ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
28 | 29 | 30 |
ناآگاهی از فرهنگ و علم در هر زمینه زندگی انسان را دچار بحران و مشکل می سازد. آشنایی با زبان رسانه ها و توجه به معانی واژگان نیاز بشر است. مقوله ی محیط زیست نیز فرهنگ خاص خود را دارد که به جهت شمول و گستره ی آن آشنایی جدّی، مداوم و فراگیر را می طلبد؛ همان گونه که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی می فرماید: «فرهنگ منابع طبیعی باید به معارف عمومی تبدیل شود».
اولین گام در راستای عمومی نمودن معارف محیط زیست و نهادینه کردن آن آشنایی با اصطلاحات و عبارات پرکاربرد در جامعه و انواع رسانه ها است؛ از این رو فهرستی از واژگان زیست محیطی را همراه با توضیح مختصر پی می گیریم.
قسمت اول
هرنوع تغییر مستقیم در ویژگی های فیزیکی، شیمیایی، زیست شناختی یا رادیواکتیوی هر بخش از محیط زیست است. منشأ آلودگی های محیط زیست، طبیعت، یا انسان است.
منطقه ای که حیات گیاهی و جانوری آن به عنوان اندوخته ، تحت حفاظت و کنترل قرار گرفته باشد. این مناطق به علت داشتن امکانات بالقوه فراوان به عنوان یک ذخیره گاه ژنتیکی حائز اهمیت فراوان است.
افزایش محسوس و شگفت انگیز در نرخ رشد جمعیت انسانی را گویند و عواملی؛ همچون: استفاده از داروهای جدید و اقدامات بهداشت همگانی در سطح وسیع، کاهش نرخ مرگ و میر، گستره ی حیات آدمی را وسعت می بخشد.
تعریف سازمان بهداشت جهانی، از بهداشت چنین است: «حالت بهزیستی کامل جسمی، روانی و اجتماعی و نه صرفاً عدم بیماری و ناتوانی»، بنابراین بهداشت انسان دارای سه جنبه جسمی، روانی و اجتماعی است. بهداشت همگانی نیز به مجموعه بهداشت شخصی و بهداشت جامعه گفته می شود.
ناحیه وسیعی از زمین که به خاطر عوارض و مناظر طبیعی بارز و بکر، و نیز حیات گیاهی و جانوری خاص برای لذت بردن همگان، ارتقای درجه دانش جامعه و موارد مشابه حفاظت می شود و از هر گونه مداخله و دستکاری جلوگیری می شود تا ویژگی های طبیعی محفوظ بماند.
برخی از پارک های مشهور ملی ایران در نواحی گلستان، ارومیه، تندوره، بمو، خجیر، سرخه حصار، بختگان، کویر و ... است.
به تمام مواد ناخواسته و محصولات جنبی بی فایده (مایع، جامد، گاز، رادیواکتیو) و سایر موادی که در زمان، یا مکان معین به شکل تصادفی، یا هر گونه ی دیگر در محیط زیست تخلیه می شود، پس مانده می گویند.
موادی که تحت شرایط معین، یا در مرحله ای از تهیه و تولید، قادر به شکل پذیری، یا تغییر شکل باشند و بتوان آن ها را توسط گرما، یا فشار در قالب های مختلف و به شکل های متفاوت درآورد. امروز به آن ها پلیمر نیز می گویند.
دریاچه کم عمق که در شن زار، یا میان شن های ساحلی دریا به وجود آمده باشد.
تالاب مترادف باتلاق، مرداب، برکه، آب بندان، دریاچه و سایر آب های سطحی وسیع که در بیشتر ایام سال آب آن از سطح کم عمق برخوردار باشد، است.
از میان 75 تالاب ایران موارد ذیل را می توان نام برد: تالاب انزلی (گیلان)، تالاب شادگان (خوزستان)، تالاب گاوخونی (اصفهان)، تالاب جازموریان (کرمان).
منظور از آن سازمان دهی وسیع کشاورزی با هدف برداشت محصول بیشتر از زمین های قابل کشت موجود و به زیر کشت آوردن زمین های جدید و برداشت غذا از دریاها با استفاده از تکنولوژی پیشرفته است.
فرایندی که شرایط حاصل پایانی، مشابه آغاز آن باشد، مانند: چرخه ازت، چرخه آب شناسی، چرخه جمعیت و...
استفاده ی بهینه و مناسب از محیط زیست به نحوی که بتواند کیفیت خود را از تأثیرپذیری زندگی انسان حفظ کند.
12. حمایت زیست محیطی Environmentl pr otection
آن بخش از مدیریت منابع که با تخلیه فاضلاب شیمیایی و مواد زاید بیولوژیک در محیط زیست و نیز ایجاد عوامل فیزیکی از قبیل سر و صدا و رادیواکتیو در محیط زیست سر و کار دارد.
به هزاران گونه متفاوت پستانداران، پرندگان، خزندگان و سایر جانوران و به بیان دیگر به جانوران وحشی یک منطقه زیستی گفته می شود.
تخلیه زباله، فشردن و پوشاندن آن با خاک، شیوه ای بسیار متداول برای دفع زباله است و به نظر می رسد که در سال های آینده 80 تا 90 درصد زباله دنیا با این شیوه دفع شود.
انواع محل های دفن زباله عبارت است از: گودی های حاصل از استخراج معادن، زمین های پست طبیعی، دره ها، نواحی باتلاقی، زمین های هموار که به منظور ایجاد عوارض مصنوعی استفاده می شود.
پیش گیری از شیوع بیماری ها با از بین بردن آن دسته از عوامل محیط زیست که حلقه سرایت بیماری ها را تشکیل می دهد.
آلودگی کربنی قابل رؤیت که محصول احتراق ناقص است و در هوای شهرهای آلوده، فراوان وجود دارد.
دود مه حاصل از تأثیر اشعه خورشید بر گازهای خروجی از اگزوز خودروها، دوکش ها و منابع دیگر.
در فصول گرم، یا روزهای گرم و مه آلود و بدون جریان باد، لایه تیره غلیظی بالای شهرهای آلوده به شکل درپوش قرار می گیرد.
انرژی حاصل از شکافت هسته ای، یا انرژی هسته اتم، که برای آزاد کردن و استفاده از آن دو نوع فرایند را می توان به کار گرفت: الف. شکافت هسته ها، ب. گداخت هسته ای.
شکافت هسته ای عبارت است از: شکستن هسته اتم به ذرات کوچکتر، و گداخت هسته ای به معنای ترکیب هسته های اتم برای تولید هسته های سنگین تر. محصول فرعی هر دو واکنش، آزاد شدن انرژی است. واکنش های مهار شده شکافت هسته ای در رآکتورهای هسته ای صورت می گیرد، که در نتیجه آن انرژی تولید می شود. این فرایندها به سوخت اورانیوم نیازمند است.
دستگاهی که در آن یک واکنش زنجیره ای شکافت هسته ای به شیوه ی قابل کنترل انجام می شود.
پنجم ژوئن مطابق با 15 خرداد هر سال، به یاد نخستین کنفرانس جهانی محیط زیست سازمان ملل متحد که اولین بار در سال 1972 در استکهلم پایتخت سوئد برگزار شد.
بخش جامد و بی جان زمین به مفهومی که هوا کره (هوا سپهر)، آب سپهر و زیست کره (زیست سپهر) را در بر نگیرد.
ترکیب جامعه را از نظر گونه های مختلف جانوران و گیاهان، تنوع زیستی گویند. به عبارت دیگر تنوع زیستی، گوناگونی حیات از یک تک سلولی در اعماق اقیانوس تا بوته ی گوجه فرنگی روی خاک، یا آهوی زیبای دشت است.
منبع انرژی گرمایی که می تواند با منشأ سنگواره ای گیاهی، هسته ای و غیره باشد، مانند: نفت، هیزم، و مواد رادیو اکتیو.
حسن دولت آبادی، فرهنگ محیط زیست.
محمدرضا اردکانی، اکولوژی.
هنریک مجنونیان، مناطق حفاظت شده ایران.
دانیل بوتکین، شناخت محیط زیست، مترجم: عبدالحسین وهاب زاده.
هوشنگ فتحی، تنوع زیستی.
فرایند گسترش صنعت در مقیاس وسیع یک جامعه که با افزایش سرمایهگذاری به صورت کلان، با سازماندهی وسیع و پیچیده صنعتی و دیگر عوامل همراه است.
مواد زاید حاصل از تهیه و تولید کالا و همچنین بقایای پس از این، که عمر مفید آن بعد از استفاده به سر آمده و به صورت قراضه و اسقاطی دفع شده باشد.
بخشی از چهره زمین که به طور طبیعی پدید آمده و انسان در ایجاد آن نقش نداشته است، مانند: کوه، دره، رودخانه و ...
ذرات ریز مواد جامد موجود در هوا که در حال تعلیق و فرو نشستن آراماند.
محتویات گندآبروها که متشکل از مواد زاید آبکی ناشی از یک جامعه باشد.
پدیدهای هدفدار که بر حسب زمان دارای تغییرات پیوستهی کند، یا تند باشد، مانند: فرایند فتوسنتز.
تغییر و گاهی تخریب سطح زمین در نتیجه عواملی از قبیل: آب جاری، باد، موجودات زنده و غیره. فرسایش را گاهی در مورد خورده شدن سواحل آب دریا نیز به کار میبرند. امروزه فرسایش با توجه به قطع بیرویه درختان جنگلی و زراعت بیرویه زمینهای شیبدار اغلب در ابعاد وسیعی صورت میگیرد.
موادی که بر اثر فعالیت باکتریها به آسانی تجزیه شوند؛ مثلاً: صابون اندکی پس از آنکه به شبکه فاضلاب راه یافت به راحتی بر اثر فعالیت باکتریها تجزیه میشود.
از بین بردن موجودات زنده بیماریزا در آب و فاضلاب که در حال حاضر بیشتر با کلرزنی صورت میگیرد. کلر معمولیترین ماده گندزدا است که برای کشتن باکتریهای موجود در آب به کار میرود. گاهی به جای کلر برای گندزدایی از اُزن استفاده میشود.
تمام فرایندهای فیزیکی و شیمیایی که موجود زنده به وسیله آنها ترکیبات سادهتر را به مواد سازمان یافته ترکیب میکند و به موقع این مواد را با آزادسازی برای مصارف خود به ترکیبات سادهتر تجزیه میکند.
محیط فیزیکی، زیست شناختی و اجتماعی که موجود زنده در آن زندگی میکند و با آن در کنش متقابل است. محیط زیست انسانی علاوه بر عوامل بیجان از قبیل: خاک، آب، هوا، اقلیم، صدا، بو و طعم و نیز عوامل جاندار از قبیل: گیاهان، جانوران، باکتریها، ویروسها و عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و به طور کلی عامل کیفیت زندگی را نیز در بر میگیرد.
هر فرد از گروههای حفاظت محیط زیست، هواداران حفظ محیط زیست و کارشناسان سازمانهای حفاظت محیط زیست.
تمام حوادث طبیعی محیط زیست که مصیبتبار هستند و سبب خسارات جانی و مالی میشوند، مانند: سیل، زلزله، طوفان و ... (بلاهای طبیعی).
ذخایری که برای انسان قابل استفادهاند، مانند: منابع نفت، معدن، فلزات، زغال و ...
منابعی که از انرژی خورشیدی سرچشمه میگیرند، مانند: جنگل، مرتع، باد، باران، ماهی و ...
منابعی که در صورت مصرف دیگر تجدید نمیشوند و پایان خواهند یافت؛ مثلاً: ذغال و نفتی که مصرف میشود برای همیشه از بین میرود.
هر بخش از محیط زیست طبیعی از قبیل: آب، هوا، خاک، جنگل، حیات وحش و ...
مواد ناخواسته و نامطلوب که در جریان تولید، توزیع و مصرف کالاهای مفید به وجود میآیند.
تمام عوامل زیست محیطی که از رسیدن جمعیت به پتانسیل حداکثر آن جلوگیری میکنند. عواملی، چون: بیماریها، صیادان، رقابت، اقلیم و ... .
اجزایی از محیط زیست فرهنگی و طبیعی که برای یک ملت، یا بخشی از آن، برخوردار از چنان ارزشی است که سزاوار حفاظت و رسیدگی میباشد و نگهداری آنها به سود تمامی جامعه است.
وارونگی هوا عاملی است که به وخامت آلودگی هوا به خصوص در فصول سرد میافزاید. با ازدیاد ارتفاع، معمولاً دمای هوا کاهش مییابد، اما گاهی اوقات لایهای از هوای سرد که در بالای آن هوای گرم قرار دارد، بالاتر از سطح زمین به صورت ایستا باقی میماند. به این کیفیت «وارونگی هو» میگویند که مانع صعود هوای گرم سطح زمین به ارتفاعات بالاتر میشود.
خسارات مالی ناشی از آلودگی که بر جامعه تحمیل میشود.
مطالعه علمی جو، ساختار آن، خصوصیات فیزیکی و پدیدههای مربوط به آن است.
استانلی ماناهان، شیمی محیط زیست، ترجمه جعفر نوری و سعید فردوسی.
حسن دولت آبادی، فرهنگ محیط زیست.
عالی بود...
خواهش...
ممنون