..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..
..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

منابع طبیعی-بیابان زدایی-محیط زیست

تحلیل الگوی تمرکز خدمات شهری و آثار زیست محیطی آن در شهر تهران


دانلود مقالات زیست محیطی


تحلیل الگوی تمرکز خدمات شهری و آثار زیست محیطی آن در شهر تهران



فرانک سیف‌الدینی ، حسین منصوریان


چکیده:

توسعة پایدار شهری مبین ایجاد تعادل بین توسعه فیزیکی نواحی شهری، برابری در فرصت‌های شغلی، مسکن، خدمات اساسی، زیرساخت‌های اجتماعی، حمل و نقل و کیفیت محیط در نواحی شهری است. افزایش سریع جمعیت شهری و به تبع آن توسعه نواحی پیرامونی و توزیع نابرابر خدمات عمومی در شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعة نگرانی‌های فزاینده‌ای را در مورد آثار زیست محیطی گسترش بی‌رویة شهری برانگیخته است. در این راستا، این مقاله ارتباط بین گسترش بی‌رویة شهری، الگوی توزیع خدمات عمومی و کیفیت محیط را در شهر تهران مورد بررسی قرار می‌دهد. با استفاده از تصویر ماهواره‌ای ETM+ و داده‌های شهری، شاخص دسترسی به خدمات عمومی و شاخص‌های مربوط به کیفیت محیط شامل آلودگی هوا، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین و آلودگی صوتی استخراج شده است. تحلیل مکانی الگوی توزیع خدمات شهری براساس آماره موران و آماره حاکی از تمرکز معنادار خدمات در مرکز شهر و رابطة معنادار آن با شاخص‌های زیست محیطی است. به عبارت دیگر قطبی‌گرایی خدماتی در مرکز شهر تهران، مشکلات زیست محیطی گوناگونی را برای نواحی مرکزی شهر به همراه داشته است. تحلیل مکانی شاخص‌های زیست محیطی نیز وجود خوشه‌های مکانی معنادار نامطلوب را در نواحی مرکزی شهر تهران مورد تأیید قرار می‌دهد. نتایج این مطالعه می‌تواند به سیاستگزاران و تصمیم‌گیرندگان شهری در ایجاد و اجرای سیاست‌های خاص به منظور اصلاح یا جلوگیری از آثار زیست محیطی گسترش بی‌رویه شهر کمک کند.


کلیدواژه‌ها : آلودگی صوتی ، دسترسی ، آلودگی هوا ، پوشش گیاهی ، دمای سطح زمین


منبع : نشریه محیط شناسی (دوره: ۳۷، شماره: ۴)


برای دریافت فایل متن کامل مقاله به ادامه مطلب بروید...


برای مشاهده سایر مقالات این وبلاگ اینجا کلیک نمائید .




ادامه مطلب ...

آثار اصلاح قیمت‌های انرژی بر انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی

آثار اصلاح قیمت‌های انرژی بر انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی در ایران؛
مدل‌سازی تعادل عمومی

داود منظور ، ایمان حقیقی


چکیده:

سیاست افزایش قیمت حامل‌های انرژی از یک‌سو به کاهش مصرف انرژی‌های فسیلی منجر می‌شود و از سوی دیگر باعث افزایش هزینه‌های تولید و مخارج مصرفی می‌شود که تولیدکنندگان را به بهبود فناوری تولید تشویق کرده، خانوارها را به اصلاح الگوی مصرف ترغیب می‌کند. این تغییرات بر سطح انتشار آلاینده‌ها تأثیر می‌گذارد. هدف از این تحقیق محاسبه میزان تغییر در انتشار سالانه آلاینده‌های زیست‌محیطی، در اثر اصلاح قیمت‌های انرژی در ایران است. در این مطالعه یک مدل تعادل عمومی محاسبه‌پذیر طراحی شده است که مشتمل بر 7 حامل انرژی (برق، گاز طبیعی، گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت کوره، گازوییل) و 7 آلاینده (CO, CO2, SO2, SO3, CH, SPM, NOx) است. مدل تحقیق بر اساس ماتریس داده‌های خرد سال 1380 وزارت نیرو کالیبره شده است. در این تحقیق، به منظور تحلیل حساسیت انتشار آلاینده‌ها نسبت به چگونگی تغییرات فناوری تولید، سعی شده است نحوه تغییر فناوری در قالب سناریوهای مختلف کشش جانشینی بین حامل‌های انرژی نیز شبیه‌سازی شود. نتایج نشان می‌دهد در سناریوهای مختلف اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، انتشار اغلب آلاینده‌ها کاهش یافته است. لیکن در مورد CO و CH بنا به چگونگی تغییر فناوری تولید پس از افزایش قیمت، ممکن است انتشار این دو آلاینده با کاهش یا افزایش مواجه شود. کاهش در سطح انتشار دی‌اکسیدکربن CO2 بین 9% تا 16% محاسبه شده است.


منبع : نشریه محیط شناسی ، دوره 37 ، شماره


برای دریافت متن کامل مقاله به ادامه مطلب بروید ....
ادامه مطلب ...

" روز طبیعت "


" روز طبیعت "

روزهای نوروزی این فرصت را برای همگان فراهم می سازد تا برای دقایقی هم که شده ، سری به طبیعت بزنند. اصلاً دیدن طبیعت همانند دیدار از خویشاوندان و فامیل ، زیبا و مسرت بخش خواهد بود ، آنان که از چنین تجربه ای برخوردار بوده اند به دیگران توصیه می کنند تا ارتباط دوستانه و مستمری با طبیعت برقرار سازند چرا که آرامش و سخت کوشی خود را مدیون ارتباط با طبیعت تلقی می کنند. البته حضور در طبیعت ، آن هم در ایام نوروزی ، به خصوص روز« سیزده بدر» از آیین های باستانی ایرانیان است که هرگز به فراموشی سپرده نخواهد شد. برای آنکه اجداد و نیاکان ما طبیعت دوست و طبیعت مدار بوده اند. اما این سفرها و حضور در طبیعت برای خود قواعد و اصولی دارد که اگر از آنها چشم پوشی شود و سهل انگاری مانع از انجام دقیق آنها گردد ، به ضرر مردم و طبیعت خواهد بود.


مسلماً کسی به اندازه انسان در حفظ و نگهداری طبیعت موثر نیست. پس هیچ انسانی حق ندارد که در حق طبیعت احجاف کند و هر گونه ظلم و ستم را بر آن روا دارد.

همان گونه که انسان ها نسبت به هم حق و حقوقی دارند که اگر از آنها سرپیچی کنند ، به عنوان خاطی و مجرم در دادگاه مورد بازخواست قرار خواهند گرفت ، ظلم به طبیعت نیز جرم محسوب می شود و مراجع قانونی نسبت به آن قوانینی را تعبیه و در صورت تخطی با خاطیان برخورد قانونی می کنند .پس نگذاریم که طبیعت از ما برنجد.

اگر پدر و مادرها از همان دوران کودکی ، فرزندان خود را با طبیعت آشتی دهند ، این ارتباط دوستانه با طبیعت ، اتفاقات خوشایندی را برای هستی رقم خواهد زد. در مناطقی که هنوز مردم آن با طبیعت ارتباط تنگاتنگی دارند و زندگی شان از طریق این ارتباط دو جانبه تأمین می شود، این دوستی غیر قابل انقطاع به نظر می رسد و مردم نسبت به طبیعت همانند فرزندانشان احساس مسئولیت می کنند و برای آن دل می سوزانند تا طبیعت نیز در برقراری یک زندگی آرامش بخش و مستغنی مددیار آنان باشد. در عین حال روحیه این آدم ها با طبیعت پیرامون خود گره خورده است و گویی این دو یکی شده اند. مردمانی که در شهرهای بزرگ سکنی گزیده اند و بنا به شرایط روز ، کمتر در ارتباط با طبیعت هستند ، هیچ چاره ای ندارند جز اینکه فرصت های به دست آمده را صرف ارتباط با طبیعت کنند. بسیاری از روانپزشکان نیز بر این نکته تاکید کرده اند که ارتباط انسان با طبیعت ، ثمرات مفیدی را در پی خواهد داشت و در صورت قطع چنین ارتباطی انواع بیماری های روان پریشانه زندگی فردی و جمعی آنان را تهدید خواهد کرد. شاید بالارفتن میزان آمار و ارقام افسردگی در شهرهای بزرگ دلیل عمده ای در بیان چنین اتفاقات ناخوشایندی باشد.


فلسفه و تاریخچه سیزده بدر (روز طبیعت ۱۳بدر)




در کتابهای تاریخی و ادبی سده های گذشته، که رسم ها، آیین جشن های نوروزی کهن را یاد و یادداشت کرده اند، چون تجارب الامم، آثار الباقیه، التفهیم، تاریخ بیهقی، مروج الذهب، زین الاخبار و نیز در شعر شاعران به ویژه شاعران دورهً غزنوی که بیشترین توصیف جشن ها را در بر دارد اشاره ای به ” سیزده بدر ” نمی یابیم. پرسش اینجاست که اگر در کتاب های تاریخی و ادبی گذ شته اشاره ای به سیزده بدر و هفت سین نمی یابیم آیا این رسم ها را باید پدیده ای جدید دانست و یا این که، رسمی کهن است، و به علت عام و عامیانه بودن در خور توجه نبوده و با معیارهای مورخان زمان ارزش و اعتبار ثبت و ضبط نداشته است؟

نگارنده حالت دوم را باور دارد. زیرا رسم و آیینی که بدین گونه در همه شهرها و روستاهای ایران همگانی است و در بین همهً قشرهای اجتماعی عمومیت دارد، نمی تواند عمری در حد دو نسل و سه نسل داشته باشد. دیگراین که می دانیم کتابهای تاریخی و شعرهای شاعران، رویدادها و جشن های رسمی را که در حضور شاهان و خاصان دستگاه حکومتی بود، بیان و توصیف می کرد. ولی سیزده بدر، رسمی خانوادگی و عام و به بیانی دیگر پیش پا افتاده و همه پسند ( و نه شاه پسند ) بود. از طرف دیگر، نوشتن رویدادهای روزی که رفتارها و گفتارهای خنده دار و غیر جدی، برای خود جایی باز کرده، تا ” نحسی سیزده ” آسانتر ” در ” برود، توجه مورخ و شاعر را به خود جلب نمی کرد. و شاید ” نحس ” بودن هم عاملی برای بیان نکردن بود. نحس و ناخوشایند بودن عدد ۱۳ و دوری جستن از آن، در بسیاری از کشورها و نزد بسیاری از ملت ها، باوری کهن است. مسیحیان هیچ گاه سیزده نفر بر سر یک سفره غذا نمی خورند. در باور تازیان سیزدهمین روز هر ماه ناخوشایند است. ابوریحان بیرونی در جدول ” روزهای مختار و مسعود و مکروه ” در ایران کهن، روز سیزدهم ماه تیر را که ( تیر نام دارد ) منحوس ذکر کرده است. سالهای زیادی فروردین ماه اول تابستان بود. یکی از نویسندگان در خاطره های هفتاد ساله اش از باور مردم شهر خود، قزوین، دربارهً سیزده بدر می نویسد : روز سیزده بدر جایز نبود برای دید و بازدید، به یک خانه رفت، هم صاحب خانه به فال بد میگرفت و می گفت نحوست را به خانه من آوردند و هم رونده، نمی خواست مبتلا به نحوست آن خانه شود. روز سیزده باید به صحرا رفت. زیرا آنچه بلا در این سال بیاید، امروز مقدر و تقسیم می شود. پس خوب است ما در شهر و خانه خود نباشیم، شاید در تقسیم بلا، فراموش شده و از قلم بیفتیم. شباهتی که بین سیزده بدر و برخی از رسم های کاتارها( بازماندگاه مانویان در اروپا، که ترکیبی از اندیشه های زردشتی، فلسفهً باستان و مسیحیت دارند ) این پرسش را به ذهن می رساند که آیا هر دو ریشهً مشترک باستانی ندارند؟ کاتارها در روز عید ” پاک ” ( که برخی از سال ها به روز سیزده فروردین نزدیک است ) از خانه بیرون آمده و روز را در دامن صحرا و کنار کشتزار می گذرانند، و برای ناهار با خود تخم مرغ میبرند. در این روز پنهان کردن تخم مرغ در گوشه و کنار و پیدا کردن آنها سرگرمی کودکان است. سه شباهت ، یا سه ویژگی مشترک این دو عبارتند از :

۱- آغاز محاسبهً هر دو از آغاز بهار و اعتدال ربیعی است.

۲- در روز سیزده و عید پاک کاتارها به صحرا و دامان طبیعت می روند.

۳- بازی و سرگرمی کودکان با تخم مرغ فقط در روزهای عید بهاری رسم است، نه فصلهای دیگر سال.




شباهت دیگر دروغ های روز اول آوریل، با شوخی های سیزده بدر است. روز اول آوریل، هر چهار سال یکبار مصادف با روز سیزده فروردین است ( و سه سال با ۱۲ فروردین ). پیشینه و انگیزهً برگزاری سیزده بدر، هر چه باشد، در همهً شهرها و روستاها و عشیره های ایران، سیزدهمین روز فروردین، رسمی است که باید از خانه بیرون آمد و به باغ و کشتزارها رو آورد و به اصطلاح نحسی روز سیزده را بدر کرد. خانواده ها در این روز به صورت گروهی و گاه چند خانواده با هم غذای ظهر را آماده کرده و نیز آجیل ها و خوردنی های سفرهً هفت سین را با خود برداشته، به دامان صحرا و طبیعت می روند و سبزهً هفت سین را با خود برده و به آب روان می اندازند. به دامن صحرا رفتن، شوخی و بازی کردن، دویدن، تاب خوردن و در هر حال جدی نبودن، از سرگرمی ها و ویژگی های روز سیزده است. گره زدن سبزه، به نیت باز شدن گره دشواری ها و برآورده شدن آرزوها، از جمله بیرون کردن نحسی است. این باور، معروف است که ” سبزه گره زدن ” دختران ” دم بخت “، شگونی برای ازدواج و همسر یابی، می باشد. در فرهنگ اساطیر برای رسم های سیزده بدر، معنی های تمثیلی آورده : شادی و خنده در این روز به معنی فروریختن اندیشه های تیره و پلیدی، روبوسی نماد آشتی و به منزله تزکیه، خوردن غذا در دشت نشانهً فدیه گوسفند بریان، به آب افکندن سبزه های تازه رسته – نشانه دادن هدیه به ایزد آب یا ” ناهید ” و گره زدن سبزه برای باز شدن بخت و تمثیلی برای پیوند زن و مرد برای تسلسل نسلها، رسم مسابقه ها به ویژه اسب دوانی – یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشکسالی است.

این باور همگانی چنان است که اگر خانواده ای نتواند به علتی تمام روز را به باغ و صحرا برود، به ویژه با دگرگونی های جامعه شهر امروز در بعد از ظهر، هر قدر هم مختصر، ” برای گره زدن سبزه و بیرون کردن نحسی سیزده ” به باغ یا گردشگاه عمومی می رود. با دگرگونی های صنعتی، شغلی، بزرگ شدن شهرها، فراوانی وسیله های آمد و رفت سریع السیر، وسیله های ارتباط جمعی و … به ناگزیر شهرداری های شهرهای بزرگ، دشواریهای آمد و رفت را پیش بینی می کنند. فراوانی اتومبیل و دیگر وسیله های آمد و رفت موتوری و نیز وسعت خانه سازی ها و شهرسازی ها، باعث شده که خانواده ها، سال به سال راه دورتری را برای ” سیزده بدر ” پشت سر بگذارند، تا سبزه و کشتزاری بیابند.

آغاز بهار

نوروز باستانی سال 1391 و آغاز بهار و رویش طبیعت را به همه سبز اندیشان و حامیان طبیعت و محیط زیست تبریک می گویم ....                 

                                                                  « محسن »