عامل اصلی گرمایش جهانی چیست؟

عملکرد بشر بنا به گزارش گروهی از دانشمندان بین المللی عامل اصلی تغییرات آب و هوایی کره زمین است.

یورونیوز گزارش داد بنا به گزارش گروهی از دانشمندان بین المللی که در اجلاس جهانی تغییرات آب و هوایی در استکهلم، پایتخت سوئد منتشر شد، با قاطعیت ۹۵ درصدی می‌توان گفت که فعالیت انسانی عامل اصلی گرمایش زمین است. احتمال تاثیر فعالیت‌های صنعتی و به ویژه تولید گسترده گازهای گلخانه‌‌ای، در گزارش‌های پیشین این گروه در سال های۲۰۰۷ و ۲۰۰۱ به ترتیب ۹۰ و ۶۶ درصد عنوان شده بود. گزارش این گروه کارشناسی همچنین هشدار می‌دهد که روند افزایش دمای زمین که از ابتدای قرن بیستم شروع شده، برای دوره‌ای طولانی ادامه می‌یابد، اگرچه طی پانزده سال اخیر روند گرمایش کره خاکی بر اثر عوامل طبیعی کند شده است. بنا به این گزارش، در صورت تداوم روند کنونی، در پایان قرن بیست و یکم، دمای هوای کره زمین میان سه دهم تا نزدیک به ۵ درجه سانتیگراد افزایش یافته و سطح دریاها بین ۲۶ تا ۲۸ سانتی متر بالا خواهد آمد. گروه های طرفدار محیط زیست با برپایی تظاهرات در نزدیکی محل این نشست، بار دیگر از دولت ها خواستند تا تولید گازهای گلخانه‌ای را محدود کنند.

نقل از خبرگزاری تابناک

ارزیابی ریسک‌های محیط زیستی تالاب بین‌المللی شادگان+شاخص‌های عملکرد اکولوژیکی

ارزیابی ریسک‌های محیط زیستی تالاب بین‌المللی شادگان

بر اساس شاخص‌های عملکرد اکولوژیکی

لیلا رحیمی بلوچی

بهرام ملک محمدی

چکیده :

این تحقیق با هدف شناسایی مهم‌ترین عوامل تنش‌زای تهدیدکننده تالاب شادگان برای ارائه راهکارهای کنترل و کاهش آنها انجام شده است. تالاب بین‌المللی شادگان واقع در جنوب غربی کشور در استان خوزستان مورد تهدید عوامل مختلفی است. شناخت عوامل تهدیدکننده تالاب شادگان و مدیریت آنها در قالب ارزیابی و مدیریت ریسک با توجه به قرار گرفتن این تالاب در فهرست مونترو، می‌تواند تالاب را از خطر نابودی و از دست دادن عنوان بین‌المللی نجات دهد. بر این اساس ابتدا مهم‌ترین ریسک‌های تهدیدکننده تالاب و نقاط نهایی تحت تأثیر این ریسک‌ها شناسایی و در مرحله مشخصه سازی، ریسک‌ها بر اساس شاخص‌های شدت اثر، احتمال وقوع و دامنه اثر پیامدها، تجزیه و تحلیل و میزان و سطح ریسک‌ها مشخص شده‌اند. نقاط نهایی به منظور تعیین میزان شدت پیامدهای هر یک از ریسک‌ها تعیین شده و ارزیابی این نقاط نهایی با توجه به رویکرد هیدروژئومورفیک در تالاب انجام شده است. در ارزیابی ریسک محیط زیستی این تالاب، پس از محاسبه میزان شاخص ریسک، با جمع آوری آرای افراد خبره و استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی به اولویت‌بندی ریسک‌ها پرداخته، سپس اقدامات کنترلی و کاهش ریسک‌ها پیشنهاد شده است. بر طبق نتایج حاصل از این تحقیق، تغییرات فیزیکی مانند تغییر کاربری زیستگاههای طبیعی، تغییر در رژیم آب تأمین‌کننده تالاب مانند سد سازی، آلودگی آب ناشی از تخلیه انواع فاضلاب‌ها به درون تالاب و بهره برداری بی‌رویه از تولیدات بیولوژیکی تالاب و همچنین وقوع پدیدة خشکسالی مهم‌ترین ریسک‌های تهدید‌کنندة تالاب شادگان به ترتیب اولویت هستند.

کلید واژګان:

ارزیابی ریسک محیط زیستی، تالاب شادگان، شاخص ریسک، مدیریت ریسک، نقاط نهایی ارزیابی

منبع : مجله محیط شناسی- بهار 92 - دوره 39 - شماره 1 - صفحه 101 تا 112
 ( نشر دانشګاه تهران)

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

اهمییت مراتع در ایران و جهان

اهمییت مراتع در ایران و جهان

طبق آمار سازمان خواروبار و کشاورزی ، حدود 133/2 میلیارد هکتار مرتع در دنیا وجود دارد. بیشتر سطح خشکی های جهان را مراتع در برگرفته اند طبق آمار اعلام شده توسط کوک و همکارانش (1986) بیشترین سطح کره زمین به مراتع اختصاص یافته است ، بطوریکه مراتع 43% ، جنگلها 18% ، اراضی کشاورزی 20% ، مناطق مسکونی _ صنعتی 4% و اراضی بدون استفاده ( یخچالها و قلل کوهها ) 15% سطح زمین را پوشانیده است

طبق برآورد هدی (1975) مراتع 47% ، اراضی کشاورزی 10% ، جنگلهای تجاری 28% و پوششهای دایمی یخی 15% خشکیها را شامل می گردند .

وضعیت مراتع در ایران :

مساحت ایران 164 میلیون هکتار است که از این میزان 4/12 میلیون هکتار اراضی جنگلی ، 90 میلیون هکتار مرتع ، 2/43 میلیون هکتار بیابان و کویر و حدود 4/18 میلیون هکتار اراضی زراعی و باغها را به خود اختصاص داده اند . شایان توجه است که ازکل مراتع ایران فقط 3/9 میلیون هکتار جزء مراتع خوب درجه بندی شده است (3) (4) .

بر طبق نظر پابوت (1965) ، مساحت مراتع ایران حدود 94 میلیون هکتار و بر اساس آمار منتشره از سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور 90 میلیون هکتار می باشد که در این میان سهم مراتع فقیر حدود 3/43 % مراتع متوسط 3/37 % و مراتع خوب 3/9 % می باشد (6) .

دفترفنی مرتع ، سطح مراتع ایران را 80-70 میلیون هکتار برآورد کرده است (5) . تقی بهرامی در سال 1333 سطح مراتع ایران را 15 میلیون هکتار ، نیکنام در سال 1341 ، 100 میلیون هکتار شیدایی و نعمتی در سال 1357 ، 106 میلیون هکتار و شرکت اف ام سی آمریکا در سال 1975 ، با استفاده از تصاویر ماهواره ای مراتع ایران را 90 میلیون هکتار تخمین زد ، که تخمین فوق با بهره گیری از عکسهای هوایی دارای صحت بالاتری نسبت به سایر تخمین ها است (6) . حدود 46 میلیون واحد دامی مازاد در مراتع وجود دارد و این تعداد باعث افزایش فرسایش خاک در مراتع می گردند . جمعیت بهره بردار مرتع نیز 7/5 برابر توان مراتع برآورد شده است .

بررسی ها نشان می دهند که یک خانوار در مدت 7 ماه به حداقل 500 هکتار مرتع نیاز دارد در این صورت 180 هزار خانوار می توانند از مراتع ایران استفاده کنند اما در حال حاضر 916 هزار خانوار بهره بردار از مراتع بهره برداری می نمایند (6) . از نظر اقتصادی زیان ناشی از تخریب اکوسیستمهای مرتعی به مراتب بیشتر از تولید علوفه ، گوشت و سایر فرآورده های لبنی است و ادامه بهره برداری های غیراصولی و بی رویه به نابودی منابع آب و خاک و ذخایر غنی کربن این سرزمین می انجامد . متاسفانه مدیریت غلط در گذشته و حال نتوانسته است فرصت مناسب برای مرتعداری علمی و اصولی ایجاد نماید و به بهانه تامین زندگی بهره برداران روستایی و عشایری استفاده بی رویه از مراتع بیش از پیش ادامه دارد .

ارزش اقتصادی مراتع

منابع طبیعی هر کشور سرمایه ای ملی به حساب می آید که به نسل حاضر و آینده تعلق دارد . رشد و توسعه اقتصادی کشور و خصوصا بخش کشاورزی به منابع طبیعی تجدیدشونده مانند جنگلها ، مراتع ، آب و زمین متکی است . منابع طبیعی تجدیدشونده هم به عنوان نهاده درتولید و هم به عنوان ستاده مطرح است . آب ، زمین ، چوب جنگل ، علوفه مراتع ، آبزیان و شیلات ، گیاهان دارویی ، صنعتی و تولید اکسیژن ، ستاده محسوب می شود (7) .

بنابر نظر هاینس در ایران قسمت اعظم علوفه دامی ( 88 درصد) بخصوص علوفه مورد نیاز گوسفند و بز از مراتع تامین می گردد (5) .

مراتع علاوه بر ارزشی که در تولید و تامین علوفه دارند ، از سایر جهات نیز دارای اهمیت اند .

یک ارزیابی نشان می دهد که ارزش یک هکتار مرتع در سال معادل 232 دلار است که 25 درصد این میزان مربوط به تولید علوفه و 75 درصد آن مربوط به ارزشهای زیست محیطی است .

به عبارتی ارزش اقتصادی مراتع چهار برابر تولید (7/10 میلیون تن ) علوفه ای است که سالانه از مراتع بدست می آید (8) .

ارزش هر هکتار مرتع به شرح زیر است :

تنظیم گاز اتمسفری 7 دلار / تنظیم چرخه آب 3دلار / جلوگیری از فرسایش 27 دلار / تشکیل خاک 1 دلار / مهار آلودگی 87 دلار / گرده افشانی 25 دلار / کنترل بیولوژیک 23 دلار / تولید مواد خام یا علوفه 57 دلار / ارزش تفرجگاهی 2 دلار
و نیز ارزش مراتع در ترسیب کربن اتمسفری که در هر منطقه آب و هوایی و با توجه به گونه های گیاهی موجود باید بررسی و محاسبه گردد (9).

---

منابع :

1-Cook, C.W. 1972. Comparative nutrient values of forbs, grasses and shrubs. In wild land shrubs : their Biology and utilization.
2-Heady , H.F.,1975. Rangeland Management , MC Graw, Hill Book, company, San Francisco, U.S.A.
3-برنامه پنجساله کشاوزی و منابع طبیعی . 1367 . سازمان برنامه و بودجه
4-گزارش وضع موجود منابع طبیعی . 1371 . وزارت جهادکشاورزی ، سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور .
5-مقدم ، م . 1379 . مرتع و مرتعداری ، انتشارات دانشگاه تهران .
6-ویزه نامه منابع طبیعی ایران ، دیروز ، امروز ، فردا . 1383 . وزارت جهادکشاورزی ، سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری کشور
7- خلیلیان ، ص . 1378 . اقتصاد منابع طبیعی . اتنشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع .
8-ویژه نامه منابع طبیعی ، دیروز ، امروز و فردا. 1383.وزارت جهادکشاورزی. سازمان جنگلها ، مراتع و آبخیزداری
9- کلاهچی ، ن . بررسی ترسیب کربن در گیاهان بوته ای غالب و خاک ، پایان نامه کارشناسی ارشد

دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه و پیدا کردن راهکاری برای نجات آن در برنامه مناظره

برنامه مناظره جمعه ۲۹ شهریور ۹۲ از شبکه اول صدا و سیمای کشور  به بررسی دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه و پیدا کردن راهکاری برای نجات آن اختصاص داشت. اما به جای راهکارهای علمی بیشتر زمان این برنامه به مقصریابی و متهم کردن نهادها و مسولان ګذشت/

سرانجام این برنامه بدون ارایه راهکار علمی و اجماع کلی بر موضوعی خاص جهت نجات این دریاچه مهم بی نتیجه بعد از حدود 3 ساعت به انتها رسید /

در این برنامه وحید جلال‌زاده (استاندار آذربایجان غربی)، منصور حقیقت‌پور(نماینده اردبیل در مجلس)، علیرضا دائمی (سرپرست معاونت آب و آبفا وزارت نیرو) ، محمد درویش (فعال محیط زیست و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل)، ناصر قاضی‌پور (نماینده ارومیه در مجلس) و احمدعلی کیخا (معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست) حضور داشتند.

پیش از شروع برنامه در آګهی و تبلیغات این برنامه گفته شده بود معصومه ابتکار، رییس سازمان محیط زیست و جواد جهانگیرزاده،‌ نماینده ارومیه در مجلس در این مناظره حاضر می شوند،‌ اما کیخا و قاضی‌پور جانشین این دو نفر شدند.

همچنین در این برنامه جای خالی نماینده ای از وزارت جهاد کشاورزی که نقش بزرگی در تغییر الگوی مصرف آب کشاورزی دارد، احساس می شد و البته چند بار از سوی شرکت کننده ها دراین باره گله شد. به عنوان مثال استاندار آذربایجان شرقی گفت: از جمله متهمین این قضیه وزارت جهاد کشاورزی است که هم اکنون نیز در این مناظره حضور ندارند.

متن کامل بحث های این برنامه بدین شرح بود :

در ادامه مطلب...
 

انتشار ګازهای ګلخانه ای بیشتر از حد پیش‌بینی‌ شده(ګزارش سازمان ملل)

بر اساس گزارش سازمان ملل:

میزان گازهای گلخانه‌ای، 14 درصد بیش از پیش‌بینی‌ها بوده است

هشدار سازمان ملل متحد درباره انتشار گازهای گلخانه‌ای :

در این گزارش آمده است غلظت گازهای گلخانه‌ای مانند دی اکسید کربن(CO2)  در جو کره زمین نه تنها کاهش نداشته، بلکه از سال 2000 تا میزان 20 درصد افزایش یافته است.

این گزارش به وسیله 55 دانشمند از 20 کشور جهان با هماهنگی برنامه محیط زیست ملل متحد (UNEP) و بنیاد اقلیم اروپا تهیه شده است.

سازمان ملل هشدار می دهد در صورتی که اقدام فوری از جانب کشورها در زمینه کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای صورت نگیرد، انتظار می رود میزان اشاعه این گازها تا 58 گیگا تن طی 8 سال برسد.

گزارش‌های ارزیابی قبلی تاکید داشتند که میانگین اشاعه گازهای گلخانه‌ای تا 2020 به میزان 44 گیگاتن یا کمترخواهد بود.

در عین حال در این گزارش قید شده حفظ افزایش میانگین دمای جهانی  زیر دو درجه سانتیگراد هنوز امکان دارد به شرط آنکه از نابودی جنگل‌ها جلوگیری شود، استفاده از خودروهای شخصی کاهش یابد، از حمل و نقل عمومی دوستدار محیط زیست مانند مترو استفاده شود و سوخت‌های فسیلی برای گرمایش ساختمان‌ها کمتر مورد استفاده قرار گیرد.

---

اثر ګلخانه ای چیست ؟
اثر گلخانه ای ( The Greenhouse Effect) ٬ یک پدیده طبیعی است که میلیونها سال در زمین و سایر کرات منظومه شمسی در حال انجام بوده است ٬اما تعادل این روند طبیعی با فعالیت های انسانی(anthropogenic)به هم خورده ٬ و امروزه به عنوان یک مشکل زیست محیطی که منجر به گرمایش جهانیست تلقی میشود

---

در همین رابطه :

جهان همچنان گرمتر می شود

اثر گلخانه ای و گرمایش جهانی

ژوئن 2012 گرمترین ماه قرن گذشته

سدها؛ متهمان جدید گرمایش جهانی

تداوم ذوب چشمگیر یخ های قطب شمال

زمین و چالش افزایش دما (گزارش تصویری)

تداوم افزایش سطح آب دریاها به واسطه گرمایش جهانی

تداوم واپس نشینی یخها در قطب شمال

مشخصات هوبره (پرنده ای زیبا، محبوب و تماشایی)

در این نوشته اطلاعات کاملی از هوبره پرنده ای زیبا آورده ام. در این نوشته عناوین ذیل را با هم مرور کرده و درباره آنها اطلاعاتی را خواهیم دید که دانستنی های جالبی برای دوستداران طبیعت، محیط زیست و کارشناسان محیط زیست و .... می باشد.

عناوین اصلی این نوشته :

• هوبره: پرنده ای محجوب و تماشایی
• شناسایی جنسیت و تولید مثل
• تغذیه و زیستگاه
• وضعیت حفاظت

اگر چه هوبره در ایران جزء پرندگان حمایت شده است و شکار با پرندگان شکاری در کشور از سالهای خیلی دور ممنوع است اما قوشبازی ( به قول استاد بهمن بوستان ، قوش پرانی صحیح تر از قوش بازی است ) و شکار هوبره با پرندگان شکاری یکی از دلایل اصلی نقصان تعداد هوبره در آسیا و به ویژه در کشور ماست .

هر چند که من خود اذعان می کنم که قوش پرانی و شکار هوبره عامل اصلی کاهش جمعیت هوبره است ولی فکر می کنم با شرحی که خواهد آمد شما نیز متقاعد شوید همین قوش پرانی ممکن است عامل نجات این پرنده از نابودی و حتی بهبود جمعیت و کنترل آن گردد . شاید تعجب کنید ، همانطور که در مقالات قبلی نیز اشاره کرده بودم شکار و حفظ حیات وحش می توانند در یک راستا قرار گیرند و این خود یک نمونه و اتفاقا نمونه ای بین المللی در مورد همین واقعیت است که می شود شیشه و سنگ را در کنار هم نگهداشت .

پرنده مورد نظر در نوع خود هم خیلی زیباست و هم مانند شتر که در بیابان ها و کویر بی آب و علف می تواند زیست کند بسیار مقاوم . زیستگاه این پرنده بیابان های خشک و نقاطی است که کمتر در دسترس شکارچیان بوده است ، در عین حال شکار آن با تفنگ نیز مشکل است زیرا از فاصله دور متوجه حضور انسان یا خودرو می شود و هنوز به تیررس نرسیده پرواز می کند . به این ترتیب اگر چه این پرنده در نوعی از حفاظت طبیعی قرار داشته است اما در 30 سال گذشته بعلت بهبود وضع زندگی و درآمد ساکنین کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مانندعربستان ، کویت ، قطر ، بحرین و امارات بشدت مورد استقبال مردم این نواحی برای شکار با پرندگان شکاری قرار گرفت .

شکار هوبره با قوش یا پرندگان شکاری قبلا بیشتر مورد علاقه شیوخ عرب بود که به صورت سنتی و تشریفاتی به این امر توجه داشتند اما مردم نیز در این سالها به این امر روی آوردند ، بعضی از مردم حتی در ایران اعتقاد دارند خوردن گوشت هوبره باعث افزایش بعضی توانمندی های جسمی می شود و مخصوصا سنگدان آن خاصیت دارویی دارد . در این رابطه کار به جایی رسید که از یک طرف جمعیت هوبره های ایران مخصوصا نواحی جنوبی کشور به شدت آسیب دید و از طرف دیگر تجارت قاچاق قوش یا شاهین و یا سایر پرندگان شکاری نیز تبدیل به یک دردسر بزرگ برای سازمان های ذیربط در کشور شد و در نتیجه هم جمعیت هوبره آسیب دید هم جمعیت پرندگان شکاری .

هوبره در جدال با شاهین می تواند از خود دفاع کند و اگر پرنده شکاری با تجربه نباشد چه بسا که به جای هوبره ، پرنده شکاری از بین برود.

هوبره در جدال با شاهین وقتی شاهین از پشت نزدیک می شود ناگهان تغییر ارتفاع به سمت بالا داده و از مقعد خود خمیر رقیق چسبناکی را به سمت شاهین می افشاند که در صورت ریخته شدن بر روی بالهای شاهین بلافاصله شاهین سقوط می کند و در حین سقوط آسیب می بیند ( به این دلیل به آن پرنده بمب انداز هم می گویند ). اگر چه شیوخ عرب سعی می کردند بحث قوش پرانی را بعنوان حفظ یک سنت مطرح و از آن دفاع کنند ولی رفته رفته صدای مخالف از گوشه و کنار دنیا بلند شد و شیوخ عرب برای پرداختن به امر قوشبازی و شکار هوبره با شاهین به شدت زیر سئوال قرار گرفتند . هر چند این مخالفت ها در سطوح بین المللی روز به روز بیشتر می شد اما آنان نمی خواستند از این رویه که به عنوان سنت و حتی نشانه قومیت و شخصیت بود دست بردارند .
در این میان به ویژه ، مقامات بلند پایه کشور امارات دست به کار شدند تا راهی پیدا کنند که پرداختن به قوش پرانی در دنیا مقبول افتد اول آنکه از شرکت ها و موسسات غربی خواستند نسبت به تکثیر مصنوعی انواع پرندگان شکاری اقدام کنند و در نتیجه مشکل نگهداری از قوش ( ما به تمام پرندگان شکاری که در شکار استفاده می شوند اصطلاحا قوش می گوییم ، قوش ها دسته ای از پرندگان شکاری هستند که در اصطلاح انگلیسی Hawks به آنها اطلاق می شود ) . با صدور شناسنامه و اطمینان از اینکه از طبیعت گرفته نشده اند حل شد و حالا می توان در سطح بین المللی قوش را با این شناسنامه ها جابجا نمود .

در حال حاضر اگر کسی در شهریور ماه به نمایشگاه شکار ابوظبی سری بزند خواهد دید که بیش از 30 شرکت در دنیا مشغول پرورش و تکثیر انواع این پرنده ها هستند و اگر تعداد پرنده های عرضه شده در این نمایشگاه را بشمارد رقمی بالاتر از 1000 خواهد بود . علاوه بر این اقدام که موجب رشد و شکوفایی صنعت پرورش پرندگان شکاری گردید با تاسیس چند مرکز بیمارستانی در این کشورها ، پرندگان شکاری در دست مردم را تحت معالجه و مراقبت قرار دادند و بعلاوه با توجه به اینکه تجارت پرندگان شکاری به کشورشان غیر قانونی اعلام شد . پرندگان ضبط شده از قاچاقچیان را نیز در این مراکز باز پروری کرده و آنها را در کشورهای آسیایی مثل پاکستان و ایران رها می سازند . اقدام بعدی ، حل مشکل هوبره بود که طبق بررسی ها جمعیت آن به شدت رو به نقصان گذاشته بود برای این کار نیز بودجه مخصوص در نظر گرفته شد و نحوه زندگی و مهاجرت این پرنده ها و نحوه تولید و تکثیر مصنوعی آنها بررسی شد و متعاقب آن چندین مرکز پرورش و تکثیر هوبره نیز به راه افتاد که پس از تکثیر در طبیعت رها سازی شوند . کار از این هم فراتر رفت و آن تلاش این دولت ها برای ثبت امر قوش پرانی و شکار هوبره بصورت یک میراث فرهنگی در بخش میراث فرهنگی جهان در یونسکو بود که در حال انجام است . حتی کنوانسیون CITES نیز متقاعد شد که این روش شکار ، روش پایدار است یعنی کمک به تکثیر هوبره و استفاده از پرندگان شکاری تولید شده در مراکز پرورش ، می تواند از جمله نمونه های SUSTAINABLE USE OF WILDLIFE قرار گیرد ( بنده با نماینده CITES در این مورد صحبت کرده ام ). از جمله اقدامات انجام شده در مورد هوبره ، مطالعه ای است که به هزینه دولت های عربی و با استفاده از ماهواره و نصب فرستنده بر روی هوبره ها انجام شده که نتیجه یک نمونه از این کار را در تصویر شماره 1 ملاحظه می فرمایید که بخشی از کشور ما را در بر می گیرد و همچنین مطالعه و انجام پروژه هایی برای سرشماری جمعیت و مسیر مهاجرت این پرنده ها .

همانطور که قبلا نیز گفتم ، تامین هزینه به وسیله دوستداران شکار هوبره خود به عاملی تبدیل شده تا به نسل هوبره کمک کند . اینطور نیست ؟

به امید روزی که در کشور ما هم توسط کارشناسان ایرانی در مورد این پرنده که هم بومی کشورست و هم مهاجرت می کند تحقیق کامل صورت پذیرد .

مشخصات ظاهری، زیستگاه، تغذیه، تولید مثل و وضعیت حفاظت در ادامه مطلب

سازمان محیط زیست هیچ‌گاه رئیس متخصص نداشته است

دکتر ناصر محرم نژاد می‌گوید که ریاست سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی اصلی حفاظت از عرصه‌های زیستی کشور در طول تاریخ به دور از تخصص بوده است.

عضو هیئت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه علوم و تحقیقات و نویسنده کتاب مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست درمورد اینکه اصولا تخصص در مدیریت چه جایگاهی دارد، می‌گوید: در علم مدیریت نوین، داشتن تخصص از ارکان اصلی به شمار می‌رود. گرچه ارکان دیگری نیز در امر مدیریت دخالت دارند نظیر هنر مدیریت، رهبری، برنامه‌ریزی، سازماندهی، نظارت و پایش و غیره ولی تخصص ضریب تاثیر بالایی دارد.

وی ادامه می‌دهد: درنظر بگیرید اگر یک مهندس مکانیک به وزارت بهداشت منصوب شود چه اتفاقی در وزارت بهداشت می‌افتد؟ یا اگر یک فارغ‌التحصیل دفاع نظامی به وزارت آموزش و پرورش منصوب شود، چگونه مدیریتی در آموزش و پرورش خواهد بود؟ مثال‌های متعددی می‌توان از این نوع به میان آورد.

محرم نژاد اضافه می‌کند: در قدیم گفته می‌شد که مدیران ارشد نیازی به تخصص ندارند ولی اکنون عکس این موضوع به اثبات رسیده است آیا به یاد دارید که وزرای بهداشت، یا ورزای بهداری سابق و یا حتی وزرای صحیه و فوائد عامه قدیم از سال 1300 تاکنون تخصصی غیرپزشکی داشته‌اند؟ جواب منفی است. لذا تخصص برای مدیران ارشد اکنون به یک ضرورت تبدیل شده است.

این استاد دانشگاه در این باره که به این ترتیب رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز باید متخصص محیط زیست باشد. آیا در زمان‌های گذشته این تخصص وجود داشته است نیز توضیح می‌دهد: در گذشته دور متخصصان محیط زیست در کشور بسیار اندک بود ولی اکنون بیش از 300 فارغ التحصیل دکتری محیط زیست در گرایش‌های مدیریت محیط زیست و مهندسی محیط زیست از دانشگاه‌های داخلی داریم.

وی با بیان اینکه البته باید فارغ التحصیلان رشته‌های محیط زیست از دانشگاه‌های خارج از کشور را نیز باید به این تعداد اضافه کنیم، خاطر نشان می‌کند: بنابراین در گذشته‌ی دور؛ متخصص محیط زیست جهت سپردن ریاست سازمان حفاظت محیط زیست در کشور وجود نداشت و لذا سپردن مسئولیت سازمان حفاظت محیط زیست به غیرمتخصص محیط زیست توجیه داشت ولی اکنون هیچ توجیهی ندارد و نوعی ظلم به مدیریت محیط زیست کشور محسوب می‌شود.

محرم نژاد در پاسخ به اینکه رؤسای سازمان حفاظت محیط زیست در گذشته چه تخصص‌هایی داشتند نیز اظهار داشت: ریاست سازمانن حفاظت محیط زیست از ابتدای تأسیس سازمان در سال 1353 تاکنون تخصص‌های گوناگونی را تجربه کرده است. با نگاهی به سوابق این موضوع مشخص می‌شود که این تخصص‌ها از پراکندگی عجیبی برخوردار بودند و هیچ گونه روندی معنی دار در آن مشاهده نمی‌شود.

به گفته این استاد دانشگاه، رؤسای سازمان حفاظت محیط زیست در قبل از انقلاب اسکندر فیروز با لیسانس مهندس ساختمان و منوچهر فیلی با لیسانس مهندسی مکانیک بوده‌اند و پس از انقلاب نیز به ترتیب، عباس سمیعی با لیسانس ادبیات، شادروان دکتر تقی ابتکار با دکتری مهندسی مکانیک، رضا حسین میرزا طاهری لیسانس علوم ریاضی، هادی منافی دکتری پزشکی و جراحی، معصومه ابتکار دکتری ایمنولوژی، فاطمه واعظ جوادی دکتری دیرینه‌شناسی و محمدجواد محمدی‌زاده با فوق لیسانس بهداشت محیط بوده‌اند و همانگونه که می‌بینید هیچیک متخصص محیط زیست نیستند.

محرم نژاد با بیان اینکه شایسته است در دولت دکتر روحانی که دولت تدبیر و امید نام گرفته، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از بین متخصصان محیط زیست انتخاب شود متذکر می‌شود که برخی از دارندگان تخصص‌های غیرمحیط زیست خود را متخصص محیط زیست معرفی می‌کنند. مثل هیدرولوژی، انرژی، جنگل و مرتع، شیمی، فیزیک و نظایر آن که به هیچ وجه قابل قبول نیست مثل این می‌ماند که مهندس تعمیر دستگاه سی تی اسکن خود را متخصص سی تی اسکن بداند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه در پاسخ به این سوال که به نظر شما رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در دولت جناب آقای دکتر روحانی چه ویژگی‌هایی یاید داشته باشد، می‌گوید: در گذشته هیچ گونه ویژگی برای این مسئولیت در نظر گرفته نمی‌شد و علت آن بی‌اهمیت بودن مسئولیت محیط زیست در میان مسئولان رده بالای دولت بود اما در دنیای امروز موضوع محیط زیست آن قدر اهمیت پیدا کرده که در بسیاری از کشور‌ها اولویت اول دولت‌ها در سیاست گذاری محسوب می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: اکنون مشخص شده است که عدم توجه به محیط زیست باعث ناپایداری توسعه شده و پی‌آمدهایی در موضوعات اقتصادی اجتماعی پدیدار می‌شود.

این متخصص و مدیر محیط زیست در مورد ویژگی‌های رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز می‌گوید: به اعتقاد من این شخص باید در درجه اول متخصص محیط زیست باشد، تا بتواند با تسلط به موضوعات زیست محیطی، گزینه مناسب را از بین گزینه‌های پیشنهادی کار‌شناسان و مشاوران انتخاب کند.

وی ادامه می‌دهد: رئیس این سازمان باید دلسوز محیط زیست باشد در اینجا دلسوزی به معنی دفاع بی‌چون و چرا از منابع محیط زیست نیست بلکه مانند پدری دلسوز که به آینده فرزندش می‌اندیشد به آینده دور محیط زیست فکر کند و اندیشه او فرا‌تر از دوره 4 ساله مدیریت دولت باشد.

محرم نژاد، شجاعت را از دیگر ویژگی‌های رئیس سازمان محیط زیست بر شمرده و می‌گوید: شجاعت از آن رو اهمیت دارد زیرا عوامل تهدیدکننده محیط زیست بسیار پرنفوذ و پرقدرت هستند و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست باید بتواند حرف‌های منطقی خود را بدون واهمه بیان کند و بدان عمل کند.

به اعتقاد وی، تسلط به مدیریت استراتژیک نیز از آن رو برای رئیس سازمان محیط زیست الزامی است چون حدود ۱۵ وزارتخانه و سازمان دولتی در امر مدیریت محیط زیست مشارکت و مداخله دارند لذا باید به علم مدیریت استراتژیک مسلط باشد تا ضمن حفظ موقعیت خود در بدنه دولت، از منابع محیط زیست نیز دفاع کند.

وی با بیان اینکه این مقام اجرایی در سوابق مدیریتی خود نباید سابقه تخریب محیط زیست داشته باشد، توضیح می‌دهد که تخریب کنندگان محیط زیست آنهایی هستند که پی آمد فعالیت سازمانی آن‌ها تاثیرات منفی بر محیط زیست دارد.

به گزارش ایلنا این استاد دانشگاه معتقد است که شخص اول سکان داری و نظارت بر محیط زیست کشور باید از نظر قوای جسمانی، توان رسیدگی به مناطق سازمان حفاظت محیط زیست را داشته باشد زیرا هم اکنون 272 منطقه در چهار سطح پارک ملی، منطقه حفاظت شده، پناهگاه حیات وحش و اثر طبیعی ملی در کشور وجود دارند که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، باید در دو سال اول خدمت خود به همه این مناطق حداقل یک بار سرکشی کند. مناطق بیابانی، مناطق کویری، مناطق دریایی، مناطق کوهستانی، مناطق تالابی، مناطق جنگلی جزو این مناطق هستند.

آشنایی کافی به زبان انگلیسی نیز ازجمله ویژگی‌هایی است که به اعتقاد وی، رئیس سازمان محیطزیست باید از آن برخوردار باشد زیرا جمهوری اسلامی ایران عضویت بیش از ده معاهده و پروتکل زیست محیطی را پذیرفته و باید به تعهدات خود در سطح جهانی عمل کرده و در مجامع بین المللی از منافع کشور دفاع کند.

محرم نژاد همچنین خاطر نشان می‌کند که رئیس سازمان متولی امر حفاظت از محیط زیست کشور باید دو نوع برنامه کوتاه مدت و بلند مدت ارائه کند. برنامه کوتاه مدت برای حل معضلات زیست محیطی که کشور در حال حاضر گریبانگیر است و برنامه بلندمدت برای پایداری توسعه کشور.

این استاد دانشگاه متذکر می‌شود: یک برنامه جداگانه برای ارتقاء شاخص بین المللی عملکرد زیست محیطی (EPI) ایران باید توسط رئیس سازمان محیطزیست ارائه شود زیرا ایران در بین 132 کشور رتبه 114 دارد و از این نظر موجب شرمساری است.
همچنین یک برنامه جداگانه جهت اجرای اصل ۵۰ قانون اساسی ارائه کند. اصل 50 قانون اساسی که از افتخارات جمهوری اسلامی ایران است تاکنون مهجور مانده است.

وی در پاسخ به اینکه به نظر شما با انتخاب یک متخصص محیط زیست در رأس سازمان حفاظت محیط زیست، مشکلات زیست محیطی کشور قابل رفع خواهد بود نیز خاطرنشان می‌کند: اطمینان دارم که اگر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تخصص واقعی محیط زیست داشته و ویژگی‌هایی را که برشمردم داشته باشد، منجر به اتخاذ تصمیم‌های درست می‌شود و نیروی انسانی ماهر سازمان در جهت درست هدایت می‌شود.

به گفته محرم نژاد، وقتی می‌بینیم که در گذشته برای مقابله با آلودگی هوای تهران در روزهای وارونگی هوا با هواپیمای سمپاش در آسمان تهران اقدام به پاشیدن آب کرده‌اند حیرت زده می‌شویم که با این همه نیروی متخصص در سازمان چنین اقدام مردودی انجام می‌پذیرد. این چیزی نیست جز تصمیم غیرتخصصی در یک سازمان پر از تخصص.

نقل از ایرن :

 www.iren.ir                

محیط زیست نباید قربانی سیاست شود دولت یازدهم باید به فکر واردات چوب باشد

محیط زیست نباید قربانی سیاست شود

دولت یازدهم باید به فکر واردات چوب باشد 

معاون علم و فناوری مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در تحلیل برنامه ای که ر ئیس جمهور برای حفاظت از محیط زیست به مجلس ارائه کرده است گفت: دولت یازدهم باید برای کاهش فشار بر جنگل ها مساله واردات چوب را در دستور کار قرار دهد .

به گزارش خبرگزاری مهر، سیدمحمد مجابی، معاون سابق توسعه مدیریت و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان این مطلب افزود: پهنه باریکی از جنگل‌های هیرکانی با قدمت بالا و ارزش فراوان در ایران وجود دارد که برای حفظ و حراست از آن باید به تدریج استحصال چوب در این مناطق متوقف شود و همچنین دولت برای واردات چوب باید به صورت جدی اقدام کند تا فشار از روی جنگل‌ها برداشته شود.

مجابی با ارزیابی مثبت از برنامه‌های ارائه شده از سوی رییس‌جمهور به مجلس در حوزه محیط‌زیست گفت: به نظر می‌رسد اگر این برنامه‌ها اجرایی شود، محیط زیست ایران وضعیتی متفاوت را تجربه کرده وب تواند نفسی تازه کند .

معاون علم و فناوری مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در پاسخ به اینکه که چرا محیط ‌زیست علیرغم اهمیت فراوانش در ایران تحت تاثیر شدید سیاست قرار گرفته و جهت‌گیری‌های سیاسی بر پیشبرد اهداف در این بخش دخالت فراوانی دارند، اظهار داشت: مهمترین دلیل بروز این مشکل نبود نگاه سیستمی در حوزه محیط زیست است . هر بخش هر چند تلاش می‌کند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد اما به دلیل آنکه نگاه سیستمی وجود ندارد، نتایج مناسبی حاصل نمی‌شود .

به گفته وی، رییس‌جمهور در مراسم تحلیف خود از واژه توسعه پایدار استفاده کرد و همین امر نشان می‌دهد دولت یازدهم به مساله محیط‌زیست و توسعه با تمامی ابعادش توجه جدی دارد .

مجابی تصریح کرد: یکی از مهمترین برنامه‌هایی که در دستور کار دولت یازدهم قرار دارد، تشکیل دفتری تحت عنوان توسعه پایدار و محیط زیست در سازمان در شرف تاسیس مدیریت وبرنامه‌ریزی است . این دفتر طبیعتا در کنار سازمان محیط زیست می‌تواند چالش‌های این بخش را کاهش دهد .

مجابی با تاکید بر اینکه بسیاری از اهداف پیش‌بینی شده در حوزه محیط‌زیست در برنامه چهارم مغفول ماند،گفت: ارزشگذاری اقتصادی محیط زیست یکی از مهمترین پیش‌بینی‌های برنامه چهارم توسعه بود که متاسفانه اجرایی نشد . اگر این مساله اجرایی شود، هزینه زیست محیطی فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی و ... مشخص می‌‍شود در این حالت می‌توان برآورد کرد از کل رشدی که در اقتصاد اتفاق افتاده چه حجمی رشد اقتصادی سبز بوده است و چه بخشی رشد اقتصادی خاکستری .

به گفته وی یکی از مهمترین اولویت‌های دولت یازدهم ایجاد مدیریت یکپارچه و کارآمد کاهش آلودگی هوای کلان‌شهرها است.

مجابی راهبردهای دولت یازدهم در حوزه محیط زیست را بسیار با اهمیت دانست و به نقش آموزش در پیشبرد اهداف اشاره کرد و گفت: دولت یازدهم بنای حمایت جدی از سازمان‌های مردم نهاد زیست‌محیطی و تقویت آنها را در دستور کار دارد و این در برنامه آقای روحانی مورد اشاره قرار گرفته در حالی که دولت های نهم و دهم هیچ توجهی به این بخش نداشتند .

وی با تاکید بر اینکه شهرهای متعددی در ایران با بحران پسماند، آلودگی آب، آلودگی هوا و ... مواجه هستند، افزود: در برنامه رییس‌جمهور به اقتصاد آب اشاره شده و تعادل‌بخشی به آب‌های زیرزمینی مورد توجه قرار گرفته است، بحث مدیریت خاک و پسماند و فاضلاب مد نظر است و همین که رییس‌جمهور در برنامه خود به فاجعه دریاچه ارومیه اشاره می‌کند و توقف تدریجی استحصال چوب از جنگل‌های شمال را مد نظر دارد، می‌تواند امیدی را در دل دوستداران محیط زیست زنده کند که در چهار سال پیش رو محیط زیست فدای جهت‌گیری‌های سیاسی نخواهد شد .

به گفته وی یکی از مهمترین اولویت‌های دولت یازدهم حمایت از شکل‌گیری صنایع بازیافت برای مدیریت پسماندهاست.

گفتنی است این روزها نام سید محمد مجابی به عنوان یکی از گزینه های ریاست سازمان حفاظت محیط زیست مطرح شده است.

www.iren.ir

انرژی های پاک

پروژه بین‌المللی منارید MENARID

پروژه بین‌المللی منارید (MENARID)

« تقویت و انسجام سازمانی در راستای مدیریت یکپارچه منابع طبیعی »

پروژه بین المللی منارید(MENARID) در چارچوب برنامه توسعه پایدار و یکپارچه کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در هفت کشور اردن، الجزایر، ایران، تونس، مراکش، مصر و یمن اجرا می‌شود. این پروژه در ایران، با مشارکت تسهیلات جهانی محیط زیست(GEF)، برنامه توسعه ملل متحد(UNDP) و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به‌عنوان نماینده دولت از شهریور 1390 آغاز شده است.

هدف نهایی پروژه، توسعه مدیریت یکپارچه منابع طبیعی تجدید شونده با توجه به سازگاری با شرایط اقلیمی و منافع محیط زیست جهانی است، همچنین پروژه در پی آن است که از ظرفیت زیست‌بوم‌ها در جهت تامین معاش مردم محلی حفاظت نماید. پروژه منارید به‌منظور تحقق این هدف، با سایر پروژه‌های کشور تحت یک چتر حمایتی همکاری و مشارکت فعالانه دارد.



اهداف پروژه و مؤلفه های مکمل آن

هدف اصلی پروژه، رفع خلاءها و موانع قانونی موجود جهت مدیریت یکپارچه منابع طبیعی از طریق توسعه و تقویت هماهنگی، ظرفیت سازمانی و اشتراک دانش و نیز به نمایش گذاردن شیوه های موفق و پایدار مدیریت آب و اراضی و تعمیم آنها به سطوح بالاتر است.

در راستای دستیابی به این هدف، سه مولفه مکمل زیر تعیین شده است:

1. ارتقا سطح درک و دانش عمومی
2. ایجاد شرایط مناسب جهت توانمند سازی ذینفعان
3. ارائه رویکردهای مبتنی بر جوامع محلی

دستاوردهای مورد انتظار

1. ارتقاء دانش و درک عمومی در مورد عوامل تغییر کاربری اراضی که به تخریب سرزمین، اکوسیستم و آب منجر می‌شوند و در پی آن پیامدهایی نیز بر خدمات اکوسیستمی و معیشت جوامع محلی دارند؛
2. ایجاد بستری توانمند برای مدیریت یکپارچه منابع طبیعی و استفاده از دانش بوجود آمده از بند 1؛
3. ارائه رویکردها و فن‌آوری‌های برگرفته از جوامع در زمینه سازگاری با تغییرات اقلیمی و مدیریت پایدار آب و سرزمین که در اقدامات مدیریت جامع منابع طبیعی قابل مشاهده باشد.

مناطق الگویی پروژه منارید  و زمینه های کاری آن

پروژه منارید، یکی از پروژه‌های بزرگ مقیاس GEF در ایران، در چهار حوزه آبخیز مختلف شامل زیست بوم مرتع، جنگل، اراضی آبی و دیم در مناطق خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب در سه استان سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و یزد و همچنین دو استان سمنان و تهران، عرصه های الگویی پروژه مدیریت پایدار منابع آب و خاک (حبله رود)، اجرا می شود.

این پروژه با سیاست‌های تسهیلات محیط زیست جهانی در 4 محور اصلی آن به شرح زیر همسو است:

1. تخریب سرزمین: پروژه منارید بر ایجاد محیطی توانمند برای گنجاندن مدیریت پایدار سرزمین در متن سیاست‌ها و برنامه‌ها در سطوح ملی و  محلی در ایران تاکید دارد.
2. آب‌های بین المللی: با شناسایی عوامل تاثیرگذار و نیازهای گوناگون از منابع آبی، پروژه منارید الگوهای بهره‌برداری پایدار از منابع آب را به منظور برقراری تعادل در بهرهبرداری از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی در حوزههای آبخیز مرزی معرفی خواهد نمود.
3. حفاظت از تنوع زیستی: این پروژه به محدودیت‌های ساختاری و سازمانی و نیز خلاءهای قانونی در ارتباط با مباحث مربوط به حفاظت از تنوع زیستی و فعالیت‌های معیشتی جوامع تحت تاثیر می پردازد.
4. تغییر اقلیم: با اندازه‌گیری، پایش و نشان دادن ترسیب کربن و منافع حاصل از آن برای زیست‌بوم و معیشت مردم، این پروژه به کنترل روند تغیر اقلیم کمک می‌کند.

دست اندرکاران و ذینفعان پروژه

دست اندرکاران و ذینفعان پروژه را می توان به چهار گروه،  به صورت زیر تقسیم بندی نمود:

1. دولت: در سه سطح محلی، استانی و ملی، از مهمترین ذینفعان به‌شمار می‌آید. در سطح ملی، بخش‌های دولتی مخصوصاً آنها که مستقیم و یا غیر مستقیم با منابع طبیعی ارتباط دارند، به طور قابل ملاحظه‌ای با پروژه منارید  مرتبط هستند، این بخشها شامل فرمانداری،  امور آب، محیط زیست، گردشگری، کشاورزی، صنایع و ...می شوند.
2. جوامع محلی: به‌ویژه اقشار بسیار فقیر که نه تنها محافظین تنوع زیستی و دارایی‌های زیست محیطی هستند، بلکه زندگی آنها به کیفیت منابع طبیعی وابسته است.
3. بخش خصوصی: این بخش به خصوص ظرفیت ایجاد فرصت‌های جدید در فرایند توسعه و اقتصادی نمودن بسیاری از ایده‌ها و فعالیت‌ها را دارا است. رویکردهای کاربردی و مقرون به صرفه به طور خاص نیازمند تکامل فن‌آوری‌ها و خدمات ویژه هستند که توسط بخش خصوصی به عنوان فرصت‌های تجاری و سرمایه گذاری، توسعه و مورد اصلاح قرار می‌گیرند.
4. جوامع مدنی و سازمان‌های مردم‌ نهاد: این تشکل‌ها از دست اندرکاران مهم در ارتقاء سطح آگاهی مردم در خصوص  مدیریت یکپارچه منابع طبیعی خواهند بود. نقش آنها در مناطق الگویی اجرای پروژه و در فرایند توسعه پایدار و ارتقاء سطح معیشت جوامع محلی و مدیریت اکوسیستم‌های طبیعی قابل توجه است.

 

آنچه منارید تا کنون  انجام داده‌ و خواهد داد

منارید برقراری ارتباط با تمامی ذینفعان ( از جمله جوامع محلی) و بسیج آنها را در اولویت فعالیت‌های خود قرار داده است. در این راستا، به منظور تضمین درک مشترک و صحیحی از مفاهیم تخریب سرزمین و مشارکت در مدیریت یکپارچه و پایدار منابع طبیعی، همکاری‌های متقابل آگاهی‌رسانی و حساس‌سازی با نهادهای سیاستی و تصمیم‌ساز، تحقیقاتی و فنی و دیگر مؤسسات خدمات‌رسانی و نیز جوامع محلی و مدنی صورت پذیرفته است. همچنین از طریق اقدامات اجرایی ( از قیبل بازدیدهای میدانی و برنامه آموزشی) و مکانیسم‌های اطلاع‌رسانی ( همچون همکاری با رسانه‌های محلی و مستندسازی) سطح جامعه هدف را بطور قابل ملاحظه‌ای ارتقا داده است.

این پروژه، اقدامات موفقی در خصوص ساماندهی نهادی و سازمانی مدیریت پایدار منابع طبیعی در سطوح ملی، استانی و محلی انجام داده است. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

تشکیل کمیته راهبردی ملی که تمامی دست‌اندرکاران موثر در مدیریت منابع طبیعی از نهادهای مختلف در آن حضور دارند. راه‌اندازی کمیته پایش و برنامه‌ریزی استان با مسئولیت و نظارت مستقیم استانداری‌های عرصه‌های اجرایی یکی دیگر از گام‌های منارید در زمینه تجمیع نهادهای مختلف مسئول در حوزه منابع طبیعی محسوب می‌شود. کمیته فنی استانی که کارشناسان فنی نهادها در آن عضو هستند، نیز به عنوان بازوی علمی کمیته پایش و برنامه‌ریزی در سطح استان قلمداد می‌شود.

همچنین، کمیته مدیریت جامع حوزه در عرصه‌های اجرایی که با مسئولیت فرمانداران هر منطقه و مشارکت بخش‌های دولتی و خصوصی آن مناطق با هدف مدیریت یکپارچه منابع طبیعی در آن عرصه‌ها تشکیل شده است، نمونه‌ای دیگر از اقدامات مشارکتی فرابخشی پروژه منارید در سطح شهرستان است. در نهایت، در سطح جوامع محلی و در روستاهای پایلوت، نهادها و تشکل‌های محلی شکل گرفته تا خواست‌ها و نظرات مردم محلی را به کمیته‌های سطوح بالاتر منتقل نماید.

این پروژه، همچنین اقدام به جمع‌آوری اطلاعات پایه و تعیین اولویت و نیازهای اصلی مردم محلی نموده است تا از این طریق پروژه‌های مختلف از جمله مدیریت منابع طبیعی، مدیریت آب، اشتغالزایی، آگاهی‌رسانی و ...بر اساس تقاضا و خواست مردم محلی تعریف و اجرا شود.این پروژه در تقویت نقش زنان در فعالیت‌های مشارکتی نیز سهیم بوده است.   

علاوه بر موارد فوق الذکر، منارید برنامه‌ای مصوب جهت تدوین سند راهبردی اجرایی استانی با نظارت و مشارکت مستقیم کمیته پایش و برنامه‌ریزی استان دارد. این سند، ارزش اقتصادی، پتانسیلها و فرصتهای حوزه را به منظور شناسایی و بررسی تهدیدها و نقاط ضعف مدیریت یکپارچه منابع طبیعی مطالعه و استراتژی مناسب جهت مدیریت پایدار حوزه را ارائه می نماید.

در نهایت این پروژه در نظر دارد تا دستاوردها و مزایای محلی و استانی را به سطح ملی تعمیم دهد و الگوی مناسبی برای تدوین برنامه ملی مدیریت یکپارچه منابع طبیعی ارائه ‌نماید. این الگو بر راهکارهای مشارکتی در تمامی سطوح و بهره‌مندی از ظرفیت جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد در فرایند برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌ها تاکید خواهد داشت. 

برنامه توسعه ملل متحد و ایران تحت عنوان پروژه بزرگ منارید

این پروژه با همکاری سازمان جنگل ها (اداره منابع طبیعی و آبخیزداری)

از مهمترین عناوین این پروژه که با توافق طرفین خارجی و ایرانی انجام شده متن ذیل می باشد :

تقویت و انسجام سازمانی به منظور مدیریت یکپارچه منابع

به زودی اطلاعات زیادی از این پروژه بین المللی در این وب منتشر خواهد شد

این پروژه در ایران در چند نقطه برگزار می شود که یکی از این مناطق زابل (سیستان و بلوچستان) می باشد .

در ابتدا اطلاعاتی از این منطقه کاری در اختیار شما قرار می گیرید .

"سایت زابل "

محدوده پیشنهادی پروژه منارید دراستان سیستان و بلوچستان و در بخش شیب آب شهرستان زابل، منطقه نسبتاً وسیعی است با وسعت حدود 24000 هکتار که در قسمت جنوب غربی شهر زابل قرار گرفته است و بیشترین مساحت آن را (حدود 10000 هکتار) اراضی کشاورزی تشکیل داده است. 27 سکونت گاه روستایی با جمعیتی در حدود 9000 نفردر این محدوده واقع شده است که پرجمعیت ترین روستا - شهر آن هامون شهر نام دارد.



از مجموعه تالابهای هامون (پوزک، صابری و هیرمند)، هامون هیرمند قسمت های شمالی و غربی محدوده سایت پیشنهادی را در برگرفته است که در واقع بخش مرتعی منطقه را نیز شامل می گردد.



عمده ترین فعالیت های امرار معاش اهالی روستاهای منطقه کشاورزی، صیادی و دامپروری می باشند. در حال حاضر هیچ یک از روستاهای محدوده طرح خالی از سکنه نبوده و در سال‌های اخیر با وجود خشکسالی حاکم بر منطقه، مردم همچنان در روستاها حضور داشته‌اند.



منطقه پیشنهادی همچنین بخشی از کانون بحرانی فرسایش بادی جزینک با مساحتی در حدود ١٣٩٠٥ هکتار می باشد.



فرسایش بادی از جمله معضلات موجود در محدوده می باشد که خساراتی را متوجه سلامت مردم و زیرساخت های موجود از جمله خانه های روستایی، انهار و کانال های آبرسانی، مزارع و باغات، جاده ها، خطوط ارتباطی و .... می نماید.



مهمترین رودخانه موجود در منطقه، رودخانه سیستان می باشد که در قسمت شمال شرقی منطقه واقع شده است. کانال بتونی و ذوزنقه‌ای شکل درجه 2 باغک که در قسمت جنوبی محدوده پیشنهادی از شرق به سمت غرب امتداد دارد، امکان استفاده از شیوه های نوین وسیستم جدید آبرسانی را برای بخش اعظم منطقه فراهم کرده است.در مجموع آبراهه ها ورودخانه های منطقه طولی بیش از 163 کیلومتر دارند.



به طور کلی می توان نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدهای موجود در سطح حوضه و استان در راستای اجرای فعالیت های پروژه منارید را در قالب موارد ذیل بیان نمود:

نقاط قوت:



 - وجود روحیه همکاری و مشارکت میان اهالی بومی


 - دارا بودن شرایط مناسب جهت کشت گونه های بیابانی بویژه گز


 - وجود بانوان و زنان مشتاق جهت مشارکت در اقتصاد خانواده


 - دارا بودن سابقه صنایع دستی از جمله سوزن دوزی، ملیله دوزی و گلدوزی


- وجود گونه های جانوری سازگار (گاو سیستانی و مرغ خزک) با شرایط ویژه اقلیمی منطقه


- دارا بودن پتانسیل گیاهان دارویی بومی


 - وجود چاه نیمه ها جهت تامین آب 


 - وجود دریاچه هامون بعنوان بزرگترین دریاچه آب شیرین شرق فلات ایران و پتانسیل طبیعی آن بعنوان مکان گردشگری منبع تولید نی، علوفه و ......


 - وجود کوه خواجه بعنوان عارضه ارتفاعی و منطقه با اهمیت میراث فرهنگی – مذهبی و گردشگری موجود در منطقه 

- دارا بودن اعتبارات مالی مناسب استانی و شهرستانی


وجود دانش بومی در میان روستاییان منطقه در زمینه روشهای کشاورزی سازگار با شرایط ویژه اقلیمی منطقه


نقاط ضعف:

- عدم مدیریت در جهت استفاده مناسب از منابع موجود

- مهار نشدن مناسب فرسایش بادی



- قول دادن مسئولین و عمل نکردن به وعده ها



- عدم سهولت دسترسی به تسهیلات از جمله وام و اعتبارات جهت اجرای فعالیتهایی نظیر احداث گلخانه و همچنین عدم بازاریابی فروش محصولات



- عدم کنترل مناسب ورود و خروج دامها از کشور افغانستان



- عدم آشنایی کشاورزان با شیوه های نوین کشت و کار از جمله روش های کاشت با خداقل شخم و راندمان آبیاری بالا



- تکمیل نشدن کانال های فرعی آبیاری و در نتیجه عدم کارایی مورد انتظار



- عدم هماهنگی سیاست های اجرایی و وجود تضادهای قانونی در زمینه تعیین حریم دریاچه



- وجود دام مازاد و چرای بی رویه در مراتع





فرصت ها

- استفاده از نقاط قوت منطقه در جهت احداث کارخانه های تبدیلی صنایع چوب

- استفاده از بادخیز بودن و آفتابی بودن منطقه جهت توسعه کاربرد انرژی های نو

- مدیریت مناسب کشاورزی جهت استفاده از پتانسیل طبیعی منطقه در کاشت درختان میوه

- استفاده از پتانسیل زنان منطقه جهت انجام فعالیتهای معیشت جایگزین

 - استفاده از پتانسیل تولیدات دامی و گیاهان دارویی در منطقه در راستای فعالیتهای معیشت جایگزین و کمک اقتصاد خانوا

- اموزش کشاورزان در راستای آشنایی با روش های بهینه کشاورزی و آبیاری جهت افزایش بهره وری تولیدات کشاورزی

- مدیریت استفاده مناسب از منابع آبی موجود

 - امکان سنجی ایجاد امکانات گردشگری در منطقه اطراف کوه خواجه

- توسعه ورزش های بومی مناسب با شرایط طبیعی منطقه از جمله شن نوردی، گل نوردی ،ماهیگیری، قایق رانی و...

 - کنترل فرسایش بادی در منطقه از طریق احیاء مراتع و کاشت گونه های گیاهی سازگار

- بکارگیری امکانات و توانمندی های سازمان ها و ارگان های ذیربط

- مستند سازی دانش محلی


تهدیدها

 - عدم استفاده از پتانسیل بادخیز بودن منطقه و در نتیجه افزایش فرسایش بادی، خسارت به تسهیلات و کشاورزی و....

 - عدم مدیریت مناسب کشاورزی در منطقه، ادامه وضعیت موجود کشاورزی منطقه بدون توجه به توان اراضی و در نتیجه سیر قهقرایی راندمان و تولیدات کشاورزی در منطقه و افزایش فرسایش خاک

- عدم اصلاح الگوی استفاده از منابع آب موجود و در نتیجه افزایش آسیب پذیری منطقه در اثر خشکسالی

 - عدم مدیریت مناسب در جهت استفاده از پتانسیل های فرهنگی (صنایع دستی) و تولیدات دامی منطقه و در نتیجه افزایش بیکاری، فقر و ترک روستاها

- افزایش فرسایش بادی در نتیجه مهار نامناسب و تشدید بیماری هایی همچون نابینایی موسوم به کراتیت شنی، تراخم، آسم و بیماری های عصبی

خشکسالی و بارندگی مقولاتی به هم مرتبط

این متن از قسمتی از یک مقاله می باشد که سعی در آوردن مطالب کاربدب آن باشیم . امید است کفید واقع شود.

این مقاله ضمن نگاھی به روند تغییرات اقلیمی در جھان و ایران به بررسی ظھور خشکسالی و تعیین شاخص خشکسالی و دوره ھای بازگشت انواع خشکسالی ھا پرداخته می شود .

تغییرات بارندگی در جھان :

پدیده ھای آب و ھوائی در طول زمان ھمواره در حال تغییر می باشند . پاره ای از این تغییرات مانند ، تغییرات دما در ساعات مختلف شبانه روز و در فصول مختلف سال ملموستر ھستند . و چگونگی و علت آن روشن است ؛ زیرا تغییرات شبانه روزی معلول حرکتوضعی زمین و تغییرات فصلی نتیجه حرکت انتقالی زمین است . چنین تغییراتی نیز درطول سالیان وجود دارد . اگر تغییرات دما را در یک ایستگاه در ساعت ١٠ صبح اول دی ماهبرای چند سال بررسی کنیم تغییراتی در آن مشاھده می کنیم . ھرچه طول مدت آمارکوتاه تر باشد . تغییرات جزئی تر و ھرچه طولانی تر باشد تغییرات چشمگیرتر ھستند .
قریب نیم قرن است که این امر فکر دانشمندان را مشغول داشته است . براساس ھمینتفکر آنان مطالعات زیادی را در مکانھای مختلف جھان انجام داده اند تا به علل طبیعی اینتغییرات دست یابند . نتایج بدست آمده متفاوت بوده اند . جمعی از پژوھش گران عاملتغییرات ١٢ ساله اقلیمی را جابجائی کلفھای خورشیدی دانسته اند نگارنده تغییرات 22 ساله بارش را با تغییرات جایگاه ماه در منطقه البروج ھماھنگ دیده است .رودا در مطالعاتی که در آکسفورد انگلستان روی تکرار روزھای بارندگی بیش از ٢۵ روزانجام داده است معتقد است که تغییرات در رژیم روزانه بارندگی طابع یک نظم دوره ای باروند افزایشی است . وی در یک دوره ٣١ ساله بین سالھای ١٨٨١ تا ١٩٢۵ را دورهافزایش تعداد بارشھای سنگین میداند و دوره دوم را ، بین سالھای ١٩٢۵ تا ١٩۶۵ به مدت ۴٠ سال ، دوره کاھش تعداد بارشھای سنگین قلمداد می کند . وی ھریک از این دوره ھا را به دو نیم دوره با بارش کمتر و بیشتر تقسیم نموده است .

تغییرات بارش و وقوع خشکسالی در ایران

کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک جھان قرار دارد و از دیرباز پدیده خشکسالی را لمس کرده است و از آن اطلاع دارد . یکی از خواسته ھای کورش ھخامنشی این بوده است که خداوند کشور ما را از خشکسالی حفظ کند . این بدان معنی است که این پدیده طبیعی از دیر باز در این کشور آثار نا مطلوبی داشته است . تغییرات شدید بارش از لحاظ مقدار ، شدت و پراکندگی باعث شده است که خشکسالی ھر چند سال یک بار در جائی از این کشور حادث شود و خسارات زیادی را در ابعاد مختلففراھم آورد و بحرانھای گسترده ای را در ابعاد سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی فراھم نماید از جمله این خسارات کمبود منابع آب ، کمبود تولیدات کشاورزی و دامی ، کاھش پوشش گیاھی مراتع ، فزونی مھاجرت ، طغیان آفات نباتی و فزونی بیماری ھا می باشند.
.
وسعت خشکسالی در پاره ای از سالھا به مقیاس کمتر و در پاره ای از سالھا وسیع تراست . خشکسالی ھا معمولاً کمتر شامل ھمه کشور میشود و غالباً سالھائی که در گوشه ای از کشور مقدار بارندگی زیر میانگین است در گوشه ای دیگر بالای میانگین می باشد . مطالعاتی که روی آمار بارش ایستگاه ھا بین سالھای ١٩۵۶ تا ١٩٩٨ انجام گرفته است گویای این امر است . در بین ۶ ایستگاه در بعضی از سالھا و در بعضی از ایستگاه ھا منحنی بارش به ھم نزدیک می شوند و به عکس در بعضی از ایستگاه ھا این محنی از ھم دور می شوند که دال بر عدم ھماھنگی بارش در آن سالھا و در آن ایستگاه ھا می
باشد .

مقاله : اهمیت طراحی فضای سبز در معماری و شهرسازی

اهمیت طراحی فضای سبز در معماری و شهرسازی

بابک خبازی

سایت اینترنتی شهرداری اصفهان

چکیده

همه مردم بازگشایی و افتتاح میدانی با فضای سبز و امکانات رفاهی را احیای دوباره شهری می دانند. محققان معتقدند که ایجاد فضاهای سبز شهری مردم را تشویق به پیاده روی می کند و ارزش اراضی را بالا می برد و همچنین به توسعه و رونق صنعت توریسم کمک می کند. در واقع به گفته رابرت پنتس 1، ساختن فضاهای سبز در شهر حس جامعه گرایی و داشتن زندگی مسالمت آمیز را در جامعه بالا می برد. امروزه شهرها از پوسته قبلی خود که مکانی کثیف و آلوده بودند و مردم سعی داشتند تا فرصتی پیش آید و از آنجا فرار کنند بیرون آمده است و اکنون می بینیم با استفاده از فضاهای آزاد شهری، پارک ها و فضاهای سبز ساخته می شود که چهره شهر را بسیار شاداب و جذاب می کند و سطح امید را در جامعه شهر نشین افزایش میدهد. ایجاد فضاهای سبز شهری چهره ناملایم و خشن شهر را بسیارلطیف و مسرت بخش می کند و کرانه افق شهر را شگفت انگیز و زیبا جلوه می دهد. در این مقاله سعی شده است تا اهمیت ایجاد فضاهای سبز در زیر ساخت های شهری و نقش آن در کاهش آلودگی هوا و بالابردن روحیه مردم و همچنین جلوگیری از فرسایش خاک و بهبود کیفیت آب شهرها به طور
مفصل تشریح شود.

واژگان کلیدی
فضای سبز، طراحی منظر، تجهیزات شهری، پالایش هوا، فرسایش خاک

این مقاله دارای متن کامل می باشد که شما می توانید ادامه مقاله را در ادامه مطلب مشاهده کنید .

معظلات پلاستیکی !!l

 همزمان با 21 تیرماه روز بدون نایلکس معضلات زیست‌محیطی پلاستیک‌های تجدیدناپذیر را که هم‌اکنون به معضلی جدی در جهان تبدیل شده است مورد بررسی قرار دادیم متاسفانه ما انسان‌ها مشتاقانه و بدون هیچ احساس مسئولیتی از این محصولات مصنوعی و ساخته دست بشر استقبال می‌کنیم ولی هرگز تصور نمی‌کنیم که در آستانه رقم زدن یک فاجعه زیست‌محیطی هستیم؛ فاجعه‌ای که می‌تواند ابعاد بسیار گسترده‌ای داشته باشد.

به گزارش سرویس «محیط زیست» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این ره‌آورد زندگی مدرن امروزی به علت قابلیت‌های فراوانی که دارد و البته با تکیه بر قیمت ارزان آن که چه بسا بر‌ترین برتری‌اش به شمار می‌رود به شیو‌ه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد غافل از این که برای این محصول کم‌بها به زودی باید بهای سنگینی بپردازیم.


بشر امروز در دنیایی از کیسه‌های پلاستیکی زندگی می‌کند. این کیسه‌ها در هر مکان و فروشگاهی در دسترس هستند و بسیاری از افراد با تنها یک بار استفاده از این کیسه‌ها، آنها را دور می‌اندازند. اما آیا تا به حال با خود فکر کرده‌اید که این زباله‌ها پس از دور انداختن چه سرانجامی پیدا می‌کنند؟

طبق محاسبات اخیر کارشناسان، سالانه حدود یک تریلیون تن کیسه پلاستیکی وارد چرخه ضایعات می‌شوند و این رقم بالای تولید مواد پلاستیکی از جنبه‌های مختلف برای زمینی‌ها مشکل‌ساز است. هرچند بخش اعظم این زباله‌ها به ظاهر دفن می‌شوند اما مقصد نهایی بسیاری از این کیسه‌های زباله‌ اقیانوس‌ها هستند و گاهی حتی این زباله‌ها تا 1000 سال بعد نیز تجزیه نمی‌شوند و در محیط زیست باقی می‌مانند. آمار تایید می‌کند که سالانه شش میلیون تن زباله وارد دریاها می‌شود و زباله‌های پلاستیکی 80 درصد این زباله‌ها را تشکیل می‌دهند.

کیسه پلاستیک

 کیسه‌های پلاستیکی پس از اختراع پلاستیک در سال 1856 میلادی توسط «الکساندر پارکس» مهمان خانه‌های ما شده‌اند و در همین مدت زمان نه چندان طولانی توانسته‌اند اثرات مخرب زیادی بر جای بگذارند. اکنون زمان آن فرا رسیده که این خسارت‌ها جبران شوند. خوشبختانه هم‌اکنون جایگزین‌های ساده و سازگار با محیط زیست فراوانی برای جبران این خسارات پیش روی ما قرار دارند. 

برای مثال امروزه بسیاری از کارخانجات کیسه‌هایی از مواد گیاهی تولید می‌کنند که می‌توانند به سرعت تجزیه شوند. از سوی دیگر بسیاری از فروشگاه‌ها برای مشتریانی که با خود کیسه‌های خرید به همراه می‌آورند مزایای مختلفی در نظر می‌گیرند. به این ترتیب با یک تیر دو نشان زده‌ می‌شود یعنی ضمن صرفه جویی‌ در هزینه‌ها، محیط زیست نیز از شر حجم بیشتر زباله‌های پلاستیکی نجات پیدا می‌کند.


ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در سراسر جهان

در حال حاضر کشورهای بسیاری در جهت مقابله با زباله‌های پلاستیکی گام‌های موثری برداشته‌اند برای نمونه استرالیای جنوبی در حال پیوستن به فهرست رو به رشد مناطقی است که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را محدود کرده‌اند. در قاره آفریقا نیز کشورهای روآندا، اریتره و سرزمین‌های سومالی استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را به کلی ممنوع کرده‌اند. کشورهای آفریقای جنوبی، اوگاندا، کنیا، اتیوپی، غنا، لسوتو و تانزانیا نیز قوانین سفت و سختی را برای استفاده از این کیسه‌ها وضع کرده‌اند.


در سال 2002 میلادی، بنگلادش نخستین کشور بزرگی بود که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرد. این کشور به دنبال سیل ویرانگر سال 1988 میلادی و به دلیل این که کیسه‌های پلاستیکی با بستن راه فاضلاب‌ها عامل اصلی شدت یافتن سیلاب بودند،‌ خسارات چشمگیری دید.


کشور منزوی بوتان نیز در سال 2007 میلادی در راستای سیاست‌های این کشور مبنی بر افزایش نشاط ملی، فروش کیسه‌های پلاستیکی، تنباکو و تبلیغات خیابانی را ممنوع کرد.


چین نیز در حال حاضر در نظر دارد با اعمال قانون منع تولید کیسه‌های پلاستیکی فوق نازک تا حد زیادی در هزینه‌ها و مصرف نفت در این کشور صرفه‌جویی کند.


در سال 2007 میلادی نیز در هنگ کنگ برای فروشندگان کیسه‌های پلاستیکی مالیات بر آلودگی محیط زیست در نظر گرفته شد.


همچنین در انگلیس، روستای «مادبوری» در جنوب ناحیه «دوون» به عنوان نخستین شهر اروپایی عاری از کیسه‌های پلاستیک شناخته شد و در این روستا به جای کیسه‌های پلاستیکی،‌ کیسه‌های چند بار مصرف و تجزیه‌پذیر به فروش رسید. 33 نماینده مجلس انگلیس در سال 2009 میلادی تصمیم به منع تولید کیسه‌های پلاستیکی فوق نازک و تعیین مالیات برای سایر انواع کیسه‌های پلاستیکی گرفتند.

 در فرانسه قانونگذاران در سال 2005 میلادی به منع تولید و استفاده از کیسه‌های پلاستیکی تجزیه‌ناپذیر تا سال 2010 میلادی رای دادند. 

بعلاوه ایالت غربی «ماهاراشترای» هند در سال 2005 میلادی با ادعای این که این کیسه‌های پلاستیکی سبب انسداد مجاری فاضلاب و وقوع سیل در هنگام باران‌های موسمی می‌شوند،‌ تولید و خرید و فروش کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرد. ایالت‌های دیگر این کشور نیز برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست و مرگ و میر دام‌ها استفاده از کیسه‌های پلاستیکی فوق نازک را ممنوع کرده‌اند.

در سال 2002 میلادی، ایرلند قانون مالیات بر کیسه‌های پلاستیکی را وضع کرد که این قانون تا 90 درصد مصرف کیسه‌های پلاستیکی را در این کشور کاهش داد. در ایتالیا نیز استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در سال 2010 میلادی ممنوع شد.

در سال 2003 میلادی نیز دولت تایوان،‌ توزیع کیسه‌های پلاستیکی رایگان در فروشگاه‌ها و مراکز خرید را ممنوع کرد. ضمن اینکه استفاده از ظروف یکبار مصرف در رستوران‌های این کشور نیز ممنوع شد و حتی بسیاری از فروشگاه‌ها از افرادی که کیسه‌های خرید خود را به همراه نمی‌آورند جریمه نقدی دریافت می‌کردند.

در ایالات متحده آمریکا نیز در سال 2008 میلادی، سان‌فرانسیسکو اولین و تنها شهر این کشور بود که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرد. البته این ممنوعیت‌ها تنها محدود به فروشگاه‌های بزرگ می‌شد.

 بعلاوه شهرهای دیگری که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را منع کرده‌اند شامل «مکزیکوسیتی»، «کارولینای شمالی» و «پورتلند» در آمریکا و همچنین «دهلی نو»،‌ «بمبئی»، «کاروار»،‌ «تیرومالا»، «واسکو»،‌ «راجستان» و «رانگون» در هند و شهر «سیدنی» و 12 شهر دیگر در استرالیا هستند. در کشورهایی نظیر ایتالیا، بلژیک و ایرلند نیز به دنبال وضع مالیات، استفاده از کیسه‌های پلاستیکی 94 درصد کاهش یافته است. در سوئیس، آلمان و هلند نیز برای استفاده از کیسه‌های پلاستیکی مالیات وضع شده است. 

ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در اروپا و پایان دور انداختن آنها

کمیسیون اروپا اعلام کرده است که نیمی از زباله‌های تولیدی در اروپا دفن می‌شوند و این روند باید به دلیل وجود ترکیبات بسیار سمی که سلامت خاک،‌ آب و در نهایت سلامت انسان را به خطر می‌اندازد، متوقف شود. در این میان بازیافت و استفاده مجدد از پلاستیک یکی از راه‌های مهم برای عدم استفاده از منابع بکر است.

در اجلاس سال 2011 میلادی کمیسیون اروپا نیز بیش از 70 درصد اعضا در زمینه منع استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در سراسر اروپا به توافق رسیدند.

گروه‌های حافظ محیط زیست نیز این کمیسیون را ملزم کردند در پاسخ به مباحثات انجام گرفته، ممنوعیت سراسری استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را در اروپا وضع کنند. اگرچه تاکنون این اتفاق نیفتاده اما برخی از کشورها به آن عمل کرده‌اند.


خطرات زیست محیطی کیسه‌های پلاستیکی

کیسه‌های یکبار مصرف اعم از پلاستیکی و کاغذی، خطرات بسیاری را برای محیط زیست به همراه دارند که این خطرات تنها محدود به حجم بالای دفن این زباله‌ها در خاک نبوده بلکه شامل منابع اولیه در تولید آنها، جابه‌جایی و به ویژه بازیافت و پیامدهای ناشی از انجام طی این مراحل می‌شود. کیسه‌های پلاستیکی یکبار مصرف نیز عوامل شناخته شده و موثر در ایجاد اختلال در اکوسیستم و بروز حوادثی چون سیل بر اثر گرفتگی لوله‌های فاضلاب هستند. 

کیسه پلاستیک

 در ایالات متحده از هر پنج کیسه، چهار کیسه از جنس پلاستیک تولید می‌شوند که این رقم در پایان هر سال به تولید 100 میلیارد کیسه پلاستیکی می‌انجامد. برای تولید این تعداد کیسه پلاستیکی به 12 میلیون بشکه نفت نیاز است و این تعداد بشکه نفت برای پر کردن 34 میلیون تانکر نفت کفایت می‌کند. 

همچنین آمار نشان می‌دهد که سالانه بیش از چهار میلیارد کیسه پلاستیکی به عنوان زباله در طبیعت رها می‌شوند که اگر این تعداد کیسه‌های پلاستیکی به هم وصل شوند می‌توان این نوار طویل را 63 مرتبه دور زمین پیچید. همینطور سالانه یک میلیارد پرنده و پستاندار به دلیل خوردن این کیسه‌های پلاستیکی جان می‌بازند. اگرچه کیسه‌های پلاستیکی قابل بازیافت و استفاده مجدد هستند اما مطالعات نشان می‌دهد که تنها یک تا سه درصد از این کیسه‌ها بازیافت می‌شوند.


استفاده از کیسه‌های سازگار با محیط زیست

تا پیش از تولید کیسه‌های سازگار با محیط زیست، تنها راهکار زیست محیطی موفقیت‌آمیز در زمینه مقابله با انباشت زباله‌های پلاستیکی، ممنوعیت استفاده از این کیسه‌ها یا تشویق به بازیافت آنها بود اما با ورود کیسه‌های سازگار با محیط زیست که به طور طبیعی قابل تجزیه هستند، مسیر این مبارزه تغییر کرد که دلایل آن به شرح زیر است:

 - کیسه‌های سازگار با محیط زیست 46 درصد کمتر از کیسه‌های پلاستیکی ترکیبات پایه نفتی و رزینی دارند. 

- کیسه‌های سازگار با محیط زیست در مراحل پیش از تولید 34 درصد کمتر از کیسه‌های پلاستیکی گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کنند.

- در فرآیند تولید کیسه‌های سازگار با محیط زیست چهار برابر انرژی کمتر و شش برابر آب کمتر نسبت به تولید کیسه‌های کاغذی مصرف می‌کنند.

- کیسه‌های سازگار با محیط زیست در صورت دور انداخته شدن در محیط غیرسمی ظرف 240 روز یا حتی کمتر در معرض تابش نور خورشید تجزیه می‌شوند.


حقایقی خواندنی درباره کیسه‌های پلاستیکی

 - سالانه حدود 380 میلیارد قطعه کیسه پلاستیکی در ایالت متحده مصرف می‌شود و سهم هر شهروند آمریکایی سالانه 1200 کیسه پلاستیکی است. 

- برای تولید این میزان پلاستیک دست‌کم 12 میلیون بشکه نفت لازم است.

- تنها یک تا دو درصد کیسه‌های پلاستیکی تولید شده در آمریکا بازیافت می‌شوند.

- بر اثر آلودگی حاصل از کیسه‌های پلاستیکی، سالانه هزاران جانور آبزی و بیش از یک میلیون پرنده در جهان تلف می‌شوند.

- برنامه حفاظت از محیط زیست سازمان ملل متحد برآورد کرده است در هر 1.6 کیلومتر مربع از اقیانوس‌ها، 46 هزار قطعه زباله پلاستیکی شناور وجود دارد.

- کیسه‌های پلاستیکی اغلب به صورت اشتباهی توسط حیوانات بلعیده شده و پس از انسداد معده آنها منجر به مرگشان می‌شوند. بسیاری پرندگان نیز به دلیل گیر افتادن داخل کیسه‌های پلاستیکی نمی‌توانند پرواز کنند.

کیسه پلاستیک

- وقتی کیسه‌های پلاستیکی در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند، پلاستیک موجود در آنها هرگز از بین نرفته و ذرات سمی آزاد شده از آنها وارد زنجیره غذایی می‌شود.

- موسسه صلح سبز گزارش داده است که دست‌کم 267 گونه دریایی در معرض گیر افتادن یا بلعیدن زباله‌های دریایی هستند.

- شهروندان امریکایی سالانه بیش از 10 میلیارد کیسه کاغذی مصرف می‌کنند که برای تولید این حجم کیسه کاغذی سالانه 14 میلیون اصله درخت قطع می‌شود.

- برای تولید این میزان کیسه کاغذی به صدها هزار بشکه آب و مواد شیمیایی سمی نیاز است که این اسیدها نیز به نوبه خود سبب تولید باران‌های اسیدی و آلودگی آب‌ها می‌شوند.

- بیشتر کیسه‌های پلاستیکی برای تجزیه کامل به 1000 سال زمان نیاز دارند و عمر آنها بیش از 10 برابر عمر انسان است.

- مطالعات اخیر در استرالیا نیز نشان می‌دهد که در سایت‌های دفن زباله در این کشور در هر دقیقه بیش از 7000 کیسه پلاستیکی دفن می‌شود.

- طبق تازه‌ترین گزارش کمیسیون اروپا، استفاده از پلاستیک طی 50 سال اخیر به اوج رسیده و تولید جهانی آن در هر سال از 1.5 میلیون تن در سال 1950 میلادی به 245 میلیون تن در سال 2008 میلادی رسیده است.

منبع : ایسنا با اندکی تغییرات

برآورد ارزش تفریحی پارک هشت بهشت در اصفهان با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط (CV)

برآورد ارزش تفریحی پارک هشت بهشت در اصفهان با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط (CV)

1بتول رفعت؛ 2بقیت اله موسوی

1دانشگاه اصفهان ، استادیار گروه اقتصاد

2دانشگاه علامه طباطبایی تهران، کارشناس ارشد اقتصاد محیط زیست

چکیده

با توجه به نادیده گرفتن نقش جانبی محیط زیست، مشخص کردن این نقش و برآورد آن، اهمیت محیط زیست و نقش واقعی آن را در اقتصاد ملی روشن خواهد کرد. ارزش گردشگری و تفریحی جزء ارزشهای مستقیم اکوسیستم جنگلی و پارک‌ها بوده که شامل استفاده از جنگل و پارک برای تفریح، گذران اوقات فراغت و سرگرمی، پیاده‌روی، و زیبایی‌شناختی است. در این پژوهش، ارزش تفریحی پارک هشت بهشت اصفهان و میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان این پارک با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط تعیین و اندازه‌گیری شده است. بنابراین، تعداد 230 پرسشنامه تهیه شد و اطلاعات مورد نیاز طی ماههای اسفند 1390، فروردین و اردیبهشت 1391 جمع‌آوری شد. پیشنهادهای 2000، 3000 و 4000 ریالی، به‌ترتیب به عنوان پیشنهادهای پایین، میانی و بالا برای پرداخت بازدیدکنندگان مطرح شد. ابتدا پیشنهاد میانی مورد پرسش قرار گرفت و در صورت ارائة جواب منفی، قیمت پیشنهادی پایین، و در صورت ارائه جواب مثبت، قیمت پیشنهادی بالا ارائه شد. نتایج نشان داد که متغیرهای درآمد فرد، درآمد خانواده، تحصیلات، کیفیت پارک، ارزشمندی محیط زیست و نوع منزل مسکونی بر تمایل پرداخت بازدیدکنندگان برای استفاده از دلپذیری محیط زیست اثر مثبت داشته است. همچنین، متغیرهای سن افراد و مسافت خانه از پارک، رابطة منفی با میزان تمایل پرداخت افراد داشته است. متوسط تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای ارزش تفریحی این پارک، 2618 ریال برای هر بازدید است و میانگین تمایل به پرداخت سالانه هر خانوار نیز برای بازدید از این پارک 4/106814 ریال به‌دست آمده است.

منبع: مقاله 16، دوره 39، شماره 1، بهار 1392، صفحه 157-164  

دانلود اصل مقاله ( متن کامل مقاله)

لطفا در قبال دریافت مقاله 1+g (پایین سمت چپ) این وبلاگ را نمائید . ( plus.google )

نوع فایل : pdf

حجم فایل: 248 kb