را تا سطح قابل قبولی انجام می دهند. به طور کلی این اولین انتخاب برای حذف آلودگی به روش زیستی است به این دلیل که هیچ مداخله ای در آن صورت نمی گیرد و فقط روند طبیعی کار دنبال می شود.

  Biostimulation : در واقع بهبود شرایط محیطی نظیر اضافه کردن مواد غذایی یا هوادهی است. این روش هنگامی صورت می گیرد که سرعت تجزیه زیستی به طور طبیعی کم باشد و به همین دلیل میکرو ارگانیزم های موجود در محیط تحریک شده تا مواد شیمیایی هدف را تجزیه کنند. در این موارد معمولاً جمعیت تجزیه کننده به اندازه کافی حضور دارد ولی شرایط محیطی برای فعالیت آنها مساعد نیست. این شرایط نامساعد می تواند، نبودن اکسیژن، pH نامناسب، کمبود مواد مغذی به شکل معدنی، کمبود رطوبت و دمای نامناسب، باشد یا اینکه میزان در دسترس بودن ماده شیمیایی مورد نظر مطلوب نباشد. با مساعد کردن شرایط محیطی می توان سرعت تجزیه زیستی را توسط میکرو ارگانیزم های خود محیط، افزایش داد.

  Bioaugmentation : این فرآیند شامل وارد کردن میکرو ارگانیزم های غیربومی به محیط طبیعی است که با هدف افزایش سرعت و یا گسترش تجزیه زیستی انجام می شود. این روش معمولاً زمانی استفاده می شود که میکرو ارگانیزم های خود محیط قادر به تجزیه نباشند یا اینکه ماده آلوده کننده محیط ساختاری پیچیده داشته و از طیف وسیعی از ترکیبات تشکیل شده باشد. در واقع وقتی intrinsic bioremediation و Biostimulation نتایج قابل قبولی به دست نیاورند از این روش استفاده می شود. که به دلیل کم بودن جمعیت میکرو ارگانیزم هاست یا اینکه ماده شیمیایی هدف دیر تجزیه شونده یا سرسخت می باشد. به همین منظور باکتری هایی که توانایی انجام فعالیت مورد نظر را به طور طبیعی یا با استفاده از تکنیک های مهندسی ژنتیک داشته باشند مستقیماً وارد منطقه آلوده می کنند. در این روش اگر نیاز باشد مواد غذایی هم وارد می شود.

 هدف زیست پالایی نفت، تجزیه کامل هیدروکربن ها به آب و دی اکسید کربن توسط میکروارگانیزم است. این تکنیک نسبت به سایر روش های حذف آلودگی نفتی چندین مزیت دارد، که از جمله می توان به این موارد اشاره نمود: تبدیل مواد سمی به محصولات نهایی غیررسمی و بی خطر، هزینه پایین، کاهش اثرات جانبی روی سلامت انسان و محیط زیست، تاثیر طولانی مدت همراه با روش های غیرمخرب و بالاخره توانایی حذف آلودگی به صورت in situ و بدون اینکه لازم باشد اختلالی در اکوسیستم ایجاد شود.


  ساختار نفت

 نفت احتمالاً پیچیده ترین ترکیب آلی روی زمین است مشخص شده که بیش از۱۷۰۰۰ ترکیب شیمیایی در این ماده وجود دارد. نفت خام یک ماده یکنواخت و هموژن نیست. هر نفتی طیف متفاوتی از مواد شیمیایی را دارد که روی پایداری و تجزیه پذیری آن تاثیر می گذارد. نفت خام اساساً از هیدروکربن ها تشکیل شده است. این هیدروکربن ها که تعداد اتم کربنشان بین C۱ تا C۵۰ می باشد در سه گروه پارافینی (آلکان ها)، نفتنی (سیکلو آلکان ها) و آروماتیک قرار می گیرند. علاوه بر هیدروکربن ها نفت دارای مقدار کمی ترکیبات آلی گوگرد دار، نیتروژن دار و اکسیژن دار و مقدار بسیار جزئی ترکیبات آلی فلزی با پایه نیکل، وانادیم و آهن می باشد. از نظر تجزیه پذیری، نفت را می توان به چهار جزء هیدروکربن های اشباع، هیدروکربن های آروماتیک، مواد قطبی غیرهیدروکربنی مثل رزین و در نهایت آسفالتن تقسیم کرد.

 نفت سبک بیشتر از هیدروکربن های اشباع و آروماتیک تشکیل شده که دارای درصد کمی از رزین و آسفالتن می باشد اما نفت سنگین که ناشی از تجزیه نفت خام در شرایط بدون اکسیژن در مخازن طبیعی است هیدروکربن اشباع و آرماتیک کمتری دارد و بیشتر از ترکیبات قطبی، رزین و آسفالتن تشکیل شده است. هنگام تجزیه زیستی نفت خام در محیط طبیعی مواد مشابه ای با تجزیه نفت سنگین حاصل می شود. در چنین حالتی کمبود هیدروکربن های اشباع و آروماتیک همراه با افزایش نسبی ترکیبات قطبی (که به تجزیه زیستی مقاوم ترند) یک نشانه بارز تجزیه زیستی نفت خام در طبیعت است.

 به دلیل اینکه بیشترین قسمت نفت را هیدروکربن ها تشکیل می دهند، تجزیه آنها از لحاظ کمی مهمترین فرآیند حذف نفت از محیط است. لازم به ذکر است با اینکه ترکیبات آروماتیک و قطبی درصد کمتری از نفت خام را تشکیل می دهند اما پایدارتر و سمی تر بوده و به زمان بیشتری برای تجزیه نیاز دارند.

  میکروارگانیزم های مسئول تجزیه نفت

 باکتری های تجزیه کننده هیدروکربن اولین بار حدود یک قرن قبل جداسازی شدند. امروز حدود۷۹ جنس از باکتریها شناسایی شده اند که توانایی استفاده از هیدروکربن به عنوان منبع کربن و انرژی را دارند از مهمترین آنان می توان به جنس های Alcanivorax sp و Psuedomonas sp. اشاره کرد.

 نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که این میکرو ارگانیزم ها تنها اجزای فرآیند زیست پالایی نفت نیستند و بخشی از یک شبکه اکولوژیکی هستند که به طور مستقیم و غیرمستقیم با سایر اجزای محیط در ارتباط هستند. در واقع عواملی مثل رقابت برای مواد غذایی محدود کننده، شکار شدن توسط پروتوزآ، لیز شدن به وسیله فاژها و برهم کنش های اشتراکی که سبب افزایش تجزیه زیستی می گردد بر فعالیت این میکرو ارگانیزم ها تاثیر می گذارند.

 بنابراین به منظور معرفی یک باکتری جدید برای زیست پالایی محیط های آلوده به مواد نفتی این مسائل باید در نظر گرفته شود.

  مکانیزم های تجزیه اجزای نفت خام

 اصولاً میکروارگانیزم ها با کمک۳ فرآورده اصلی زیر قادر به تجزیه هیدروکربورهای نفتی می باشند.

  آنزیم ها: همانطور که در قسمت بالا توضیح داده شد آنزیم های مونواکسیژناز و دی اکسیژناز مهمترین آنزیم های مؤثر در تجزیه هیدروکربورهای نفتی بوده و فرآورده های حاصل از فعالیت این آنزیم ها، الکل ها هستند، بنابراین با سنجش میزان الکل ها می توان پی به مقدار تجزیه هیدروکربورهای نفتی برد.

  بیوسورفکتانتها: مواد بیولوژیک دارای گروه های آب دوست و آب گریز در سطح سلول هستند و به وسیله تعداد زیادی از میکرو ارگانیزم ها تولید می شوند. براساس ساختار شیمیایی به گروه های گلیکولیپیدی، فسفولیپیدها، اسیدهای چرب و لیوپلی ساکاریدها طبقه بندی می شوند. بیوسورفکتانتها به وسیله امولسیونه کردن و آزاد کردن هیدروکربورهای جذب شده به مواد آلی خاک، سبب افزایش غلظت آبی ترکیبات هیدروفوبیک شده و باعث افزایش سرعت انتقال جرم می شود و به این وسیله به تسریع تجزیه زیستی کمک می کنند. از بیوسورفکتانتها برای پاکسازی تانک های ذخیره نفت، تصفیه فاضلاب های نفتی و تجزیه زیستی آلودگی های نفتی در مناطق خشکی و دریایی استفاده می شود.

  اسیدها و حلال ها: بسیاری از میکرو ارگانیزم ها قادرند با استفاده از هیدروکربورها به عنوان منبع کربن و انرژی، اسیدها و حلال های مختلف نظیر استن، انز، بنزن و اسید اگزالواستیک تولید کنند که باعث حل شدن هیدروکربورهای نفتی می شود. هیچ میکرو ارگانیزمی به تنهایی قادر به تجزیه کامل هیدروکربورهای نفتی به Co۲ و آب به عنوان محلول نهایی نیست. اصولاً از قارچ ها در محیط خاکی و از باکتری ها در محیط آبی بیشتر استفاده می شود. امروزه با کمک مهندسی ژنتیک چندین پلاسمید را درون باکتری ها به خصوص جنس سودوموناس قرار داده اند تا بتوانند چندین مشتق نفتی را به طور همزمان تجزیه کنند.

 محققان کانادایی چهار پلاسمید را درون سودوموناس پوتیدا قرار داده و سویه ای از مهندسی ژنتیک شده را تولید کرده اند که قادر است به طور همزمان نفتالین، پارافین، بنزن و آسفالتن را تجزیه کند. سودوموناس پوتیدا توانایی تجزیه هیدروکربورهای حلقوی معطر را دارد. سویه ای از TOL پلاسمید است. این پلاسمید را در جهت افزایش قدرت تجزیه کنندگی ترکیبات هالوژن دار حلقوی معطر از طریق کونژگاسیون (لقاح) B۱۳ از سودوموناس پوتیدا به سویه TOL تغییر داده اند.

  هدف پژوهش

هدف اصلی این پژوهش بررسی ژن های مسئول در تجزیه ترکیبات نفتی باکتری های مؤثر در زیست پالایی آلودگی های نفتی و انتقال این ژن ها به گیاهان مناسب و شناسایی گیاهانی که خود دارای قدرت تجزیه ترکیبات نفتی باشند و تقویت ژن های دخیل در گیاهان برای افزایش قدرت تجزیه ترکیبات نفتی جهت حفظ محیط زیست است.

پرندگان ایران

 راسته پلیکان

تیره نوک سرخ

50 سانتی‌متر ( 108 سانتی‌متر با احتساب دم ) ؛ نــر و ماده همشکل .پر و بالش به‌طور کلی سفید است با نوار چشمی سیاه ، سطح پشتی آن راهراه عرضی ظریف سیاه دارد و روی بالش نوار سیاه مشخصی دیده می شود . جفت وسطی شاهپرهای دم آن خیلی دراز است و تقریبا به اندازه طول بدنش می باشد . منقاری به رنگ قرمز مرجانی دارد ، پروازش پرتوان ، مستقیم و توام با بال‌زدن‌های سریع است . معمولا به تنهایی یا جفت جفت دیده می‌شوند .

نام انگلیسی : Red-billed tropic-bird
نام فرانسوی : Paille-en-queue ethere
نام علمی (لاتین ): Phaethon aethereus
 چطور پیدایش کنیم :

 50 سانتی‌متر ( 108 سانتی‌متر با احتساب دم ) ؛ نــر و ماده همشکل .پر و بالش به‌طور کلی سفید است با نوار چشمی سیاه ، سطح پشتی آن راهراه عرضی ظریف سیاه دارد و روی بالش نوار سیاه مشخصی دیده می شود . جفت وسطی شاهپرهای دم آن خیلی دراز است و تقریبا به اندازه طول بدنش می باشد . منقاری به رنگ قرمز مرجانی دارد ، پروازش پرتوان ، مستقیم و توام با بال‌زدن‌های سریع است . معمولا به تنهایی یا جفت جفت دیده می‌شوند .

زیستگاه :

 نوک سرخ دریایی پرنده‌ای دریازی است و فقط در هنگام زادوولد به خشکی می آید . در جزایر کوچک و بزرگ سنگی و در میان شکاف سنگ‌ها یا زیر بوته‌ها آشیانه می سازد .

پراکندگی :

نوک سرخ دریایی از جمله پرندگانی‌ست که در گذشته نه چندان دور ، در فصل تابستان فراوان بوده و این در حالی ست که هم اکنون از گونه پرندگان کمیاب بشمار می رود ، بنا بر گزارشهای قدیمی در جزایر جنوبی خلیج فارس و تنگه هرمز زادوولد می کرده و اما در حال حاضر اطلاع دقیق و مستندی از وضعیت تعداد ، زادآوری و پراکندگی آن در جزایر جنوبی ایران در دست نیست .

تیره پلیکان

تیره پلیکان 7 گونه دارد که 2 گونه آن در ایران یافت می شود. پلیکان ها پرندگان بزرگی هستند.

منقاری بلند و شاخی و کیسه گلویی دارند که برای ذخیره ماهی است. فاصله دو بال، به طور متوسط، حدود 315 سانتی متر است و دمشان کوتاه است.

نر و ماده آن همشکل هستند و در فصل تولید مثل با کاکلی کوتاه و مجعد مشاهده می شود.

پروازشان پر توان و قوی است.

پلیکان سفید

 اندازه تقریبی پلیکان سفید۱۴۰ تا ۱۷۵ سانتی‌متر است ؛ نر و ماده همشکل هستند. اندازه منقار پلیکان سفید 27 تا 49 سانتی متر و به رنگ زرد متمایل به نارنجی
 لیکان سفیدمی باشد و فاصله بین دوبالش به 270 تا 330 می رسد.  لیکان سفید پرنده‌ای است بزرگ و سفید رنگ با شاهپرهای نخستین سیاه‌رنگ ، کیسه گلوییش آویخته و پاهای گوشتی به رنگ قرمز و نارنجی دارد .

نر و ماده آنها در فصل زاد و ولد کاکل کوتاه مجعدی در پشت سر و پروبال سفید مایل به صورتی دارند . از فاصله نزدیک پرهای زرد قاعده گردن و چشم‌های قرمزش به‌خوبی دیده می شود .

پرنده نابالغ قهوه‌ای رنگ است و به تدریج رنگ آن مبدل به سفید چرک می شود ، باقیمانده پرهای اولیه به‌صورت خال‌های قهوه‌ای نامنظمی در سطح بدنش خودنمایی می کند . پرواز پلیکان سفید اغلب بی شتاب و توام با بالبازروی‌های کوتاه مدت است . در پرواز سرش را در عقب و روی شانه‌ها نگاه می دارد . به‌طور دسته‌جمعی در ردیف‌های منظم و اغلب در ارتفاع زیاد پرواز می کند .

نام انگلیسی : White Pelican
نام فرانسوی : Pelican blanc

چطور پیدایش کنیم :

اندازه تقریبی پلیکان سفید۱۴۰ تا ۱۷۵ سانتی‌متر است ؛ نر و ماده همشکل هستند. اندازه منقار پلیکان سفید 27 تا 49 سانتی متر و به رنگ زرد متمایل به نارنجی می باشد و فاصله بین دوبالش به 270 تا 330 می رسد.

نام علمی (لاتین) :Pelecanus onocrotalus

 پلیکان سفید پرنده‌ای است بزرگ و سفید رنگ با شاهپرهای نخستین سیاه‌رنگ ، کیسه گلوییش آویخته و پاهای گوشتی به رنگ قرمز و نارنجی دارد .

نر و ماده آنها در فصل زاد و ولد کاکل کوتاه مجعدی در پشت سر و پروبال سفید مایل به صورتی دارند . از فاصله نزدیک پرهای زرد قاعده گردن و چشم‌های قرمزش به‌خوبی دیده می شود .

پرنده نابالغ قهوه‌ای رنگ است و به تدریج رنگ آن مبدل به سفید چرک می شود ، باقیمانده پرهای اولیه به‌صورت خال‌های قهوه‌ای نامنظمی در سطح بدنش خودنمایی می کند . پرواز پلیکان سفید اغلب بی شتاب و توام با بالبازروی‌های کوتاه مدت است . در پرواز سرش را در عقب و روی شانه‌ها نگاه می دارد . به‌طور دسته‌جمعی در ردیف‌های منظم و اغلب در ارتفاع زیاد پرواز می کند .

نوک بال‌هایش در سطح پشتی سیاه است ولی در سطح شکمی ، سراسر لبه عقبی بال سیاه رنگ می باشد . در حالی که بال‌های پلیکان خاکستری در سطح زیرین رنگ سیاه ندارد .

صدای پرنده:

پلیکان سفید تنها هنگام تولید مثل، در آشیانه صدایی از گلو خارج می کند.

زیستگاه :


آبهای وسیع داخل خشکی ، باتلاق‌ها و مرداب‌های کم عمق ساحلی . به‌طور جمعی در نیزار آشیانه می‌سازد .

پراکندگی :

پلیکان سفید از جمله پرندگانی‌ست که در فصل تابستان‌ در دریاچه ارومیه از پراکندگی نسبتا خوبی برخوردار است و این در حالی‌ست که گاهی در فارس و سیستان نیز زاد و ولد می کند و ضمن مهاجرت در تالاب‌های سراسر ایران دیده می شود . به صورت مهاجر عبوری در شمال شرق ایران نیز دیده شده است

حفاظت:

این پرنده از پرندگان حمایت شده است و به حفاظت از محل های تولید مثل نیاز دارد که متاسفانه در حال حاضر برنامه حفاظتی برای آن انجام نگرفته است.

منبع : سایت پرندگان ایران

بررسی آخرین وضعیت احیای دریاچه ارومیه

نادر قاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی گفت: طرح انتقال آب از رودخانه های ارس و پیرانشهر به دریاچه ارومیه با مجموع هزینه ای بالغ بر 825 میلیارد تومان در دستور کار قرار گرفته است اما هنوز هیچ اقدامی بر روی رودخانه ارس انجام نشده و به پروژه انتقال آب رودخانه پیرانشهر نیز تاکنون تنها 17 میلیارد تومان اختصاص داده شده است.

وی با اشاره به تبخیر دو متر مکعب آب در هر ثانیه از دریاچه ارومیه عنوان کرد: طرح باروری ابرها که به منظور جبران تبخیر آب دریاچه ارومیه صورت گرفته هنوز تاثیر قابل ملاحظه‌ای در بالا آمدن سطح آب این دریاچه نداشته است.

نماینده مردم ارومیه با اذعان به اینکه پل احداثی در دریاچه ارومیه از گردش آب این دریاچه جلوگیری به عمل می آورد عنوان کرد: طرح جدیدی پیش بینی شده که بر اساس آن قرار است چهار دهانه ده متری در ضلع غربی این پل ایجاد شود تا مشکل گردش آب دریاچه ارومیه برطرف شود.

قاضی پور با تاکید بر اجرای هر چه سریع تر طرح های حفظ دریاچه ارومیه تصریح کرد: امنیت اقتصادی و رونق گردشگری در ارومیه بستگی به حفظ و احیای دوباره دریاچه ارومیه دارد.

وخیم‌تر شدن وضعیت دریاچه ارومیه

هماهنگ کننده دبیرخانه شورای منطقه‌ای دریاچه ارومیه با اشاره به این‌که تا یک ماه آینده وضعیت دریاچه وخیم‌تر می‌شود، گفت: «به دلیل افزایش تبخیر آب،‌ وضعیت دریاچه ارومیه روز به روز بدتر می‌شود.»

حجت جباری در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به افزایش سطح آب دریاچه ارومیه، گفت: «با توجه به این‌که فصل تبخیر آب است، از این پس شاهد کاهش سطح آب دریاچه هستیم.»

وی افزود: «تاکنون راهکاری برای جلوگیری از تبخیر آب نداشتیم، چون امری طبیعی است؛ در برنامه مدیریت دریاچه ارومیه نیز راهی برای این مشکل در نظر گرفته نشده است.»

وی درباره امکان استفاده از آب‌های جاری در حوزه‌های مختلف برای نجات دریاچه ارومیه، گفت: «وقتی که آب کم است و بارندگی کاهش یافته آبی وجود ندارد که سرریز آن روانه دریاچه ارومیه شود.»

هماهنگ‌کننده دبیرخانه شورای منطقه‌ای دریاچه ارومیه تصریح کرد: «با شرایط فعلی، آب موجود نیز برای کشاورزی و سایر مصارف برداشت می‌شود، بنابراین نمی‌توان خشکسالی دریاچه ارومیه را جبران کرد.»

جباری بیان کرد: «البته در حال حاضر میزان آبی که وارد دریاچه می‌شود به طور دقیق اندازه‌گیری نمی‌شود.»

وی درباره اندازه‌گیری میزان دقیق آبی که از سایر حوزه‌ها وارد دریاچه ارومیه می‌شود، اظهار داشت: «یکی از پروژه‌های اجرایی که قرار است در آینده نزدیک اجرایی شود تهیه دستگاه‌های هیدرومتری است.»

هماهنگ‌کننده دبیرخانه شورای منطقه‌ای دریاچه ارومیه با بیان این‌که سازمان محیط زیست متولی این مسئله است، گفت: «این دستگاه‌ها آبی که وارد دریاچه می‌شود را اندازه‌گیری می‌کنند و پارامترهای هیدرولوژی و این‌که چه میزان آب وارد دریاچه ارومیه می‌شود را مشخص می‌کنند.»

 دستگاه‌های هیدرومتری هنوز خریداری نشده است
هماهنگ کننده دبیرخانه شورای منطقه‌ای دریاچه ارومیه تصریح کرد: «این دستگاه‌ها هنوز خریداری نشده و در انتظار تأمین اعتبار است. این دستگاه‌ها اگر نصب شود میزان آب ورودی به دریاچه اندازه‌گیری می‌شود.»

وی اعلام کرد: «با توجه به این‌که تا یک ماه آینده آب دریاچه کم کم تبخیر می‌گردد وضعیت بدتر می‌شود.»

جباری با اشاره به این‌که ورودی آب از سوی رودخانه‌ها به دریاچه ارومیه کمتر شده است، بیان کرد: «وارد فاز کاهش تراز آب دریاچه ارومیه شده‌ایم؛ میزان تبخیر آب افزایش یافته است.»

وی گفت: «میزان ورودی آب و میزان خروجی آب(تبخیر) دریاچه ارومیه زیاد است و همین امر تراز آبی را نیز کاهش داده است.»

 یش‌بینی کاهش 40 سانتی‌متری آب دریاچه ارومیه در سال جاری
هماهنگ کننده دبیرخانه شورای منطقه‌ای دریاچه ارومیه تصریح کرد: «امسال نسبت به سال گذشته 30 تا 40 سانتی‌متر سطح آب دریاچه ارومیه کاهش می‌یابد.»

وی گفت: «همچنان در انتظار تأمین اعتبارات هستیم تا شرایط را کمی بهتر کنیم؛ دریاچه ارومیه با این گونه اقدامات احیا نمی‌شود. باید میزان بارش‌های افزایش یابد و پروژه‌ها زودتر اجرایی شود تا بلکه شاهد بهبود وضعیت دریاچه باشیم.»

 یل‌های وحشتناک؛ راه نجات کم آبی دریاچه ارومیه
هماهنگ کننده دبیرخانه شورای منطقه‌ای دریاچه ارومیه گفت: «این‌که یکباره در عرض 2 سال دریاچه ارومیه به حالت طبیعی برگردد امکان‌پذیر نیست. 10 تا 15 سال طول کشید تا دریاچه به این روز دچار شد؛ بدون شک بهبود شرایط نیز زمان می‌برد. یکباره نمی‌شود دریاچه را به حالت طبیعی آن بازگرداند.»

جباری تصریح کرد: «اثرات خشکسالی سال‌های پیش در دریاچه ارومیه در حال حاضر نمود پیدا کرده است.»

وی درباره نجات دریاچه ارومیه از خشکسالی گفت: «مگر این‌که بارندگی‌ها زیاد و سیل‌های وحشتناکی اتفاق بیافتد تا آب کافی وارد دریاچه ارومیه شود که به نظر من با توجه به شرایط اقلیمی بعید است چنین اتفاقی رخ دهد.»

جباری تأکید کرد: «برای بهبود وضعیت دریاچه ارومیه باید توسعه اراضی کشاورزی متوقف، راندمان آبیاری کشاورزی بهبود یابد، همچنین سدسازی متوقف شود تا بلکه کم کم شرایط بهتر شود.»

..........................................................................................

آخرین پرواز فلامینگوها بر فراز دریاچه ارومیه

در حالی که کارشناسان وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه را ناشی از ساخت سدهای متعدد در بالادست و رعایت نشدن حقابه زیست محیطی عنوان می‌کنند، مدیرکل منابع طبیعی آذربایجان‌غربی، از زاویه‌ای دیگر به این بحران نگاه می‌کند.
جعفر صادق امیری در این‌باره به همشهری گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد برنامه‌ریزی‌های آبی و احداث سدها در بالادست گرچه روی این زیست‌بوم اثر داشته اما همه مشکلات موجود این دریاچه را نمی‌توان ناشی از مدیریت آب استان دانست؛ چرا که میزان تبخیر این دریاچه سالانه 6/4 میلیارد مترمکعب است در حالی که ظرفیت آبی مجموعه رودخانه‌هایی که مدیریت آبی روی آنها اعمال شده حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب است که بخشی از آنها در آذربایجان‌شرقی قرار دارد.

وی افزود: برخلاف آنچه گفته می‌شود مدیریت آب مانع از ورود حقابه به دریاچه شده است؛ اغلب طرح‌های آبی به ‌ویژه سدهای بالادست برای توسعه اراضی کشاورزی ارومیه به اجرا درآمده در نتیجه زها‌ب آنها به دریاچه بازمی‌گردد؛ بنابراین نمی‌توان با قاطعیت اعلام کرد که رعایت نشدن حقابه زیست‌محیطی وضعیت ناگوار فعلی این دریاچه را رقم زده است.

امیری با نسبت دادن وضعیت بحرانی دریاچه به تغییرات آب و هوایی و کاهش بارندگی، یادآورشد: پیشینه این دریاچه نشان می‌دهد در گذشته ارومیه وضعیتی مشابه امروز را پشت سر گذاشته است؛ برای مثال حدود ۵۰ سال قبل در یک برهه از زمان وضعیت این دریاچه حتی بدتر از وضعیت فعلی بوده به‌طوری که با ارابه بین جزایر آبی رفت‌وآمد می‌کردند.

بنابراین، این گفته که ظرف ۷ سال آینده ارومیه خشک می‌شود، پیش‌بینی نادرستی است.

شایان ذکر است، میزان ورودی آب به دریاچه ارومیه پیش از اعمال مدیریت روی منابع آبی ورودخانه‌های استان در سال‌های پرآبی بالغ بر ۶ میلیارد متر مکعب بود که به همین میزان تبخیر می‌شد.

اما درحال حاضر با آنکه مقدار آب ورودی به این دریاچه ۱.۵ میلیارد متر مکعب است میزان تبخیر بیش از ۷ میلیارد متر مکعب برآورد می‌شود، در نتیجه شوری آب به ۳۳۰ گرم در لیتر رسیده است.

این غلظت نمک بیش از هر چیز امنیت پرندگان کوچنده به این زیست‌بوم را به مخاطره انداخته به‌طوری که بسیاری از پرندگان به‌دلیل گیرافتادن در رسوب نمک تلف شدند.

دریاچه ارومیه که از آن به‌عنوان یکی از دالان‌های بین‌المللی پرندگان مهاجر یاد می‌شود و تا چندی پیش میزبان صدها هزار فلامینگو و هزاران پرنده مهاجر دیگر بود، بحران بی‌نظیری را پشت سر می‌گذارد؛ بحرانی که ادامه آن ممکن است به خشک شدن این دریاچه منجر شود.