..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..
..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

منابع طبیعی-بیابان زدایی-محیط زیست

عجیب اما واقعی : کشف یک موجود ناشناخته و کور +عکس

این گونه منحصر بفرد مار کور از خانواده atretochoana eiselti در نوامبر سال ۲۰۱۱ میلادی در زمان زهکشی برای احداث سد آبی در بستر رودخانه «مادیرا» در منطقه روندونیا برزیل کشف شد، اما طبقه بندی جنس و گونه آن تاکنون بطول انجامیده است. نخستین گونه مارهای کور در سال ۱۹۶۸ میلادی در آمریکای جنوبی کشف شدند، اما تاکنون نمونه مشابهی از آنها رویت نشده بود. این گونه جدید و منحصر بفرد مار کور که در آبهای گرم زندگی و به نظر می‌رسد که از ماهیان کوچک و کرم‌ها تغذیه می‌کند، اگرچه به خانواده سمندرها و قورباغه‌ها نزدیکتر است، اما از لحاظ ظاهری شباهت زیادی به مارها دارد. از شش نمونه کشف شده در بستر رودخانه، یک نمونه از بین رفته، سه مار دیگر به طبیعت و محل زندگی خود بازگردانده شدند و دو مار نیز برای ادامه تحقیقات در اختیار دانشمندان قرار دارند.







مقاله : مناسب سازی فضای شهری رفع آلودگی های صوتی

مناسب سازی فضای شهری رفع آلودگی های صوتی


 حمید مطلبی محمدآبادی

 کارشناس ارشد آمار و اطلاعات، کارمند بنیاد شهید و امور ایثارگران


خلاصه مقاله:

در مناسب سازی فضای شهر ی موضوعات بسیاری زیاد و قابل توجه ای می تواند مورد بحث قرار گیر د . یکی از این مباحث می تواند مقوله حمل و نقل باشد که سعی شده است در این مقاله به آلودگی صوتی ن اشی از حمل ونقل پرداخته وحل این معضل را با مناسب سازی فضای شهری خواهان باشیم.


براستی یکی از شگفتی های آفرینش معما ی " عادت " است که از طرفی بقا و دوام و گسترش حیات انسان ( و همه ارگانیسمهای زنده ) را در گرو خود دارد واز طرف دیگر میتواند مرگ تدریجی را برای آدمی " حیات " جلوه دهد . اگرقراربود هجوم اولین سرما یا گرمای غیر عادی را نتوان با سد سحر آمی " عادت " در هم شکست یا اگر زخمهای سردی و گرمی روزگاران را پنجه معجزه گر " عادت " به آهنگ آرام زندگی تبدیل نمی کرد مسلمًا کاروان حیات از طی طریق باز می ما ند و کاروانیان آن در همان منزل نخست از حرکت و حیات باز می ماند البته آن طرف قضیه هم شگفت آور است اگر بیاری همین "عادت" اسارت ها، آزادی نام نمی گرفت و یا اگر آلودگی ها وناسلامتی ها پای ، و سلامتی خوانده نمی شد این بار هم مسلم ًا زوال جای دوام نمی نشست و " مر گ تدریجی " ، " زندگی " نام نمی گرفت . 


داستان آلودگی محیط زیست و هوای شهرهای ما نیزگرفتار همین افسون " عادت " است . نابودی محیط زیست شهری و افزایش آلودگیهای گوناگون و از جمله آلود گی صوتی و آلودگی هوای شهر ها آنچنان برای عموم مردم عادی شده است که گوئی اتفاقی نیفتاده و فاجعه ای در حال شکل گرفتن نمی باشد. خبرهای روزانه سکته های ناگهانی ، افزایش تلفات سرطانی ، فزونی عصبانیت های جنون آمیز ،سردردهای مزمن ، ناراحتیهای تنفسی ، کاهش در شنوائی ، آسم های مادر زادی ، اختلالات در متابلیسم ،ناراحتیهای قل بی و تصادفات مرگبار رانندگی و دهها موارد مشابه آنچنان عادی شده است که گویا هر یک از این نغمه های مرگ نوائی از آهنگ حیات و زندگی بوده و اساسا چنین آهنگی را برای شهر و جامعه ما ساز کرده است .


گاهی عده معدودی در گوشه و کنار این آهنگ زندگی نما را به حق آهنگ مر گ می شنوند و فریاد بر میدارند اما صد افسوس که فریاد آنها همچون بسیاری از فریاد های دیگر جز به یک مشت حرکات نمایشی مق طعی و موضعی و پراکنده و گذرا از قبیل نوشتاری در حاشیه روزنامه ، برنام ه رادیوئی و حداکثر کمیته و کمیسیون و سمینار تجلی و اخیر ا هم " روز سلامتی " در میان تمام روزهای سال به چیز دیگری منجر نمی شود و پس از چند روزی و حداکثر بعد از گذشتن از چله زمستان و فروکش روزهای وارونگی هوا همه چیز ب ه حال اول خود بر گشته و همان آهنگ عادت به چنین زندگی همچنان به گوشها ی شنوا می نوازد.


کلمات کلیدی:

مناسب سازی فضای شهری ، آلودگی های صوتی ، حمل و نقل شهری ، برنامه ریزی شهری ، GIF ، برنامه ریزی اجتماعی


منبع : مرجع دانش ( اصل مقاله در سایت منبع موجود می باشد .)

فناوری اطلاعات (IT) و مناسب سازی محیط شهری

فناوری اطلاعات (IT) و مناسب سازی محیط شهری


 محسن سلسله

 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی


علی سلسله  

مهندس عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی



خلاصه مقاله:

امروز در کلان شهرهای ایران، شهروندان زمان زیادی را صرف فعالیت های تکراری و غیر مفید – نظیر پیمودن مسافت های طولانی برای خرید کالا و دریافت خدمات، معطل شدن در ترافیک های سنگین انتظار در صف بانک ها – می کنند. همچنین ، کلان شهرها با مشکلاتی نظیر کمبود مراکز تحصیلی، بیکاری ، آلودگی هوا، توزیع نامتناسب خدمات شهری رو به رو هستند.


در عصر حاضر فناوری اطلاعات مهمترین ابزار برای مدیریت صحیح کلیه واحدهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی محسوب میگردد. برگزاری دو اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی در (2003) ژنو و (2005) تونس که در راستای جامعه اطلاعاتی جهانی تحقق یافت، شهرهای الکترونیکی را هم شامل شده است. در شهر الکترونیک، شهروندان در تمام اوقات شبانه روز به پایگاه های داده خدمات دولتی و بخش خصوصی بر روی شبکه وب دسترسی دارند. ایجاد شهر الکترونیک تاثیرات بسیاری را در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی برای اداره شهر و شهروندان به دنبال خواهد داشت.


در زمینه اقتصادی مسائل ذیل قابل طرح است: ایجاد شغل های جدید، توسعه تجارت الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی، ایجاد زمینه مناسب برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی، جلب توریست، از نظر فرهنگی شفاف سازی، آموزش مجازی، کتابخانه دیجیتالی، اطلاع رسانی و در زمینه اجتماعی و سیاسی ، معرفی شهر در جهان .


برنامه چهارم توسعه ایران بر روح اقتصاد دانایی محور بر سه پایه پژوهش و فناوری منابع و زیر ساخت اطلاعاتی و ارتباطی پیشرفته استوار است.


مهمترین راهکار برای فراهم کردن شرایط دسترسی سریع و ارزان عامه مردم به اطلاعات وارتباطات را می توان توسعه زیر ساخت های ارتباطی دانست. ارتقا و بهبود روابط عمومی های الکترونیکی دستگاه های دولتی و خصوصی و گسترش خدمات الکترونیکی به ویژه در حوزه دولت الکترونیک و تاکید بر توسعه سواد دیجیتالی عمومی از طریق توسعه آموزش الکترونیکی از جمله راهکارهای دیگر تلقی می شود.


استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش اساسی در حل مسائل تهران و کلان شهرها دارد. این مساله به ویژه در مدیریت شهری، اقتصاد شهری، تولید شغل و ارتقای سطح فرهنگ شهروندی نقش اساسی ایفا می کند.


اساسی ترین محور برنامه های شهرداری تهران برای ایجاد شهر الکترونیک، بهره برداری از فناوری اطلاعات در مدیریت شهری است.


روباط عمومی الکترونیک یا دیجیتال که امکان اطلاع رسانی و اطلاع یابی سریع، باز خورد همزمان و ارتباط دو طرفه با مخاطبان را موجب شده است، نقش عمده ای در کاهش حجم انبوهی از رفت و آمدها در شهر، در بسیرای از نقاط کلیدی شهرها شده است. البته باید به این نکته توجه کرد که فناوری اطلاعات یک شمشر دو لبه است.


در این زمینه مسائل مهمی نظیر سواد دیجیتالی وشکاف دیجیتالی و افزایش عمیق فاصله میان داراها و فقرا در میزان بهره بردن از فناوری اطلاعاتی، حاکمیت در اینترنت، نیازمند مطالعات بسیار عمیق می باشد . لذا باید سعی در بومی سازی این فناروی در جهت استفاده حداکثر از قفرصت ها و تبدیل تهدید ها به فرصت نمود.


یکی از مهمترین زمینه ها برای ایجاد شهرهای الکترونیک فرهنگ سازی در این زمینه است. باید توجه داشت که دولت الکترونیک صرفا ارائه اطلاعات نهادها و وزارتخانه ها روی وب سایت نیست. به اعتقاد صاحب نظران ارتباطی دولت الکترونیک استفاده از فناروی های اطلاعاتی و ارتباطی برای متحول کردن دولت و فرایند حکومت از طریق قابل دسترسی تر، کارآمد تر و پاسخگوتر کردن آن است.


مدیران و برنامه ریزان باید با درک ویژگی ها جامعه اطلاعاتی به پیاده سازی اصولی و صحیح دولت الکترونیک بپردازند و از سوی دیگر رسانه های جمعی اعم از رادیو و تلویزیون و مطبوعات باید با اطلاع رسانی مناسب نسبت به آگاه سازی افکار عمومی شهروندان در خصوص مفاهیم و مزایای دولت الکترونیک اقدام نمایند.

کلمات کلیدی:

فناوری اطلاعات ، اینترنت ، مناسب سازی ، الکترونیک ، کاهش بوروکراسی ، کاهش ترافیک ، جامغه اطلاعاتی ، توسعه ، شکاف دیجیتالی



لطفا با +1 (سمت راست وبلاگ ) ما را یاری کنید .



منبع : مرجع دانش

توسعه پایدار چیست؟ ( از زبان بان کی مون )

توسعه پایدار پاسخگوی نیازهای حال حاضر بشر، بدون به خطر انداختن توانایی نسلهای آینده برای رفع نیازهای خود می باشد. به عنوان اصل توسعه بلند مدت جهانی ، توسعه پایدار، متشکل از سه رکن است:

- توسعه اقتصادی؛
- توسعه اجتماعی؛ و

- حفظ محیط زیست.



 " ما نیازمند ابداع مدلی جدید هستیم ، مدلی که ارائه دهنده رشد و مشارکت اجتماعی است ، مدلی که احترام بیشتری برای منابع محدود این سیاره قائل است. به همین علت است که من توسعه پایدار را نخستین اولویت قرار داده ام. " 


   بان کی مون- دبیر کل سازمان ملل متحد


بان کی مون


سایت رسمی کنفرانس ریو + 20



برای حمایت از ما بر روی +1 (سمت راست وبلاگ ) کلیک نمائید .

دانلود کتاب شناخت محیط زیست(زمین سیاره زنده)

کتاب شناخت محیط زیست(زمین سیاره زنده)

با کیفیت عالی

تالیف : دانیل بوتکین و ادوارد کلر

ترجمه : مهندس عبدالحسین وهاب زاده






  • تمامی فایل ها با فرمت PDF و با کیفیت بالا هستند.



این کتاب با توجه به حجم نسبتاَ بالای فایل های PDF به چهار قسمت تقسیم شد تا راحت تر دانلود شوند .



دانلود قسمت اول با حجم 13.64 MB

دانلود قسمت دوم با حجم MB 12.49

دانلود قسمت سوم با حجم MB 14.33 

دانلود قسمت چهارم با حجم 8.75 MB



تمامی فایل ها با فرمت PDF و با کیفیت بالا هستند.




پسورد فایل ها : www.arshad91.blogsky.com







  • رمز عبور روی لینک دانلود برداشته شد.


نکته مهم :

برای خارج شدن فایل از حالت زیپ (ZIP) رمز عبور

www.arshad91.blogsky.com


رو وارد کنید .

خدمت انرژی های نو به کلان شهرها

برای تشویق جامعه به استفاده از انرژی های نو، دولت، شوراهای شهر و شهرداری ها باید پیشقدم شوند.





انرژی های تجدیدپذیر مانند خورشید از جمله انرژی های بی پایانی است که می تواند نقش موثری در کاهش مصرف سوخت فسیلی و کاهش آلودگی های زیست محیطی داشته باشد. سال هاست کشورهایی که شاید نصف ما هم از این منبع لایزال خدادادی در اختیار نداشته اند دست به کار شده و چراغ های بسیاری را روشن کرده اند و چرخ های زیادی را چرخانده اند. در حالی که ما هنوز به جای این منبع همیشگی دودستی به سوخت های فسیلی زیرزمینی و سیاه چسبیده ایم و تمام برنامه ریزی هایمان را بر اساس ماده ای به نام نفت ریخته ایم که تا یکی دو دهه دیگر تمام خواهد شد. اهمیت استفاده از این انرژی ها بویژه در کلانشهرها بهانه ای شد تا با دکتر زهره حسامی، مدیر کمیته آلودگی هوا و بهینه سازی مصرف انرژی ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران درخصوص اقدامات اخیر این کلانشهر برای بهره برداری از انرژی های تجدیدپذیر گفت و گویی داشته باشیم. 


چه شد شهری مثل تهران به فکر جایگزینی انرژی های نو به جای انرژی های فسیلی افتاد؟

سوخت های فسیلی مرسوم ترین منابع تولید انرژی مصرفی امروز هستند. اگرچه به دلیل وجود این منابع در کشور مصرف این نوع انرژی ها توجیه اقتصادی دارد، اما آثار مخربی بر محیط زیست و سلامت بشر می گذارند. همچنین به دلیل پایان پذیر بودن انرژی های فسیلی نمی توان این منابع را به عنوان منبع همیشگی نگریست، به همین دلیل جایگزینی و بهره گیری از انرژی های پایان ناپذیر بسیار ضروری و حیاتی تلقی می شود، چراکه استفاده از انرژی های نو نه تنها مشکل بحران انرژی را رفع می کنند، بلکه به خاطر تمیز بودن و عاری از آلودگی، مشکل بحران زیست محیطی را هم برطرف خواهد کرد. هزینه های بالای حامل های انرژی و آلودگی های محیط زیستی ناشی از آن، ضرورت استفاده از انرژی های نو به منظور دستیابی به اهداف توسعه پایدار را آشکار و شهرداری تهران را برآن داشت تا به حوزه انرژی های نو ورود پیدا کند.

در حال حاضر چه اقداماتی در این زمینه انجام شده است؟

سال هاست بحث فرهنگسازی استفاده بهینه از منابع تجدیدپذیر در کشور مطرح است و کارشناسان و صاحب نظران راه و روش های مختلفی را در خصوص نحوه اجرای این برنامه مهم ارائه کرده اند. در شهر تهران نیز در راستای کاهش مصرف سوخت های فسیلی، اقدام به بهره گیری از انرژی خورشیدی در فضاهای شهری شده است. میزان تابش خورشید در شهر تهران ۵۸/۴ کیلو وات ساعت بر متر مربع درروز تخمین زده شده است. به عبارت دیگر، شهر تهران به طور متوسط سالانه بیش از نیمی از سال روز آفتابی دارد. به همین دلیل استفاده از سیستم ها و تجهیزات خورشیدی در شهر تهران امکان پذیر است و تاکنون توانسته ایم با مجهز کردن برخی پارک ها به سیستم سولار، روشنایی آن مکان ها را تامین کند. همچنین در برخی تقاطع ها، معابر و میدان های شهر تهران نیز از سیستم سولار برای کاهش مصرف منابع تجدیدناپذیر استفاده کرده است. به عنوان مثال برخی چراغ های چشمک زن تقاطع ها و چراغ های ال ای دی و هوشمند تقاطع ها انرژی خورشیدی را در طول روز از طریق سلول های سولار دریافت و استفاده می کنند. در ضمن برای برخی پل های عابر پیاده، بیلبورد های تبلیغاتی و ایستگاه های اتوبوس سیستم مشابهی تعبیه شده تا روشنایی خود را از طریق این منبع انرژی پاک تامین کنند. همچنین با همکاری شرکت بهینه سازی در ۵۸ مکان عمومی و بوستان ها که دسترسی به شبکه گاز شهری نداشته اند سیستم آبگرمکن خورشیدی را تعبیه کرده تا از این طریق در سرویس های بهداشتی عمومی، آب گرم در اختیار مردم قرار گیرد.

در خصوص آبگرمکن های خورشیدی صحبت کردید. نحوه به کارگیری انرژی خورشیدی در این آبگرمکن ها به چه صورت است؟

به کارگیری انرژی خورشیدی برای استفاده درآبگرمکن های خورشیدی نیز به نوع فناوری به کارگیری ما بستگی دارد. معمولا روش کار در این سیستم ها این گونه است که انرژی خورشیدی توسط جمع کننده ها یا کلکتورهای خورشیدی جمع آوری و به انرژی حرارتی تبدیل می شود. سپس حرارت ایجاد شده به یک سیال جذب کننده مانند آب که داخل لوله در حال جریان است، منتقل می شود و آب گرم مصرفی مورد استفاده قرار می گیرد.

یکی از اقدامات جالب در شهر تهران احداث پارک های انرژی و خانه های خورشیدی است. مشخصه اصلی این پارک ها چیست و با چه هدفی ساخته شده اند؟

حسامی: با حذف یارانه ها و نزدیک شدن قیمت حامل های انرژی به قیمت واقعی بزودی تفکر استفاده از انرژی خورشیدی در ایران قوت خواهد گرفت. پس برای این که بتوانیم از این منابع استفاده بیشتری کنیم باید دانش و فناوری آن را کسب و بومی سازی کنیم

هم اکنون طرح ایجاد پارک انرژی های نو به منظور افزایش آگاهی عمومی، آموزش و اطلاع رسانی نسبت به موضوع انرژی های نو و در نهایت کاهش مصرف انرژی های تجدید ناپذیر، در پنج پارک اجرایی شده است. در این پارک ها علاوه بر روشنایی خورشیدی، سیستم های آبگرمکن خورشیدی، اجاق گاز خورشیدی، خشک کن خورشیدی یا آب شیرین کن خورشیدی تعبیه شده و مورد استفاده قرار می گیرد تا مردم نسبت به چگونگی کار کردن این سیستم ها اطلاعاتی کسب کنند. در ضمن شهرداری برای آموزش و فرهنگسازی بیشتر از چگونگی نحوه استفاده و به کارگیری از این انرژی ها در صدد احداث خانه های خورشیدی در برخی مناطق شهرداری تهران است.

در این خانه ها یک نیروگاه کوچک مقیاس خورشیدی تعبیه شده تا انرژی خورشیدی را به الکتریسته تبدیل کند و برق مصرفی تمام تجهیزات خانه مانند تلویزیون، یخچال، کامپیوتر و... به این طریق تامین یا این انرژی به حرارت برای استفاده از آب گرم مصرفی در آن ساختمان تبدیل شود.

آیا برنامه هایی برای به کارگیری سایر انرژی های نو مانند زیست توده، هیدورژنی، زمین گرمایی و بادی هم در شهر تهران وجود دارد؟

علاوه بر به کارگیری انرژی خورشیدی چند سال است برنامه هایی برای تولید انرژی از پسماندها و زباله های شهری اجرا شده است. سازمان مدیریت پسماند به عنوان متولی این طرح، اقداماتی در این خصوص به انجام رسانده است، اما در زمینه به کارگیری انرژی هیدروژنی برای ساخت خودرو های هیبریدی استفاده از سایر انرژی ها مانند زمین گرمایی و بادی و ساخت توربین های بادی در سطح شهر تاکنون اقدامی انجام نشده است. مهم ترین علت اصلی این است که استفاده از این نوع انرژی ها بسیار پر هزینه بوده و مقرون به صرفه نیست. همچنین امکان استحصال این نوع انرژی ها ممکن است مهیا نباشد. مثلا در بسیاری از مناطق شهر تهران با توجه به سرعت پایین وزش باد، امکان استحصال از این نوع انرژی امکان پذیر نیست، بنابر این مطالعه دقیق و جامع از تمام مناطق و پهنه های شهر تهران به منظور امکان سنجی استفاده از انرژی های نو نظیر باد ضروری به نظر می رسد.

امروزه یکی از راه های اتلاف انرژی به کارگیری نامناسب سیستم سرمایشی و گرمایشی ساختمان هاست. آیا قرار نیست موضوع عایق بندی درست خانه های در دست ساخت قانونمند شود یا آپارتمان سازها ملزم به کارگیری از انرژی های نو باشند؟

در حال حاضر چنین قانونی تصویب نشده و الزامی برای ساختمان های مسکونی نوساز جهت به کارگیری از چنین انرژی های نو نیست. این کار در حال حاضر کاملا اختیاری است، چون هم اکنون بحث مجهز شدن منازل مسکونی شهر تهران به سیستم های سرمایشی و گرمایشی خورشیدی بسیار پر هزینه است. البته راهکارهای مختلفی به منظور بهینه سازی مصرف انرژی در سیستم های گرمایشی و سرمایشی اعم از استفاده از سیستم کنترل هوشمند گرمایشی و سرمایشی، معاینه فنی و تنظیم موتورخانه ها و بسیاری برنامه های کنترلی دیگر وجود دارد.

آیا کمیته مشورتی برای ایجاد یک سند راهبردی تشکیل نشده تا شهرداری ملزم شود طی چند سال آینده از انرژی های نو مثل انرژی خورشیدی استفاده کند و این طرح قانونمند شود که مثلا طی چند سال آینده شهرداری تمام خانه های تهران را به این فناوری ها مجهز کند؟

در حال حاضر کمیته ای پیرامون این موضوع تشکیل نشده است. بر اساس مصوبه شورای شهر، شهرداری تهران موظف است سالانه ۱۰ درصد از روشنایی پارک ها را با استفاده از انرژی خورشیدی توسعه دهد. همچنین طبق مصوبه دیگر شورای شهر، شهرداری تهران موظف شده است مصرف انرژی هایی مانند آب، برق، گاز را بهینه کند که تاکنون با حذف تجهیزات پر مصرف انرژی ساختمان های شهرداری و اماکن عمومی شهر توانسته است مصرف آب، برق و گاز را به شکلی محسوس کاهش دهد.

آینده انرژی خورشیدی و صنعت این انرژی را در ایران چگونه می بینید؟

به طور حتم با حذف یارانه ها و نزدیک شدن قیمت حامل های انرژی به قیمت واقعی، این تفکر در آینده قوت خواهد گرفت و کشور ایران نیز مانند دیگر کشورها توسعه یافته و پیشرفته به این مباحث ورود بیشتری خواهد کرد.

امروزه در اغلب کشورهای جهان شاهد گسترش نیروگاه های خورشیدی هستیم. چرا ایران با این همه منابع خدادادی و طبیعی هنوز نتوانسته است از این تکنولوژی به صورت گسترده ای استفاده کند؟ شما به عنوان یک کارشناس، اشکال اصلی کار را در کجا می بینید؟

شاید بیشترین علت این که ایران تاکنون نتوانسته است وارد این مباحث شود را باید در منابع عظیم نفتی و گازی جستجو کنیم. شاید اگر کشور ما نیز مانند سایر کشورها از این گونه منابع محروم بود برای تامین نیازهایش به دنبال این منابع انرژی می رفت. همچنین علاوه بر عرضه نفت و گاز ارزان، بالا بودن هزینه اولیه راه اندازی چنین سیستم هایی هم سد راه پیشرفت این صنعت بوده است. در ضمن به علت این که ما دانش فنی این فناوری را به طور کامل نداریم، وارد کننده این تجهیزات هستیم و حتی اگر شرکت ها یا کارخانه های تولید کننده این محصولات در کشور ایران باشند اکثر قطعات این تجهیزات را از کشورهای دیگر وارد می کنند. پس برای این که بتوانیم از این منابع انرژی تجدیدپذیر استفاده بیشتری کنیم، باید دانش این فناوری را خودمان کسب و بومی سازی کنیم.



فرزانه صدقی 


روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )

ساختمان هایی که انرژی مورد نیاز خود را از خورشید تامین می کنند

سازه های انرژی پلاس راهی مناسب برای به حداقل رساندن استفاده از سوخت های فسیلی هستند




در روزگاری زندگی می کنیم که صنعت و فناوری های مرتبط با آن بر تک تک مراحل زندگی بشر سایه انداخته است. در واقع باید گفت قربانی اصلی تبعات مختلف صنعتی شدن، خود ما انسان ها هستیم که با بی توجهی به طبیعت و آلوده کردن آن، نسل موجودات زنده روی زمین را محکوم به فنا می کنیم. 

یکی از منابع آلوده کننده طبیعت، تامین انرژی از منابع سوخت فسیلی است که هم تولید و هم مصرف آن به دلیل پایین بودن فناوری تجهیزات تولید و مصرف، همواره با آلودگی زیست محیطی همراه است. این در حالی است که بسادگی می توان از منابع تجدیدپذیری همچون خورشید و باد برای تامین انرژی مورد نیازمان استفاده کنیم تا به این ترتیب علاوه بر ممانعت از تخریب زمین، از منابع انرژی پاک و ارزان بهره مند شویم.

در میان تمام منابع انرژی غیرفسیلی، انرژی خورشید یکی از منابع تامین انرژی رایگان، پاک و عاری از اثرات مخرب زیست محیطی است که از گذشته های دور به روش های گوناگون مورد استفاده بشر قرار گرفته است. این درحالی است که بحران انرژی در سال های اخیر، کشورهای جهان را بر آن داشته برای تامین انرژی خود به فکر چاره ای اساسی باشند. در این میان، جایگزینی انرژی های فسیلی با انرژی های تجدیدپذیر و از جمله انرژی خورشیدی به منظور کاهش و صرفه جویی در مصرف انرژی، کنترل عرضه و تقاضای انرژی و کاهش انتشار گازهای آلاینده، با استقبال فراوانی روبه رو شده است.

خورشید را از آن جهت می توان منبع لایزال انرژی قلمداد کرد که گفته می شود انرژی ناشی از تنها ۳ روز تابش خورشید به زمین، با انرژی ناشی از احتراق کل سوخت های فسیلی در دل زمین برابری می کند. این انرژی آنچنان عظیم است که با ذخیره تابش خورشید به مدت ۴۰ روز، می توان انرژی مورد نیاز یک قرن ساکنان زمین را به دست آورد. 

● تولد سازه های وابسته به انرژی پاک

انسان از گذشته های دور همیشه سعی داشته از ابزار محیطی به بهترین شکل ممکن برای استفاده از منابع دنیای اطراف خود بهره مند شود. از میان انواع و اقسام این موارد با توجه به پیشرفت معماری و نیاز انسان به رویکرد های جدید، معماری خورشیدی می تواند انسان را به دنیایی جدید رهنمون سازد. معماری خورشیدی در واقع مسیری میانبر برای رسیدن به معماری پایدار و استفاده بهینه ازابزار و امکانات موجود بدون آسیب به ذخایر پایان پذیر فسیلی محسوب می شود.

ضرورت به حداقل رساندن استفاده از سوخت های فسیلی باعث شده تا در جهان بعد از نسل ساختمان های سبز که از حداقل انرژی مصرفی برخوردار بودند، ساختمان های انرژی پلاس «انرژی +» مطرح شوند که بهره مندی از آن برای هر سازمان یا نهادی که از این سبک ساختمان سازی بهره مند شود، یک امتیاز محسوب می شود. از جمله ویژگی های این نوع سازه ها آن است که از حداقل اتلاف انرژی برخوردارند، از حداکثر نور روز در ساختمان استفاده می شود و ضمن عدم استفاده از انرژی های سوخت فسیلی، تمامی انرژی مصرفی خود را از منابع انرژی های تجدیدپذیر تولید می کند.

نکته: انرژی ناشی از تنها ۳ روز تابش خورشید به زمین، با انرژی ناشی از احتراق کل سوخت های فسیلی در دل زمین برابری می کند

چنین سازه هایی مدت هاست در بیشتر کشورهای توسعه یافته جهان از جمله کشور آلمان به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در استفاده از انرژی های نو جایگاه خود را به دست آورده اند و در جای جای این کشور طراحی و ساخت آنها انجام می شود. در کشور ما هم طراحی و ساخت نخستین ساختمان «انرژی پلاس» کشور با کمک پوشش های نانوعایق در سقف و جداره ها، شیشه های دو جداره با پوشش ضد UV، پوشش سبز گیاهی، سیستم آب گرم خورشیدی و برق خورشیدی توسط هیات علمی دانشکده مهندسی صنایع و مدیریت سیستم دانشگاه صنعتی امیرکبیر انجام شده است.

دکتر داوود فدایی، طراح این ساختمان درباره جزئیات سازه «انرژی +» می گوید: این ساختمان که در زمینی به مساحت ۱۱۶ مترمربع در ۳ طبقه در خیابان استاد نجات اللهی تهران احداث شده، تمام انرژی مورد نیاز خود را از خورشید جذب و تامین می کند.

وی می افزاید: این ساختمان با پوشش های گیاهی و لایه های پوششی شیشه ها، تا میزان ۹۹ درصد از ورود اشعه UV که باعث گرمای داخل ساختمان می شود، ممانعت می کند و ۵۷ درصد مقدار انرژی سرمایشی مورد نیاز در تابستان را کاهش می دهد.

به اعتقاد داوودی، امکان این که تمام ساختمان های مشابه در تهران یا نقاط دارای طول روز مناسب از چنین سیستمی تبعیت کنند، کاملا وجود دارد. این موضوع به موقعیت کشور ایران از نظر میزان دریافت انرژی خورشیدی بر می گردد.

چراکه کشور ما بین مدارهای ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی قرار گرفته است و در منطقه ای واقع شده که به لحاظ دریافت انرژی خورشیدی در بین نقاط جهان در بهترین وضعیت قرار دارد. میزان تابش خورشیدی در ایران بین ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ کیلووات ساعت بر مترمربع در سال تخمین زده شده است که بالاتر از میزان متوسط جهانی است. ضمن آن که به طور میانگین سالانه بیش از ۲۸۰ روزآفتابی برای نقاط مختلف کشور گزارش شده است. این موضوع بیشتر مناطق ایران بخصوص مناطق جنوبی کشور را گزینه ای بسیار مناسب برای برخورداری دائمی از انرژی خورشیدی فراهم کرده است.

● بی نیازی از منابع فسیلی

صرفه جویی در هزینه های مرتبط با انرژی، برداشتن گامی موثر در بهبود محیط زیست و ایجاد الگویی عملی برای فرهنگسازی در جامعه از اهداف اصلی احداث ساختمان «انرژی +» بوده است.

طراحی و ساخت «انرژی +» از شهریور سال ۹۰ شروع شده و در بهمن ۹۰ مورد بهره برداری قرار گرفته است. برای آن که کل انرژی مورد نیاز ساختمان از خورشید تامین شود، آب گرم و گرما از آب گرمکن های خورشیدی و برق از سیستم فتو ولتاییک تامین می شود. در واقع قرار است در این ساختمان از هیچ منبع انرژی دیگری استفاده نشود البته به گفته داوودی، در فاز اول چنین امکانی محقق نشده، ولی در فاز بعدی این اندک میزان نیز حذف خواهد شد.

نکته جالب اینجاست که پوشش سبز گیاهی این سازه فقط به عنوان عایق مدنظر قرار نگرفته است. تولید اکسیژن، رنگ سبز برای رفع خستگی چشم ساکنان، کاهش دما از طریق رطوبت ناشی از تنفس گیاهان، تولید گیاهان دارویی و... از جمله مزایای دیگر استفاده از این نوع پوشش در ساختمان «انرژی +» محسوب می شود.

به گفته داوودی با وجود چنین سازه هایی می توان در مصرف انرژی بخصوص در کلانشهر هایی مانند تهران صرفه جویی بسیار قابل توجهی کرد، چراکه به اعتقاد او حداقل شاهد آلودگی ناشی از سوخت گاز در موتورخانه های ساختمان های تهران در طول سال نخواهیم بود. کاهش حداقل ۴۵ درصد مصرف انرژی و برخورداری از امکان آلودگی کمتر دلیل کافی برای گسترش چنین ساختمان هایی محسوب می شود.

استفاده از چنین سازه هایی و در کل استفاده از انرژی خورشیدی، می تواند در استقلال صنعتی کشور نقشی ارزنده ایفا کند. علاوه بر آن به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران امکان خودکفایی کشور در زمینه انرژی نیز فراهم می شود.

بنابراین با علم به این نکته مهم که انرژی خورشیدی یک انرژی زوال ناپذیر است که براحتی در اختیار ما قرار دارد و با حرکت به سمت ساختمان های خورشیدی، می توانیم گامی مهم در جهت توسعه پایدار برداریم و از وابستگی به سوخت های فسیلی فاصله بگیریم.

بهاره صفوی

روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )

انرژی بادی : انرژی که با باد می آید !!

همزمان با افزایش نگرانی ها درباره تامین انرژی آینده، باد ارزشمندتر می شود ...



امسال بار دیگر شهر بن آلمان شاهد برگزاری یازدهمین کنفرانس انرژی بادی جهانی و نمایشگاه ۲۰۱۲ WWEC بود. این کنفرانس امسال با موضوع «برق جامعه، برق شهروندان» و با هدف ارائه آخرین دانش در زمینه بهره برداری از انرژی باد، تکنولوژی توربین و به طور کلی انرژی های نو برگزار شد و به توسعه و مالکیت پروژه های انرژی نو توسط شهروندان بومی شامل کشاورزان و تاسیسات محلی اختصاص داشت. در میان شرکت کنندگان نمایندگانی از جانب نواحی محلی، منطقه ای، دولتی و ملی، سازمان های بین المللی، جامعه توسعه دهندگان مزرعه بادی مهندسان و تولیدکنندگان توربین بادی حضور داشتند.

لزوم توجه به انرژی باد در حالی روز به روز در حال گسترش است که تقریبا تمامی کشورهای جهان نگران چگونگی تامین انرژی خود در آینده هستند. در چنین شرایطی چین و آمریکا به فکر ساخت نیروگا ه های جدید اتمی هستند، اما اغلب کشورها بخصوص بعد از فاجعه نیروگاه اتمی فوکوشیمای ژاپن در پی توسعه بهره برداری از انرژی های دیگر بویژه انرژی های تجدید پذیر برآمده اند.

به همین دلیل شورای بین المللی تغییرات آب و هوایی (IPCC) پیش بینی می کند تا سال ۲۰۵۰ انرژی های تجدیدپذیر می تواند سهم قابل توجهی از انرژی های مورد نیاز جوامع مختلف بشری را تامین کند. پیش شرط رسیدن به این هدف آن است که شرایط استفاده از انرژی های تجدید پذیر، مانند انرژی بادی، آبی و خورشیدی تا آن سال تا حد مطلوبی مهیا شده باشد. البته این شورا معتقد است حتی تا آن زمان هم نمی توان به طور کامل از انرژی های فسیلی چشمپوشی کرد.

به گفته کارشناسان، از نظر علمی هیچ مشکلی برای تأمین نیاز به انرژی از طریق انرژی های تجدیدپذیر وجود ندارد. در واقع برای محدود کردن افزایش گرمای کره زمین تا حدود ۲ درجه سانتی گراد باید ۵۶۰ میلیارد تن از انتشار گاز دی اکسیدکربن کاهش یابد و از نظر فنی این توانایی وجود دارد که با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر بتوان به این هدف رسید.


● توربین هایی که از زمین سبز می شود

باد یکی از مظاهر انرژی خورشیدی و همان هوای متحرک است. پیوسته جزء کوچکی از تابش خورشید که از خارج به اتمسفر می رسد، به انرژی باد تبدیل می شود. گرم شدن زمین و جو آن به طور نامساوی سبب تولید جریان های همرفت (جابه جایی) می شود و نیز حرکت نسبی جو نسبت به زمین سبب تولید باد است.

بهره گیری از انرژی باد روز به روز در سراسر جهان گسترش بیشتری پیدا می کند. در حال حاضر در اروپا، در کشورهای دانمارک و اسپانیا ۲۰ درصد برق مورد نیاز از انرژی باد تأمین می شود و در آلمان این رقم به ۱۰ درصد می رسد. در حال حاضر در میان کشورهای مختلف جهان چین پیشتاز است، چراکه نیمی از نیروگاه های تازه تأسیس در سال گذشته میلادی در نقاط مختلف این کشور بنا شد. چین در زمینه بهره برداری از انرژی باد از آمریکا و آلمان نیز پیشی گرفته است. البته با توجه به سرمایه گذاری کلان آلمان در توسعه نیروگاه های بادی، پیش بینی می شود که این نیروگاه ها تا سال ۲۰۲۰ میلادی ۲۰ تا ۲۵ درصد برق مورد نیاز این کشور را تامین کند. به طور کلی باید گفت ۳ درصد نیاز جهانی به برق در نیروگاه های بادی تولید می شود. پیش بینی می شود ظرفیت تولید این نیروگاه ها بزودی از ظرفیت تولید برق در نیروگاه های اتمی فراتر رود. کما این که براساس گزارش اتحادیه جهانی انرژی باد (WWEA) سال گذشته نیروگاه های بادی جدیدی با ظرفیت ۴۰ گیگاوات در سراسر جهان تاسیس شده است. به این ترتیب، ظرفیت تولید برق در نیروگاه های بادی تا پایان سال ۲۰۱۱ میلادی به ۲۳۷ گیگاوات رسیده است. ضمن آن که در یک سال گذشته ظرفیت تولید برق در نیروگاه های بادی ۴۰ گیگاوات بیشتر شده است که این رقم برابر با ظرفیت تولید برق در ۲۸۰ نیروگاه اتمی است.

همه این آمار و ارقام نشان می دهد توسعه نیروگاه های بادی در سراسر جهان شتاب قابل توجهی گرفته و رشد سالانه آنها به طور متوسط به ۲۰ درصد بالغ می شود. ضمن آن که براساس پیش بینی اتحادیه جهانی انرژی باد، ظرفیت نیروگاه های بادی تا سال ۲۰۲۰ میلادی با افزایشی چهار برابر به بیش از یکهزار گیگاوات خواهد رسید.


● منبع ارزان انرژی

انرژی باد با محیط ز یست سازگار است. البته مهم ترین دلیل توسعه نیروگاه های بادی ارزان بودن قیمت برق تولید شده در این نیروگاه هاست. به گفته اشتفان گزنگر، مدیر اتحادیه جهانی انرژی باد، نرخ هر کیلووات ساعت برق تولید شده در نیروگاه های بادی مدرن که در خشکی نصب و تأسیس شده است، پنج تا ده سنت است. این در حالی است که برق تولید شده در نیروگاه های فسیلی اروپا حدود هفت سنت تمام می شود. همین موضوع باعث شده تا انرژی باد یکی از مناسب ترین و مقرون به صرفه ترین منابع انرژی کره زمین باشد.

هرچند انرژی باد یکی از ارزا ن ترین منابع تولید برق است، اما ساخت نیروگاه های بادی در درجه نخست نیازمند حمایت دولت است و بدون شک پرداخت وام های مناسب و مشخص کردن قیمت نهایی برق تولید شده، نقش مهمی در تشویق سرمایه گذاران دارد. در واقع برای تأسیس نیروگاه های بادی سرمایه اولیه تاسیس نقش مهمی دارد. تأمین این هزینه اولیه در کشورهای کمتر توسعه یافته بزرگ ترین مشکل محسوب می شود و به دلیل هزینه بالای نصب توربین های بادی بسیاری از کشورهای آفریقایی تمایلی به تاسیس نیروگاه های بادی ندارند.

کشور ما هم ازجمله مناطقی محسوب می شود که اگرچه گفته می شود تقریبا در تمامی شهرهای آن امکان استفاده از انرژی خورشیدی وجود دارد، اما انرژی باد هم ازجمله منابعی است که بسیاری از هموطنان ما می توانند با استفاده درست از آن مقادیر قابل توجهی از نیاز خود به انرژی را تامین کنند و به این ترتیب کمترین وابستگی را به سوخت های فسیلی داشته باشند. حالا که طبیعت برای ما کم نگذاشته و پتانسیل استفاده گسترده از منابع انرژی تجدیدپذیر در جای جای کشور ما فراهم شده است خوب است که ما هم با دیگر ساکنان کره خاکی در نهضت استفاده از انرژی های سبز همراه باشیم.


● از آسیاب تا توربین های بادی



بشر از زمان های بسیار دور انرژی باد را به شیوه های مختلف به کار گرفته است. آن طور که در اسناد و منابع مختلف آمده، ایرانیان اولین کسانی بودند که حدود ۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح برای آردکردن غلات از آسیاب های بادی استفاده کرده اند و آثار آن حتی امروزه در نواحی خواف و تایباد در شرق کشور به چشم می خورد. همچنین مصریان باستان از نیروی باد برای راندن کشتی های خود روی رودخانه نیل استفاده می کردند و در قرن هفدهم میلادی، مردم هلند با بهبود طراحی پایه آسیاب های بادی، گام بزرگی در این مسیر برداشتند. بعدها استفاده از توربین های بادی با محور قائم در سراسر کشورهای اسلامی معمول شده و سپس دستگاه های بادی با محور قائم با میله های چوبی توسعه یافت و امروزه نیز ممکن است در برخی از کشورهای خاورمیانه چنین دستگاه هایی یافت شود. اگرچه اوایل از انرژی باد در قالب آسیاب های بادی برای آسیاب گندم و ذرت، پمپ کردن آب و قطع درختان استفاده می شد، اما امروزه از انرژی باد غالبا در تولید برق با استفاده از توربین های بادی بهره گیری می شود.

در قرن ۱۳، فناوری این نوع توربین ها توسط سربازانی که از جنگ های صلیبی برمی گشتند به اروپا منتقل شد. هلندی ها فعالیت زیادی در توسعه دستگاه های بادی داشتند، به طوری که در اواسط قرن نوزدهم حدود ۹ هزار ماشین بادی برای اهداف مختلف مورد استفاده قرار می گرفته است. در شرایطی که همزمان با انقلاب صنعتی در اروپا استفاده از ماشین های بادی رو به کاهش گذاشت، انرژی باد در ایالات متحده از سال ۱۸۵۴ مورد توجه قرار گرفت. البته اولین توربین های بادی در آغاز قرن بیستم ساخته شد و آمریکایی ها موفق شدند بزرگ ترین ماشین بادی را در زمان جنگ جهانی دوم بسازند. مهندسان شوروی سابق نیز در سال ۱۹۳۱ ماشینی بادی با محور افقی به کار انداختند. طراحی و ساخت این توربین ها در طول زمان و در مناطق مختلف گسترش یافت. در حال حاضر فعال ترین کشور ها در زمینه استفاده از انرژی باد، آلمان، ایتالیا، آمریکا، دانمارک و هند هستند.

به طور کلی این توربین ها انرژی جنبشی باد را به توان مکانیکی تبدیل می کنند که این توان مکانیکی از طریق شفت به ژنراتور انتقال پیدا کرده و در نهایت انرژی الکتریکی تولید می شود. توربین های بادی بر اساس یک اصل ساده کار می کنند؛ انرژی باد دو یا سه پره ای را که به دور روتور توربین بادی قرار گرفته اند به چرخش در می آورد و برق، توسط ژنراتور، تولید می شود.


بهاره صفوی

روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )

محیط زیست تنها یک سازمان نیست !

بشر از زمانی که تصرّف در طبیعت را آغاز می کرد هیچ گاه به این فکر نبود که در آینده سازمانی تأسیس شود و برای محدود و تحدید کردن تصرف انسان در طبیعت خط ونشان بکشد. خط و نشانی از جنس اعتراضات خیابانی که گاها زندانی شدن و به جان خریدن ضرب و شتم را نیز همراه داشت. انقلاب صنعتی بزرگترین مضرّاتش در مقابل آن همه دستاوردهایی که برای بشر به ارمغان آورده تهدید کردن محیط زیست است. جوامعی که خیلی سریع از قرن شانزده به این طرف سیر متمدن شدن خود را طی کردند خیلی دیر هم، یعنی در میانه های دهه۱۹۶۰متوجه آسیب های عقل بشری شدند و جنبش هایی ترتیب دادند با عنوان صلح سبز و تنها در سال ۱۹۷۲ بود که حدود ۳۰۰ کتاب در مورد محیط زیست در آمریکا به چاپ رسید. بر آن شدند در مقابل سلاح های مخرّب و برخوردهای نظامی غیر متعارف بعد از جنگ خانمان سوز بین الملل دوم و صلح یا جنگ سردی که هر لحظه امکان شعله ور شدن آن میان دو بلوک شرق و غرب وجود داشت وآثار تخریبی گسترده ای می توانست به جای گذارد، تصرفات خود را محدود کنند و جایگاه نفس کشیدن خود را بیش از این به دست ارابه های تاریخ نسپارند. سازمانی ترتیب دادند با عنوان محیط زیست که مراقبت و نظارت بر اعمال انسانی داشته باشند که هر روز طمع تصرفش در طبیعت بیشتر می شود. کشورهای توسعه یافته به این آسیب ها پی بردند و نهادهایی غیردولتی تأسیس کردند تا سالیانه با برگزاری کمپین ها و نشست های متعدد حدود تصرف انسانی و چگونگی آموزش به مردم در جهت حفاظت از محیط زیست را مشخص کنند. اما در مقابل کشورهای در حال توسعه که تشنة توسعه اند سعی دارند خود را از دود سیاه تریلرها وکامیون هایی که جلوآنها به حرکت افتاده اند نجات دهند؛ نه توانایی جلو افتادن دارند و نه یارای برگشتن به عقب.

در این میانه کمترین توجه به محیط زیست از سوی چنین کشورهایی صورت می گیرد که ایران عزیز ما نیز یکی از آنهاست. ماهیانه و اگر اغراق نکنیم هفته ای نیست که خبری از تخریب محیط زیستمان نشنویم. این تخریب از قطع درختان کوچک شروع می شود و تا درختی که ۸۳۰ سال عمر کرده را به زیر زنجیر برنده ای می بریم که باید پنج ساعت تمام کار کند و ببرد تا بتواند به عمر این درخت پایان دهد.

کاش درخت بود و دردمان یک چیز، حال اینگونه نیست. به فاصلة یک سال دوحادثه ای که در«سمیرم» اصفهان روی داد هنوز برایمان تازگی دارد. «خرس بچه هایی» که شکمشان را پاره کردند برای شکل دادن خنده بازاری، آن را به این طرف و آن طرف ارسال کردند و نهایت آنهایی که ندا سر دادند، ای دل غافل که نه متولیان موضوع، بلکه روزنامه ها و مطبوعاتی بودند که نبض جامعه را در دست دارند؛ در حادثة دوم از خودمان سوال کنیم، مگر یک حیوان که نامش را الاغ نهاده اند و غالب محافل طنز ما را نیز زینت می بخشد، جز بارکشی کاری از او ساخته است؟ یک انسان به چه مرحله ای ممکن است برسد که با پُتک به جان الاغ بیفتد و آن را از پای در آورد. در ذهن ما نام این حیوان نام تمسخرآمیزیست حق داریم؛ چون در این کشور ازحقوق یک حیوان نمی دانیم. آخر قانونی در حمایت از این موجودات زبان بسته نداریم! کافیست یک بار به طبیعت گذر کنیم و برای یک لحظه هم که شده نبود آواز پرنده ها در لابلای درختان طبیعت را به تصور آوریم. از محیط زیست چقدر می دانیم؟ به محیط زیست نه با نام یک سازمان بلکه به عنوان یک نهاد باید نگاه کرد. اما این نگاه از سوی چه کسی باشد؟ کسی که با پتک به جان حیوان بی زبانی می افتد یا انسانی که تقبّل مسئولیت کرده است؟ به محیط زیست امروز دیگر نمی توان بعنوان یک سازمان اداری نگاه کرد با چند قلم خودکار و کاغذ.

 امروز باید به محیط زیست بعنوان یک سازمان «مردم نهاد» با زیر مجموعه های متعدد نگاه کرد. سازمانی که عضو پذیر است و حراست و میل خود را از محیطی که می خواهد درون آن زندگی کند نشان می دهد. بیش از هرچیز امروز نیاز به نهادهایی خرد و بزرگ داریم تا آموزش مردم پشتوانه ای باشد برای نگه داری از طبیعتمان. هرگاه جامعه به قدرت، توانایی و استعداد های واقعی خود پی ببرد و این توانایی ها را با آگاهی زیست محیطی جهت استفاده از منابع انسانی و طبیعی خود بکار گیرد، می توان انتظار جامعه ای متّکی به خود و سرافرازی را داشت. با خود بگوئیم آیا اگر آموزشها در این جامعه متناسب با مقتضیات روز دنیا پیش می رفت با صحنه های دلخراش «خرس بچه ها» مواجه می شدیم؟ آیا اگر آموزش بود با پتک به جان حیوانی می افتادیم؟ یقینا خیر؛ اندکی تامل کنیم، فاجعه ای رخ داده در طبیعتمان! بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی و خشک شدن دریاچة ارومیه جزئی از آن فجایع است. به هر قیمتی شده باید خراب کنیم و از مسیر دلخواهمان جاده بکشیم، باید خراب کنیم و ساخت وسازهای غیر قانونی در شهر و کلان شهر ها راه بیندازیم و هنگامی متوجه می شویم که چه خسرانی را متحمل شده ایم. و به راستی، آیندگان چگونه در مورد ما قضاوت خواهند کرد؟

به نقل از :

روزنامه مردم سالاری ( www.mardomsalari.com )

مقاله : آسیب شناسی محیط زیست شهری

آسیب شناسی محیط زیست شهری


(نمونه موردی: سردشت - اولین شهر قربانی سلاحهای شیمیایی جهان)  


 ناصر ابراهیمی

 کارشناسی ارشد جغرافیایی طبیعی



خلاصه مقاله:

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، 10 درصد از جمعیت جهان دچار معلولیت جسمی هستند (سعید نیا – جلد دوازدهم – 1382 – ص 83) . به نظر می رسد در ایران با توجه به وقوع جنگ هشت ساله ی تخمیلی این آمار بیشتر باشد. و از طرفی بایستی عواقب روانی ناشی از جنگ را که طیف بیشتری از جمعیت ایران را در معرض آسیب قرار داده است، مد نظر داشت.


این مساله بخصوص در شهرهای مرزی غرب کشور که در تمام طول جنگ در معرض حملات مداوم، انواع بمباران ها و همچنین تجربه آوارگی بوده اند و درصد قابل توجهی از ساکنان آنها را افراد دارای معلولیت های جسمانی و مشکلات روانی ناشی از جنگ تشکیل می دهند، اهمیت بیشتری می یابد.


بنابراین لزوم توجه اساسی به جنبه های مختلف محیط زیست این افراد در شهرها و تلاش در جهت بهبود کیفیت محیط زندگی آنها از طریق حذف موانع و آلودگیهای زیست محیطی موجود و بکارگیری روشهای صحیح و چند بعدی در طراحی ها و برنامه ریزی های شهری و هماهنگ سازی تصمیمات اجرایی با نیازهای جسمی و روانی آنها به منظور کاستن از بار مشکلات این افراد و ایجاد محیط شهری سالم و مناسب سازی آن، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.


شهر مرزی سردشت یکی از شهرهایی است که در جریان جنگ تحمیلی در معرض شدیدترین حملات و بمباران ها قرار داشته است و بویژه اینکه در هفتم تیرماه سال 1366 مورد حملات شیمیایی قرار گرفته است. در این حمله بیش از 8000 نفر از جمعیت 12000 نفری سردشت، مصدوم شدند (چراغعلی – 1380)


از طرفی هزاران نفر از ساکنان روستاهای مرزی سردشت، به دلیل شدت حملات و بمباران ها مناطق مسکونی خود را ترک کرده، در شهر ساکن شده اند.


علاوه بر این منطقه در طول جنگ تحمیلی در گستره ی فراوانی با کاشت مین روبرو بوده است. بخشی از این مین ها به دلایل مختلف تاکنون برداشت نشده اند. با گذشت زمان عوامل اقلیمی بویژه بارش ها سبب جابجایی، انتقال و پراکندگی بیشتر این مین ها شده است. بنابراین هراز گاهی فرد یا افرادی توسط این مین ها کشته شده و یا قطع عضو می گردند.


آزادگان نیز بخشی از کسانی هستند که اثرات جسمی و روانی مخرب جنگ را تجربه کرده اند.


بنابراین طیف وسیعی از جمعیت 50000 نفری فعلی ساکن سردشت را کسانی تشکیل می دهند که یا مستقیما جنگ را تجربه کرده اند و یا به نخوی از اثرات و عواقب جسمی و روانی ناشی از آن رنج می برند.


متاسفانه این شهر در حال حاضر دارای مشکلات متعدد زیست محیطی میباشد، به شکلی که نه تنها زندگی جانبازان و بازماندگان جنگ را که دارای حساسیت بیشتری به کیفیت محیط زیست شهری هستند در معرض آسیب های مضاعف قرارداده است، بلکه سلامت افراد عادی را نیز تهدید نموده است.


از آنجا که در برنامه ریزیهای شهری و منطقه ای، لزوم تاکید بر حفظ محیط زیست سالم، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است (شیعه – 1379 – ص 203) ، شناسایی وضعیت و مشکلات زیست محیطی موجود وتلاش در جهت رفع آنها و مناسب سازی محیط زیست شهری به منظور دستیابی به یک شهر سالم ، ضرورتی اساسی و حیاتی محسوب می گردد. در این مقاله ضمن بررسی اهم مشکلات زیست محیطی شهر سردشت پشنهادهایی به منظور مناسب سازی محیط شهری خصوصا برای جانبازان، آزادگان، جنگ دیده ها و بازماندگان جنگ ارائه می گردد.




کلمات کلیدی: 

محیط زیست شهری ، مراکز خدماتی ، کارگاه های تولیدی و صنعتی شهری ، فضاهای سبز شهری ، مدیریت مواد زاید جامد (زباله) ، برنامه ریزی شهری ، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

غبار نمک ارومیه به زنجان ، تهران و البرزهم می

معاون سازمان حفاظت محیط زیست گفت: غبار سونامی نمک دریاچه ارومیه به استان های البرز و تهران هم می رسد.
اصغر محمدی فاضل در گفت وگو با فارس گفت: حق آبه سالیانه دریاچه ارومیه طبق توافق کتبی با وزارت نیرو که توسط معاون وزیر نیرو ابلاغ شده است سالیانه 1/3 میلیارد مترمکعب است که این حق آبه به دلیل این که سالیان گذشته به اندازه تأمین نشده، باعث شده مقدار کسری آب دریاچه ارومیه به تدریج افزایش پیدا کند.
وی اظهار داشت: در حالی که ما الان بالغ بر 24 میلیارد مترمکعب کسری آب داریم، بنابراین اگر حتی 3 میلیارد مترمکعب سالیانه دریافت کنیم، دریافتی سالیانه را جبران نمی کند. یعنی کسری 24 میلیارد مترمکعبی جبران نخواهد شد.
فاضل ادامه داد: باید علاوه بر 1/3 میلیارد متر مکعب، سالیانه مقادیری را به دریاچه ارومیه سهم بیشتری را برای اینکه جبران کم آبی قبلی بشود.
وی تصریح کرد: در سال های گذشته متأسفانه مقدار دریافتی هایی که به عنوان حق آبه داشتیم بسیار اعداد پایینی بود و در سال آبی90-91 که بهترین سال نسبت به سنوات گذشته بوده تا به امروز یک میلیارد و 800 میلیون متر مکعب حق آبه دریافت کردیم که هنوز نزدیک به 60 درصد حق آبه نیازمندیم در حالیکه دو ماه به پایان سال آبی باقیمانده است.
فاضل تصریح کرد: اگر ما موضوع رهاسازی آب از سدهای مخزنی و همچنین با برداشت های غیرمجاز و چاه های غیرقانونی که در حوزه دریاچه ارومیه وجود دارد و همچنین مسیرهای انتقال آب به دریاچه ارومیه را لایروبی و بازگشایی کنیم، اگر همین چند اتفاق ساده رخ دهد مقدار آب قابل توجهی به دریاچه وارد خواهد شد.وی با بیان اینکه اعتراض دیگری که ما داریم این است که متأسفانه هنوز موضوع مطالعه سدهای جدید در دستور کار وزارت نیرو است ادامه داد: همچنین در جلسات دوجانبه محیط زیست و وزارت نیرو همکاران این وزارتخانه قول داده اند که در این خصوص به صورت جدی ورود پیدا خواهند کرد. اما هنوز اخبار مختلفی به صورت رسمی و غیررسمی از مطالعه احداث سد در بالادست دریاچه ارومیه به گوش می رسد.
وی تصریح کرد: در استان آذربایجان غربی در حوزه دریاچه ارومیه در حال حاضر 31 سد مخزنی در حال مطالعه است که در این وضعیت وقتی این تعداد سد در دست مطالعه دارند نشان می دهد که برنامه ای وجود دارد که سد جدید در این استان ساخته شود.
فاضل اضافه کرد: در استان آذربایجان غربی 29 مورد سدهای مختلف برای احداث توسط وزارت نیرو و جهاد کشاورزی پیشنهاد شده، بنابراین درخواست ما این است که در این خصوص بازنگری شود و هیچگونه طراحی و مطالعه یا ایجاد سد جدید نداشته باشیم.
وی ادامه داد: اگر این اقدام مورد توجه قرار نگیرد و ما سطح بهره برداری از سدها را از سمت کشاورزی به سمت انتقال آب به دریاچه ارومیه سوق ندهیم قطعاً وضعیت دریاچه از اینکه هست خطرناکتر خواهد شد.
فاضل گفت: در مجموعه حوزه دریاچه ارومیه نشان می دهد که سفره آب زیرزمینی منطقه به شدت افت کرده و در حال ایجاد یک فاجعه ملی زیست محیطی هستیم.
 معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه به توفان نمک اشاره کرد و گفت: موضوع توفان نمک موضوعی است که از سالیان گذشته توسط کارشناسان حوزه محیط زیست همیشه در رابطه با آن اخطار داده می شده است و هنوز هم مورد نگرانی ما قرار دارد.وی تأکید کرد: احتمال رسیدن غبار نمک به استان زنجان به صورت جدی است استان های البرز و تهران هم در معرض خطر غبار سونامی نمک هستند

کیهان

تلاش برای حفظ اکسیژن

مقابله با گازهای گلخانه ای همواره یکی از مهمترین برنامه ها در اغلب کشورهای جهان بوده و هست اما در حال حاضر دانشمندان برای از بین بردن دی اکسیدکربن از ایده جدیدی استفاده کرده اند. آنها قصد دارند که از جلبک های دریایی برای از بین بردن این گاز گلخانه ای استفاده کنند.

دانشمندانی از سراسر جهان، چندی پیش پروژه تحقیقات خود را در آب های اطراف قطب جنوب واقع بر مدار 50 درجه جغرافیای نیمکره جنوبی، در فاصله 2200 کیلومتری کیپ تاون آغاز کردند. این پژوهشگران مقداری محلول اسید سولفات آهن در درون آب اطراف پروانه موتور کشتی خود وارد کردند. بدین ترتیب یخ شکن 12 هزارتن با هر چرخش پروانه موتور خود این کود شیمیایی را در آب اقیانوس پخش کرد. آنان 7 تن کود شیمیایی را در 150 کیلومتر مربع پخش کردند و بعد جلبک ها شروع به رشد کردند. در این منطقه مشاهده شد که آب دریا به رنگ سبز درآمد و شمار جانوران نیز در آن رو به افزایش گذاشت.

کود شیمیایی سولفات آهن باعث شد رشد جلبک های دریایی جهش چشمگیری پیدا کند. طی یک هفته رشد جلبک ها دو برابر و در سه هفته پوشش جلبک این منطقه پنج برابر شد. پژوهشگران زمین اقیانوس را با استفاده از کود شیمیایی تقویت کرده و امکان رشد سریع تر جلبک ها را فراهم آوردند. به این ترتیب زمانی که جلبک ها رشد کرده و به سطح آب می رسند گاز دی اکسید کربن هوا را جذب می کند. با رشد پلانکتون ها یا گیاهان تک سلولی درون اقیانوس نیز گاز دی اکسیدکربن که محلول در آب است، مورد مصرف قرار می گیرد و این مقدار دوباره از طریق جو زمین جایگزین می شود.

به این ترتیب تا 15 درصد میزان گاز دی اکسیدکربن را می توان از طریق مصرف کود شیمیایی در منطقه وسیعی از کف اقیانوس کاهش داد.

گیاهان دی اکسیدکربن محیط خود را جذب می کنند و سپس زمانی که پژمرده شده، به اعماق دریا سقوط کرده و از میان می روند، دی اکسیدکربن را به طور دائم در خود نگاه می دارند. رشد جلبک ها توده جانوران کوچک را به خود جلب می کند و آنها به نوبه خود توجه حیوانات دریایی بزرگ تری را برمی انگیزند.

اما استفاده از کود شیمیایی در اعماق اقیانوس ها مضر هم هست. کود سولفات آهن در واقع شکل انجمادیافته محلول های رقیق اسیدی است که ریختن آنها در دریای شمال آلمان طی سالهای دهه 80 با مخالفت های شدید سازمان های طرفدار حفظ محیط زیست رو به رو شد.

به علاوه منتقدان به این اشاره می کنند هنگامی که بخش بزرگتری از جلبک ها تولید شود، غذای پلانکتون ها می شوند که در مدت نه چندان طولانی با نابودشدن پیکر آنها یا ازطریق تنفس و دفع مواد، دی اکسیدکربن بار دیگر وارد جو زمین می شود. با این حال تصمیم گیری درباره استفاده از این فناوری به این زودی ها امکان پذیر نیست، زیرا تجزیه و تحلیل و جمع بندی نتایج بدست آمده از آزمایش ها انجام گرفته، دو تا سه سال به طول خواهند انجامید.

روزنامه کیهان ( www.kayhannews.ir )