ارزیابی راهبردهای بیابان‌زدایی با کاربرد مدل تحلیلی سلسله مراتبی فازی(FAHP)-خضرآباد یزد

ارزیابی راهبردهای بیابان زدایی

با کاربرد مدل تحلیلی سلسله مراتبی فازی(FAHP)

مطالعه موردی منطقه خضرآباد یزد

محمد حسن صادقی روش

حسن خسروی

به منظور بالا رفتن بازدهی طرح­های کنترل، احیا و بازسازی اراضی تخریب یافته و جلوگیری از اتلاف سرمایه های محدود، همواره در طرح های بیابان­زدایی، خلا روشی که بتواند معیارها و راهکارهای مختلف را در نظر بگیرد و از آن میان بر مبنای ساختاری سیستماتیک و دیدگاه گروهی، راه­حل­های بهینه را ارایه دهد، مشهود بوده است. همواره مشاهده می­شود که راهبردهای ارایه شده بر مبنای نظر کارشناس و به صورت بخشی و غیر سیستماتیک و غیر همه جانبه نگر بوده است و سابقه­ای در به کارگیری مدل­های نظام­مند، از جمله مدل­های تصمیم­گیری چند معیاره (MADM) در زمینه بیابان­زدایی وجود ندارد. لذا در این پژوهش سعی شد از مدل سیستماتیک فرایند تحلیلی سلسله مراتبی فازی (FAHP)، به منظور ارایه راهکارهای بهینه در بیابان­زدایی استفاده شود.

در این پژوهش از روش دلفی فازی(Delphi Fuzzy) و به طریقه مقایسات زوجی(Pire Wise) نظرات متخصصان نسبت به ارجحیت و اولویت معیارها و راهبردها، ارزیابی شد. سپس با تشکیل ماتریس تصمیم گیری فازی و از طریق مدل FAHP اولویت نهایی راهبردها به دست آمد. این مدل به منظور ارزیابی کارایی در ارایه راهبردهای بهینه، در منطقه خضرآباد یزد مورد استفاده قرار گرفت. بر مبنای نتایج حاصل، راهبرد تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی با میانگین وزنی93% به عنوان مهم­ترین راهبرد بیابان­زدایی در منطقه تشخیص داده شد و سایر راهبردها نقش موثری در کنترل بیابان­زایی در منطقه ندارند.

کلید واژه: روش مالبایر، خط لوله گاز، ارزیابی ریسک محیط زیستی، نمایه سازی، سامانه اطلاعات جغرافیایی

منبع: فصلنامه علوم و تکنلوژی محیط زیست، دوره 16، شماره 2، تابستان 1393، صفحه 87-99  .

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا .

دانلود متن کامل مقاله (فایل PDF ) را در ادامه مطلب مشاهده خواهید کرد.

مقاله : ارایه مدل بهینه توسعه یکپارچه شهری در استان تهران

ارایه مدل بهینه توسعه یکپارچه شهری در استان تهران

صبا رضا سلطانی

سید مسعود منوری

عبدالرسول سلمان ماهینی

علی اصغر آل شیخ

چکیده :

توسعه شهری لگام گسیخته اثرات سوئی را بر ساختار طبیعت و منابع طبیعی وارد می سازد و منجر به پیامدهای منفی اقتصادی-اجتماعی و اکولوژیکی می گردد. لذا،‏ مطالعات جامعی جهت پشتیبانی مدیریت توسعه شهری در سطح جهان و بالاخص کشورهای در حال توسعه مورد نیاز است. در ایران نیز همچون سایر کشورهای در حال توسعه،‏ شهرگرایی و توسعه شهری روند رو به رشدی دارد. در کانون این تغییرات،‏ استان تهران قرار دارد که به دلیل تمرکز امکانات و تسهیلات،‏ شاهد مهاجرت های غیر اصولی و رشد روز افزون جمعیت و نهایتا ساخت و سازهای بدون برنامه و تغییرات زیاد در ساختار فضایی شهر بوده است. لذا،‏ هدف اصلی این مطالعه تحلیل تناسب زمین برای کاربری توسعه شهری در استان تهران با استفاده از رویکرد نظام مند و یکپارچه بوم شناختی-اقتصادی-اجتماعی می باشد. روش مورد استفاده و مدل ارایه شده در این تحقیق،‏ می تواند به عنوان یکی از تلاش های نوین در مطالعات تحلیل تناسب زمین و همچنین به عنوان نمونه ای جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری و ساماندهی توسعه فیزیکی در ایران،‏ محسوب گردد. در این مطالعه،‏ با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار و در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی،‏ تناسب زمین برای توسعه شهری بر پایه 15 معیار مختلف مشتمل بر ویژگی های بوم شناختی- اقتصادی- اجتماعی محاسبه شده است. برای وزن دهی معیارها از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و به منظور دستیابی به توافق جمعی در این فرایند،‏ از نظرات ده کارشناس بهره گرفته شده است. نهایتا،‏ نقشه تناسب زمین که نشان دهنده نواحی اولویت دار و مناسب برای توسعه شهری است،‏ ارایه شده است. این نواحی شامل شش پهنه با وسعت و تناسب مناسب در قسمت های جنوبی استان می باشد که می تواند مورد استفاده برنامه ریزان شهری و تصمیم گیرندگان فضایی قرار گیرد. نتایج این تحقیق به دلیل نظام مندی و ویژگی تکرارپذیر خود می تواند زمینه ای برای تعامل سازنده میان بازیگران اصلی صحنه توسعه شهری و دستیابی به توافق جمعی فراهم آورد.

کلید واژه: استان تهران، توسعه شهری، توان محیط زیست، ارزیابی چند معیاره، ترکیب خطی وزن دار، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ،سامانه اطلاعات جغرافیایی

منبع : مجله محیط زیست طبیعی (منابع طبیعی ایران) پاییز 1391; 65(3):379-392.

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا