خشکسالی و تاثیر عوامل اقلیمی و انسانی

در سرزمینی که یکی از نخستین پادشاهان هخامنشی از اهورامزدا می‌خواست کشور را از دشمن، خشکسالی و دروغ پاس دارد، شماری از دوستاران نوروز نگران سرسبزی وخرمی ایران‌اند و می‌گویند رویدادهای چند سال گذشته از جمله کاهش باران، خشکیدن رودها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی باید همه ایرانیان را بر آن دارد که بی‌درنگ پاسدار زیست‌بوم خود شوند.

سه میهمان برنامه دیدگاه‌ها در دومین هفته نوروز ۱۳۹۴ به ریشه‌های کم‌‌آبی و راه‌های چیره شدن بر آن می‌پردازند.

ناصر کرمی، اقلیم شناس و استاد دانشگاه در نروژ، سام خسروی فرد، روزنامه‌نگار و کارشناس محیط زیست در کانادا و احسان مهرابی، دانش‌آموخته رشته مهندسی عمران و خبرنگار سابق پارلمانی در آلمان.

منفی شدن ذخایر استراتژیک آب در کشور

قائم مقام وزیر نیروی ایران از کاهش میزان منابع آب تجدیدشونده کشور از ۱۳۵ میلیون متر مکعب به ۱۱۰ میلیون مترمکعب خبر داد و تأکید کرد که «ذخایر استراتژیک آب ایران منفی شده‌است.»

ستار محمودی، روز یکشنبه ۱۳ اردیبهشت، با اشاره به اینکه حدود ۸۵ درصد مساحت کشور دارای «اقلیم خشک» است، افزود: «با رشد جمعیت و صنعت، میزان مصرف آب از کنترل خارج شده‌است.»

به گفته آقای محمودی، از حدود چهار دهه پیش، میانگین بارش‌ها در ایران از ۲۵۰ میلی‌متر به ۲۴۰ میلی‌متر و میانگین سالانه روان‌آب‌ها از ۸۶ میلیون متر مکعب به ۴۶ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده‌است.

پیش از این نیز مسئولان وزارت نیروی ایران بارها با اشاره به برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی اعلام کرده‌اند که میزان ذخایر استراتژیک آب در ایران به «مرز هشدار» رسیده‌است.

از جمله رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو، در آذرماه ۹۳ با اشاره به برداشت ۱۱۰ میلیارد متر مکعب از ذخایر آب زیرزمینی از تهیه طرحی با عنوان «تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی» خبر داده بود.

به گفته آقای میدانی، در صورت اجرای این طرح، ۲۰ سال طول می‌کشد تا سفره‌های آب زیرزمینی به وضعیت پیشین بازگردند.

در همین حال عیسی کلانتری، مشاور معاون اول رئیس‌جمهوری در امور آب، کشاورزی و محیط زیست، روز شنبه ۵ اردیبهشت، گفته بود که "ایران با بهره برداری از ۹۷ درصد آب‌های سطحی خود عملاً تمام رودخانه‌های خود را خشک کرده‌است و دیگر آبی در طبیعت باقی نمانده‌است."

افزایش «۲۰ سانتیمتری» رسوبات نمکی در برخی نقاط دریاچه ارومیه

روز یک‌شنبه همچنین مدیرکل برنامه‌ریزی سازمان زمین‌شناسی ایران از افزایش «۲۰ سانتیمتری» رسوبات نمکی در برخی نقاط دریاچه ارومیه خبر داد و افزود: «با وجود اینکه سطح آب دریاچه ارومیه حدود ۶۰ سانتی‌متر افزایش یافته اما تغییری در میزان شوری آب دریاچه حاصل نشده‌است.»

راضیه لک اضافه کرد: «به نظر می‌رسد با وجود بارندگی‌های مناسبی که حوضه آبخیز دریاچه در سال جاری نسبت به سال قبل داشته بخشی از افزایش سطح آب ناشی از کاهش عمق دریاچه به دلیل ته‌نشست رسوبات در کف آن باشد.»

پیش از این کیومرث دانشجو، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی، از افزایش دو سانتی‌متری سطح آب دریاچه ارومیه در فروردین‌ماه خبر داده بود.

مقام‌های رسمی ایران می‌گویند تنها یک سوم از دریاچه ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور جهان، باقی مانده است. بخش عمده‌ای از این دریاچه طی سال‌های اخیر خشک شده‌است.

گزارش‌های تازه حکایت از آن دارد که ۷۰ تا ۸داردحد تالاب‌های ایران در وضعیت بحرانی یا در معرض خطر جدی قرار دارند.

کارگروه مشترک نجات تالاب هامون

در همین حال به گزارش خبرگزاری ایسنا، معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، روز یک‌شنبه از تشکیل کارگروه مشترک با افغانستان برای نجات تالاب هامون خبر داد.

به گفته خانم ابتکار، تدوین یک برنامه همکاری مشترک از جمله اقداماتی است که این کارگروه در تلاش برای انجام آن است.

تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان ایران واقع شده و آب رود هیرمند، از استان هلمند افغانستان، به این دریاچه می‌ریزد.

قرارداد حق‌آبه هیرمند، سال ۵۱ خورشیدی بین ایران و افغانستان امضاء شد. اما مسئولان جمهوری اسلامی می‌گویند، از اواخر دهه ۷۰ و افزایش خشکسالی در سیستان و بلوچستان، میزان ورودی آب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون کم شده‌است.

تقسیم بندی جنگل های کشور بر مبنای مناطق اکولوژیکی

تقسیم بندی جنگل های کشور بر مبنای مناطق اکولوژیکی

و

نواحی رویشی ایران

تفاوت زیاد دو عرض جغرافیایی شمال و جنوب کشور و وجود دشت‌ها، ارتفاعات و اقلیم‌های متفاوت سیمای بسیار متنوعی به سرزمین پهناور ایران بخشیده به گونه‌ای که نواحی رویشی و گونه‌های گیاهی بسیار زیادی در آن مستقر شده‌اند.

5 منطقه اکولوژیکی ایران به اختصار در ذیل معرفی شده‌است.

منطقه اکولوژیکی ارسباران

جنگل‌های این منطقه که جزو جنگل‌های نیمه مرطوب کشور هستند، در استان آذربایجان‌شرقی و شمال غرب استان اردبیل واقع شده اند. مساحت جنگل‌های این منطقه اکولوژیکی 174838 هکتار است. جنگل‌های ارسباران به خاطر گونه‌های گیاهی نادر و منحصر به فرد و تنوع زیستی بالا از سال 1976 از سوی یونسکو به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌سپهر (بیوسفر) حمایت می‌شود. تنوع گونه‌های گیاهی از اختصاصات ویژه این ناحیه رویشی است؛ آنچنانکه بیش از 775 گونه گیاهی فقط در منطقه حفاظت‌شده شناسایی شده که 55 گونه آن برای اولین بار از ایران گزارش شده است. بسیاری از گونه‌های جنگلی ناحیه رویشی هیرکانی در این ناحیه وجود دارد. با این وجود گونه‌های اصلی آن ناحیه مانند راش و توسکا در ارسباران رشد نیافته است. این امر موجب شده تا در تقسیم‌بندی‌ها این ناحیه از ناحیه رویشی هیرکانی جدا شود. گونه های اصلی ناحیه ارسباران بلوط سیاه، بلوط سفید، ممرز، سرخدار و افرا می‌باشد.

منطقه اکولوژیکی هیرکانی یا خزری

منطقه اکولوژیکی هیرکانی همچون نوار سبزی، حاشیه جنوبی دریای خزر و نیمرخ شمالی رشته کوه البرز را می‌پوشاند. مساحت جنگل‌های این منطقه که از آستارا در استان گیلان تا گلیداغی در استان گلستان را در بر می‌گیرد 2086371 هکتار است. این منطقه اکولوژیکی به خاطر حاصلخیزی خاک، تغییرات دما و بارندگی‌های متعدد، گونه‌های گیاهی زیادی را در خود جای داده به نحویکه بیش از 80 گونه درختی پهن برگ، 4 گونه سوزنی برگ و 50 گونه درختچه‌ای تاکنون در آن شناسائی شده که غالباً از تیپ‌های راش، ممرز، بلوط بلندمازو، افرا، توسکا و آمیخته تشکیل شده است. جنگل‌های این منطقه به صورت نسلی دست‌نخورده و سالم، کمربندی از درختان خزان‌کننده دوران سوم زمین‌شناسی را تشکیل می‌دهند. این جنگل‌ها که از آن به نام‌های جنگل‌های مرطوب و یا خزری یاد می‌شود دارای ارزش‌های زیست‌محیطی و اقتصادی بالایی می‌باشد که در زمره میراث طبیعی جهانی محسوب می گردد.

منطقه اکولوژیکی ایران تورانی

مساحت جنگل‌های منطقه اکولوژیکی ایران تورانی که قسمت اعظم فلات مرکزی ایران را در برگرفته 4666941 هکتار است. این منطقه بر اساس شرایط توپوگرافی و ارتفاع به دو منطقه کوهستانی با آب و هوای سرد و منطقه جلگه‌ای با آب و هوای بیابانی و گرم و خشک تقسیم می‌شود. هر چند که شرایط جوی منطقه موجب پراکندگی و فاصله زیاد درختان شده اما بدلیل وسعت زیاد دارای گونه‌های گیاهی متنوع می‌باشد به نحویکه 69 درصد فلور ایران در این ناحیه قرار گرفته است.

گونه‌های اصلی منطقه کوهستانی بنه، بادام و ارس و گونه‌های اصلی منطقه جلگه‌‌ای گز، تاغ، قیچ و اسکنبیل می‌باشد.

منطقه اکولوژیکی خلیج فارس- عمانی

مساحت جنگل‌های منطقه اکولوژیکی خلیج فارس- عمانی که بخشی از جنوب غرب و تمام سواحل جنوبی را در بر می‌گیرد، 2039963 هکتار است. به دلیل تفاوت اکولوژیکی، رویش‌های اصلی این ناحیه به دو قلمرو خلیج فارس و دریای عمان تقسیم می‌شود. در قلمرو خلیج فارس که از قصر شیرین تا حوالی مرز استان‌های بوشهر و هرمزگان امتداد یافته، گونه‌های گیاهی کنار، کهورک و پده رویش‌های اصلی را تشکیل می‌دهند. در قلمرو دریای عمان نیز که بخشی از استان ‌هرمزگان تا سیستان و بلوچستان (مرز ایران و پاکستان) را در بر می‌گیرد، گونه‌های کهور ایرانی و انواع آکاسیا رویش‌های اصلی‌هستند. چش یا کرت که از چوب آن در صنعت لنج‌سازی استفاده می‌شود به صورت پراکنده در این قلمرو رویش دارد. جنگل‌های ماندابی یا مانگروها نیز که متشکل از دو گونه حرا و چندل است در این ناحیه گسترش دارند. رویشگاه جنگل‌های مانگرو در فاصله جزر و مد دریاها قرار دارد.

منطقه اکولوژیکی زاگرس

برخی منابع قدمت جنگل‌های بلوط زاگرس را 5500 سال ذکر کرده‌اند. ایجاد و گسترش جنگل در این ناحیه به خاطر بارندگی‌های ناشی از استقرار سیستم مدیترانه‌ای و دریای سیاه بوده و از ناحیه سردشت آذربایجان‌غربی تا فیروزآباد فارس امتداد دارد. مساحت این منطقه اکولوژیکی 5440494 هکتار است. یکی از معیارهای تعیین مرز این ناحیه گونه گیاهی غالب آن، بلوط ایرانی است. اما سایر گونه‌های اصلی این ناحیه رویشی بنه، بادام، کیکم و گلابی وحشی است. دو کارکرد مهم جنگل‌های بلوط زاگرس حفاظت آب و خاک هستند که با توجه به غالب بودن آب و هوای خشک و نیمه‌خشک در کشور از اهمیتی انکارنشدنی برخوردارند؛ آنچنانکه هر نوع سرمایه­ گذاری حفاظتی و احیایی را توجیه­ پذیر نشان می‌دهد. جنگل‌های زاگرس با توجه به زادآوری محدود و پایین، جزو جنگل‌های حفاظتی و حمایتی قرار می‌گیرد.

منبع: سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری

هفته منابع طبیعی و روز درختکاری گرامی باد

هفته منابع طبیعی و روز درختکاری گرامی باد

شعر در مورد درختکاری

به دست خود درختی می نشانم 

به پایش جوی آبی می کشانم

کمی تخم چمن بر روی خاکش

برای یادگاری می فشانم

 درختم کم کم آرد بر گ و باری

بسازد بر سر خود شاخساری

چمن روید در آنجا سبز و خرم

شود زیر درختم سبزه زاری

به تابستان که گرما رو نماید

درختم چتر خود را می گشاید

خنک می سازد آنجا را ز سایه 

دل هر رهگذر را می رباید

به پایش خسته ای بی حال و بی تاب

میان روز گرمی می رود خواب

شود بیدار و گوید : ای که این

-------------------------------------------

ادامه...

کنوانسیون های بین المللی زیست محیطی

رشد روزافزون آلودگی و تخریب محیط زیست و بروز بحران های پی درپی زیست محیطی باعث شد دولت ها از حدود چهار دهه قبل به طور جدی به تکاپو افتاده تا چاره یی بیندیشند. به این ترتیب تاکنون حدود 280 معاهده و موافقت نامه بین المللی و منطقه یی در زمینه حفاظت محیط زیست و مسائل مرتبط با آن منعقد شده است که از این میان حدود 70 کنوانسیون و پروتکل جنبه جهانی داشته و مابقی منطقه یی است. عزم جهانی برای حفاظت محیط زیست با تشکیل نخستین کنفرانس جهانی سازمان ملل متحد درباره انسان و محیط زیست معروف به «کنوانسیون استکهلم» در سال 1972 در سوئد جنبه عینی پیدا کرد، به طوری که حق برخورداری انسان از محیط زیست سالم هم طراز با حقوق بشر شناخته شد. در این میان ایران نیز به تعدادی از کنوانسیون ها و پروتکل ها پیوست و سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مرجع ملی، اجرای اکثر آنها را بر عهده دارد.

 شرح همه کنوانسیون های بین المللی زیست محیطی در ادامه مطلب 

تعریف علمی تالاب

 تعریف علمی تالاب توسط کنوانسیون بین المللی رامسر ارائه شد. بر اساس این تعریف تالاب شامل مناطق مردابی ، آب مانده ؛ نم زارهای سیاه و باتلاقی ، برکه های مصنوعی یا طبیعی که به طور دایم و یا موقت دارای آبی ساکن یا روان، شیرین ،شور یا نیمه شور هستند و یا مناطقی از سواحل دریا است که در هنگام جذر ارتفاع آب در آنها بیش از 6 متر نباشد .

تعریف آبخوان

 آبخوان یا آبخواه عبارتست از مخروط افکنه هایی با رسوبات دانه درشت که به آسانی آب را از خود عبور داده و موجب تغذیه ی سفره های آبهای زیرزمینی می گردد و آبخوان داری مدیریت این آبخوان هاست.

آبخوان داری مجموعه ای از عملیات مکانیکی است که با مهار و نفوذ سیلاب بر روی عرصه های آبخوان  موجب احیاء کمی و کیفی منابع آب و خاک، تقلیل و حتی حذف خسارتهای مستقیم و غیرمستقیم و در نتیجه بهینه سازی محیط زیست می شود.

شرایط ایجاد آبخوان :

الف: وجود سیلاب قابل استفاده و مناسب با عرصه ای که قرار است عملیات بخش آب بر روی آن صورت پذیرد.

ب : قرار گر فتن آبخوان در محل خروجی آبریزها

آبخوان ها موجب مهار شن زارها و تثبیت ریگ های روان می گردند و این اراضی  پس از چند سال با کشت درختان مقاوم به خشکی و با اجرای عملیات  قرق، به جنگل و مر تع تبدیل می گردد که این امر موجب تغییر  میکروکلیمای منطقه شده و شرایط مناسبی را جهت بهبود محیط زیست و جلب پرندگان و وحوش فراهم می سازد.

لزوم نگاه ویژه به کشاورزی اکولوژیک

وقوع دو جنگ جهانی در قرن بیستم منجر به تولید مواد شیمیایی همانند کود و آفت کش شد؛ سادگی تولید و دسترسی فراوان به نیتروژن و هم‌چنین افزایش تولید اسیدها و تولید نسبتاً ارزان سوپر فسفات‌های غنی از نتایج جنگ جهانی دوم است، تجهیزات و ماشین‌هایی که به‌منظور مصارف نظامی استفاده می‌شد با تغییراتی تبدیل به تجهیزات تولید حشره کش‌های آلی فسفات دار شد که د.د.ت و تو. فور. دی از جمله شناخته‌ترین این آفت‌کش‌ها بودند. 

توسعه‌ی ماشین‌های کشاورزی و ادوات آن در مقیاس کلان و سودمند اقتصادی، با آزاد شدن سطح قابل توجه از زمین‌هایی صورت گرفت که پیش از آن برای تغذیه دام‌هایی اختصاص داشت که در فعالیت‌های مزرعه شرکت داشتند که این موضوع منجر به گسترش بی رویه کشاورزی تک کشتی شد، زیرا نمی‌توان از ماشین‌های بزرگ با هزینه‌های در مزارعی که محصولات متنوعی در آنها کشت می‌شود استفاده کرد و تمام این تکنولوژی‌ها در راستای توسعه‌ی سیستم تک کشتی به کارگرفته شدند. 

بخش عمده‌ای از تولید نیز وابسته به گسترش سامانه‌های آبیاری بود که به‌شکل بی رویه از منابع آب برای افزایش تولید استفاده می کرد، افزایش چشمگیر تولید غذا همراه با افزایش هزینه بود و در این راستا برخی از مشکلات به‌تدریج آشکار شد؛ استفاده از ماشین آلات در مقیاس وسیع و زمین‌های بزرگ به‌همراه حذف پرچین‌ها و علفزارهای تامین کننده علوفه دام‌های کارگر باعث تشدید قابل ملاحظه فرسایش آبی و بادی شد.

فاجعه‌ی طوفان گرد وغبار در دهه‌ی 1930 را که ناشی از خشکسالی شدید ناشی از خاک ورزی‌های فشرده و شدید زمین‌های حاشیه‌ای و حذف پوشش چمنی و درختان به‌وقوع پیوست؛ سامانه‌های تک کشتی عموماً ثبات کمتری دارند، زیرا کشت یک محصول، آسیب پذیری نظام را در برابر نوسانات بازار افزایش می‌دهد، از سویی از دیگر مشکلات نظام‌های فشرده می‌توان به استفاده‌ی مفرط از مواد شیمیائی اشاره کرد که این امر، ماهیت نظام‌های موجود را مورد تردید قرار می دهد. یکی از مهمترین چالش‌های این نظام‌ها، زیان‌بار بودن استفاده از این مواد شیمیایی برای انسان، دیگر موجودات و محیط زیست است. 

خانم راشل کارسون در کتاب خود «بهار خاموش» (1962)، با طرح این ادعا که استفاده‌ی بی رویه از مواد شیمیایی کشاورزی برای حیات کره‌ی زمین زیان‌بار است توجه اذهان عمومی را به این مسئله جلب کرد، ایشان به بررسی اثر د.د.ت بر جمعیت پرندگان پرداخت و پیش بینی کرد که در صورت تداوم کاربرد د.د.ت نسل برخی از پرندگان منقرض خواهد شد، نکته‌ای که از این مطلب درک می‌شود این است که اگر این مواد شیمیائی چنین زیان‌بارند که به انقراض چند گونه پرنده منجر می‌شوند، پس با سلامتی انسان چه خواهند کرد؟! 

کاربرد موادشیمیائی با انتقادهای خاص خود همراه و دامنه‌ی اعتراض آن گسترده‌تر و شدیدتر از سایر مسائل بود؛ هر چند محصولاتی که با این موادشیمیایی تغذیه می‌شوند اگر هم سمی نباشند از کیفیت غذای پائین‌تری نسبت به محصولات طبیعی برخوردارند. 

در راستای چنین مشکلات گسترده‌ی حاصل از مصرف مواد شیمیایی تلاش‌های بین المللی برای کاهش اثرات آنها اوج گرفت و از سویی تغییرات گسترده‌ای در قانون گذاری‌ها طی دو مقطع 1972 و 1975 به‌وقوع پیوست که براساس آن کنگره‌ی ایالات متحد، لایحه‌ی سال 1947 که به تصویب لایحه‌ی فدرال حشره کش، قارچ‌کش و جونده‌کش منجر شده بود را به‌طور کامل بازنگری کرد و همین بازنگری به تاسیس آژانس حفظ محیط زیست منجر شد؛ با فعالیت‌های وسیع طی سال‌های گذشته آفت‌کش های فوق العاده سمی مانند ترکیبات آرسنیک و جیوه به طور کامل از بازار خارج و یا استفاده از آنها محدود شد. 

بیشتر مشکلات ناشی از کودهای شیمیایی برای محیط زیست نیز به آبشویی آنها به‌ویژه کودهای نیتروژن و آلوده کردن منابع آب زیر زمینی مربوط می‌شود؛ بنابراین در اکثر کشورها ضرورت ایجاد سیستم کشاورزی پایدار به‌عنوان جایگزینی برای کاهش مشکلات سیستم رایج کشاورزی مطرح شد که خوشبختانه در دهه‌های اخیر توجه بسیاری از سیاستگذاران بخش کشاورزی را نیز به خود معطوف کرده است. 

کشاورزی پایدار یک سیستم کشاورزی جامع است که چندین نظام کشاورزی را زیر پوشش خود قرار می دهد و از زیر شاخه‌های آن می‌توان به کشاورزی ارگانیک و کشاورزی اکولوژیک اشاره کرد که متاسفانه جایگاه چندانی در کشورما ندارند. 

منبع : کشاورزی در حال حاضر

در همین زمینه :

لزوم نگاه ویژه به کشاورزی اکولوژیک

مفهوم آگرواکولوژِی+تعاریف و کاربرد

توصیف کلی :

 «کاربرد قوانین و نظریات بوم‌شناختی در طراحی، مدیریت، و ارزیابی نظام‌های کشاورزی مولد با حفظ منابع طبیعی» 

تعاریف دیگری هم از آگرواکولوژی بیان شده که در ادامه به آن پرداخته شده است .

کاربرد قوانین بومشناختی در طراحی و مدیریت بوم-نظام‌های کشاورزی نظامی یکپارچه که در آن، توسعه نظام‌های کشاورزی و تولید غذا بر دانش سنتی، کشاورزی جایگزین، و تجربه‌های منطقه‌ای تولید غذا تکیه دارد. برقراری ارتباط میان بوم‌شناسی، فرهنگ، اقتصاد و جامعه، برای تولید پایدار در کشاورزی، محیط زیست سالم، و غذا و جوامع کشاورزی پایا. 

تعاریف غلط ، نادقیق یا ناقص:

فناوری زیستی، زیست‌فناوری دستکاری ژنتیکی موجودات زنده به منظور تولید غذا، دارو و سایر فرآورده‌ها برای مصارف انسانی. 

کشاورزی جایگزین:

1) روش تولید محصولات کشاورزی با در نظر گرفتن جنبه‌های بوم‌شناختی و پایداری و نیز تحقق سودآوری اقتصادی. این روش که کشاورزی پایدار نیز نامیده می‌شود شامل روش‌های متعددی مانند زراعت ارگانیک، کنترل زیستی آفات و روش‌های خاص بازاریابی است. این نوع کشاورزی از آن جهت پایدار است که مزایای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی آن می‌تواند دردرازمدت استمرار داشته باشد بدون آن‌که منابع طبیعی را تخریب کند.

 2) نوعی عملیات کشاورزی که اساس آن کاهش کاربرد کودها و آفت‌کش‌های شیمیایی، استفاده حداکثر از تناوب زراعی و کاهش عملیات خاک‌ورزی است. 

 «این روش که کشاورزی پایدار نیز نامیده می‌شود ...» مقصود مولف به درستی معلوم نیست. آیا در زبان فارسی برای Alternative Agriculture دو معادل «کشاورزی جایگزین» و «کشاورزی پایدار» بکار می‌رود یا آن‌که مولف به برابری دو اصطلاح AlternativeAgriculture و Sustainable agriculture اشاره دارد. اگر چنین است چرا در تعریف مدخل دوم هیچ اشاره‌ای به همسانی این دو اصطلاح نشده است. 

کشاورزی پایدار:

1) نوعی نظام تولیدی کشاورزی که در آن، کشاورز توان تولیدی نظام را در سطحی که از نظر اقتصادی توضیح‌پذیر، از نظر زیست‌محیطی سازگار و از نظر اجتماعی قابل پذیریش باشد، در درازمدت حفظ کرده و یا حتی بهبود می‌بخشد. این نظام مدیریت کارآمد منابع با حداقل خسارت به محیط زیست و سلامت انسان را موجب می‌شود. 

2) روش پرورش گیاهان زراعی و حیوانات اهلی با کاربرد کودهای آلی، حفاظت آب و خاک، مهار آفات به روش زیستی و کمترین استفاده از انرژی‌های تجدیدناپذیر که وابسته به سوخت‌های فسیلی هستند. 3) نوعی کشاورزی است که در آن، جنبه‌های مختلف زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی رعایت شده و بر به کارگیری حداقل نهاده‌های خارجی مصنوعی تاکید دارد. 

در همین زمینه :

لزوم نگرش به کشاورزی اکولوژیک

ضرورت‌ها و الزامات بازنگری راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی ایران+دانلودpdf

دانلود مقالات زیست محیطی

ضرورت‌ها و الزامات بازنگری راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی ایران

اصغر محمدی فاضل

نعمت اله خراسانی

مجید عباسپور

سید محمد باقر حجتی

چکیده

راهبرد‌‌های کنونی حفاظت از تنوع زیستی ایران با ساختارهای چندبخشی اجتماعی، سازمانی، سیاست‏گذاری و مدیریتی ارتباط تنگاتنگی دارد. از‌این‌رو، ضرورت دارد که راهبردی منسجم‌‌‌تر برای حفاظت از تنوع زیستی کشور در چارچوب رویکردی نوآورانه و سازگاری‌پذیر تدوین شود تا از این طریق، هماهنگی بسیاری از فرایندها و همکاری دامنۀ وسیعی از ذی‌نفعان تضمین شود.

در این مقاله، ضمن تشریح «روش‏ شناسی تدوین راهبرد لاکنر و همکاران» و توضیح دربارة موارد سازگارسازی آن با «راهبردها و برنامة اقدام ملی حفاظت از تنوع زیستی جمهوری اسلامی ایران»، اصول حاکم بر تدوین چنین راهبردهایی در سطوح زیر ملی و به‌ویژه استانی را معرفی می‌کند. چنین فرایندی، در‌بردارندۀ روشی دو‌سویه برای انعکاس نیازهای ذی‌نفعان در سطوح ملی، منطقه ‏ای و جهانی بوده است و در همین راستا، به گستره ‏ای از ابزارهای حمایتی توجه می‌کند. علاوه بر آن و برای تضمین مشارکت دست‌اندرکاران و مجریان بالقوۀ راهبردها در فرایند و ایجاد و تقویت حس مالکیت آن‌ها نسبت به خروجی‏ ها، تجمیع راهبرد با برنامه‏ های موجود، اولویت‏ سنجی اقدامات اجرایی و اجرای پروژه‏ های مرتبط انجام یافته است.

از‌جمله مهم‌ترین مزایای تدوین راهبرد با چنین رویکردی، ایجاد توافق دربارة اولویت‌‌های حفاظتی در میان ذی‌نفعان بوده است. همچنین یکی دیگر از دستاوردهای این بررسی, فراهم‌سازی بسترهای لازم برای اصلاح جهت‏ گیری سازمان‌های دولتی و یا نهادهای مختلف مسئول ابعاد و گروه‌‌های مختلف اثرگذار و اثرپذیر از اجرای برنامه‌‌های حفاظت از تنوع زیستی بود.

در همین رابطه، ضمن ارائه نسخه‌ای اصلاح‌شده از چشم ‏انداز و راهبردهای حفاظت از تنوع زیستی کشور، چهارچوبی برای ارزیابی عملکرد این سازوکار در اختیار قرار گرفته است. بنابراین، ذی‌نفعانی که در فرایند تدوین راهبرد مشارکت داشته‌اند قادر خواهند بود تا با دقت و بینش کافی مستقیماً در فرایند اجرای آن نقش‌آفرینی کنند.‌

کلید واژه: ارزیابی زیست محیطی، تدوین راهبرد، تنوع زیستی

منبع: نشریه محیط زیست طبیعی، دوره 67، شماره 2، تابستان 1393، صفحه 195 تا 206 .

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا .

لینک دانلود متن کامل مقاله (فایل PDF ) را در ادامه مطلب مشاهده خواهید کرد.

اولین کنفرانس ملی انرژی های تجدید پذیر و توسعه پایدار

وب سایت کنفرانس

حفظ و احیای منابع طبیعی ضامن شکوفایی ایران اسلامی

تیپ پوشش جنگلی و روش های ارزیابی توان اکولوژیکی محیط زیست

تیپ پوشش جنگلی و روش های ارزیابی توان اکولوژیکی محیط زیست

وبلاگ محیط سبز

این متن دارای فایل pdf  می باشد که جهت دانلود در ادامه مطلب آورده شده است .

تیپ پوشش جنگلی

 یک واحد گیاهی است که بر اساس گونه های چیره ای که واحدهای شکل زمین یا واحدهای لاند سیستم را می پوشانند انتخاب می شود.

Plant Formation: واحد گیاهی است با اندازه متوسط که بر اساس ساختار گیاهی انتخاب می شود مانند جنگل بسته و جنگل باز. این روش در استرالیا به کار می رود.

Forest land type      : یک زیستگاه ویژه است که بر اساس توان پوشش جنگلی حال حاضر آن انتخاب می شود.

ارزیابی راهبردهای بیابان‌زدایی با کاربرد مدل تحلیلی سلسله مراتبی فازی(FAHP)-خضرآباد یزد

ارزیابی راهبردهای بیابان زدایی

با کاربرد مدل تحلیلی سلسله مراتبی فازی(FAHP)

مطالعه موردی منطقه خضرآباد یزد

محمد حسن صادقی روش

حسن خسروی

به منظور بالا رفتن بازدهی طرح­های کنترل، احیا و بازسازی اراضی تخریب یافته و جلوگیری از اتلاف سرمایه های محدود، همواره در طرح های بیابان­زدایی، خلا روشی که بتواند معیارها و راهکارهای مختلف را در نظر بگیرد و از آن میان بر مبنای ساختاری سیستماتیک و دیدگاه گروهی، راه­حل­های بهینه را ارایه دهد، مشهود بوده است. همواره مشاهده می­شود که راهبردهای ارایه شده بر مبنای نظر کارشناس و به صورت بخشی و غیر سیستماتیک و غیر همه جانبه نگر بوده است و سابقه­ای در به کارگیری مدل­های نظام­مند، از جمله مدل­های تصمیم­گیری چند معیاره (MADM) در زمینه بیابان­زدایی وجود ندارد. لذا در این پژوهش سعی شد از مدل سیستماتیک فرایند تحلیلی سلسله مراتبی فازی (FAHP)، به منظور ارایه راهکارهای بهینه در بیابان­زدایی استفاده شود.

در این پژوهش از روش دلفی فازی(Delphi Fuzzy) و به طریقه مقایسات زوجی(Pire Wise) نظرات متخصصان نسبت به ارجحیت و اولویت معیارها و راهبردها، ارزیابی شد. سپس با تشکیل ماتریس تصمیم گیری فازی و از طریق مدل FAHP اولویت نهایی راهبردها به دست آمد. این مدل به منظور ارزیابی کارایی در ارایه راهبردهای بهینه، در منطقه خضرآباد یزد مورد استفاده قرار گرفت. بر مبنای نتایج حاصل، راهبرد تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی با میانگین وزنی93% به عنوان مهم­ترین راهبرد بیابان­زدایی در منطقه تشخیص داده شد و سایر راهبردها نقش موثری در کنترل بیابان­زایی در منطقه ندارند.

کلید واژه: روش مالبایر، خط لوله گاز، ارزیابی ریسک محیط زیستی، نمایه سازی، سامانه اطلاعات جغرافیایی

منبع: فصلنامه علوم و تکنلوژی محیط زیست، دوره 16، شماره 2، تابستان 1393، صفحه 87-99  .

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا .

دانلود متن کامل مقاله (فایل PDF ) را در ادامه مطلب مشاهده خواهید کرد.

خشکیده شدن هامون کانون های ریزگرد در سیستان را 10 برابر کرده است

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان و بلوچستان گفت: کانون‌های بحران در این استان و در گذشته به میزان 50 هزار هکتار بود که با خشکسالی دریاچه هامون 560 هزار هکتار به این کانون های بحرانی افزوده شده است که ده برابر میزان سال های گذشته است.

نبی یاری در حاشیه سفر اعضای ستاد بحران استان به منطقه سیستان اظهار داشت: ساکنان سیستان در طی 15 سال گذشته نیز با وزش باد و طوفان های زیادی مواجه بودند اما این طوفان‌ها به شکل امروزی و به دلیل خشکیدگی بستر هامون تا این اندازه بحران آفرین نبوده است.

وی با بیان اینکه غالب طرح های این سازمان عام المنفعه است ادامه داد: کمبود اعتبارات در این سازمان ناخواسته بر روی محیط زیست، نباتات و ساکنان استان نیز تاثیر می گذارد و لذا در بحث تخصیص اعتبارات برای اقدامات پیشگیرانه باید با نگاه ویژه ای به استان نگریست.

وی تنها راه نجات و مقابله با طوفان ها و کاهش آسیب ها در منطقه سیستان را حفظ و توسعه پوشش گیاهی عنوان کرد و گفت: در حوزه سیستان تنها 30 هزار هکتار از اراضی به عنوان اراضی ملی در اختیار منابع طبیعی قرار دارد و لذا از آنجائیکه بیشترین سهم متعلق به مردم است باید در راستای مشارکت پذیری و  فعال سازی مالکان در این راستا اقدام کرد.

یاری حل بحران سیستان را در گرو ورود و تعامل تمامی دستگاه های اجرایی به صورت متحدالشکل دانست و افزود: اقدامات زیادی به صورت جزیره ای توسط دستگاه های اجرایی مختلف در این حوزه انجام شده است اما متاسفانه در طی سالیان گذشته این اقدامات پراکنده مورد ارزیابی قرار نگرفته است.

وی تاکید کرد: خشکیدیگی بستر هامون و همچنین وجود کانون های بحران در کشور های همسایه بر شدت مشکلات مردم سیستان دامن می زند.

نقل از خبرگزاری مهر