ارزیابی زیست محیطی راهبردی منابع آب

چکیده پایان نامه زیست محیطی

ارزیابی زیست محیطی راهبردی منابع آب


دانشجو : علیرضا طباطبائی نائینی

استاد راهنما : رضا مکنون

در برنامه ‏ریزی پروژه ‏های توسعه منابع آب همواره بایستی جنبه‏ های زیست محیطی و بهداشتی آب و لزوم پیشگیری از بروز حوادث تلخ و ناگوار را مدنظر قرار داد. بعبارت دیگر اعمال مدیریت و کنترل بر کیفیت آب، و موضوعات زیست محیطی ذیربط و همچنین جنبه‏ های بهداشتی و تندرستی را بایستی جزئی لاینکف از برنا‏مه‏ ریزی‏های منابع آب به شمار آورد. هدف نهایی و غائی پروژه‏های توسعه منابع آب، رشد و توسعه پایدار اجتماعی، اقتصادی کشور می‏باشد. از این رو لازم است با دوراندیشی به بررسی پیامدهایی پرداخت که بر اثر اجرای پروژه‏های برنامه ‏ریزی شده ممکن است ایجاد شود و در مجموع باید اطمینان یافت و به این قطعیت رسید که ثمرات و نتایج مثبت پروژه، تحت‏الشعاع عوارض نامطلوب و پیامدهای منفی آن بر محیط‏زیست و یا سایر پروژه‏های عمرانی دیگری که در بلندمدت مطرح می‏باشند قرار نمی‏گیرد.

یکی از ابزارهایی که برای اینگونه بررسیها امروزه موجود بوده و با اقبال روزافزونی مواجه می‏شود، اصطلاحاً ارزیابی اثرات زیست محیطی طرحهای توسعه (EIA) نامیده می‏شود. روند ارزیابی اثرات زیست محیطی که در دهه 1970 گسترش یافت موجب شد که در طرح‏ ریزی برنامه‏ های توسعه و بهره ‏برداری، تنها به برآورد نتایج اقتصادی ـ اجتماعی و سیاسی اکتفا نشود، بلکه اثرات ناشی از اجرای پروژه‏ ها بر محیط‏زیست نیز مورد ارزیابی قرار گیرد. ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه‏ ها در جمیع پروژه‏ های عمده منابع آب که ممکن است اجرای آنها اثراتی منفی را به دنبال داشته باشد، اقدامی ضروری است.

بدین ترتیب در کلیه طرحهای جامع ملی و سراسری و همچنین در جمیع طرحهای حوزه‏ای یا منطقه‏ ای مدیریت منابع آب، بایستی اثرات و پیامدهای یکایک پروژه‏ ها به تفکیک ارزیابی شود و سپس نتایج در قالب طرحهای جامع منطقه‏ ای، حوزه‏ای و یا طرح جامع ملی ملحوظ گردد تا بدین ترتیب پیامدها و اثرات جمعی و تلفیقی پروژه‏ ها و طرحهای جامع مزبور بطور یکجا و همه جانبه ارزیابی شود و مآلاً و بدین طریق به توان اقدامات اصلاحی یا پیشگیرانه را نیز مشخص و تعیین نمود.

در سالهای اخیر نیز حرکتی به سمت ایده ارزیابی زیست محیطی راهبردی پدید آمده است که ممکن است بهترین نقطه شروع برای شامل کردن ارزیابی اثرات زیست محیطی در درون یک سیستم مدیریت زیست محیطی تکمیلی باشد. کاربرد ارزیابی زیست محیطی در سطح سیاستها، طرحها و برنامه ‏ها، کار نگاه کردن به اثرات تجمعی، راه‏ حل‏های جایگزین آن و اقدامات اصلاحی را آسانتر می‏کند. این مورد اجازه می‏دهد که نتایج ضمنی زیست محیطی پیش‏بینی شوند و توسعه ‏ها در جهت صحیح از آغاز پروژه هدایت شوند، بجای آنکه بیشتر تحت تأثیر ماهیت واکنشی ارزیابی اثرات زیست محیطی قرار گیرند.

در این تحقیق، مدل پیشنهادی سلسله مراتبی در ارزیابی زیست محیطی راهبردی ارائه شده است و در امتداد آن ماتریس ارزیابی زیست محیطی راهبردی در فرآیند انتقال آب بین حوزه‌ای برای مطالعه موردی یعنی انتقال آب مازاد رودخانه کوهرنگ به زاینده رود پیشنهاد شده است که با توجه به آن فقدان استراتژی و سیاستهای بلند مدت و منسجم در خصوص مسائل کلان بخش آب مانند فرآیندهای انتقال آب بین حوزه‌ای به چشم می خورد.

لینک مشاهده و دانلود مقاله ای از همین نویسنده و با همین عنوان در ادامه مطلب...