مقالات فضای سبز
تحلیل توزیع فضایی و مکان گزینی پارک های شهری
با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS
(مطالعه موردی منطقه 2 شهر زاهدان)
مهدی محمدی
علی اکبر پرهیزگار
چکیده :
امروزه نحوه توزیع خدمات شهری، یکی از ضروریات مهم زندگی شهری به شمار می آید. پارک ها و فضاهای سبز، به عنوان یکی از مهم ترین مراکز خدمات رفاهی و تفریحی بوده که علاوه بر جنبه بهداشتی و روانی، در توسعه پایدار شهری از اهمیت بالایی برخوردارند.
شهر زاهدان به عنوان یک مادر شهر و قطب رشد منطقه ای در جنوب شرق ایران، تحت تاثیر عوامل متعدد از قبیل رشد بی رویه جمعیت بعد از دهه 1360، قرار گرفتن در چهارراه تجارتی و قاچاق کالا و مواد مخدر، وقوع خشکسالی های متوالی، ناامنی در دول همسایه، بالا رفتن سرانه دانشجویی و غیره نتوانسته است به اهداف از پیش تعیین شده در طرح های شهری دست یابد.
منطقه 2 شهر زاهدان نیز بالطبع، تحت تاثیر عوامل مذکور قرار گرفته و موجب ناهمخوانی سرانه فضای سبز با جمعیت ساکن در آن گردیده است. به همین منظور و برای پی بردن به نحوه توزیع فضایی پارک ها، این منطقه به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب گردید. در این تحقیق از سیستم اطلاعات جغرافیایی در جهت تجزیه و تحلیل این ناهمخوانی به بررسی میزان تبعیت پارک های منطقه 2 از نظام کالبدی شهر و نحوه مکان گزینی پارک ها با توجه به طرح تفصیلی شهر پرداخته شده است.
نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که تعداد پارک های ناحیه ای و شهری در منطقه، کافی می باشد ولی پارک های واحد همسایگی و محله ای کافی نمی باشند و نیز پارک های موجود از لحاظ رعایت نظام سلسله مراتب کالبد شهری متوازن و متعادل نیستند (یعنی به نسبت مقیاس های نظام کالبدی، اندازه و شعاع پوشش پارک ها درست نبوده است و تعدادی از پارک ها درست مکانیابی نشده اند). به علاوه تعدادی از مکان های پیشنهادی برای ایجاد پارک در طرح تفصیلی، که اینک توسط سایر کاربری ها اشغال شده اند در عدم کفایت و توازن پارک ها نقش مهمی بازی می کنند. این نتایج با استفاده از فنون و توابع تحلیلی GIS که در متن مقاله بدانها پرداخته شده به دست آمده است و در نهایت لایه های مورد نظر از داده های فضایی و خصیصه ای برای پارک های واحد همسایگی و محله ای وزن گذاری شده اند و مکان گزینی جهت احداث این دست از پارک ها انجام گرفته است.
کلید واژه: فضای سبز، پارک، برنامه ریزی شهری، سیستم اطلاعات جغرافیایی، نظام کالبدی شهر
منبع: نشریه مدیریت شهری، بهار 1388، شماره 23، صفحه 17 تا 27 .
مقاله مرتبط :
تحلیلی بر توزیع فضایی - مکانی کاربری فضای سبز در منطقه سه شهری زاهدان
دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا
ادامه مطلب ...چکیده:
امروزه تحولات فناوری تکنولوژیک و صنعتی شدن شهرها، تغییرات مهم و اساسی در اکولوژی محیط زیست برجای گذاشته است.در واقع آلودگی های ناشی از سوخت مراکزصنعتی و پسماندهای آن و استفاده های بی رویه از مواد معدنی و شیمیایی در صنعت و کشاورزی، باعث تخریب شدید محیط زیست شهری و روستایی گردیده و اثرات ناگواری نیز بر زندگی جوامع و انسان ها پدید آورده است. به منظور تعدیل اثرات مخرب این آسیب های زیست محیطی، مهمترین و در عین حال ساده ترین راه توسعه ی فضای سبز می باشد. گسترش و توسعه ی فضای سبز در کشورهای مختلف همبستگی زیادی با محیط طبیعی و پیشرفت های هر کشور دارد. اصولاً وجود فضای سبز مناسب در شهرها افزون بر سلامت جسمانی، موجب آرامش روان، بازده کاری بیشتر و کیفیت زندگی برتر می گردد.
در شهر زاهدان و منطقه ی 3 شهری آن که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است، کمبود شدید فضای سبز شهری محسوس می باشد. به طوری که براساس یافته های این تحقیق، با توجه به جمعیت 169443 نفری منطقه ی 3 شهر زاهدان در سال 1384 با بعد خانوار 5 نفر، در مجموع سرانه ی فضای سبز 7/2 مترمربع می باشد؛ که با استاندارد فضای سبز شهری که حدود 15 متر سرانه را مطلوب قلمداد می نماید، به شدت فاصله دارد، در عین حال توزیع فضایی آن نیز بسیار نامتعادل و نامتناسب می باشد. چنانکه در مجموع این فضاهای سبز تنها در 6 پارک، 11 میدان و 13 بلوار موجود در این منطقه قرار گرفته و سایر فضاهای شهری منطقه ی 3 بخصوص در جنوب و غرب آن فاقد هر گونه سبزینه ای می باشند. فضاهای سبزی که در طرح تفصیلی شهر برای این منطقه پیش بینی شده نیز باگذشت حدود 15 سال از اجرای طرح تفصیلی شهر زاهدان، عملاً متحقق نشده است. این در حالی است که جانمایی فضای سبز پیشنهادی در طرح تفصیلی نیز به لحاظ توزیع فضایی- مکانی متناسب نبوده است.
رهیافت های حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که علاوه بر کمبودها و نیازهای موجود، با توجه به اینکه در ده سال آتی منطقه ی 3 زاهدان بنا به پیش بینی به حدود 223664 نفر جمعیت خواهد رسید، با توجه به شرایط محیطی منطقه و با حداقل 8 مترمربع سرانه ی شهری در آن افق، نیاز به 1789312 مترمربع فضای سبز در این منطقه خواهد بود، به عبارت دیگر در سال 1394 (نسبت به وضع موجود که کل فضای سبز منطقه حدود 461495 مترمربع می باشد) عملاً به حدود 1327816 متر مربع فضای سبز جدید نیز در این منطقه نیاز خواهد بود تا بتوان حداقل سرانه ی استاندارد فضای سبز شهری را تامین نمود.
کلید واژه: فضای سبز شهری، توزیع فضایی، پارک محله ای، پارک ناحیه ای، پارک منطقه ای
منبع: نشریه جغرافیا و توسعه، بهار و تابستان 1387، شماره 11، صفحه 39 تا 58 .
مقاله مرتبط :
تحلیل توزیع فضایی و مکان گزینی پارک های شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی منطقه 2 شهر زاهدان)
دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا
عقیل علیا
دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا
(( اشاره ای به کم توجهی به جایگاه پر اهمیت فضای سبز شهری در برنامه ریزی ، طراحی و اجرای پروژه های مسکن مهر، انبوه سازی و...))
تصور کنید یک روز صبح از خانه بیرون بیائید و به جای رنگ سبز، همه جا را خاکستری ببینید، تازه می فهمید که چقدر به سبز و فضای سبز عادت کرده اید و چقدر خوب لمس می کنید که اگر درختان، گلها و فضای سبز را از زندگیتان بگیرند، دیگر هیچ چیز دیگری جایگزین آن نخواهد بود!...
از آن زمان که خاطرات بسیاری از ما ، لا به لای هزار توی آپارتمان های خاکستری و تنگ و تاریک امروزی گم شد، خیلی نمی گذرد. فقط باید یک لحظه گذشته را تجسم کنیم و کمی به عقب برگردیم، آن وقت طراوت شمعدانی بالکن ها، حیاط های پردرخت و ردیف گلدان های چیده شده بر لب حوض و ... دوباره به یادمان می آید .... یادش بخیر آن روزها که پیچ برگ های پیچک بر پیکر بی جان دیوارها می خزید و بالا می رفت و می رسید به آسمان تا با آبی آن نقش خیال را در خاطر رهگذران کوچه و بازار تداعی کند. اما ..... اما امروز نه از آن پیچ و پیچک خبری هست و نه از آن نقش خیال!... امروز آنچه از آن همه زیبایی ساده و بی آلایش بر پیکر خسته شهر باقی مانده، مشتی دیوار بلند و بتنی آپارتمان هاست به همراه دود و هیاهوی ماشین ها و قیافه های خسته و بی رمق!...
متأسفانه شهرسازی وشهرنشینی در کشور ما با نظم و برنامه ریزی همراه نبوده و تنها نشانه شهرنشینی و توسعه شهری، احداث ساختمانهای بلند و انبوه و افزایش جمعیت و شلوغ شدن محلات و افزایش تعداد ماشین ها و کثیف تر شدن آب و هوا بوده است!
تأمین سرانه های مورد نیاز شهر و شهروندان و افزایش رفاه زندگی شهری در شهرسازی شتابزده امکانپذیر نبوده و آمارهای موجود حاکی از آن است که در اغلب شهرهای ایران (بخصوص در مناطقی که در 30 – 20 سال اخیر به وجود آمده و توسعه یافته اند) هنوز سرانه های فضای سبز، ورزشی و تفریحی، آموزشی و بهداشتی و... با میانگین جهانی فاصله بسیاری دارد!؟....
در دهه های اخیر توسعه شهرهای ایران صرفاً به شکل افزایش تعداد ساختمانهای مسکونی و تجاری و اداری جهت پاسخگویی به نیازهای ناشی از افزایش جمعیت و تقاضاهای حاصل از مهاجرت انبوه جمعیت شهرها و روستاهای اطراف به کلان شهرها و مراکز استانها بوده و کاربری مسکونی و تجاری کاربری غالب در توسعه های افقی و عمودی بوده است و این در حالیست که طرح های توسعه شهری (بخصوص طرح های ضربتی احداث مسکن) خود به عاملی برای تخریب فضاهای سبز موجود شهرها تبدیل شده اند و در این مسیر فضاهای سبزی که به طور طبیعی در حاشیه آبراهها و رودخانه ها و باغها و باغچه های داخل شهر شکل گرفته بودند، تخریب می شوند و به کاربری های مسکونی و تجاری و اداری اختصاص می یابند و در عوض در طرحهای تفصیلی شهری زمین های دیگری به عنوان فضای سبز و یا سایر کاربری های تفریحی، ورزشی و رفاهی پیش بینی می شوند که گاه تملک و تخریب و آماده سازی آنها سالها به طول می کشد!(در برخی موارد این تغییر کاربری ها امری محال و نشدنی است و صرفاً بر روی نقشه های طرح تفصیلی نقش بسته است!)
ادامه این نوشته در ادامه مطلب...
اهمیت جنگل و فضای سبز در مبارزه با آلودگی آب
علی یخکشی
متن تایپ شده به همراه دانلود فایل pdf
جنگل و فضای سبز قادر استبه کمکشاخ و برگو ریشه خود مواد سمی داخل آبمانند فنل و باکتری های را جذب و از مقدار آنها در آب بکاهد.
این امر برای موجودات زنده و انسان ها بسیار مهم و حیاتی است. با این توضیح کوتاه، در می یابیم که عمل تصفیه می تواند به طور طبیعی هم انجام شود. می توان استخرهایی در مناطق جنگلی به وجود آورد و آبرا از زمین های جنگلی که خاصیتنفوذپذیری بیشتری دارند عبور داد تا تصفیه شود. از این گذشته، درختان و .گیاهان نیز می توانند با ریشه ای خود مقدار زیادی از مواد موجود در آبرا جذب کنند.
در لهستان نشان می دهد که درختبید می تواند 33 تا 40 درصد از « کالکسی » بررسی های انجام شده توسط مواد محلول در آبرا جذبکند. بر این اساستوصیه می شود برای سالم نگهداشتن آب، در اطرافرودخانه ها و دریاچه های آبشیرین، درختان بید و گیاهانی مانند کارکس، الاتا اسکیرپوس، لاکوستریسو غیره بکارند، چون لاکوستریسقادر استاز هر لیتر آب نزدیکبه 600 میلی گرم فنول را جذب و از آلودگی آب .و مضرات مرگبار آن برای انسان و سایر موجودات زنده بکاهد.
باید پذیرفتبدون درخت و گیاه، زندگی برای جانواران گیاه خوار غیر ممکن است. در زنجیره غذایی، گیاهان و جانوران گیاهخوار غذای اصلی انسان .جانوران گیاهخوار تنها ماده غذایی جانوران گوشتخوار هستند ها را تامین می کنند. جدا از تامین غذای موجودات زنده و انسان ها، گیاهان فواید زیاد دیگری دارند. در مجموع باید قبول کرد که بدون گیاهان و به خصوصاز نظر تولید اکسیژن، این ماده حیاتی، زندگی غیرممکن خواهد بود. با وجود آگاهی از این امر مهم، انسان این اشرفمخلوقات، بر اثر بی توجهی و بی خردی خود در بهره برداری از جنگل و فضای سبزفبه اصل توسعه پایدار توجه کافی نمی کند و هر ساله سطوح وسیعی از آن .را نابود و یا کاربری آن را تغییر می دهد.
در مقایسه با دیگر نقاط دنیا، نه تنها اوضاع ایران تعریفی ندارد، بلکه در مواردی بسیار بدتر نیز است. اگر در 2 هزار سال قبل، نزدیکبه 90 میلیون هکتار جنگل داشتیم، امروز سطح جنگل کشور کهنسال و با تمدن ایران از همچنین اگر کارشناسان سطح مناسب جنگل را برای یک کشور برابر 30 میلیون هکتار تجاوز نمی کند.12 درصد خاک آن می دانند، متاسفانه در این فقط 7 درصد مساحت کشور را جنگل پوشانده و سرانه فضای سبز هر فرد ایرانی به جای 30 تا 50 متر مربع، از چند متر مربع تجاوز نمی کند و تا دستیابی به سرانه مطلوب، راهی بسدراز و پرنشیبو فراز در پیشاست. با همه این کاستی ها، متاسفانه از جنگل های موجود نیز به طور اصولی و بر مبنای اصل توسعه پایدار بهره برداری نشده و هر ساله از سطح جنگل ها کاسته و تنوع زیستی آن فقیرتر می شود.
جدا از مسئله کمیتو کیفیتجنگل ها، باید بدانیم جنگل های بلوط غرب، بلوط ایرانی و غیره منحصر به ایران بوده و جنگل های خزری، باقیمانده جنگل های دوران سوم زمین شناسی هستند. که هر دو جنگل از نظر علمی و ذخایر ژنتیکی دارای ارزشبالای جهانی هستند که باید حفظ و از نابودی آنها جلوگیری شود. اگر کانادا، ژاپن و روسیه جذبکربن و تولید اکسیژن جنگل های خود را مایلند به جهان بفروشند، ایران نیز می تواند ارزشعملی و ذخایر ژنتیکی آن را که برای محققان جنگل بسیار حائز اهمیتاست، بفروشد، نه آنکه فقط به دنبال فروشچوب آن باشیم. برای حفظ و احیا و توسعه سطوح جنگل های شمال باید سرمایه گذاری کرد.
حداقل می توان درآمد حاصل از فروشچوبرا که باید بر مبنای اصل توسعه پایدار بهره برداری شود، برای 30 سال آینده صرفبازسازی و احیای آن کرد. مولفبا بهره برداری از جنگل های شمال بر مبنای اصل توسعه پایدار و با کمکمتخصصان، موافق استو اعتقاد راسخ دارد بهترین، شاداب ترین و پویاترین جنگل، جنگلی استکه بر مبنای اصل توسعه پایدار بهره برداری شود، نه آنکه با کشیدن سیم خاردار به دور جنگل، آن را بلااستفاده و یا بیشاز حد از آن بهره برداری کنیم.
مشاهده سایر نوشته های مربوط به فضای سبز از اینجا
برای دانلود فایل pdf همین مطلب به ادامه مطلب بروید .... .
طراحی فضای سبز شهری برای دارا بودن از حداقل زندگی پذیری ( Liveability ) باید دست کم:
- سیزده هزار متر مربع پارک برای هر هزار نفر ساکن داشته باشد.
- ۹۰ درصد ساکنان در شعاع ۳۵۰ متری خود یا ۱۰ دقیقه پیاده روی یک پارک داشته باشند
( برای تعین مناطقی که نیازمند فضای سبز در اولویت بیشتر هستند نخست اطراف هر پارک را با شعاع ۳۵۰ متر از هر خیابان به رنگ سبز درآورید ، سپس از شعاع ۳۵۰ تا شعاع ۷۰۰ متر را به رنگ زرد درآورید و این کار را برای ۳۵۰ متر بعدی با رنگ قرمز تکرار کنید. تا وقتی که همه نقاط نقشه شهری رنگ شوند. سپس از روی رنگها متوجه می شوید که اگر بودجه ای برای ساخت پارک محله ای دارید کجای نقشه بهترین جای خرج کردن آن است. این چنین نقشه هایی به واقع برای مهندسان ما ضروری هستند و به عنوان نوعی نقشه راه برای اولویت بندی پروژه ها عمل می کنند تا وقتی که کم کم در آینده هیچ ناحیه قرمز و بعد از آن زرد نداشته باشیم و همه نواحی شهرمان سبز باشد.
- حد اقل ۲۰ درصد فضاهای شهر به عنوان فضای عمومی در اختیار شهرداریها باشد.
-فضای سبز خیابانها دارای مسیرهای پیاده روی خوب تعریف شده و امن و مرتبط به همه ساختمانها باشد.
فصل اول
تعریف فضای سبز
ادامه مطلب ...
فضای سبز شهری منطقه 9 شهرداری تهران
احمد پوراحمد
محمد اکبر پور سراسکانرود
سمانه ستوده
چکیده :
منطقه 9 تهران، با جمعیت 165649 نفر، منطقهای حاشیهای است که در منتهیالیه غرب تهران قرار دارد. این منطقه، 7/2 درصد از کل مساحت تهران را تشکیل میدهد. منطقه 9 از شمال با مناطق 2 و 5، از جنوب با مناطق 17 و 18، از غرب با منطقه 21 و کرج و از شرق با منطقه 10 همجوار است. این منطقه دارای 2 ناحیه و 8 محله است. میزان فضای سبز منطقه (67/3 مترمربع برای هر نفر)، اختلاف فاحشی با شاخصهای تعیینشدة جهانی (20 تا 25 مترمربع برای هر نفر) دارد. پس از مطالعة وسعت، شعاع عملکرد و حد مطلوبیت پارکهای شهری، مشخص گردید که کمبود فضای سبز در زمینة پارکهای شهریِ بزرگتر و در مقیاس ناحیهای و منطقهای است. همانطور که از نتایج پرسشنامه برمیآید، درصد بالایی از پاسخدهندگان (7/28 درصد) برای رفع نیازهایشان در زمینة فضای سبز، به خارج از منطقه مراجعه میکنند. البته وجود پارک المهدی با امکانات کافی و خاصیت منطقهای، جوابگوی بسیاری از نیازهای مردم ساکن منطقه 9 است، که خود نقطة قوتی بهشمار میآید. وجود کاربریهای ناسازگار شهری در منطقه 9، نکته بسیار مهمی است که در نوشتار حاضر به آن توجه شده است.
کلید واژه : پارک، سبز، مدیریت فضای سبز، منطقه 9 شهرداری تهران
منبع : نشریه پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره 42، شماره 69، زمستان 1388، صفحه 29 تا 50.
دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا
** فرمت مقالات pdf هست
۱-ارزیابی کیفی نقش فضاهای سبز شهری و بهینه سازی استفاده شهروندان از آن در شهر کرد
۲-برآورد سرانه فضای سبز با استفاده از تصاویر IKONOS
۳-بررسی کاربرد اصول آمایش سرزمین در توسعه جنگل و فضای سبز
۴-بررسی مقاومت به شوری چمن های گرمسیری و سردسیری جهت استفاده در فضای سبز
۵-بررسی موفقیت کاج الدار برای ایجاد فضای سبز در تهران
۶-تحلیلی بر توزیع فضائی-مکانی کاربری فضای سبز در منطقه سه شهری زاهدان
۷-شکل گیری بوستان های شهری در دوره معاصر
۸-فضای سبز در ساختمان های بلند با رویکردی دوباره به طبیعت
۹-معرفی گونه های مناسب جنگل کاری و توسعه فضای سبز در مناطق نیمه خشک با استفاده از بر اساس اصول آمایش سرزمین
۱۰-نگاهی نو به مفهوم باغ و فضای سبز در زبان فارسی
---------------------------------------------------------------------
۱۲-استفاده از پساب تصفیه شده بیمارستان برای آبیاری فضای سبز
۱۳-بررسی آراء و نیاز های تفرجی بازدیدکنند گان پارک جنگلی سی سنگان
۱۴-بررسی دمای سطح زمین در ارتباط با پوشش گیاهی و توسعه شهری با استفاده از سنجش از دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی
15-برنامه ریزی توریستی براساس اصول اکولوژیکی
16-برنامه مدیریت تلفیقی احداث و نگهداری گیاهان فضای سبز شهری
17-بززسی و معرفی ظرفیت برد تفرجگاهی
18-پوشش گیاهی و تغیرات اقلیمی در مناطق شهری
19
20
--------------------------------------------------------------------------------------------
21-تعیین ارزش های حفاظتی و تفرجی پارک جنگلی سی سنگان نوشهربا استفاده از تمایل به پرداخت افراد
22-تقویت شبکه اکولوژیکی شهرها با تاکید بر رود - دره درکه به عنوان کریدور سبز
23-تلفیق تفرج و حفاظت از منظر شهری نمونه موردی رود دره درکه - تهران
24-توسعه پایدار فضاهای سبز شهری در شهر تهران
25-توسعه ناموزون فضایی-کالبدی شهر یزد و اثرات آن بر ساخت اکولوژی شهر
26-جایگاه آب و آب نما در پارک های شهری
27-چالش های توسعه پایدار از منظر اکوتوریسم
28-در توسعه جنگل و فضای سبز (مطالعه موردی در جنگل سرخه حصار تهران) GIS بررسی کاربرد اصول آمایش سرزمین
29-ساماندهی گردشگری در تفرجگاههای پیرامون شهری-دره اخلمد
30-سنجش پایداری اجتماعی توسعه شهر قم
-----------------------------------------------------------------------------
31-سیمای شهری
32-طراحی پارک جنگلی با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی
33-طراحی پایدار توسعه پارک جنگلی شیخ تپه ارومیه
34-طراحی و الگوهای رفتاری پیشنهادی برای بهسازی پارک های شهری
35-فضای سبز در ساختمان های بلند با رویکردی دوباره به طبیعت
36-فضای سبز نیاز ضروری دنیای امروز--گزارش
37-لاله زار-عرصه تفرج-از باغ تا خیابان
38-لایحه قانونی فضای سبز
39-معرفی گونه های مناسب جنگل کاری و توسعه فضای سبز در مناطق نیمه خشک با استفاده از بر اساس اصول آمایش سرزمین
40-معرفی گیاهان کاشته شده در سطح شهر تهران
-----------------------------------------------------------------------------------------
41-مکانیابی کاربری اراضی شهری با استفاده از سیستمهای اطلاعات جغرافیایی فازی--پارک های شهر زنجان
42-ملاحضات محیطی در طراحی و بهسازی خیابان های شهری
43-ملاحظات فنی نحوه ایجاد فضای سبز در معابر شهری
44-میادین شهری از معنا و مفهوم تا و اقعیت آن در شهرهای ایران
45-نقش ضوابط و مقررات شهر سازی در تحقق شهر خوب و توسعه پایدار شهری
46-همایش مدیریت زیست محیطی فضای سبز شهری
طراحی محیط زیست (منظر)یکی از شاخه های علم بوم شناسی است و همانگونه که این علم به دنبال یافتن چگونگی ارتباط موجودات زنده با محیط اطراف و همچنین سایر اشکال حیاتی است، طراحی محیط زیست نیز نوعی تلاش برای مرتبط ساختن ما و کارهایمان با جهان طبیعت و به عبارت دیگر کل زندگی به شمار می رود.
مسئولیت طراحان فضای سبز بی شباهت به متخصصان فن آوری (تکنولوژیست ها) و سیاستمداران نیست چرا که تصمیمات و پیشنهادات این گروه از متخصصین در زمینه چگونگی طراحی محیط زیست کم و بیش نقش بسیار مهمی را در تعیین آینده استفاده از سرزمین و ایجاد یک محیط زیست زیبا و سالم خواهد داشت.این امر با حفاظت،حمایت و به ویژه خلق اشکال جدید حیاتی نظیر فضای سبز به عرصه ظهور می رسد. حال با توجه به مطالب فوق بهتر می توان درک نمود که در فرآیند طراحی قسمتی از منظر توسط انسان و در راستای یک کاربری جدید و یا بازسازی آثار منفی ناشی از استفاده های نادرست گذشته مورد توجه و دستکاری قرار می گیرد.
در حقیقت طراحی فضای سبز فرآ یندی آگاهانه و کنترل شده است که در آن علاوه بر توجه به مسائل زیبایی شناختی از جدیدترین دانش موجود نیز برای دستیابی به بهترین نتیجه،بهره برداری می شود.برخلاف سایر رشته های هنری،ماده خام مورد استفاده طراحان منظر چیزی است که درست زیر پای ما قرار دارد یعنی زمین که خود ضامن بقای ما نیز هست.آنچه که موضوع اصلی مطالعات به شمار می رود درک کامل ویژگیها ،نیازها ، ترجیحات مردمی و شرایط زمین برای تعیین ظرفیت و پتانسیل بهره برداری از آن است.
منبع : فصلنامه جنگل و مرتع، شماره 84، زمستان 1388
طراحی فضای سبز از دیدگاه شهروند محوری
متن کامل مقاله در ادامه مطلب
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا
ادامه مطلب ...
نبود فضای سبز مناسب در شهرهای بزرگ موجب به وجود آمدن مشکلات روحی و روانی و جسمی فراوانی شده است. آلودگی های زیست محیطی نیز مشکل همیشگی محیط های شهری بوده و در کنار آن تامین انرژی از مهم ترین چالش های جهان کنونی است؛ به همین دلیل استفاده از فضای سبز غیرهم سطح برای بالابردن سرانه فضای سبز شهرها در بسیاری از نقاط جهان مرسوم شده است. توجه جدی به این نوع از فضای سبز در دنیای امروز می تواند راهکاری عملی و مقرون به صرفه برای حل بسیاری از مشکلات محیط زیستی شهرها به حساب آید.
رامین عرفانیان رئیس کارگروه کمیته محیط زیست مرکز مطالعات شهر تهران درباره فضای سبز غیرهم سطح می گوید؛ «شکل اول فضای سبز غیرهم سطح، در بدنه خارجی ساختمان و به صورت عمودی است؛ به بیان دیگر در این شکل، فضای سبزی را که قبلاً در سطح افقی کار می کردیم؛ با استفاده از تکنولوژی و دانش روز به شکل عمودی اجرا می کنیم.» وی شکل دوم فضای سبز غیرهم سطح را «بام های سبز» معرفی می کند؛ «همیشه از بام ساختمان ها به عنوان جزایر گرمایی یاد می شود. به تعبیری دیگر، بام ها بیابان های شهر تلقی می شوند. وقتی بتوان این بیابان ها را سبز کرد، مطمئناً بسیاری از مشکلات زیست محیطی شهر مرتفع خواهد شد.»
عرفانیان مهم ترین کارکرد فضای سبز غیرهم سطح را «ذخیره انرژی» می داند و می گوید؛ «زمانی که سطوح کدر و خشن (نظیر سطح بتون و عایق های رطوبتی) به وسیله گیاهان پوشیده شوند، کاهش جذب انرژی خورشید در تابستان و فرار نکردن گرما از داخل ساختمان در زمستان را به دنبال خواهد داشت. سطوح سبز باعث می شوند انرژی لازم برای خنک کردن ساختمان در تابستان، 50 درصد کاهش یابد؛ همچنین این سطوح در هر سال قادرند مصرف نفت را برای هر متر مربع (از مساحت ساختمان) تا دو لیتر کاهش دهند.»
وی با بیان این نکته که مصرف انرژی در ساختمان های کشور ما شش برابر استاندارد جهانی و معادل یک کشور 850 میلیون نفری است، می گوید؛ «از آنجا که در جهان استفاده از انرژی های جایگزین هنوز با صرفه اقتصادی چشمگیر همراه نیست، بهترین و کم هزینه ترین روش برای صرفه جویی در مصرف انرژی استفاده از فضای سبز غیرهم سطح است.»
عرفانیان کارکرد دیگر سطوح سبز را «کاهش آلودگی های زیست محیطی» می داند و این سطوح سبز را برای کاهش آلودگی صوتی نیز مناسب عنوان می کند؛ «یک دیواره 12 سانتیمتری سبز قادر است تا 40 دسی بل از ورود صدا جلوگیری کند؛ همچنین یک دیواره سبز به قطر 20 سانتیمتر می تواند تا 50 دسی بل جلوی ورود آلودگی صوتی به ساختمان را بگیرد.»
این کارشناس فضای سبز همچنین به مساله حفظ تنوع زیستی اشاره دارد و معتقد است؛ «زمین هایی که در حال حاضر شهرها در آنها واقع شده اند، پیش از این زیستگاه موجودات زنده بوده است. در واقع ما در محل زندگی جانورانی نظیر کرم خاکی، پرندگان، پستانداران و... خانه سازی کرده ایم و باعث حذف کامل این موجودات طبیعی شده ایم. تک تک این موجودات نقش موثری در چرخه های زیستی دارند و ما می توانیم با ایجاد این فضاهای سبز شرایط مساعدی را برای بازگشت موجودات زنده فراهم کنیم. بازگشت موجودات زنده در اصل ترمیم سیکل طبیعی حیات است که ما خود آن را بر هم زده ایم.»
رئیس کارگروه کمیته محیط زیست مرکز مطالعات شهر تهران، درباره دیگر کارکردهای موثر فضای سبز غیرهم سطح اینچنین می گوید؛ «بسیاری از کشورهای جهان از بام های سبز برای جلوگیری از سیلاب های شهری استفاده می کنند. این بام ها رطوبت را جذب و از جاری شدن آب باران در ناودان ها جلوگیری می کنند. به علاوه ایجاد فضای سبز باعث افزایش طول عمر بام ها می شود. زیرا بامی که از نفوذ مستقیم باد و باران و اشعه آفتاب درامان است، عمر بیشتری دارد. در بعضی مناطق دنیا این روش باعث افزایش عمر بام ها به دو برابر شده است.» ممکن است در نگاه اول، استفاده از فضای سبز غیرهم سطح با مشکلاتی نظیر رطوبت، وزن و تامین آب روبه رو باشد.
عرفانیان درباره این مشکلات می گوید؛ «منابع آب سیستم های طراحی شده کاملاً تجدیدپذیر هستند؛ به شکلی که این سیستم ها معمولاً مخزنی در پایین دارند که آب را جمع آوری کرده و به طرف بالا پمپاژ می کند و پس از آبیاری، دوباره آب به داخل مخزن باز می گردد. از طرف دیگر معمولاً این سیستم ها قابلیت استفاده از فاضلاب ساختمان و آب باران را دارند.
به علاوه گیاهان استفاده شده در این سیستم ها نیاز آبی چندانی ندارند و نمی توان تامین آب را به عنوان یک محدودیت در این سیستم دانست. به علاوه برخی تصور می کنند استفاده از سطح سبز در دیواره ساختمان باعث نفوذ رطوبت در ساختمان می شود؛ در صورتی که سیستم های طراحی شده با دیوار فاصله دارند و رطوبت خود را به دیوار منتقل نخواهند کرد. در بام های سبز نیز عایق بندی چند لایه و حساب شده یی از نفوذ رطوبت به ساختمان جلوگیری می کند.»
عرفانیان هزینه های اجرای فضای سبز عمودی را در حال حاضر بالا می داند ولی معتقد است با توجه به مزایای این طرح اجرای آن در بلند مدت مقرون به صرفه است؛ «اگر استفاده از این سیستم در طراحی اولیه ساختمان در نظر گرفته شود با حذف هزینه های اجرای نمای ساختمان، این سیستم مقرون به صرفه خواهد بود. اگر این تکنولوژی در کشور بومی شود و به تولید انبوه برسد، هزینه های اجرای آن در حد قابل قبولی کاهش خواهد یافت.»
رئیس کارگروه کمیته محیط زیست مرکز مطالعات شهر تهران از حمایت شورای شهر پایتخت از اجرای طرح «ایجاد فضای سبز غیرهم سطح» خبر می دهد؛ «شورای اسلامی شهر تهران مصوبه یی در جهت جلب مشارکت شهروندان در خصوص اجرای فضای سبز غیرهم سطح را دارد.
این مصوبه در معاونت حقوقی و شهرسازی شهرداری تهران در دست پیگیری است تا چارچوبی تعریف شود که ساختمان هایی که این سیستم در آنها اجرا می شود، در بهای خدمات شهری و عوارض نوسازی و... تخفیف بگیرند؛ به علاوه بودجه یی نزدیک به دو میلیارد تومان برای سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری تهران در نظر گرفته شده است تا قطعاتی از این طرح به عنوان نمونه اجرا شود.»
امروزه مفهوم شهرها بدون فضای سبز در اشکال گوناگون آن ، غیر قابل تصور است.گسترش شهرها باعث تشدید عوارض توسعه شهری بی رویه و ناپایدار شده است ، که تشدید آلودگی های محیطی از مهمترین این عوارض به شمار می آید که خود زمینه ساز از بین رفتن فضاهای سبز درون شهری و تغییر کاربری این گونه اراضی است .این گسترش فناوری آنچنان در روان و احساس بشر قرن بیست و یکمی آثار نامطلوب گذاشته که همبستگی ذاتی و دیرینه انسان ها با طبیعت به جدایی کشیده شده و آثار آن در انسان خموده ، عصبی و به ظاهر متحرک نمایان شده است و یگانه وجه پیوند دهنده بین انسان و طبیعت، پناه بردن انسان به دامان فضاهای سبز عمومی و پارک های شهری است. اهمیت فضاهای سبز شهری تا بدان حد است که امروزه وجود این کاربری به عنوان یکی ازشاخص های توسعه یافتگی جوامع به حساب می آید. پارک ها و فضاهای سبز شهری از مهم ترین عوامل موثر در شکل دهی به پایداری اجتماعی و همبستگی های شهری اند ولی عواملی مانند مشکلات زندگی شهری، ایمنی پارک و فضاهای سبز، امنیت و متناسب نبودن امکانات مورد نیاز برای گروه های مختلف سنی و جنسی دراین مکان ها از جمله عوامل کاهش تمایل شهروندان برای استفاده از این عرصه ها می باشند.
منبع : (هفته نامه پنجشنبه ها ، شماره ۱۷ ، ۵ دی ۱۳۸۷)
ادامه مطلب به وب سایت منتقل شد. www.mohit-zist.ir
مشاهده سایر مطالب مربوط به فضای سبز این وبلاگ از اینجا
بر اساس آمار موجود ، سرانه فضای سبز شهری زنجان در حال حاضر تنها ۷ متر مربع بوده که این میزان پایین تر از نرخ میانگین کشوری است.
شهردار زنجان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر در زنجان ، افزود: تلاش خواهیم کرد تا پایان امسال ۱۰۰ هزار متر مربع به فضای سبز شهر افزوده شود. .
مهندس هوشنگ آسمانی به وضعیت پروژه های موجود در استان اشاره نمود و گفت: در حال حاضر جنوب به شمال پروژه سرباز گمنام باز بوده و درصدد هستیم مسیر شمال به جنوب را نیز طی ۲هفته آینده بازگشایی کنیم که در این صورت مقدار زیادی از بار ترافیکی شهر کاسته می شود.وی ادامه داد: همچنین اداراتی که در حوزه طرح سبزه میدان قرار داشتند ، خریداری شده و بخش اعظم آنها نیز تخریب گردیده که پس از آن ، خرید مغازه های موجود در طرح ، در اولویت کاری قرار دارد.شهردار زنجان تصریح کرد: از بودجه ۱۵۳ میلیارد ریالی شهرداری زنجان در ۸۵ ، بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال برای اعتبارات عمرانی اختصاص یافته و ۷۵ میلیارد ریال نیز جهت امور خدماتی صرف خواهد شد.