پلاستیک ها و آلودگی و تخریب صدها ساله طبیعت

پلاستیک ها در کنار برتری هایی که در چرخه تولید و مصرف دارند نقطه ضعف هایی هم دارند که مهمترین آن طول عمر چند ساله بین 200 تا 300 ساله آنها در طبیعت است که موجب تخریب محیط زیست می شوند.

استفاده میلیاردها قوطی پلاستیکی ، کیسه های حمل کالا ، ظروف یکبار مصرف غذا ، سفره های یکبار مصرف هر روز دنیایی را برایمان به ارمغان آورده که تمیز و زیبا به نظر نمی رسد.

امروزه از آلودگی محیط زیست که ناشی از پلاستیک هاست به عنوان ' آلودگی سفید ' یاد می کنند که این مشکلات زیادی را برای انسان به وجود آورده است .

استفاده ناخواسته حیوانات از این پلاستیک ها و مشکلات بعدی حاصل از عدم هضم آنها ، رها شدن در محیط و حمل میکروبها ، قارچ ها و کپک ها - به ویژه از بیمارستانها به محیط اطراف - از جمله مواردی است که جهان امروز با آن دست به گریبان است.

از سوی دیگر جمع آوری پلاستیکهای مصرف شده هم از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست و هم از لحاظ بهداشتی توصیه نمی شود و از این رو معضل آلودگی سفید بحران جوامع رو به رشد به حساب می آید .

امسال روز21 تیر ماه به عنوان 'روز خرید بدون نایلکس' انتخاب شده است که بدون شک این نامگذاری به خودی خود می تواند اولین گامها برای فرهنگ سازی مصرف صحیح نایلکس در کشور و جهان تلقی شود.

برای اولین بار کیسه های پلاستیکی در اواخر دهه 50 میلادی به بازار عرضه شد و از همان زمان مورد استقبال قرار گرفت و به نماد خرید تبدیل شد. در ابتدا توجهی به میزات تخریب این مواد در طبیعت نمی شد و با گذشت زمان توجه محققان و مسوولان را به تخریب طبیعت و تهدیدی که 'آلودگی سفید' جهان را به مخاطره اندااخته است به خود جلب کرد.

از اوایل دهه 90 کشورهای مختلف به فکر بازیافت پلاستیک ها افتادند و تولید پلاستیک هایی را آغاز کردند که قابلیت بازیافت داشت ؛همچنین در کنار این کار دستگاه هایی نیز برای بازیافت نایلکس هایی با ماندگاری زیاد در طبیبعت ایجاد کردند.

وجود پلاستیک در طبیعت نه تنها موجب تخریب محیط زیست می شود، بلکه باروری خاک را کاهش می دهد و موجب پراکنده شدن انواع میکروب ها و قارچ ها می شود که در نهایت سلامت انسان را به خطر می اندازد.

همچنین تحقیقات نشان داده استفاده از این ظروف برای مواد داغ انواع سرطان ها برای انسان رقم می زند. به به گفته ' فرهاد پورسخا ' مدیر دفتر آب و خاک سازمان محیط زیست خوشبختانه با کمک بخش خصوصی این فناوری وارد کشور ما شده و در حال حاضر برخی از تولید کنندگان اقدام به تولید این محصول کرده اند اما این میزان تولید هنوز جوابگوی نیاز کشور نیست.

وی اظهارداشت: استانداردهای تدوین شده تولید کنندگان را ملزم می کند حداقل یک تا دو سال بعد از ابلاغ ، تمام ظروف یک بار مصرفی که تولید می کنند، زودتجزیه پذیر باشد.

ایران به دلیل اینکه از تولید کنندگان فرآورده های پتروشیمی است جزو کشورهای پر مصرف دنیا از لحاظ کیسه های پلاستیکی به شمار می رود ، به گفته ' محمد هادی حیدر زاده ' رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران ، میزان پلاستیک تولیدی در ایران سالانه حدود 570 هزارتن است .

وی اظهارداشت: از اول تیرماه استفاده از پلاستیک های تجزیه پذیر در فروشگاههای شهروند و میدان های تره بار تهران به صورت صد در صد آغاز شد اما این دو مجموعه درصد کمی از بازار را تشکیل می دهند و بدون شک محدود هستند.

وی ابراز امیدواری کرد سازمان محیط زیست ، دولت و مجلس به این موضوع ورود بیشتری پیدا کنند و استفاده از پلاستیک های تجزیه پذیر را به صورت قانون در آورند چرا که تا این اقدام قانونمند نشود و سیاست های تشویقی ، تنبیهی و محدود کننده حاکم نشود نتیجه ای نخواهد داشت.

حیدرزاده اظهارداشت: یکی از تکالیف قانون می تواند طراحی و برنامه ریزی سند راهبردی دراین زمینه باشد که دراین سند تمام راهها را از لحاظ نوع کیسه ها ، مواد مصرفی ، مشخص کردن شاخص های تشویقی و تنبیهی ، مالیات ، عوارض و نحوه آموزش را مشخص کند.

وی درادامه به تغییر ذائقه مردم در خرید اشاره کرد و گفت: مردم در خرید به سمت مصرف پلاستیک کشیده شده اند و اگر بتوانیم با فرهنگ سازی و آموزش مردم را به سمت استفاده از کیسه های تجزیه پذیر و یا پارچه ای سوق دهیم تا حد زیادی موفق خواهیم بود.

حیدرزاده معتقد است :نیاز مصرف کننده نوع کیفیت تولید را تعیین می کند بنابراین اگر مردم را ترغیب به مصرف کیسه های تجزیه پذیر کنیم بدون شک تولید کنندگان و عرضه کنندگان این محصولات نیز به سمت تولید این گونه محصولات می روند.

امروزه کشورهای پیشرفته و توسعه یافته راههای مختلف تنبیه و تشویق را کنترل مصرف نایلکش در پیش گرفته اند به عنوان مثال کشوری مانند کانادا و انگلیس اخذ مالیات را به عنوان یک سیاست در پیش گرفته اند و فروشندگانی که از عرضه نایلکس خودداری می کنند از پرداخت مالیات معاف می شوند.

منبع:ایرنا