چکیده پایان نامه : بررسی روند خشکسالی هواشناسی در ایران مرکزی و تأثیر آن بر نرخ فرسایش بادی

خشکسالی پدیده ای طبیعی و نامحسوس است که در پی کاهش بارندگی در طی یک دوره ی ممتد کوتاه یا طولانی روی می دهد. این پدیده، به عنوان یکی از محدودیت های خاص طبیعت، برای هر اقلیمی تکرارپذیر و پیش آمدنی است و برخی از محققان از آن به عنوان ناهنجاری اقلیمی یاد کرده اند. خشک سالیهای اخیر در هر دو گروه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نتایج اقتصادی، تأثیرات زیست محیطی و دشواریهایی به بار آورده که جملگی باعث شده اند که آسیب پذیری تمام جوامع به این پدیده زیانبخش طبیعی مدنظر قرار گرفته شود.وقوع خشکسالی باعث کاهش رطوبت هوا و خاک شده و خاک نسبت به برداشت حساس تر می شود و گاهی این حساسیت تا آنجا پیش می رود که تلاطم کوچک در هوا، برداشت حجم بزرگی از خاک را به همراه خواهد داشت. وقوع پدیده گرد و غبار در ایران روز به روز چه از لحاظ وسعت تأثیرگذاری و چه از لحاظ شدت اثر گسترش می یابد. تاکنون مطالعات جامع و دقیقی که ارتباط بین این دو پدیده را مشخص کند در ایران صورت نگرفته است،

در این پروژه سعی بر آن است تا این مهم صورت پذیرد.در این مطالعه، خشکسالی درایستگاههای سینوپتیک واقع در ایران مرکزی با آمار بیش از 30 سال با استفاده از شاخص بارش استاندارد و یا SPI محاسبه می شود. کارایی شاخص SPI در محاسبات خشکسالی هواشناسی به کرّات توسط محققان داخلی و خارجی به اثبات رسیده است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد. تنها فاکتور مورد نیاز برای محاسبه شاخص مذکور داده های بارش ماهانه می باشد، و می توان با استفاده از آن خشکسالی را در مقیاسهای زمانی مختلف محاسبه کرد.

این مطالعه اثر خشکسالیها بر افزایش شدت فرسایش بادی را مورد مطالعه قرار می دهد. ایران در سالهای اخیر درگیر گرد و غبارهایی می باشد که یا منشأ محلی داشته و یا از غرب کشور وارد می شوند و بخشهای وسیعی از ایران خصوصا غرب و جنوب غربی کشور تحت تأثیر این پدیده قرار می گیرند، ولی گرد و غبار در غالب بخشهای ایران مرکزی اکثرا منشأ داخلی داشته و بیشتر متأثر از خشکسالیهای منطقه ای می باشند. از این رو از اطلاعات ایستگاه های هواشناسی واقع در این مناطق (ایران مرکزی) در این پروژه استفاده خواهد شد.

در این مطالعه به منظور پایش تغییرات در فرسایش بادی یا تغییر در میزان برداشت خاک و افزایش گرد و غبار از شاخص غبارناکی هوا یا DSI استفاده شده است. محققان از این روش بمنظور ارزیابی فرسایش بادی استفاده می کنند. مزیت این روش در مطالعه فرسایش بادی بعد مکانی و زمانی وسیع آن می باشد. روشهای دیگر بعنوان مثال سنجش از دور و یا اندازه گیریهای صحرایی و یا مدلسازیها اگرچه ممکن است اطلاعات مکانی زیادی در اختیار کاربران قرار دهند ولی نمی توانند در مقیاس بلند مدت یعنی بیش از 30 سال کاربرد داشته باشند بنابراین نمی توانند در موارد مختلف مانند تأثیر تغییرات اقلیمی بر فرسایش بادی به کار برده شوند(اُلوینگ سای و همکاران ، 2014).در این مطالعه روند خشکسالی هواشناسی با استفاده از SPI و روند فرسایش بادی با استفاده از کدهای هواشناسی در قالب مدل DSI با استفاده از سری های زمانی مورد بررسی قرار می گیرد.پس از بررسی و آنالیز روند هر دو متغیر در طی سالهای آماری، ارتباط آنها با یکدیگر از طریق روشهای غیرخطی بررسی می شود تا در نهایت میزان تأثیر پدیده خشکسالی بر پدیده گرد و غبار در ایران مرکزی مشخص گردد.

منبع :   فاظمه روستایی صدرآبادی (پایان نامه کارشناسی ارشد)   -    استاد راهنما: عباسعلی ولی -دانشگاه کاشان - 1393