اثر آلودگی هوای شهر بر درخت چنار (Platanus orientalis)

چکیده پایان نامه کارشناسی ارشد

آلودگی های زیست محیطی

اثر آلودگی هوای شهر بر درخت چنار
(Platanus orientalis)
مطالعة موردی شهر اصفهان

زینب رفیعی

چکیده

افزایش نیاز به انرژی به همراه رشد اقتصادی و صنعتی شدن باعث افزایش آلودگی هوا شده است. این آلاینده ­ها علاوه­ بر تأثیر بر سلامت ساکنان شهر، درختان را نیز تحت تأثیر قرار می دهند. یکی از درختان مهم در فضای سبز شهر اصفهان که به طور گسترده در این شهر کاشته شده است درخت چنار ( Platanus orientalis L.) است. 

در این پژوهش، شاخص­های مختلف نشان ­دهندة تنش آلودگی هوا در چنار در مقیاس­های مختلف شامل بیوشیمی سلول، ریخت­ شناسی برگ و وضعیت تاج اندازه­ گیری شد و ارتباط آن­ها با غلظت آلاینده­های هوا شامل ازن، اکسیدهای نیتروژن، ذرات معلق، دی­ اکسیدگوگرد، مونواکسیدکربن و ذرات معلق مورد بررسی قرار گرفت. برای این کار، تعداد سه درخت چنار با شرایط یکسان در محدودة اطراف هر کدام از چهار ایستگاه پایش دائم کیفیت هوای شهر اصفهان (مجموعا 12 درخت) برای نمونه برداری از برگ و عکسبرداری از تاج انتخاب شد. علاوه بر آن، شاخص AOT₄₀ برای محافظت از جنگل­ها محاسبه شد.

میانگین غلظت آلاینده­ ها در هوای شهر اصفهان به ترتیب 37.77، 72.24، 36.21، 21.68، 6.20 و 168.07 ?g/m³ بود. غلظت گوگرد کل در برگ با NO₂ همبستگی معنی­دار منفی (05/0 P<) نشان داد. هیچکدام از ضرایب همبستگی بین دی ­اکسید گوگرد و غلظت گوگرد کل در برگ معنی­ دار نشد. نتایج تجزیه واریانس فاکتوریل دوطرفه نشان دهندة تغییرات معنی­ دار در غلظت گوگرد کل در برگ در زمان­های مختلف و سطوح آلودگی دی­ اکسیدگوگرد بود. غلظت گوگرد کل در برگ چنار در همه فصول به جز پاییز در مناطق با آلودگی بالای SO₂ بیشتر بود. غلظت یون سولفات در برگ از بهار به پاییز روند افزایشی داشته است و در واقع گوگرد غیرآلی در برگ چنار تجمع یافته بود. غلظت سولفات در بهار با نیتروزاکسید (NO) همبستگی معنی­دار منفی نشان داد.

رنگدانه ها و نسبت­های بین آن­ها با غلظت آلاینده ­ها در هوای شهر اصفهان ارتباط کمی نشان دادند. اما به طور کلی، کاروتنوئیدها بهتر از کلروفیل­ها به آلودگی هوا پاسخ داد. کلروفیل آ و کلروفیل ب در پاییز با NO همبستگی معنی­دار منفی نشان داد. غلظت کل کاروتنوئیدهای برگ در بهار با ازن همبستگی معنی­ دار منفی و با NO همبستگی معنی­دار مثبت و در کل سال با NO همبستگی معنی­ دار منفی نشان داد. نسبت کلروفیل آ به کلروفیل ب در بهار و کل سال با O همبستگی معنی­دار منفی نشان داد. سطح ویژة برگ با غلظت آلایند­های ازن، دی­ اکسید نیترژن، نیتروزاکسید و مونواکسیدکربن ارتباط زیادی نشان داد و شاخص مناسبی از تنش آلودگی هوا و آسیب به چنار بود. متوسط اندازة برگ درخت در بهار با دی­اکسیدنیتروژن، در تابستان با نیتروزاکسید و در کل سال با AOT₄₀ و نیتروزاکسید همبستگی معنی­دار مثبت و در بهار با مونواکسیدکربن همبستگی معنی­دار منفی نشان داد. آلاینده­های هوا با القای فرایند خزان زود رس و در پی آن رویش برگ­های جدید، متوسط اندازه برگ درخت را تحت تأثیر قرار داده­اند. در بهار، سطح ویژه برگ با ازن و دی­اکسید نیتروژن همبستگی معنی­دار مثبت (05/0P<) و با مونواکسیدکربن همبستگی معنی­دار منفی (01/0P<) نشان داده و AOT₄₀ در پاییز با سطح ویژه برگ همبستگی معنی­دار منفی (05/0P<) نشان داد. تراکم شاخه­ها در ایستگاه­های مختلف متفاوت بود. آلودگی هوا در مدت زمانی طولانی فرم تاج درخت چنار را تغییر داده و موجب ایجاد تاج­های کوچک و متراکم در مناطق آلوده شد. نسبت برگ به شاخه با NO₂ همستگی مثبت و با CO همبستگی منفی در همة فصول نشان داد. زرد شدن برگ درخت چنار در اصفهان بسیار زودهنگام و در تابستان آغاز می­شود. متوسط رنگ تاج درخت در پاییز با آلاینده­های NO و PM₁₀ همبستگی معنی­دار منفی در سطح 1% و با O₃ همبستگی مثبت در سطح 5% نشان داد. شاخص AOT₄₀ بهتر از ازن با پارامترهای گیاهی ارتباط نشان داد و نتایج این مطالعه استفاده از شاخص AOT₄₀ برای نشان دادن آسیب حاصل از ازن را تأیید می­کند.

منبع : دانشګاه صنعتی اصفهان-دانشکده منابع طبیعی-ګروه محیط زیست

استاد راهنما : دکتر نورالله میرغفاری

بررسی کمی وکیفی تولید پسماندهای صنعتی در شهرک های صنعتی ایران

چکیده پایان نامه کارشناسی ارشد

آلودگی های زیست محیطی

بررسی کمی وکیفی تولید پسماندهای صنعتی در شهرک های صنعتی ایران

سعید بگان

مدیریت پسماندهای صنعتی یکی از شیوه های بسیار مناسب برای ایجاد تعامل و پیوند بین صنعت و محیط ­زیست و کاهش اثرات سوء فعالیتهای صنعتی بر محیط ­زیست می­باشد که چنین مدیریتی با استفاده از روشهای مختلف از جمله پیشگیری از آلودگی یا کمینه­ سازی پسماندها در مبداء تولید، بازیافت و استفاده مجدد قابل اعمال است.
هدف اصلی این مطالعه تعیین نرخ تولید پسماندهای صنعتی   برای گروهها و زیرگروه های صنعتی در شهرک های صنعتی ایران می­باشد. روش مطالعه بر اساس اطلاعات موجود در شهرکها، بازدید میدانی، تکمیل پرسشنامه و تجزیه تحلیل اطلاعات بدست آمده می­باشد.
اطلاعات لازم از 1273 واحد از صنایع مختلف جمع­ آوری گردید. میزان تولید پسماندهای صنعتی به ازای واحد مساحت (هکتار) و واحد تولید محصول برحسب تن در ماه محاسبه شد. مساحت کل واحد های مطالعه شده بالغ بر 414 هکتار است. در بین صنایع به ترتیب صنایع فلزی 32%، غذایی 17%، صنایع کانی غیرفلزی 15% ، سلولزی 13%، شیمیایی 12%، نساجی 8%، برق و الکترونیک 3% از کل مساحت را به خود اختصاص داده اند.
در صنایع برق و الکترونیک میانگین نرخ تولید پسماند بر حسب مساحت و تولید محصول به ترتیب 98/2 و06/0 تن در ماه است. درزیرگروههای این گروه مقدار نرخ پسماند تولیدی به ترتیب در زیرگروه دستگاه الکتریکی بیشترین   و در زیرگروه مولد برق دارای کمترین مقدار است. صنایع کانی­های غیرفلزی در مجموع   مساحتی در حدود 26/50 هکتار را به خود اختصاص داده­اند. میانگین نرخ تولید پسماند بر حسب مساحت و تولید محصول به ترتیب78/27 و18./0تن در ماه است.   بیشترین میزان پسماند در این گروه به زیرگروه سنگ ساختمان تعلق دارد. میانگین نرخ تولید پسماند در گروه سلولزی بر حسب مساحت 56/11تن در ماه به ازای هر هکتار و بر حسب تولید16/0 تن به ازای هر تن محصول می باشد.در این گروه نرخ   تولید پسماند زیرگروه کاغذ دارای بیشترین مقدار است و نرخ تولید پسماند زیرگروه تولید مواد بهداشتی دارای کمترین نرخ   می باشد. در صنایع شیمیایی میانگین نرخ تولید پسماند بر حسب مساحت و تولید محصول به ترتیب 4/1 و08/0 تن در ماه است.   بیشترین مقدار نرخ تولید پسماند به زیر گروه روغن و گریس اختصاص دارد. در گروه فلزی نرخ تولید پسماند به ازای مساحت و تولید   7/11 ،09/0 تن می باشد. بیشترین تعداد واحد در زیر گروه ریخته گری بوده و همچنین بیشترین مقدار تولید پسماند به زیر گروه قطعات فلزی اختصاص دارد. بیشترین مقدار میانگین نرخ بر حسب مساحت در زیر گروه ریخته گری و کمترین مقدار آن در زیر گروه متفرقه وجود داشته است.در گروه مواد غذایی میزان نرخ تولید پسماند به ازا مساحت و تولید محصول به ترتیب 27/6، 03/0 تن در ماه می باشد. در این گروه بیشترین مقدار پسماند متعلق به ضایعات فساد پذیر می باشد. درگروه نساجی نرخ تولید پسماند به ازا مساحت و تولید محصول به ترتیب   27/26و 07/0 تن در ماه می باشد. در این گروه، زیرگروه فرش دارای بیشترین نرخ تولید پسماند   بر حسب مساحت می باشد اما نرخ تولید   پسماند بر حسب محصول تولیدی در زیرگروه بافندگی دارای بیشترین مقدار می باشد.

منبع : دانشګاه صنعتی اصفهان-دانشکده منابع طبیعی-ګروه محیط زیست

استاد راهنما : دکتر نورالله میرغفاری

ریزگردها و فاجعه ای بزرګ

20 پرسش از مسولین درباره آثار شوم ریزگردها بر محیط زیست- سلامت و زندگی مردم در یک دهه (1380-1390)

گرچه با وجود پرسش های زیادی که در باره فاجعه ریزگردها که از سال 1380 شروع شده و روز به روز بر گستردگی پیامد های آن افزوده شده است ، از سوی کانون دیده بانان زمین و بسیاری دیگر از تشکل های مردمی زیست محیطی ، کارشناسان و خبرنگاران مسئول ، مطرح شده ،  تاکنون پاسخی به غیر از راه حل های بسیار ساده و ناکار آمد نظیر تعطیلی مدارس و مراکز دولتی و راهکار های اینچنینی نظیر وعده ریئس سازمان حفاظت محیط زیست  در روز جهانی تالاب ها که حل مشکل رادر  پنج سال آینده ممکن دانست ، پاسخ شایسته و علمی برای کنترل این فاجعه ارائه  نشده و هیچ گونه راه حل و تمهیدی برای نجات جان و مال مردم استان های گرفتار در چنگ این فاجعه ارائه نشده است ، طرح این پرسش ها همچنان ضروری به نظر می رسد.

پاسخ به این پرسش ها مشخص می کند که گستردگی آسیب وارده به معیشت و سلامت مردم و محیط زیست به چه میزان بوده و  دولت و قوانین مصوبه مجلس و نیز اقدامات قوه قضاییه برای مطالبه حقوق از دست رفته مردم در این یک دهه تا چه اندازه پاسخگوی این فاجعه که همچنان در استان های غربی و جنوبی کشور و حتی تهران ادامه دارد، بوده است .

 پاسخ به این پرسش ها هم چنین اهمیت پرداختن جدی به معضلات زیست محیطی به دلیل نابود سازی آب و خاک کشور ، به خطر افتادن جان افراد و نیز تحمیل هزینه های هنگفت به کشور را نمایان می سازد.

1- شمار روز های آلودگی که میزان ذرات معلق بیش از حد استاندارد بوده است ،  در استان های بحران زده از سال 1380 تا 1390   ؟

 2-  از سال 1380 تا سال 1390 چه مدت مدارس ، ادارات ، فرودگاه ها ، ترمینال ها تعطیل شده اند ؟

 3- آمار  مرگ و میر  کودکان  در این یک دهه(1380 تا 1390) در استان های بحران زده؟

 4- آمار  مرگ و میر در استان های بحران زده  از سال 1380 تا 1390 ؟

 5- شمار مبتلایان به سرطان (از هر نوع) در این یک دهه بحرانی به تفکیک هر سال؟

 6- شمار مبتلایان به بیماری سل در این یک دهه به تفکیک سال ؟

 7- شمار مبتلایان به بیماری های پوستی و بیماری های چشمی در این یک دهه به تفکیک سال ؟

 8- شمار بیماران مبتلا شده به انواع آلرژی ها در این یک دهه به تفکیک سال ؟

 9-از آنجا که بنابر یک پروتکل جهانی ، رویارویی با معضل سرطان باید بر اساس پیشگیری، شناسائی، تشخیص ، درمان و حفظ بقا باشد، از سال 1380 تا کنون چند مرکز  پیشگیری از  سرطان های مختلف  به ویژه  ریه  و همچنین بیماری  سل و آسم ،  در استان های بحران زده ایجاد شده است ؟

 10-  در این دهه بحرانی تا کنون چه برنامه هایی جهت انجام تست های غربالگری بیماری های عفونی ریوی ، سل و انجام آزمایش های ساده و اولیه تشخیص سرطان ریه در سطح کلیه مدارس استان های بحران زده انجام شده است  ؟

11- از آغاز معضل ریزگردها تاکنون چند مرکز انجام آزمایش های ساده و اولیه شناسائی بیماران سرطانی به ویژه سرطان ریه ، برای انجام آزمایش هائی نظیر بررسی میکروسکوپی خلط بیماران مشکوک و نیز بررسی Bronchoscopicبرونکوسکوپیک راه های هوائی و هم چنین سی تی اسکن و غیره در بیمارستان های استان های بحران زده ایجاد شده است  ؟

12-  چند مرکز انجام آزمایش های پیشرفته ای نظیر "Tumor-Marker تومور مارکر "  برای تشخیص نهائی سرطان ریه در بیمارستان های استان های بحران زده ایجاد شده است ؟

13- در مرحله درمان و حفظ بقا ، از آغاز  این  دهه بحرانی تا کنون چند بیمارستان مجهز ، به دلیل هزینه های سرسام آور بیماری های فلج کننده ناشی از ریزگردها نظیر سرطان ، سل، آسم و... ، خدمات رایگان در اختیار قربانیان ریز گردها گذاشته اند؟

14- برای توزیع داروهای ضروری جهت درمان بیماران و دسترسی فوری آنها به داروها Cyclophosphamide , Cyclosporin , Doxoroubicine , Danoroubicine,   Gemzar , Citarabin    ( دارو های شیمی درمانی )  چه تسهیلاتی از سال 1380 تا سال 1390در استان های بحران زده انجام شده است ؟ 

15- از سال 1380 یعنی آغاز فاجعه ریز گردها تاکنون ، چه کمک های مالی به بیماران نیازمند و ناتوان در تامین هزینه های سرسام آور درمان  این بیماری ها شده است؟

16- در این یک دهه تا کنون  برای بیمارانی که دچار شرایط بحرانی شده  و برای درمان های بیشتر  ناچار به تهران مراجعه داشته اند چه  اقداماتی از جمله امکان سفر های رایگان هوایی ، ایجاد اقامت گاه های رایگان برای خود بیمار و همراهان  ، امکان پذیرش رایگان در بیمارستان های مجهز و ... شده است به تفکیک در  هر سال ؟ 

17-   از سال 1380 تا 1390 در شرایط اضطراری، دولت چه خدمات غذایی و بهداشتی برای کم اثر سازی آثار ریزگردها بر بدن شهروندان را رایگان  به درب منازل برده است از جمله شیر – میوه – مواد پروتئینی – و... ؟

18- در این یک دهه  فاجعه بار آلودگی ناشی از ریز گرد ها، تا کنون چه تمهیداتی برای فیلترینگ و تصفیه هوای ورودی به ساختمان های عمومی، مسکونی ، کلاس های درس آموزشگاه ها ، ترمینال ها و....به عمل آمده است؟

19- از آنجا که ریز گردها به  معیشت مردم در سطح استان ها ی بحران زده آسیب فراون زده است ،چه تمهیداتی از جمله ایجاد مراکز رسیدگی فوری به خسارت دیدگان و دریافت شکایات، برای جبران بی درنگ خسارت های وارده به بخش های کشاورزی- صنعتی و خدمات ، در نظر گرفته شده است؟

20- تاکنون چه تمهیداتی برای سالم سازی آب مصرفی آلوده به ریزگردها در استان های جنوبی و غربی کشور که پیش از این نیز با آلودگی نفتی  رو برو بوده اند ، به کار گرفته شده است ؟

کانون دیده بانان زمین

کاربرد عکس های هوایی و ماهواره ای در تهیه نقشه

اولین عکس های هوایی اخذ شده از طریق هواپیما جهت تهیه نقشه های زمین شناسی برای پوشش موزائیک شهر بن غازی لیبی در سال 1913 میلادی به کاربرده شدند. به طور کلی کاربردهای اولیه عکس های هوایی به عنوان نقشه های مبنایی جهت تکمیل داده های زمین شناسی به ویژه جهت کاربری در اکتشافات نفتی بودند.

بعضی از کاربردهای تفسیری عکس های هوایی در سال 1920 میلادی آغاز شد. از سال 1940 میلادی کاربرد تفسیر عکس های هوایی برای تهیه نقشه های نقشه های زمین شناسی و ارزیابی آنها گسترش یافته است. تهیه نقشه های زمین شناسی شامل تشخیص شکل زمین، انواع سنگ،  ساختمان سنگ ( شکاف، گسلها، چین خوردگی ها ) و نمایش واحد های زمین شناسی و ساختار در روی یک نقشه یا شامل نمایش دیگر در ارتباط فضایی صحیح آنها با یکدیگر می گردد. اکتشاف منابع معدنی یک نوع فعالیت مهم تهیه نقشه زمین شناسی است.

از آنجائی که اکثریت ذخایر معدنی سطحی و نزدیک به سطح در مناطق قابل دسترس زمین کشف شده اند. لذا تاکید فعلی بر روی موقعیت ذخایری که در اعماق زمین نهفته یا در مناطق غیر قابل دسترسی قرار دارند، می باشد.

به طور کلی روش های ژئوفیزیکی که نفوذ عمیق را در داخل زمین فراهم می کنند، جهت تعیین محل ذخایر بالقوه و گمانه هایی جهت تایید وجود آنها مورد نیاز است.

به هر صورت، اکثر اطلاعات درباره مناطق بالقوه به منظور  اکتشاف معادن می تواند به وسیله تفسیر  عوارضسطحی بر روی عکس های هوایی  و تصاویر ماهواره ای فراهم شوند. تفسیر چند مرحله ای تصویر اغلب در مطالعات زمین شناسی مورد استفاده قرار می گیرد. مفسر ممکن است با استفاده از تفسیر تصاویر ماهواره ای در مقیاس 1:250000 و 1:100000 کار خود را  آغاز  کند و سپس عکس های هوایی مقیاس 1:58000 تا 1:130000 استریو اخذ شده از ارتفاع بالا را مورد بررسی قرار دهد.

برای تهیه نقشه های جزئی تر، ممکن است عکس های هوایی استریو به مقیاس های 1:20000 مورد استفاده قرار گیرد.

تهیه نقشه های کوچک مقیاس نوعاً شامل تهیه نقشه سیمای کلی منطقه به ویژه عوارض خطی منطقه ای ایجاد شده ناشی از توازن خطی پدیده های زیست ریختی منطقه ای نظیر جویبار ها، پرتگاه های، شکستگی سطوح زمین، رشته کوه ها و عوارضی که تن آنها در بسیاری از مناطق مبین وجود شکاف های سطحی یا مناطق دارای گسله می باشند، می گردد.

اکثر خطوط ناشی از شکستگی و گسله ها و پدیده های خطی طبیعی زمین تا چند صد کیلومتر ممکن است طول داشته باشند.

تهیه نقشه از شکستگی ها و گسله ها و پدیده های خطی زمین در مطالعات منابع مهم می باشد زیرا بسیاری از رسوبات معدنی فلزی در امتداد مناطق دارای شکستگی قرار گرفته اند.

عوامل مختلفی در آشکار شدن خطوط ناشی از شکستگی ها و گسله ها و پدیده های خطی طبیعی زمین کمک می کنند، یکی از مهمترین آنها رابطه ی زاویه ای بین عارضه های خطی و منبع تابش نور می باشد.

به طور کلی، عوارضی که به موازات منبع نور قرار گرفته اند به خوبی عوارضی که عمود بر جهت نور قرار گرفته اند، آشکار نمی گردند. زاویه تابش نسبتاً کم برای آشکار شدن توپوگرافی عوارض خطی دشوار ترجیح داده می شود.

بسیاری از مفسرین از شبکه Ronchi  برای تهیه نقشه، از خطوط حاصله از شکستگی زمین استفاده می کنند. شبکه Ronchi« پراش سنجی » است که معمولاً  با قدرت تفکیک 78 سانتی متر موجب واضح سازی یا حذف عوارض خطی روی یک تصویر می گردد.

هنگامی که یک تصویر از طریق شبکه فوق دیده می شود، یعنی هنگامی که شبکه نزدیک چشم قرار دارد، عوارض خطی موازی با شبکه به نظر پراکنده و حذف شده می آیند و عوارض خطی عمود بر شبکه به نظر واضح می رسند.

گرچه رویت تک عکس اغلب مناسب تهیه نقشه خطوط حاصله از شکستگی ها و گسله ها و پدیده های خطی طبیعی زمین می باشد، تهیه نقشه سنگ شناسی که مستلزم مشخص نمودن نوع سنگ ها است، به میزان زیادی با استفاده از تصاویر استریو امکان پذیر است.

فرآیند مشخص نمودن نوع سنگ و تهیه نقشه های مربوطه شامل بررسی تصاویر استریو به منظور تعیین شکل توپوگرافی زمین ( شامل بافت و الگوی شبکه زهکشی )، تن تصویر و پوشش طبیعی رویش گیاهی منطقه ی مورد مطالعه می گردد. در مناطقی که پوشش گیاهی وجود ندارد، اکثر گونه های سنگی براساس شکل توپوگرافی و خصوصیات طیفی آنها قابل تشخیص هستند، به ویژه هنگامی که بر روی فیلم های رنگی و مادون قرمز رنگی نشان داده می شوند.

در مناطق رویش گیاهی به علت غیرمرئی بودن سطوح سنگی، تشخیص سنگ ها مشکل تر می باشد و در این صورت لازم است مقدار بیشتری از جنبه های تغییرات در مناطقی که دارای پوشش گیاهی هستند، مورد بررسی قرار گیرد. از آنجائی که تقریباً هفتاد درصد سطح زمین از روییدنی ها پوشیده شده است لذا تشخیص واحد های زمین شناسی از طریق جهت گیری « زیست شناسی جغرافیایی » بسیار مهم می باشد.

اساس « زیست شناسی جغرافیایی » رابطه ی بین نیازمندی های مواد غذایی گیاهی و دو عامل مرتبط با هم می باشد. وجود مواد مغذی در خاک و خصوصیات فیزیکی خاک، شامل وجود رطوبت خاک و توزیع رویش گیاهی اغلب می تواند به عنوان یک شاخص غیر مستقیم ترکیب مواد سنگی و خاک زیر سطحی مورد استفاده قرار گیرد. طریق زیست جغرافیایی جهت تهیه نقشه های زمین شناسی با از تصاویر ماهواره ای، تلاش مشترک بین زمین شناسان، دانشمندان خاک و متخصصین زیست جغرافیایی را توصیه می کند که لازمه ی این کار آشنایی همه ی این متخصصان با سنجش از دور است. یکی از جنبه های مهم این روش تشخیص وضعیت غیر طبیعی روییدنی ها به علت وجود مناطق معدنی می باشد.

بسیاری از زمین شناسان براین باورند که انعکاس در باند های طیفی با طول موج تقریبی 6/1 و 2/2 میکرومتر به ویژه برای اکتشافات معادن و تهیه نقشه سنگ شناسی مهم هستند. این باند ها نمی توانند عکسبرداری شوند، لکن آنها قابل سنجش به وسیله  ی سنجنده هایی نظیر  TMو طیف سنج تصویر بردار هوایی می باشند. همچنین بررسی باند های چند گانه ی باریک در محدوه ی طیفی  مادون قرمز حرارتی نشانه های قوی در تشخیص و تمیز سنگ و انواع مواد معدنی دارد.

منبع : کتاب اصول و مبانی سنجش از دور  و تعبیر و تفسیر تصاویر هوایی و ماهواره ای

اثر : لیساند و کی فی 

ترجمه و تدوین : مهندس حمید مالمیریان

اکوتوریسم و طبیعت

* اکوتوریسم یا طبیعت گردی گونه‌ای از گردشگری است که در آن گردشگران به مناطق طبیعی همچون کوه، جنگل، دریا و … سفر می کنند و به دیدار از زیست بوم و طبیعت زنده می‌پردازند.

* بسیاری از کشورهای جهان از اکوتوریسم درآمدهای هنگفتی کسب می کنند اما طبیعت‌گردی در کشورما به دلیل عدم رعایت فرهنگ حفظ محیط زیست از سوی برخی از طبیعت گردان با خسارت های جبران ناپذیری به طبیعت همراه است.
  *ریختن زباله هایی همچون ظروف پلاستیکی که نمی توانند خورده و تجزیه شوند و برای صدها سال تجزیه نشده در طبیعت باقی می مانند، به مرور اتمسفر، زمین و آب را آلوده می کنند
همچنین بوته کنی، بریدن شاخ و برگ درختان برای روشن کردن آتش، برپا کردن آتش در کنار درختان و خاموش نکردن آتش پس از استفاده هم مشکلاتی برای منابع طبیعی و محیط زیست ایجاد کرده است.
* حضور طبیعت گردان نا آگاه و غیر مسئول فشار زیادی بر طبیعت وارد می کند، آتش سوزی مراتع و جنگلها مهمترین تهدید برای محیط زیست و منابع طبیعی به شمار می رود.
* طبیعت گردی باید بدون خسارت به منابع طبیعی انجام شود و طبیعت گردان باید نکات حفاظتی را رعایت کنند.

* توسعه صنعت اکوتوریسم بدون فرهنگسازی برای برقراری ارتباط سالم با محیط زیست ومنابع طبیعی وحفظ آنها، منجر به نابودی طبیعت می شود.

* همه کسانی که از امکانات آب، هوا و مزایای زمین استفاده می‌کنند باید در راستای حفاظت از این میراث ماندگار تلاش و جدیت داشته باشند.                                                                                     
                                                                                                                                                      
* رعایت ملاحظات زیست محیطی و توجه به مباحث آموزشی از نکات حائز اهمیت در توسعه طبیعت‌گردی و جلوگیری از آسیب‌رسانی به مناطق طبیعی است.

* برای جلوگیری از تخریب طبیعت باید ورود گردشگران به مناطق طبیعی با اعمال محدودیت زمانی و محدودیت‌ راه‌ها همراه باشد و لزوم ارائه مجوز ورود به مناطق طبیعی و لزوم بازگرداندن زباله‌ها از این مناطق باید مورد توجه قرار گیرد.

* گردشگری طبیعی نوعی گردشگری مسئولانه است که گردشگر باید نسبت به حفظ طبیعتی که در آن حضور می یابد خود را مسئول بداند.

* به گفته کارشناسان، فقدان فرهنگ مناسب طبیعت‌گردی از بین رفتن چشم‌اندازهای زیبای طبیعی و مرگ محیط زیست و منابع طبیعی را به دنبال دارد. پیران و کهنسالان بازدید کننده از طبیعت که هر روز از تعداد آنان کمتر می شود، بریدن شاخه و سوزاندن درخت را گناه نابخشودنی می دانند و اعتقاد دارند هرکس شاخه ای از درختی بشکند، عضوی از خانواده اش می میرد و چه زیبا پیامبر عظیم شأن اسلام (ص) در این باره فرموده است که شکستن شاخه ای از درخت به مانند شکستن بال فرشتگان است.

با این حال به نظر می رسد این باور مثبت به نسلهای کنونی منتقل نشده و هر روز شاهد آسیب به طبیعت بکر این مرز و بوم از سوی طبیعت گردان هستیم. واین در حالیست که سازمان جهانی جهانگردی ۵۰ درصد گردشگران را در سال ۲۰۲۰ طبیعت‌گرد دانسته و قرن حاضر را قرن طبیعت‌گردی نامیده است اما آیا با این روند تخریب جایی برای طبیعت گردی تا آن سال باقی خواهد ماند.

استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی جهت مدیریت زیستگاه حیات وحش

استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی جهت مدیریت زیستگاه حیات وحش
مطالعه موردی قوچ و میش اصفهانی
(Ovis orientalis isfahanica)
در پناهگاه حیات وحش موته

سعیده ملکی نجف آبادی
 محمودرضا همامی
عبدالرسول سلمان ماهینی
وحید راهداری

خانم نجف آباذی و آقای راهداری از اساتید خوب بنده می باشند

چکیده :
قوچ و میش اصفهانی دارای پراکندگی جغرافیایی محدودی است و به عنوان یک گونه آسیب پذیر در قرار دارد. اطلاعات کافی در مورد انتخاب زیستگاه این تاکسون وجود ندارد تا برای برنامه IUCN فهرست سرخ های حفاظتی مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه یک مدل مبتنی بر سامانه های اطلاعات جغرافیایی با استفاده از داده های حضور برای پیشگویی مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش اصفهانی در پناهگاه حیات وحش موته استفاده شده است. این مطالعه مهم ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر نیچ اکولوژیکی قوچ و میش اصفهانی و زیستگاه مطلوب فصلی را برای این گونه در منطقه مطالعه، تعیین کرده است. نتایج نشان داد که در طول تابستان و پاییز بخش بزرگی از زیستگاه مطلوب قوچ و میش اصفهانی با درمنه کوهی پوشیده شده است در صورتیکه در زمستان و بهار مناطق پوشیده با درمنه دشتی مطلوب تر است.این نکته با مهاجرت ارتفاعی گونه به عنوان یکی دیگر از نتایج این مطالعه مطابقت دارد به صورتیکه در تابستان و پاییز ارتفاعات بالاتر زیستگاه مناسب تری هستند اما در بهار و زمستان ارتفاعات پایین تر مطلوبیت بیشتری دارد. شیب های بالاتر از 30 % و فاصله تا منابع آبی در تابستان به عنوان فاکتور محدود کننده برای این گونه هستند.تاثیر سایر فاکتورها ( مثل فاصله تا جاده،معدن و زمین های زراعی) بر مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش اصفهانی در پناهگاه حیات و حش موته ناچیز است.

واژه های کلیدی: تحلیل عامل آشیان بوم شناختی، مطلوبیت زیستگاه، فاکتور حاشیه، فاکتور تخصصی شدن

منبع : همایش ملی ژئوماتیک 89 - اردیبهشت 1389

دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

 

بررسی اثر پساب کارخانه ذوب آهن اصفهان روی برخی خصوصیات خاکهای تحت کشت چند گونه درختی

آلودګی های زیست محیطی

بررسی اثر پساب کارخانه ذوب آهن اصفهان

روی برخی خصوصیات خاکهای تحت کشت چند گونه درختی

مهدی-کدخدائی

چکیده :

جمع آوری و استفاده مجدد از پسآب و فاضلاب در کشاورزی، منابع طبیعی و فضای سبز یکی از راههای حفظ منابع آبی و محیط زیست می­باشد. عواقب زیان بار و مسمومیت­های انسان و خاک در استفاده مجدد از پسآب از جمله فلزات سنگین موجود در آن از موارد مهمی است که باید مد نظر قرار گیرد.

هدف از انجام این مطالعه بررسی اثر پسآب کارخانه ذوب آهن اصفهان روی برخی از خصوصیات خاکهای تحت کشت چند گونه درختی می­باشد. این مطالعه با بکارگیری 5 تیمار آبیاری (آب چاه , 25% آب + 75% پسآب , 50% آب + 50% پسآب , 75% آب + 25% پسآب و پسآب خالص) ، 4 گونه (کاج ، سرو، توت و اکالیپتوس) و 3 عمق(مواد آلی و CEC فقط در عمق 0 تا 10 سانتیمتری ، عناصرZn ، N? ، Cu ، Pb ، Cd ، Cl و HCO3 در دو عمق 0تا 10 و 10 تا 30 سانتیمتری و پارامترهایNa ، k ، Mg + Ca ، ECe SAR و pH در 3 عمق 0 تا 10، 10 تا 30 و 30 تا 60 سانتیمتر) با 3 تکرار درغالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی بصورت اسپلیت فاکتوریل برای 3 عمق و2  عمق و نیز بصورت اسپلیت پلات برای 1 عمق صورت گرفت.

نتایج نشان داد که بین تیمارهای مورد مطالعه از لحاظ عناصر سنگین اختلاف معنی ­داری وجود دارد به طوری که بیشترین آن مربوط به تیمار پسآب خالص و کمترین آن مربوط به تیمار شاهد (آّب چاه) می­باشد. مقایسه بین غلظت عناصر سنگین موجود در خاک قبل و بعد از اعمال تیمارهای آزمایشی نشان داد که استفاده از پساب کارخانه ذوب آهن باعث افزایش عناصر سنگین در خاک می­شود. البته غلظت تمامی عناصر بعد از استفاده از پسآب به جز کادمیوم در حد محدوده مجاز قرار دارند و این هم به دلیل بالا بودن کادمیوم اولیه موجود در خاک قبل از انجام آزمایش می­باشد. بین تیمارهای مورد مطالعه از لحاظ ECe، SAR و pH نیز اختلاف معنی­ داری مشاهده شد به طوری که تیمار شاهد (آب چاه) بالاترین و تیمار پسآب کمترین میزان ECe و SAR را به خود اختصاص دادند. بین خاک­های تحت کشت گونه توت ازلحاظ میزان   Zn و Pb به طور معنی­ داری بیش از میزان این عناصر در خاکهای تحت کشت سایر گونه های مورد مطالعه بود. درعمق0 تا 10 سانتیمتری میزان غلظت عناصر Zn، Cu و Cd به طور معنی­ داری بیش از عمق 10 تا 30 سانتیمتری مشاهده گردید. همچنین بین عمق­های مختلف نیز از لحاظ Cl، ECe و SAR اختلاف معنی­داری وجود دارد به طوری که میزان ECe   و Cl در عمق سطحی بیشترین مقدار و با افزایش عمق از میزان آنها کاسته شد. با افزایش میزان پساب، میزان مواد آلی نیز افزایش یافت به نحوی که تیمار آبیاری با پساب بیشترین میزان مواد آلی را به خود اختصاص داده بود.

به طور کلی می­توان نتیجه­ گیری کرد استفاده از پسآب به دلیل کاهش میزان شوری و نیز افزایش مواد آلی نسبت به تیمار شاهد باعث بهبود خاک برای استفاده گیاهان می­گردد. با در نظر داشتن غلظت عناصر سنگین   و شوریی می­توان جهت کاهش اثرات سمیت پسآبها بهترین نسبت آب و پسآب را برای کاشت گیاهان انتخاب کرد که با توجه به شرایط موجود و نتایج این مطالعه تیمار 3 (نسبت 1:1 از آب و پسآب) بهترین تیمار جهت آبیاری می­باشد.

منبع : دانشګاه صنعتی اصفهان-دانشکده منابع طبیعی-ګروه محیط زیست

استاد راهنما : دکتر نورالله میرغفاری

سایر پایان نامه های موجود در این وب (دانشکده منابع طبیعی دانشګاه صنعنی اصفهان)

کاربرد GIS و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در مکان یابی محل دفن پسماندهای شهری

آلودګی های زیست محیطی

کاربرد GIS و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در مکان یابی محل دفن پسماندهای شهری
مطالعه موردی : شهرستان نجف آباد

افسانه افضلی

چکیده :

افزایش جمعیت، توسعه صنعت و رشد کمی و کیفی کالاهای مصرفی موجب افزایش میزان پسماندهای تولیدی شده است. در دهه­های اخیر با پیشرفت فناوری مدیریت جامع مواد زاید جامد شهری، از روش­هایی   نظیر بازیافت، تیمار بیولوژیکی، تیمار حرارتی و دفن بهداشتی استفاده شده است.اگر ترکیبی از فناوری­ها   و سیاست­های کاهش تولید مواد زاید استفاده شود، وجود مکان مناسب برای دفن بهداشتی در سیستم مدیریت مواد زاید جامد ضروری است. دفن در زمین به عنوان معمول­ترین روش دفع پسماندهای شهری در اغلب مناطق دنیا محسوب می شود.

انتخاب محل مناسب جهت دفن مواد زاید جامد می­تواند از اثرات نامطلوب اکولوژیکی و اجتماعی- اقتصادی جلوگیری کند. مکان­یابی محل دفن نیازمند تجزیه و تحلیل داده­های مکانی، قوانین و معیارهای قابل قبول است. در این ارتباط، سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش ارزیابی چند معیاره می­توانند به عنوان ابزاری کارامد برای مدیریت و به­کارگیری لایه­ های اطلاعاتی مختلف در مرحله مکان­یابی مورد استفاده قرار گیرند. محل فعلی دفن پسماندهای شهری نجف­آباد به دلیل توسعه شهر و مجاورت با دانشگاه آزاد با محدودیت­هایی مواجه شده است.

هدف از این پژوهش تعیین مکان مناسب دفن مواد زاید شهری شهرستان نجف­آباد با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی است. بدین منظور سه دسته معیارهای فیزیکی، زیست­ محیطی و اجتماعی - اقتصادی برای مکان‌یابی محل دفن مورد ارزیابی قرار گرفتند. هرکدام از این معیارها تحت عنوان لایه­ های اطلاعاتی مختلف مانند نقشه­ های شیب، منابع آب سطحی و زیر زمینی، کاربری اراضی، مناطق مسکونی، اراضی کشاورزی، خطوط انتقال نیرو و آب، چاه­ها و چشمه­ ها، گسل­ها، نفوذپذیری آب، منطقه حفاظت­ شده قمیشلو، صنایع، دشت­های سیلابی، فاصله از شهر و مراکز تولید، راه­های ارتباطی و قابلیت­ دید از جاده­ها و مناطق مسکونی تهیه شدند. سپس این لایه ­ها با استفاده از دو روش استادندارد­سازی از طریق منطق بولین و فازی مورد بررسی قرار گرفتند. وزن­ دهی لایه­ های اطلاعاتی به دست آمده از روش استانداردسازی فازی با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفت. روی­ هم­گذاری نقشه­ های حاصل از منطق بولین نشان داد که کل این منطقه برای استقرار محل دفن نامناسب می­باشد. با روی­ هم­گذاری نقشه­ های حاصل از منطق فازی تنها دو منطقه با در نظر گرفتن حداقل مساحت مورد نیاز محل دفن برای 20 سال با مساحت­های 56 و 248 هکتار مناسب تشخیص داده شدند. با این وجود، این دو محل نیز به دلیل نزدیکی به شهرستان تیران، از تناسب لازم برای د­ر نظر گرفتن محل دفن پسماندهای شهری نجف آباد برخوردار نیستند. بنابراین، به نظر می­رسد که به دلیل محدودیت­های زیاد در نجف­آباد، امکان استقرار محل دفن مشترک پسماندهای شهری شهرهای مجاور مورد بررسی قرار گیرد.

منبع : دانشګاه صنعتی اصفهان-دانشکده منابع طبیعی-ګروه محیط زیست

استاد راهنما : دکتر نورالله میرغفاری

سایر پایان نامه های موجود در این وب (دانشکده منابع طبیعی دانشګاه صنعنی اصفهان)

زیست پالایی Bioremediation

زیست پالایی یا Bioremediation فرایندی است که طی آن آلاینده ها توسط موجودات زنده، عمدتا میکروارگانیسم‌ها، در شرایط کنترل شده تجزیه شده و به حالت غیر زیان‌آور می‌رسد، یا اینکه غلظت آن‌ها به حد کمتر از مقدار مجاز سازمان‌های قانون‌گذار می‌رسد.علاوه بر میکروارگانیسم ها گیاهان و قارچها نیز عمل زیست پالایی را انجام می دهند.زیست پالایی برای نابودی مواد شیمیایی در خاک، آب زیرزمینی، فاضلاب ، لجن ، پسماند های صنعتی و گازها به کار می رود.بیشترین توجه هم اکنون در راستای نفت و فرآورده های نفتی معطوف شده است.

معیارهای لازم جهت استفاده از تکنیک زیست پالایی:

1-میکروارگانیسمهایی که به فعالیت کاتابولیکی نیاز دارند باید موجود باشند.
2-میکروارگانیسم های یاد شده باید توان تبدیل ترکیب را به سرعتی معقول داشته باشند.
3-ترکیب های هدف باید در دسترس ریز جانداران باشند.
4-شرایط محیطی باید به گونه ای باشد که رشد میکروبی یا فعالیت آنها را تشدید کند.
5-مکان آلوده فاقد غلظت ها یا ترکیب های شیمیایی باشد که برای گونه های تجزیه کننده بازدارنده است.
6-هزینه ی این فناوری نباید بیشتر از دیگر روش هایی باشد که می توانند ماده شیمیایی مورد نظر را نابود سازند.

زیست پالایی چگونه عمل می کند؟

آنزیم های رها شده توسط میکروب ها،ماده آلاینده را به قطعات قابل هضم تجزیه می کنند.این قطعات به عنوان غذا توسط میکروارگانیسم ها،مصرف می شوند.پسماندهای بیولوژیکی بی خطر،همه ی آن چیزی هستند که از ماده آلوده باقی می مانند.آنزیم های منتشرشده توسط میکروارگانیسم ها ،فقط می توانند به یک سطح از ماده آلاینده حمله کنند و این منجر به کند شدن فرایند و تاثیر کمتر آن می شود.بیوسورفاکتانت های تولید شده توسط میکروارگانیسم ها ،به وسیله امولسیون کردن لایه آلوده ،آن را به ذرات ریزی می شکنند که حلال در آب هستند.و سپس می توانند توسط آنزیم ها احاطه شده و به سرعت هضم شوند.

فرمهای کلی زیست پالایی

1- Intrinsic Bioremediation:(زیست پالایی طبیعی و بی واسطه)
دنبال کردن فرآیند طبیعی تجزیه زیستی است و از طریق آن میکروارگانیسم های طبیعی موجود در محیط در همان شرایط طبیعی حذف آلودگی ها را تا سطح قابل قبولی انجام می دهند.

Biostimulation -2 :(تحریک زیستی)
در این موارد معمولاً جمعیت تجزیه کننده به اندازه کافی حضور دارد ولی شرایط محیطی برای فعالیت آنها مساعد نیست. با مساعد کردن شرایط محیطی می توان سرعت تجزیه زیستی را توسط میکرو ارگانیزم های خود محیط، افزایش داد.

3- Bioaugmentation :(تقویت زیستی)
این فرآیند شامل وارد کردن میکرو ارگانیزم های غیربومی به محیط طبیعی است که با هدف افزایش سرعت و یا گسترش تجزیه زیستی انجام می شود.

مزیت های زیست پالایی:

در محل قابل انجام است.
هزینه جابجایی ندارد.
به هم خوردن موقعیت محل حداقل است.
در مقایسه با دیگر شیوه های آلوده زدایی ،سیستم های زیستی ارزان تر اند.
عموم مردم با نظر مثبت آن را می پذیرند.
همراه با شیوه های دیگر قابل انجام است.
از نظر محیطی زیان آور نیست.
در 24 ساعت شبانه روز کار بی وقفه ادامه دارد

محدودیت های زیست پالایی

1-برخی از مواد شیمیایی توسط عامل های زیستی تجزیه پذیر نیستند.
2-فرآورده های جنبی زیست تجزیه ممکن است سمی تر و پایدارتر از ترکیب اصلی باشند.
3-آمیخته پیچیده ای از مواد آلی ممکن است در بر گیرنده ی ترکیبات بازدارنده باشند.
4-غلظت ماده اولیه ممکن است بسیار زیاد (سمی) یا بسیار کم (منبع ناکافی انرژی)باشد.
5-کاربرد عناصرغذایی و همچنین پس مانده ای که توسط ریزجانداران به وجود می آید می تواند برکیفیت محیط های آبی اثر نامطلوب بگذارد.

•زیست پالایی یک گزینه خوب نسبت به فناوری های پاکسازی متداول است. از این رو پژوهش ها در این زمینه در حال افزایش است. پالایش زیستی پاسخی به همه دشواریهای آلودگی نیست و کارآیی آن در هر مکان باید بر پایه اطلاعات مربوط به میکروبیولوژی ، هیدرولوژی ، زمین شناسی و شیمی آن محل تعیین شود.
در جایی که یک جمعیت میکروبی بومی با تواناییهای تخریب زندگی می کنند بهتر است که فعالیت آنها در همان محل تحریک شود نسبت به ورود میکروارگانیسم های غیر بومی که ممکن است در اثر رقابت بمیرند. آلاینده های مصنوعی و شیمیایی معمولا بسیار سمی هستند و به تعداد زیادی از میکروارگانیسم ها برای تجزیه احتیاج دارند و تنها هنگامی که میکروارگانیسم ها تشکیل جمعیتی بزرگ دادند می شود از آنها برای تجزیه مواد استفاده کرد.
بعضی مواقع عاقلانه تر است که از روش های بیولوژیکی به عنوان مکمل روش های شیمیایی استفاده شود که در این صورت هزینه های عملیات به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. این تکنولوژی علاوه بر میکروارگانیسم های طبیعی می تواند بر پایه ارگانیسم هایی که دستکاری ژنتیکی شده اند نیز برای تغییر شکل مواد آلی و ترکیبات معدنی به کار رود.می توان از روش های مهندسی ژنتیک برای طراحی میکروارگانیسم های خاصی با پتانسیل بسیار برای bioremediation استفاده کرد.در کشور ما نیز تحقیقات پراکنده ای در این زمینه انجام شده است.

طبقه بندی مناطق جنگلی استان گلستان به روش حداکثر احتمال با استفاده ازتصاویر ماهوار های ETM-سال 2001

طبقه بندی مناطق جنگلی استان گلستان

به روش حداکثر احتمال

با استفاده ازتصاویر ماهوار هایETM - سال 2001

عبدالرسول سلمان ماهینی

آزاده ناد علی

جهانګیر فقهی

برهان ریاضی

چکیده :

نزولات جوی در محیط عاری از پوشش گیاهی به علت کم بودن نفوذ پذیری خاک، به مقدار کم در زمین فرو می روند و بیشتر در روی زمین جاری می شوند و همین پدیده به همراه سایر عوامل باعث فرسایش خاک و آلودگی آب های سطحی و کاهش حاصل خیزی خاک می شود. متاسفانه در چند سال اخیر، کاهش چشمگیری در پوشش جنگلی به خصوص پوشش درختی در استان گلستان مشاهده می شود، به طوری که این مساله یکی از دلایل بروز سیل های مهیب بوده است. در این مطالعه، از داده های ماهواره لندست و سنجنده ETM+، سال 2001 جهت طبقه بندی پوشش درختی استان گلستان به روش حداکثر احتمال استفاده شده است. برای این کار با توجه به اطلاعات و تجربه قبلی از انواع کاربری و پوشش سرزمین در این محدوده و مطالعه چشمی تصویر رنگ مجازی، پوشش درختی منطقه شناسایی شد و بر روی تصویر رنگ مجازی تعیین گردید. سپس، با استفاده از 6 باند تصویر شامل باندهای 1، 2، 3، 4، 5، 7 و نمونه های تعلیمی خام وطبقه بندی کننده حداکثر احتمال، طبقه بندی صورت گرفت. در مرحله بعد، از نقشه حاصل از طبقه بندی نظارت نشده با 100 طبقه، جهت پالایش نمونه های تعلیمی خام استفاده گردید و طبقه بندی تصویر به روش مذکورتکرار شد. در انتها، صحت تصاویر طبقه بندی شده به دو روش جابه جایی تصادفی پیکسل ها وهمچنین استفاده از تصاویر سنجنده LISS III به عنوان نقاط کنترل زمینی مشخص شد. نتایج نشان دهنده درستی بسیار خوب طبقه بندی جنگل با استفاده از تصاویر ماهواره لندست است.

منبع : فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست-دوره 14- شماره 3-پاییز 1391-صفحه 56-47

(دانشګاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات)

دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

تحلیل نتایج حاصل از اندازه گیری فلزات سنگین (سرب،کادمیوم) هوا در محوطه سازمان انرژی اتمی

تحلیل نتایج حاصل از اندازه گیری فلزات سنگین هوا

 (سرب،کادمیوم)

 در محوطه سازمان انرژی اتمی

فرامرز معطر

کریم حسین میخجی

احمد محمد زاده

عبدالرضا کرباسی

اعظم سادات دلبری

چکیده :

با توجه به اهمیت اندازه گیری فلزات سنگین در هوا در چارچوب این مقاله میزان غلظت فلزات سنگین (سرب و کادمیوم) هوا اندازه گیری و تحلیل گردیده است. نمونه برداری هوا توسط دستگاه نمونه برداری با حجم بالا( High Vloum Sampler) در فصول مختلف سال انجام پذیرفت و پس از آماده سازی نمونه ها، میزان غلظت فلزات سنگین به روش جذب اتمی تعیین گردید. نتایج حاصل به وسیله نرم افزار آماری Spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، میانگین غلظت سرب و کادمیوم در نیمه دوم سال به ترتیبg/m3μ 41/0 و 04/0 بوده که در مقایسه با مقادیر استاندارد سرب و کادمیوم (g/m3μ 50/1، 15/0) غلظت این فلزات از حد استاندارد کم تر می باشد. نتایج موید این نکته است که میزان فلزات سنگین (سرب و کادمیوم) وابسته به شرایط محیطی به ویژه تلاطم هوا و میزان بارندگی بوده به طوری که در هنگام بارندگی میزان آلودگی به شدت کاهش یافته و در هنگام وارونگی هوا به علت تجمع آلاینده ها و عدم پخش آن ها آلودگی افزایش یافته است. نکته قابل توجه این است که میزان غلظت فلزات سنگین حتی در شرایط وارونگی از میزان استاندارد تعیین شده توسط مراجع بین المللی کم تر بوده است.

منبع : فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست-دوره 14- شماره 3-پاییز 1391-صفحه 37-29

(دانشګاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات)

دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

کاربرد مدل WASP در شبیه سازی غلظت سرب و کادمیم در رودخانه ی زاینده رود

آلودګی های زیست محیطی

کاربرد مدل WASP در شبیه سازی غلظت سرب و کادمیم در رودخانه ی زاینده رود

روح الله محبتی

چکیده :

امروزه رویکرد مدیریت و پایش جامع منابع آب جایگزین مفاهیم سال­های گذشته که عمدتاً بر مبنای بررسی­های روزمره و سنجش لحظه­ای کیفیت آب بوده، گردیده است. در این زمینه، مدل­ها یکی از ابزارهای مدیریتی هستند که در دسترس مدیران و تصمیم­گیران قرار گرفته­ اند.

با توجه به اینکه مدل­ها پس از اجرا می­توانند در طرح­واره­های متفاوتی اجرا شوند، می­توان از آنها برای کاهش هزینه­های اقتصادی ناشی از تصمیم­گیری­ها و پروژه­های بزرگ استفاده کرد. رودخانه­ی زاینده رود شاهرگ حیاتی استان اصفهان در مرکز ایران است و منبع بسیار مهمی برای تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعتی به شمار می­رود. لذا بررسی کیفیت آب این رودخانه یکی از موارد مهم در مدیریت آب این رودخانه به شمار می­رود.   در این مطالعه، از مدل WASP برای شبیه­سازی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیم در آب رودخانه­ی زاینده­رود استفاده شده است.

بدین منظور از آب و رسوبات رودخانه در سه دوره با فاصله­ی دو ماهه و از 10 ایستگاه در طول رودخانه و نیز دو زهکش نمونه­برداری به عمل آمد و غلظت فلزات مذکور در آن­ها آنالیز گردید. میانگین غلظت کل سرب و کادمیم در آب رودخانه به ترتیب 015/0 و 083/0 میلی­گرم در لیتر بوده است. میانگین غلظت سرب در آب رودخانه زاینده رود کمتر از مقدار استاندارد تعیین شده برای آب آبیاری (1 میلی­گرم در لیتر) بوده است. اما در مورد کادمیم، میزان میانگین حتی بالاتر از استاندارد آب آبیاری (05/0 میلی­گرم بر لیتر) است. غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیم در رسوبات بستر رودخانه نیز برابر با 5/39 و 16/9 میلی­گرم در کیلوگرم بود که غلظت هر دو فلز در رسوبات بالاتر از میانگین پوسته­ی زمین است که می­تواند نشان­دهنده­ی وجود منابع آلاینده­ی با منشأ انسانی در منطقه باشد.

شاخص مولر نشان داده است که رسوبات رودخانه از نظر سرب و کادمیم آلوده بوده و اقدامات مدیریتی جهت کاهش غلظت فلزات سنگین در آب و رسوبات رودخانه ضروری است. نتایج مربوط به دقت مدل نشان دهنده­ی خطای کمتر از 9 درصد در شبیه­سازی مقدار دبی و نیز خطای کمتر از 02/0 برای شبیه­سازی غلظت کادمیم است که دقت قابل قبولی به شمار می­رود. در مورد سرب، خطای مدل کمتر از 9 درصد است اما مدل نتوانسته شبیه سازی روند و غلظت سرب را به خوبی انجام دهد. این مسئله احتمالا به کم بودن مقدار سرب و نیز رفتار سرب در محیط­های آبی مربوط است. لذا مدل برای شبیه­سازی غلظت سرب نیاز به داده­های بیشتری دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که کنترل زهکش­ها نقش موثری درکاهش غلظت فلزات سنگین در رودخانه­ی زاینده­رود دارد. بر اساس نتایج به دست آمده مدل WASP علی­رغم کمبود داده­های موجود، دقت بسیار خوبی در شبیه­سازی سیستم رودخانه­ی زاینده رود داشته است و می­توان آن را به عنوان یک مدل مناسب برای شبیه­سازی غلظت فلزات سنگین در رودخانه پیشنهاد کرد.

منبع : دانشګاه صنعتی اصفهان-دانشکده منابع طبیعی-ګروه محیط زیست

استاد راهنما : نورالله میرغفاری

سایر پایان نامه های موجود در این وب (دانشکده منابع طبیعی دانشګاه صنعنی اصفهان)

کاربرد پوسته برنج در حذف هیدروکربن های نفتی از محیط آبی

آلودګی های زیست محیطی

کاربرد پوسته برنج در حذف هیدروکربن های نفتی از محیط آبی

زهرا سادات رضوی دینانی

چکیده :

یکی از معضلات زیست محیطی جدی که می تواند خسارت های   اقتصادی و اکولوژیکی غیر قابل جبرانی به محیط زیست وارد سازد آلودگی نفتی است. روش های مختلفی برای پاکسازی محیط های   آبی آلوده به نفت استفاده می شود که این روش ها در سه دسته کلی فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی دسته بندی می شوند. هرکدام از این روش ها مزایا و محدودیت هایی دارند. اخیراً کاربرد مواد جاذب برای حذف انواع آلاینده ها به خصوص ترکیبات نفتی و مشتقات آن از محیط های آبی بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. در بسیاری از کشورها از جمله ایران پوسته برنج به عنوان یک ماده زاید کشاورزی محسوب می شود که در اغلب موارد سوزانده می شود و باعث آلودگی هوا می­گردد.

در این مطالعه، پوسته برنج خام و تیمار شده حرارتی به عنوان جاذب برای حذف سه نوع ترکیب نفتی از محیط آبی شامل نفت خام، روغن موتور و روغن موتورمصرف شده با ویسکوزیته متفاوت مورد استفاده قرار گرفته است. پوسته های برنج در دو محیط خنثی و در حضور اکسیژن در دمای 600 به مدت 1 ساعت مورد تیمار حرارتی   قرار گرفتند. میزان جذب ترکیبات نفتی به روش وزنی تعیین گردید. برخی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و مرفولوژی جاذب ها به کمک آنالیز عنصری (CHNSO)، آنالیز حرارتی(TGA)، طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه(FT-IR) ومیکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM) تعیین گردید. اثر پارامترهای مختلف شامل pH، زمان تماس، دانه بندی، غلظت اولیه ترکیب نفتی و میزان جاذب بر میزان جذب بررسی شد. نتایج نشان داد سرعت جذب هر سه ترکیب نفتی سریع بوده و از معادله سینتیک شبه مرتبه دوم تبعیت کرد.

تغییر در میزان pH محلول نفتی از 1 تا 10 اثری بر میزان جذب ترکیبات نفتی نداشت. با کاهش اندازه ذره پوسته برنج خام، درصد جذب کاهش یافت، اما دانه بندی جاذب های تیمار شده به جز برای جذب روغن موتور مصرف شده بر سایر ترکیبات نفتی اثر نداشت. جاذب خام و خاکستر پوسته برنج ظرفیت مشخصی برای جذب ترکیبات نفتی نشان دادند و بعد از جذب مشخصی از ترکیب نفتی، جذب ثابت ماند و حتی افزایش میزان جاذب در غلظت مشخص، تاثیرقابل ملاحظه ای در عملکرد جذب آنها نداشت. اما جاذب پیرولیز شده ظرفیت بالایی برای جذب ترکیبات نفتی از خود نشان داد زیرا برای حذف کامل روغن موتور، روغن موتور مصرف شده و نفت خام از محیط آبی به ترتیب 2، 3 و6-5 برابر ترکیب نفتی، جاذب پیرولیز شده نیاز بود. جذب نفت خام و روغن موتور مصرف شده توسط جاذب خام و خاکستر پوسته برنج با مدل فروندلیچ و برای جاذب پیرولیز شده با مدل لانگمویر برازش بهتری داشت. اما جذب روغن موتور توسط جاذب خام و پیرولیز شده از مدل لانگمویر و جذب آن توسط خاکستر پوسته برنج از مدل فروندلیچ تبعیت کرد. مقدارq_max برای جاذب پیرولیز شده به ترتیب برای روغن موتور، روغن موتور مصرف شده ونفت خام 2000، 1250 و 1000 میلی گرم بر گرم به دست آمد. جاذب حرارت داده شده در محیط ازت عملکرد بالاتری نسبت به جاذب حرارت داده شده در حضور هوا در جذب هر سه ترکیب نفتی داشت. به طور کلی استفاده از پوسته برنج به عنوان جاذب علاوه بر اینکه باعث حذف آلاینده های   محیطی می­گردد به کاهش آلودگی های ناشی از سوزاندن و دفع مواد زاید کشاورزی نیز کمک خواهد کرد.

منبع : دانشګاه صنعتی اصفهان-دانشکده منابع طبیعی-ګروه محیط زیست

استاد راهنما : دکتر نورالله میرغفاری

سایر پایان نامه های موجود در این وب (دانشکده منابع طبیعی دانشګاه صنعنی اصفهان)

توسعه کاربرد انرژی خورشیدی در ایران

انرژی خورشیدی و زمین‌گرمایی (ژئوترمال) دو منبع بسیار مهم جایگزین سوخت‌های فسیلی هستند که در دنیا برنامه‌های گسترده‌ای برای توسعه کاربرد آنها وجود دارد. با استفاده از سامانه‌های فتوولتائیک می‌توان انرژی‌ خورشیدی را جایگزین سوخت‌های فسیلی کرد. باید توجه داشت که برنامه‌ریزی برای استفاده از انرژی خورشید، در واقع ظرفیت‌سازی برای بهره‌مندی از یک منبع بسیار عظیم است که به‌هیچ وجه قابل مقایسه با منابع فعلی انرژی نیست؛ چراکه میزان انرژی خورشیدی که در هر ساعت به زمین می‌رسد چندین برابر میزان مصرف انرژی است که انسان در طول سال استفاده می‌کند.

سیستم‌های فتوولتائیک بدون استفاده از مکانیزم‌های مکانیکی، انرژی تابشی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کنند. مزایایی مانند تبدیل مستقیم انرژی تابشی به انرژی الکتریکی، عدم ایجاد آلودگی صوتی و زیست محیطی، قابلیت تولید در محل مصرف با توان‌های مختلف متناسب با نیاز مصرف کننده و سهولت در نصب، راه اندازی و بهره‌برداری و توانایی ذخیره سازی انرژی در باتری موجب شده است که استفاده از این سامانه‌ها در دنیا توسعه یابد. 


در حال حاضر کشور آلمان پیشرو در امر استفاده از سامانه‌های فتوولتائیک است. نکته قابل تامل این است که براساس شرایط اقلیمی، ضریب ظرفیت این کشور برای تولید انرژی از انرژی خورشیدی می‌تواند به ازای احداث هرمگاوات نیروگاه فتو‌ولتائیک حداکثر ۱۱ و میزان تولید انرژی آن ۹۳۶ مگاوات در ساعت باشد، اما شرایط اقلیمی ایران این امکان را به‌وجود می‌آورد که با ضریب ظرفیت ۲۰ توانایی تولید ۱۷۵۲ مگاوات در ساعت را دارا باشیم. 

بر اساس برنامه پنجم توسعه باید تا پایان برنامه به میزان ۲٫۵ مگاوات سامانه‌های فتوولتائیک در کشور نصب شود، این در حالی است که تاکنون فقط توانستیم 2 هزار و۵۰۰ کیلووات سامانه‌های فتوولتائیک را در کشور نصب و راه‌اندازی کنیم. 

کاربردهای انرژی خورشیدی شامل کاربردهای نیروگاهی و غیرنیروگاهی است که از آن جمله می‌توان به تامین آب آشامیدنی، سامانه‌های آب شیرین کن‌ها، حمام‌های خورشیدی، (در خراسان) تولید انرژی الکتریکی، آبیاری مراتع و آبیاری کشاورزی و ایستگاه‌های مخابراتی و سیستم تغذیه کننده پرتابل اشاره کرد. 

در برخی از نقاط کشور که اتصال به شبکه سراسری برق میسر نبود اقدام به راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی شد که از آن جمله می‌توان به نیروگاه‌های خورشیدی در قزوین، اردبیل، خوزستان، فارس، طالقان اشاره کرد. در حال حاضر ایران با توان تولید ۲٫۵ مگاوات انرژی خورشیدی را دارد و سامانه‌های فتو ولتائیک در ۴ استان کشور راه‌اندازی شده‌اند. 

امروزه نیروگاههای حرارتی خورشیدی از نوع سهموی خطی (Parabolic Trough) بیشتر از سایر نیروگاه‌های CSP اجرا شده اند و ظرفیت نصب شده این نیروگاه‌ها در دنیا تاکنون بیش از ۱۰۰۰مگاوات می‌باشد. در ایران نیز ساخت و راه اندازی نیروگاه سهموی خطی در شیراز انجام شده‌است. ظرفیت تولید این نیروگاه ۲۵۰ کیلووات است و طراحی و تجهیز این نیروگاه و تولید آینه‌های مورد نیاز آن با همکاری دانشگاه شیراز صورت گرفته است. 

علت اصلی عدم پیشرفت کشور در توسعه استفاده از منابع تجدیدپذیر در قیمت خرید برق فتوولتائیک است. در این راستا دولت باید با استفاده از روش‌های حمایتی چون خرید تضمینی انرژی الکتریکی حاصل از سامانه‌های فتوولتائیک با قیمت مناسب، قوانین حمایتی و تشویقی چون معافیت‌های مالیاتی و گمرکی و حمایت از فناوری تولید تجهیزات فتوولتائیک با رعایت استانداردهای بین‌المللی نسبت به توسعه سامانه‌های فتوولتائیک و نیروگاه‌های خورشیدی اقدام کند. 

• برگرفته از سخنرانی مهندس یوسف آرمودلی (رئیس سازمان انرژی‌های نو ایران) در نشست تخصصی توسعه کاربرد انرژی خورشیدی در ایران که ۳۰ آبان ماه ۱۳۹۰ در مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار شد.

آفتاب- مهندس یوسف آرمودلی

دختر قهرمان شنایی که برای نجات فک‌ها به دریا زد

در پی قرمز شدن وضعیت فک خزری و خطر انقراض آن سازمان مردم نهاد جامعه دیده بان کاله دست به برگزاری کارزاری در حاشیه خزر زده است تا از انقراض این گونه بی همتا و زیبا جلوگیری کند و در این راه از دو ورزشکار استفاده کرده است الهام اصغری شناگر ایرانی و آقای دانیال توحیدی که قهرمان رشته قایقرانی است.
چند سال پیش برای اینکه جلوی شنا کردنش در خلیج فارس را بگیرند با قایق از رویش رد شدند و پهلویش شکافته شد، چند ماه پیش 20 کیلومتر در آبهای خزر شنا کرد تا رکورد خودش را بشکند اما معاون زنان وزارت ورزش حاضر نشد این کار را بکند چون از نظر او، حجاب الهام مشکل شرعی دارد.اما حالا با سلام و صلوات رییس سازمان محیط زیست ده کیلومتر با همان لباس شنا کرده تا طی حرکتی نمادین توجه مردم را به فک خزری، گونه ای در حال انقراض جلب کند.

 

«باز نزدیک بود با دخالت حراست این پروژه اجرا نشود»

ماندانا یکی از نزدیکان خانم اصغری است که درمورد شرکت این ورزشکار در پروژه نجات فک خزر توضیح میدهد.
الهام این دفعه فاصله بین خلیج میانکاله تا جزیره آشورا ده به مسافت 10 کیلومتر در 16 آبان به مدت سه ساعت شنا کرد، این در حالی است که دمای آب حدود 8 درجه بود.الهام عرق خاصی به خزر دارد و به همین خاطر خطر انقراض فک خزری برای او بسیار مهم است و به این علت دست به این کار زد. شنای الهام در واقع بخشی از پروژه حافظت از گونه های جانوری خزر است، او طی شنای خود نماد این کارزار محیط زیستی را همراه داشت و پس از پایان، آن را تحویل آقای دانیال توحیدی داد تا ایشان نیز از آنجا مسافت هزار کیلومتری آشورا ده را تا مرز آذربایجان پارو بزنند و نماد را تحویل وزرشکاری از این کشور بدهد. در ابتدای این این پروژه نیز باز مسایلی پیش آمد و حراست محیط زیست عنوان کرد اساسا شنای بانوان در آبهای آزاد مورد تایید نیست و در نظر داشتند از شنای او جلوگیری به عمل آورند اما از طریق نامه نگاری با خانم ابتکار رییس سازمان محیط زیست این مشکل حل شد. الهام معتقد است اینکه توانسته شنا کند و از او استقبال نیز بعدا به عمل آمد به خاطر تغییر دولت است و اگر همچنان دولت احمدی نژاد بود امکان دست زدن به این کار وجود نداشت، به الهام قول داده شده پس از انتخاب وزیر ورزش و ثبات یافتن او، رکورد شنای 25 کیلومتری او که توسط معاون زنان وزارت ورزش در زمان احمدی نژاد که همچنان در این پست قرار دارد، حل شده و این رکورد به ثبت رسمی برسد. الهام تا پیش از این تنها برای شنا کردن شنا میکرد اما حالا اهداف بزرگتری نیز برای خودش دارد و در راستای حمایت از محیط زیست و حفاضت از گونه های نادر دریایی خزر که در حال نابودی هستند شنا میکند.

«سرمایه‌گذاری ما روی کودکان است»

حر منصور عبدالملکی یکی از مسوولان جمعیت دیدبان کاله، سازمان مردم نهادی است که پروژه نجات فک خزر را با همکاری چند نهاد و سازمان دیگر دنبال میکند:
این حرکت نمادین کمک میکند تا توجه حاشیه نشین‌های خزر، اعم از مقامات دولتی و مردم، ایرانی و غیر ایرانی را به دریای خزر جلب کنیم. ما در هر شهر کناره ای کارگاه های آموزشی برای مردم و به خصوص کودکان برگزار میکنیم تا آنها به روشهایی که میتوانند در کنار دریا زندگی کنند وبه آن آسیب نزنند آشنا کنیم. دریاچه خزر محیط بسته ای است و به همین علت گونه های مختص خود را که در جای دیگری زندگی نمیکنند و بسیاری از آنها در خطر انقراض قرار گرفته اند که مهمترین آنها فک خزری است. تا چهار سال پیش جمعیت این گونه در دریای خزر حدود 2 میلیون عدد تخمین زده میشد اما اکنون این تخمین به حدود 70 هزار عدد رسیده است. افزایش آلودگی نفتی، خانگی و صنعتی، تخریب زیست‌گاه و آب شدن یخ های شمال خزر، کم شدن غذا، شکار بسیار زیاد در روسیه به خاطر پوست-خوشبختانه در ایران تجارت پوست نداریم- و کشته شدن توسط ماهیگیرها از مهمترین عوامل در خطر قرار گرفتن این گونه جانوری است. وقتی افکار عمومی پیرامون موضوعی حساس شود سازمان ها مسوول مانند سازمان محیط زیست و سازمان شیلات قدرت بیشتری برای اعمال فشار بر سازمان های دیگر دولتی برای حل معضلاتی مانند آلودگی های شهری و صنعتی دریای خزر خواهند داشت. ما در کارگاه ها اول خانم اصغری و آقای توحیدی، قهرمانان ورزشی که در این پروژه شهر به شهر همراه ما هستند را معرفی میکنیم و سپس کودکان را با از طریق تصاویر با فک خزری که گونه ای بسیار زیبا و دوست داشتنی است آشنا میکنیم، از آنجایی که فک گونه ای بسیار زیبا است این تصاویر برای کودکان بسیار جذاب است. سپس از توصیف تهدیدی که این گونه را تهدید میکند و دلایل آن با کودکان صحبت میکنیم و میگوییم آنها چه کارهایی برای نجات این موجود زیبا میتوانند انجام دهند.واقعیت این است که اطرافیان اکثر همین کودک ها هستند که مسوول آلودگی خزرند، کودکی که پدرش کارگاهی صنعتی دارد و یا خانه ای که فاضلابش مستقیم به دریای خزر ریخته میشود. ما دفترچه هایی در اختیار کودکان قرار میدهیم که در آن توضیح داده شده صیادان نباید فک هایی که در تور آنها گیر کرده اند را بکشند، ما در جنوب خزر حدود هزار صیدگاه داریم، صیادان به این علت که فکر میکنند فک ها ماهی های گران قیمتی مانند کپور را میخورند اگر فکی در تورشان گرفتار شده باشد میکشند، همچنین در این دفترچه توضیح داده شده اگر فکی که در تور آنها گرفتار شده زنده تحویل سازمان محیط زیست دهند، حدود 100 هزار تومان پاداش دریافت میکنند. شکارچیان ایرانی طبق سنتی قدیمی همواره از شکار فک خودداری میکردند چون معتقدند باعث کاهش رزق و روزی میشود اما روز به روز فک هایی که در تورها به قتل میرسند بیشتر میشوند.قرار است این کارگاه ها در شهرهای دیگر کشورهای حاشیه خزر نیز برگزار شود، نماد این کارزار نیز در دورتا دور خزر توسط ورزشکارهای کشورهای مختلف بچرخد و سال 93 به ایران برگردد و از آنجا راهی ژنو و دبیرخانه موقت کنوانسیون حفظ محیط زیست دریای خزر شود.

منبع : مرکز صلح و محیط زیست