..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..
..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

منابع طبیعی-بیابان زدایی-محیط زیست

تقسیم بندی جنگل های کشور بر مبنای مناطق اکولوژیکی

تقسیم بندی جنگل های کشور بر مبنای مناطق اکولوژیکی

و

نواحی رویشی ایران




تفاوت زیاد دو عرض جغرافیایی شمال و جنوب کشور و وجود دشتها، ارتفاعات و اقلیمهای متفاوت سیمای بسیار متنوعی به سرزمین پهناور ایران بخشیده به گونهای که نواحی رویشی و گونههای گیاهی بسیار زیادی در آن مستقر شدهاند.

5 منطقه اکولوژیکی ایران به اختصار در ذیل معرفی شدهاست.


منطقه اکولوژیکی ارسباران
جنگلهای این منطقه که جزو جنگلهای نیمه مرطوب کشور هستند، در استان آذربایجانشرقی و شمال غرب استان اردبیل واقع شده اند. مساحت جنگل‌های این منطقه اکولوژیکی 174838 هکتار است. جنگلهای ارسباران به خاطر گونههای گیاهی نادر و منحصر به فرد و تنوع زیستی بالا از سال 1976 از سوی یونسکو به عنوان یکی از ذخیرهگاههای زیستسپهر (بیوسفر) حمایت میشود. تنوع گونههای گیاهی از اختصاصات ویژه این ناحیه رویشی است؛ آنچنانکه بیش از 775 گونه گیاهی فقط در منطقه حفاظتشده شناسایی شده که 55 گونه آن برای اولین بار از ایران گزارش شده است. بسیاری از گونههای جنگلی ناحیه رویشی هیرکانی در این ناحیه وجود دارد. با این وجود گونههای اصلی آن ناحیه مانند راش و توسکا در ارسباران رشد نیافته است. این امر موجب شده تا در تقسیمبندیها این ناحیه از ناحیه رویشی هیرکانی جدا شود. گونه های اصلی ناحیه ارسباران بلوط سیاه، بلوط سفید، ممرز، سرخدار و افرا میباشد.


منطقه اکولوژیکی هیرکانی یا خزری


منطقه اکولوژیکی هیرکانی همچون نوار سبزی، حاشیه جنوبی دریای خزر و نیمرخ شمالی رشته کوه البرز را میپوشاند. مساحت جنگل‌های این منطقه که از آستارا در استان گیلان تا گلیداغی در استان گلستان را در بر میگیرد 2086371 هکتار است. این منطقه اکولوژیکی به خاطر حاصلخیزی خاک، تغییرات دما و بارندگیهای متعدد، گونههای گیاهی زیادی را در خود جای داده به نحویکه بیش از 80 گونه درختی پهن برگ، 4 گونه سوزنی برگ و 50 گونه درختچهای تاکنون در آن شناسائی شده که غالباً از تیپهای راش، ممرز، بلوط بلندمازو، افرا، توسکا و آمیخته تشکیل شده است. جنگلهای این منطقه به صورت نسلی دستنخورده و سالم، کمربندی از درختان خزانکننده دوران سوم زمینشناسی را تشکیل میدهند. این جنگلها که از آن به نامهای جنگلهای مرطوب و یا خزری یاد میشود دارای ارزشهای زیستمحیطی و اقتصادی بالایی میباشد که در زمره میراث طبیعی جهانی محسوب می گردد.



منطقه اکولوژیکی ایران تورانی
مساحت جنگل‌های منطقه اکولوژیکی ایران تورانی که قسمت اعظم فلات مرکزی ایران را در برگرفته 4666941 هکتار است. این منطقه بر اساس شرایط توپوگرافی و ارتفاع به دو منطقه کوهستانی با آب و هوای سرد و منطقه جلگهای با آب و هوای بیابانی و گرم و خشک تقسیم میشود. هر چند که شرایط جوی منطقه موجب پراکندگی و فاصله زیاد درختان شده اما بدلیل وسعت زیاد دارای گونههای گیاهی متنوع میباشد به نحویکه 69 درصد فلور ایران در این ناحیه قرار گرفته است.
گونههای اصلی منطقه کوهستانی بنه، بادام و ارس و گونههای اصلی منطقه جلگه‌‌ای گز، تاغ، قیچ و اسکنبیل میباشد.


منطقه اکولوژیکی خلیج فارس- عمانی
مساحت جنگل‌های منطقه اکولوژیکی خلیج فارس- عمانی که بخشی از جنوب غرب و تمام سواحل جنوبی را در بر میگیرد، 2039963 هکتار است. به دلیل تفاوت اکولوژیکی، رویشهای اصلی این ناحیه به دو قلمرو خلیج فارس و دریای عمان تقسیم میشود. در قلمرو خلیج فارس که از قصر شیرین تا حوالی مرز استانهای بوشهر و هرمزگان امتداد یافته، گونههای گیاهی کنار، کهورک و پده رویشهای اصلی را تشکیل میدهند. در قلمرو دریای عمان نیز که بخشی از استان هرمزگان تا سیستان و بلوچستان (مرز ایران و پاکستان) را در بر میگیرد، گونههای کهور ایرانی و انواع آکاسیا رویشهای اصلیهستند. چش یا کرت که از چوب آن در صنعت لنجسازی استفاده میشود به صورت پراکنده در این قلمرو رویش دارد. جنگلهای ماندابی یا مانگروها نیز که متشکل از دو گونه حرا و چندل است در این ناحیه گسترش دارند. رویشگاه جنگلهای مانگرو در فاصله جزر و مد دریاها قرار دارد.

منطقه اکولوژیکی زاگرس
برخی منابع قدمت جنگلهای بلوط زاگرس را 5500 سال ذکر کردهاند. ایجاد و گسترش جنگل در این ناحیه به خاطر بارندگیهای ناشی از استقرار سیستم مدیترانهای و دریای سیاه بوده و از ناحیه سردشت آذربایجانغربی تا فیروزآباد فارس امتداد دارد. مساحت این منطقه اکولوژیکی 5440494 هکتار است. یکی از معیارهای تعیین مرز این ناحیه گونه گیاهی غالب آن، بلوط ایرانی است. اما سایر گونههای اصلی این ناحیه رویشی بنه، بادام، کیکم و گلابی وحشی است. دو کارکرد مهم جنگلهای بلوط زاگرس حفاظت آب و خاک هستند که با توجه به غالب بودن آب و هوای خشک و نیمهخشک در کشور از اهمیتی انکارنشدنی برخوردارند؛ آنچنانکه هر نوع سرمایه­ گذاری حفاظتی و احیایی را توجیه­ پذیر نشان میدهد. جنگلهای زاگرس با توجه به زادآوری محدود و پایین، جزو جنگلهای حفاظتی و حمایتی قرار میگیرد.







منبع: سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری