جلبکهای سبز- آبی، سموم تولیدی و مخاطرات ناشی از حضور آنها در منا

جلبکهای سبز- آبی، سموم تولیدی و مخاطرات ناشی از حضور آنها در منابع آب

 ادریس بذرافشان¹،  رامین نبی زاده²  ، محمد علی ززولی³ 

1- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان ودانشجوی مقطع دکتری بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران

  [e-mail]

   2- عضو هیأت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهرا

   3- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و دانشجوی مقطع دکتری بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران

---

چکیده

 

جلبکهای سبز- آبی که سیانوباکتر نیز نامیده می شوند، اعضاء معمول پلانکتونهای آبهای دریایی، لب شور و آب شیرین در سرتاسر دنیا هستند. سیانوباکترها ساختار ساده ای در سطح سلولی دارند و فاقد یک هسته حقیقی اند و در کنار باکتریها در زمره پروکاریوتها قرار می گیرند.

سیانوباکترها همچنین دارای ساختار فتوسنتتیک اند که آنها را قادر به انجام فرایند فتوسنتز همانند جلبکها و گیاهان عالی تر می نماید، اما در عین حال این دسته فاقد کلروپلاست هستند. توکسین های سیانوباکتریایی سموم طبیعی تولیدی ذخیره شده در سلولهای گونه های معین سیانوباکترهاست.

هپاتوتوکسین ها، نوروتوکسین ها، درماتوتوکسین ها و لیپوپلی ساکاریدها از جمله مهمترین سموم تولیدی توسط سیانوباکترها محسوب می شوند. انسانها هم به طریق شغلی و هم تفریحی می توانند در معرض تماس گوارشی، پوستی، استنشاقی و مصرف مکملهای غذایی سیانوباکتریایی قرار گیرند.گزارشهایی در باره  بیماریزایی و مرگ و میر در حیوانات خانگی از طریق آشامیدن آب آلوده به این سموم وجود دارد.

از طرفی ارتباطی نیز بین سرطان کبد و سایر عوارض آن و آشامیدن آبهای سطحی آلوده به این سموم در انسان وجود دارد. با توجه به اهمیت سموم سیانوباکتریایی در محیطهای آبی در این مقاله به بررسی منابع و شرایط تولید آنها، اثرات بهداشتی ، روشهای ممانعت از تولید و روشهای حذف آنها خواهیم پرداخت.

  کلید واژه ها: جلبک سبز- آبی، سموم سیانوباکتریایی، هپاتوتوکسین ها، نوروتوکسین ها