قائم مقام وزیر نیروی ایران از کاهش میزان منابع آب تجدیدشونده کشور از ۱۳۵ میلیون متر مکعب به ۱۱۰ میلیون مترمکعب خبر داد و تأکید کرد که «ذخایر استراتژیک آب ایران منفی شدهاست.»
ستار محمودی، روز یکشنبه ۱۳ اردیبهشت، با اشاره به اینکه حدود ۸۵ درصد مساحت کشور دارای «اقلیم خشک» است، افزود: «با رشد جمعیت و صنعت، میزان مصرف آب از کنترل خارج شدهاست.»
به گفته آقای محمودی، از حدود چهار دهه پیش، میانگین بارشها در ایران از ۲۵۰ میلیمتر به ۲۴۰ میلیمتر و میانگین سالانه روانآبها از ۸۶ میلیون متر مکعب به ۴۶ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کردهاست.
پیش از این نیز مسئولان وزارت نیروی ایران بارها با اشاره به برداشتهای بیرویه از منابع آب زیرزمینی اعلام کردهاند که میزان ذخایر استراتژیک آب در ایران به «مرز هشدار» رسیدهاست.
از جمله رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو، در آذرماه ۹۳ با اشاره به برداشت ۱۱۰ میلیارد متر مکعب از ذخایر آب زیرزمینی از تهیه طرحی با عنوان «تعادلبخشی منابع آب زیرزمینی» خبر داده بود.
به گفته آقای میدانی، در صورت اجرای این طرح، ۲۰ سال طول میکشد تا سفرههای آب زیرزمینی به وضعیت پیشین بازگردند.
در همین حال عیسی کلانتری، مشاور معاون اول رئیسجمهوری در امور آب، کشاورزی و محیط زیست، روز شنبه ۵ اردیبهشت، گفته بود که "ایران با بهره برداری از ۹۷ درصد آبهای سطحی خود عملاً تمام رودخانههای خود را خشک کردهاست و دیگر آبی در طبیعت باقی نماندهاست."
افزایش «۲۰ سانتیمتری» رسوبات نمکی در برخی نقاط دریاچه ارومیه
روز یکشنبه همچنین مدیرکل برنامهریزی سازمان زمینشناسی ایران از افزایش «۲۰ سانتیمتری» رسوبات نمکی در برخی نقاط دریاچه ارومیه خبر داد و افزود: «با وجود اینکه سطح آب دریاچه ارومیه حدود ۶۰ سانتیمتر افزایش یافته اما تغییری در میزان شوری آب دریاچه حاصل نشدهاست.»
راضیه لک اضافه کرد: «به نظر میرسد با وجود بارندگیهای مناسبی که حوضه آبخیز دریاچه در سال جاری نسبت به سال قبل داشته بخشی از افزایش سطح آب ناشی از کاهش عمق دریاچه به دلیل تهنشست رسوبات در کف آن باشد.»
پیش از این کیومرث دانشجو، مدیرعامل شرکت آب منطقهای آذربایجان غربی، از افزایش دو سانتیمتری سطح آب دریاچه ارومیه در فروردینماه خبر داده بود.
مقامهای رسمی ایران میگویند تنها یک سوم از دریاچه ارومیه، بزرگترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور جهان، باقی مانده است. بخش عمدهای از این دریاچه طی سالهای اخیر خشک شدهاست.
گزارشهای تازه حکایت از آن دارد که ۷۰ تا ۸داردحد تالابهای ایران در وضعیت بحرانی یا در معرض خطر جدی قرار دارند.
کارگروه مشترک نجات تالاب هامون
در همین حال به گزارش خبرگزاری ایسنا، معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، روز یکشنبه از تشکیل کارگروه مشترک با افغانستان برای نجات تالاب هامون خبر داد.
به گفته خانم ابتکار، تدوین یک برنامه همکاری مشترک از جمله اقداماتی است که این کارگروه در تلاش برای انجام آن است.
تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان ایران واقع شده و آب رود هیرمند، از استان هلمند افغانستان، به این دریاچه میریزد.
قرارداد حقآبه هیرمند، سال ۵۱ خورشیدی بین ایران و افغانستان امضاء شد. اما مسئولان جمهوری اسلامی میگویند، از اواخر دهه ۷۰ و افزایش خشکسالی در سیستان و بلوچستان، میزان ورودی آب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون کم شدهاست.
نبی یاری در حاشیه سفر اعضای ستاد بحران استان به منطقه سیستان اظهار داشت: ساکنان سیستان در طی 15 سال گذشته نیز با وزش باد و طوفان های زیادی مواجه بودند اما این طوفانها به شکل امروزی و به دلیل خشکیدگی بستر هامون تا این اندازه بحران آفرین نبوده است.
وی با بیان اینکه غالب طرح های این سازمان عام المنفعه است ادامه داد: کمبود اعتبارات در این سازمان ناخواسته بر روی محیط زیست، نباتات و ساکنان استان نیز تاثیر می گذارد و لذا در بحث تخصیص اعتبارات برای اقدامات پیشگیرانه باید با نگاه ویژه ای به استان نگریست.
وی تنها راه نجات و مقابله با طوفان ها و کاهش آسیب ها در منطقه سیستان را حفظ و توسعه پوشش گیاهی عنوان کرد و گفت: در حوزه سیستان تنها 30 هزار هکتار از اراضی به عنوان اراضی ملی در اختیار منابع طبیعی قرار دارد و لذا از آنجائیکه بیشترین سهم متعلق به مردم است باید در راستای مشارکت پذیری و فعال سازی مالکان در این راستا اقدام کرد.
یاری حل بحران سیستان را در گرو ورود و تعامل تمامی دستگاه های اجرایی به صورت متحدالشکل دانست و افزود: اقدامات زیادی به صورت جزیره ای توسط دستگاه های اجرایی مختلف در این حوزه انجام شده است اما متاسفانه در طی سالیان گذشته این اقدامات پراکنده مورد ارزیابی قرار نگرفته است.
وی تاکید کرد: خشکیدیگی بستر هامون و همچنین وجود کانون های بحران در کشور های همسایه بر شدت مشکلات مردم سیستان دامن می زند.
نقل از خبرگزاری مهر
هامون نامی است که برای بسیاری از مردم دنیا و پرندگان مهاجر، مصیبتهایش آشنا است اما به نظر میرسد داستان سوختن هامون و زمینه شکل گیری شهر سوختهای دیگر در این منطقه دل هیچ همسایه و یا دوستدار محیط زیستی را به درد نمیآورد.
به نقل از مهر ، با وجود اینکه اتفاقات به وقوع پیوسته طی چند سال گذشته در نوع خود فاجعه زیست محیطی لقب گرفته اما حتی خودکشی میلیون ها ماهی و جان دادن هزاران پرنده نیز نتوانست دل جوامع بینالمللی و فعالان محیط زیست و از همه مهمتر همسایگان شرقی را به درد بیاورد و این تالاب همچنان در سایه بی مهری و تشنگی می سوزد.
طوفان های مستمر، بارش باران خاک، نابودی محصولات کشاورزی، انقراض نژاد گاو سیستانی، هجرت هزاران خانواده و عبور نرخ بیکاری از مرز ۴۴ درصد و ارتزاق خانواده با آب باریکه ای به نام یارانه هر کدام حکایتی تلخ از زندگی مردم این منطقه است که به نظر می رسد مرهمی برای وسعت این همه زخم نمی توان پیدا کرد.
صبوری مردم سیستان در برابر مشکلات در طی ۱۶ سال گذشته خود موجب شده است تا مسئولان در طی این سال ها تنها نظاره گر پائین رفتن سطح آب و خشکیدگی بیشتر تالاب باشند و متاسفانه به دلیل نبود برنامه های میان مدت و بلند مدت در این دوره ۱۶ ساله نه تنها مشکلی از مردم حل نشده است بلکه مشکلات به سمت بحران رفته است.
مردم سیستان شهروند درجه چندم هستند؟؟؟
«طوفان ریزگرد بحران زیست محیطی سیستان را وخیمتر کرده است»
وقوع طوفان ریزگرد در سیستان و بلوچستان میزان آلایندهها و ذرات معلق در هوا را به بیش از ۵ برابر حد مجاز افزایش داده و شرایط محیط زیستی در این استان را بحرانیتر کرده است.
حلیمه عالی، نماینده مردم زابل در مجلس، طی تذکری به حسن روحانی از او خواست حق بدی آب و هوا و حق ریزگردها به مردم این استان داده شود.
به گفته این نماینده مجلس در روزهای گذشته سرعت طوفان در این منطقه به بیش از ۱۰۰ کیلومتر در ساعت رسیده که در نتیجه آن میزان آلایندهها و ذرات معلق در هوا به ۱۵۰۰ میکروگرم افزایش یافته و شعاع دید عادی کمتر از ۵۰ متر شده است.
او منشاء این طوفانها را خشک شدن دریاچه هامون در این استان ذکر کرد و گفت هامون به حال خود رها شده است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، حلیمه عالی همچنین با انتقاد ازعدم انتشار هشدارهای به موقع توسط سازمان هواشناسی گفت:«چرا طبق استانداردهای زیست محیطی قبل از شروع ساعات بحرانی ادارات تعطیل نمی شود و چرا در محاسبه هزینه برق، وجود ریزگردها را درنظر نمی گیرید؟»
او ادامه بیتوجهیها به وضعیت وخیم زیست محیطی در استان سیستان و بلوچستان را باعث خالی از سکنه شدن این منطقه عنوان کرد.
با این حال باید پرسید جناب آقای روحانی رئیس جمهور محبوب مردم سیستان :
آیا تا به حال پای درد دل یک زن روستایی سیستانی نشسته اید؟
آیا درد و رنج مردم سیستان را درک کرده اید؟
آیا خدای ناکرده مشکلات تنفسی ناشی از گرد و غبار پیدا کرده اید؟
و
آیا مردم سیستان شهروند درجه چندم هستند... ؟
اگر پایتخت این وضعیت را داشت خیلی زود این مصیبت کنترل می شد و دغدغه هر روزه مردم نبود. ریزگردهای غرب کشور که هراز گاهی به پایتخت می رسد صدای همه را در می آورد ولی کوچکترین توجهی به این منطقه از ایران نمی شود. دریاچه و تالاب هامون که روزی شاید تنها راه درآمد مردم روستایی این منطقه بود چرا باید خشکیده باشد؟ مردم این منطقه اندوهی تمام ناشدنی از وضعیت خشکسالی و ریزگرد ها در دلشان مانده که....
جناب آقای روحانی شما بیشترین رای را از استان سیستان و بلوچستان داشته اید پس حداقل اگر برای قدردانی هم که شده برای این اندوه تمام ناشدنی مردم این منطقه فکری کنید.
مقالات زیست محیطی
دانلود مقاله
مقداری از متن مقاله تایپ شده است
بررسی خشکسالی دشت سیستان
و
تاثیر آن بر تالاب بین المللی هامون
حلیمه پیری
حسین انصاری
چکیده :
خشکسالی به عنوان پدیده ای آرام و خزنده با گسترش مکانی زیاد هر ساله خسارات بسیار زیادی را به بخش های مختلف اقتصادی کشور وارد می سازد. بنابراین باید پایش و پهنه بندی آن به عنوان یک اصل مهم در برنامه ریزی های کلان مورد توجه قرار گیرد.
در این تحقیق به بررسی شدت خشکسالی دشت سیستان با استفاده از چهار شاخص PN ،SPI،DPI و RAI و انتخاب بهترین شاخص جهت پایش خشکسالی در منطقه و تاثیر این خشکسالی بر تالاب های هامون پرداخته شده است.
نتایج نشان داد شاخص PN با ضریب همبستگی 1 نسبت به شاخص های دیگر توانسته است، بهتر خشکسالی منطقه را بیان دارد.
همچنین می توان گفت که این عامل باعث خشک شدن دریاچه هامون و در نتیجه اثرات مخرب روی محیط زیست طبیعی، فیزیکی و اقتصادی اجتماعی منطقه داشته است.
کلید واژه : دشت سیستان، تالاب هامون، خشکسالی، شاخص های خشکسالی .
منبع : نشریه علمی، پژوهشی اکوبیولوژی تالاب، دوره 5، شماره 15، خرداد 1392، صفحات 63 تا 74 .
ادامه مقاله و لینک دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب...
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا .
ادامه مطلب ...شناخت پتانسیل های اکوتوریستی آسایش زیست اقلیمی
تالاب هامون
صمد فتوحی
منیر یاری
یاسمن
یاری
منبع : نشریه اکوبیولوژی تالاب (تالاب) بهار 1391; 3(11)صفحات 19 تا 28
دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب
برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .
مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا
نام انگلیسی : hamoon wetland
نام فارسی : تالاب هامون
تغییر
ترکیب گونه ای دریاچه باعث گردید که جمعیت گونه وارداتی کپور معمولی
Cyprinus carpio به علت شرایط آسان تکثیر و تولید مثل به شدت افزایش یابد
حال آنکه هامون ماهی نتوانست به سرعت کپور معمولی زاد و ولد نماید. تحقیقات
نشان داده که کپور معمولی رقیب سرسخت غذایی هامون ماهی است. با کاهش سفره
غذایی هامون ماهی، جمعیت و وزن این گونه در مخاطره افتاد بطوری که طبق
مطالعات سال های 1378، 1380 و 1381 تعداد آن بسیار کاهش یافته و میانگین
وزن آن به کمتر از 700 گرم رسیده است و بر اساس طبقه بندی کتاب سرخ IUCN
در رده گونه های آسیب پذیر قرار گرفته است ؛ به همین دلیل تلاش برای بقای
نسل آن اهمیت جهانی یافته است. در سال های اخیر مدیریت شیلات سیستان اهتمام
جدی به تکثیر و تولید مثل این گونه از خود نشان داده است و تکثیر مصنوعی
آن تاکنون دو مرحله در سال 1380 توسط کارشناسان داخلی و 1382 توسط
کارشناسان خارجی ( تصویر5-4) و حمایت UNDP در راستای طرح توسعه آبزی پروری
استان سیستان و بلوچستان صورت گرفته است که در نهایت موفق به تکثیر ماهی
شیزوتراکس و آموزش آن به کارشناسان بومی گردیدند .
جدول فهرست ماهی های تالاب هامون
فیتو پلانکتون ها
با وجودی که پلانکتون ها ارگانیزم های بسیار ریزی هستند ولی در حیات
آب ها نقش مهمی را ایفا می نمایند و کلیه حیات جانوری در یک دریاچه را تحت
الشعاع خود قرار می دهند. زیرا بصورت زنده و مرده مورد تغذیه سایر آبزیان
قرار می گیرند و عامل مهمی برای تشکیل پلانکتون های جانوری هستند که خود
توسط حیوانات بزرگتر و در نهایت انسان به عنوان غذا مورد مصرف قرار خواهند
گرفت. جنس های متنوعی از فیتوپلانکتون در دریاچه هامون زیست می کنند از
جمله Ankistrudesmus, Synedra, Secendesmus , Binuclaeria , Chlorophyta ,
Nitzchia, Oscillatoria , Oocystis , Cyclotella , Microcystis
,Perisinium که در قسمت های مختلف دریاچه با توجه به خصوصیات
فیزوکوشیمیایی آب ، انواع آن ها متفاوت است. مثلا در مکان های ورودی آب در
حوزه رودخانه هیرمند و کانال های آبرسانی که جریان آب تند است بیشتر انواعی
از فیتوپلانکتون های باریک و سوزنی شکل نظیر Nitzchia و Synedra, مشاهده
می گردد که مقاومت کمتری در مسیر جریان آب ایجاد می نمایند. درمکان های
آرام که حرکات زیادی وجود ندارد و دریاچه دارای آب تازه و صاف است، که در
بیشتر قسمتهای دریاچه این شرایط برقرار است، فیتوپلانکتون های سبز و طلائی
درشت جثه نظیر Secendesmus زیست می کنند. در نواحی جنوبی تر دریاچه، بعلت
بدی شرایط، عدم تعویض آب و امکانات نامساعد زیست محیطی منحصرا جلبک های آبی
مقاوم مانند Oscillatoria قادر به رشد و نمو و حیات می باشند .
زئوپلانکتون ها
امروزه اهمیت وجودی زئوپلانکتون ها در ساختار اکوسیستم های آبی و
همچنین ارزیابی توان تولید در هر نوع آبی شناخته شده می باشد و در این
راستا تاکنون مطالعات و پژوهش های بسیار زیادی انجام پذیرفته و در آتیه نیز
باید انجام پذیرد. موجودات فوق به عنوان دومین عامل در زنجیره تولید
اکوسیستم های آبی نقش تعیین کننده ای دارند و شناخت آن ها می تواند به
سیستم و میزان برداشت تولیدات، خط تازه ای بدهد. راسته های مختلفی از جمله
(Asplanchoa , Rotifera, (Ciliophora , Naplius) Copepoda ,(Zoothamnium,
Tintinnidium) Ciliophora ,(Polyarthera ,Bosmina) Cladocera Syncheata) ,
(Arecella) Rhizopoda , Rotatoria در دریاچه شناسایی شده است . اما تنوع
گونه ای در مناطق مختلف دریاچه شدیدا تحت تأثیر شرایط و خصوصیات آبی محل
زیست آن هاست و پراکندگی و فراوانی هر گونه را تحت الشعاع خود قرار می دهد.
کدورت و گل آلودگی توأم با جابجائی های شدید توده آب که بر اثر بادهای
موسمی ایجاد می شود عامل مهمی در تنزل تنوع گونه ای (به علت تغییراتی در
خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب ، شرایط نوری، تغذیه ای و غیره) می باشد. سیلابی و
گل آلود بودن آب توأم با حرکات و تلاطم های بسیار شدید عامل مهمی در
متلاشی شدن و نابودی جامعه زئوپلانکتونی است مثلا محل های ورودی آب از جمله
نقاط با تنوع بسیار کم گونه ای بوده و زئوپلانکتون های مشاهده شده در اغلب
موارد به دلیل جریان تند آب سالم و سرزنده نستند ؛ گونه های شناسایی شده
در این نواحی همگی متعلق به راسته Copepoda می باشند. محل های آرام و شفاف
بیشترین فراوانی و تنوع گونه ای را دارا بوده و تنوع زئوپلانکتونی من جمله
Cladocera ، در آن مناطق بالاست. اما در ایستگاه های جنوبی تر دریاچه بدلیل
عمق کم و سطح تبخیر بالا، غلظت نمک ها افزایش یافته و شرایط سخت تری برای
جامعه پلانکتون های جانوری ایجاد می شود. در این گونه مناطق مجددا راسته
سیکلوپس Copepoda غلبه داشته و بیشترین تنوع گونه ای را دارا می باشد.
باتوجه به فقر جامعه زئوپلانکتونی دریاچه، باید در برنامه تولید آبزیان از
گونه هایی که از این گروه تغذیه می نمایند درحد امکان اجتناب نمود.
پرندگان تالاب هامون
منطقه حفاظت شده هامون بدلیل قرار گرفتن در مرکز مناطق کویری و نیمه
کویری کشورهای ایران و افغانستان ، تنها مأمن زیست پرندگان مهاجر در این
خطه محسوب می شود و به همین دلیل از بعد ملی و بین المللی قابل توجه بوده و
توسط سازمان بین المللی حفاظت و حمایت از پرندگان به عنوان زیستگاه با
اهمیت پرندگان ( IBA ) معرفی شده است . اکوسیستم هامون در زمان پرآبی منحصر
به فرد است، آب شیرین ، زمین های باتلاقی، پخش آب حاصل از طغیان رودخانه
ها، نیزارها، و تنوع زیستی بالا از جلبک ها گرفته تا حشرات و ماهیان باعث
شده تا این منطقه مأوای صدها هزار پرنده بخصوص پرندگان آبزی و کنارآبزی
باشد؛ اما جمعیت آن ها رابطه مستقیمی با میزان آب و پوشش گیاهی موجود در
دریاچه دارد. به طور مثال جمعیت شمارش شده در سال 1356 معادل 780000 قطعه
بوده است در صورتی که در سال های خشکسالی هیچ پرنده ای در مسیر مهاجرت خود،
در این منطقه توقف نداشته است. بر اساس مطالعات پرنده شناسی در زمان پرآبی
225 گونه از 49 تیره ( خانواده) یعنی حدود نیمی از گونه های پرندگان
شناسایی شده ایران در تالاب هامون و اطراف آن زیست می کنند؛ نزدیک به 80%
آنها مهاجرند و 99 گونه در منطقه زادآوری دارند. ازمیان آنها گیلانشاه
خالدار و درنای طناز شدیدا در معرض خطر انقراض؛ اردک سرسفید در معرض خطر
انقراض؛ اردک مرمری (خوتکا مرمری) ، شاه باز و عقاب خالدار بزرگ( عقاب
تالابی) آسیب پذیر بوده و 70 گونه نیاز به حفاظت جدی دارند که در صورت عدم
حفاظت به زودی در لیست گون های در تهدید قرار می گیرند .
مناطق پرنده گیر دریاچه هامون از سه قسمت تشکیل می شود:
1. مناطق اطراف ده لطف الله تا کوه خواجه و زیستگاه های اطراف آن تا نواحی شمال غربی دریاچه (چاه خرما).
2. مناطق مرکزی دریاچه از قریه ادیمی شروع، نواحی اطراف دکه گز، پشت
هامونک، ریگ علی الصوفی، بش دلبر تا غرب بخش مرکزی آن به نام برینگ.
3. مناطق شمالی دریاچه بنام تخت عدالت از حدود قریه قرقری تا نیزارهای
چونگ سرخ ، چونگ یکدست، چونگ خرگوشی، موش کوشی و نیزارهای هامون پوزک.
در همین زمینه :