..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..
..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

منابع طبیعی-بیابان زدایی-محیط زیست

منطقه شکار ممنوع مک سرخ

مقدمه:

اتحادیة بین المللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) بر طبق مطالعات موجود، مسببهای اصلی نابودی گونه ها را در درجة اول تبدیل و تخریب محیط زیست و زیستگاهها و در درجة دوم شکار اعلام می نماید. مهمترین عوامل تهدید کنندة    اکوسیستم ها یا بوم سازگان را می توان تخریب و قطعه قطعه شدن زیستگاه ها، تغییر   آب و هوا و گرم شدن کرة زمین، گسترش انواع آلودگیها و مواد شیمیایی و مسموم شدن زمین، ورود گونه های جدید بدون مطالعه و از همه مهمتر دخالت مستقیم انسان بخصوص در دهه های اخیر با تباه سازی بوم سازگانها و کشتار جمعیتهای حیات وحش دانست که شرایط سختی را در مقابل حفظ یا احیای تنوع زیستی ایجاد کرده است (مخدوم، 1382).

برای ساماندهی و مدیریت تنوع زیستی اولین مسئله حفظ و گسترش زیستگاههای حیات وحش اعم از فون و فلور می باشد. این امر موجب گسترش تنوع ژنتیکی خواهد شد و عکس جزیره ای شدن و جور تخمی است اما به دلیل افزایش جمعیت انسانی و محدودیت اراضی، اولین مکانهایی که مورد تخریب و تغییر کاربری قرار می گیرند اراضی ملی و بوم سازگان هستند لذا اگر مدیریت قوی و آگاه به تنوع ارزشهای زیستی و ژنتیکی و اقتصادی گونه ها حاکم نباشد موجب از دست رفتن زیستگاه ها، قطعه قطعه شدن آن ها و در نهایت کاهش تنوع زیستی می گردد. پس یکی از مهمترین راههای حفظ تنوع زیستی و گونه ای حفظ و حمایت از مناطق چهارگانه است که هر یک ده ها و صد ها گونه را در خود جای داده اند. این مهم میسر نخواهد شد مگر با شناخت از پتانسیل ها و ارزش های هر یک از مناطق و چالش ها که هستی یا حریم آن ها را تحت فشار قرار داده است (نوری، 1373).

 

 موقعیت جغرافیایی:

 

استان سیستان و بلوچستان با مساحت 187502 کیلومترمربع از نظر جغرافیایی بین 25 درجه و 3 دقیقه تا 31 درجه و 27 دقیقه عرض شمالی و 58 درجه و 50 دقیقه تا 63 درجه و 21 دقیقه طول شرقی قرار گرفته است. این استان با داشتن 1100 کیلومتر مرز خشکی و حدود 300 کیلومتر مرز آبی با کشورهای افغانستان و پاکستان و استانهای خراسان جنوبی، کرمان و هرمزگان و دریای عمان همجوار می باشد. 

منطقه شکار ممنوع مک سرخ با وسعت 130000 هکتار با در طول های  ''60 '51 º60 تا ''00 '30 º60 و عرض های ''41 '43 º30 تا ''16 '09 º30 در استان سیستان و بلوچستان و شهرستان زابل واقع گردیده است. محور زاهدان نهبندان از شرق منطقه عبور می کند به گونه ای که مرز شرقی منطقه به حساب می آید و نزدیکترین شهر به منطقه، شهر جدید رامشار به فاصلة حدوداً 50 کیلومتر است. حداکثر ارتفاع از سطح دریا 1978 و حداقل آن 580 متر می باشد. از نظر توپوگرافی 70% منطقه کوهستانی و 30% دشت و تپه ماهوری است که عکس هوایی منطقه نیز به خوبی نشان دهندة آن است ( نقشة شمارة 1)

 

حدود اربعة منطقه به شرح زیر است:

از شمال: از دوراهی اسماعیل آباد کی چی در امتداد جادة شنی تا روستای اومار و سپس برجک شمارة 4 نیروی انتظامی کلاته سهراب و جادة زاهدان - نهبندان؛

از شرق: از برجک شمارة 4 نیروی انتظامی کلاته سهراب در امتداد جادة آسفالته زاهدان نهبندان به سمت جنوب تا پاسگاه مخروبة انتظامی جوریکه؛

از جنوب: از پاسگاه مخروبة نیروی انتظامی جوریکه در امتداد جادة مالرو تا تلمبة بادی کالوک و سپس در ادامه تا سرخ کلات؛

از غرب: از سرخ کلات در امتداد جادة جیپ رو به سمت شمال تا چاه آب کیچی و سپس تا دوراهی اسماعیل آباد کیچی.

 

راههای ارتباطی منطقه

تنها جادة آسفالتة قابل دسترسی به منطقه جادة زابل - نهبندان است که از شرق منطقه عبور می کند و در واقع مرز شرقی منطقة شکارممنوع مک سرخ را تشکیل می دهد. جهت دسترسی به منطقة مورد مطالعه از زابل حرکت کرده و پس از طی 125 کیلومتر به سه راهی دشتک رسیده سپس در جادة زاهدان – نهبندان پس از طی 20 کیلومتر به محدودة موردنظر رسیدیم. نقشه شمارة 2 موقعیت منطقه نسبت به محدودة اطراف را نشان می دهد.

 

تاریخچه و سوابق حفاظتی منطقه

بر اساس آگهی صفحة دوم روزنامة رسمی شمارة 15814 مورخ 26/3/1378 منطقة شکارممنوع سفیدآبه از تاریخ 15/6/1377 به مدت 5 سال تمدید گردیده و منطقة شکارممنوع مک سرخ بخشی از منطقة شکارممنوع سفیدآبه محسوب می گردید.

آخرین آگهی رسمی: طبق نامة شمارة 28024 - 1/13 مورخ 28/6/83 مدیرکل نظارت و بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست، منطقة مک سرخ به مدت 5 سال به عنوان منطقة شکارممنوع اعلام می گردد (اداره کل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان، 1383).

 

محیط زیست بیولوزیکی منطقه:


پوشش گیاهی

  پوشش گیاهی(فلور) منطقه با توجه به عدم مطالعه تفضیلی هنوز به طور کامل شناسایی نشده اما تعدادی از گونه های شناسایی شده به شرح ذیل می باشد.

 

 Grasses and grasses likes    -1

Forbs    -2

Shrubs    -3

Trees and bushy trees    -4

 

بعد از این تقسیم بندی خانوادة گیاهی (Family)، هر گونه و کلاس خوشخوراکی (Palatability) (که به کلاس های I و II و III تقسیم گردیده اند) و از نظر طول عمر نیز به یکساله (Annual) و دو ساله (Bionnual) و چندساله (Perenial) تقسیم گردیدند.

همچنین از نظر تیپ بیولوژیکی نیز وضعیت آن ها مشخص گردید در این تقسیم بندی گیاهان منطقه بیشتر از نوع کامفیت ها (Chamaphytes)، تروفیت ها (Throphytes) و فانروفیت ها (Phanrophytes) بود و در نهایت نام فارسی مصطلح آن ها اعلام گردید. در جدول شمارة 15 لیست فلورستیک منطقه ارائه شده است.

بررسی گونه های غالب و همراه تیپ های مرتعی منطقه نشان داد که تعداد زیادی از گونه های موجود از نوع گیاهان خشکی پسند (Xerophytes) هستند و پراکنش آن ها در سطح منطقه بیشتر ناشی از فاکتورهای اقلیمی و خاکی است. بطوری که بیشتر اختلاف بوجود آمده در پوشش گیاهی در مسیرهای مخروط افکنه حاصله از سیلاب های فصلی منطقه می باشد، بدین ترتیب که با حضور سیلاب و پخش شدن آن در محل مخروط افکنه ها ضمن افزایش رطوبت خاک، خاک جدید و عمیق تر و بعضاً با تخته سنگ قلوه سنگ تشکیل داده و بذور گیاهان مختلف جدید نیز بوسیلة آب حمل شده و تغییر در ترکیب گیاهی بوجود آمده است همچنین در حاشیه چشمه ها گونه های آبزی از قبیل نی، هزار نی، لوئی و جگن مشاهده گردید. نقشة تیپ های گیاهی منطقه در نقشة شمارة 6 نشان داده شده است.


ادامه دارد.....


این پژوهش (طرح) توسط اساتید گروه محیط زیست و تعدادی از دانشجویان دانشگاه زابل بنا به سفارش سازمان حفاظت محیط زیست استان سیستان و بلوچستان گردآوری شده است .


دوستان عزیزی که نیاز به این طرح دارند با واریز وجه به مبلغ  10.000 تومان به شماره حساب.......... می توانند این طرح را در ایمیل خود دریافت کنند.


درخواست خود را در قسمت نظرات بفرمائید...