شاخص‌های اثرگذار بر توسعۀ اکوتوریسم در مناطق بیابانی ایران

تحلیل شاخص‌های اثرگذار بر توسعۀ اکوتوریسم در مناطق بیابانی ایران

عادل سپهر

اعظم صفرآبادی

چکیده :

با شنیدن نام بیابان، آنچه بیش از هر چیز دیگری در ذهن عام تصور خواهد شد، محیطی خشک، بی‎آب و عاری از پوشش گیاهی است که برای آن ارزش اکوسیستمی را متصور نمی‌شوند، در حالی‎که بیابان چالشی بوم‎شناختی در حیات کرۀ زمین است. درمقابل در تفکر سیستمی، بیابان نه‎تنها به‎دلیل وجود گونه‌هایی منحصربه‎فرد و توان اکولوژیکی ویژه نعمتی الهی به‎شمار می‎رود، بلکه قابلیت‌ها و ارزش‌های اقتصادی ـ اجتماعی آن، توان بالایی را برای این بوم‎زیست رقم‎زده است. این پژوهش برآن است تا با نگاه به جاذبه‌ها و قابلیت‌های زیستی و اقتصادی بیابان‌ها، ذهن را متوجه امکان‌سنجی جاذبه‌های بوم‎شناختی قابل سرمایه‌گذاری در بیابان‌های ایران و توجه به اکوتوریسم در این نواحی کند؛ زیرا بیابان یک منبع اقتصادی بی‎مانند و مستعد است که در راستای اهداف توسعۀ پایدار، موجب حفاظت زیستی و سودآوری اقتصادی این مناطق می‌شود. در پژوهش پیش رو، به‎منظور بررسی و تعیین ابعاد مختلف اکوتوریسم پایدار بیابان‌های ایران با کمک الگوریتم دلفی، به تعیین اهداف مورد نظر پرداخته شده است. برای تجزیه‎وتحلیل داده‌ها با استفاده از نظرات متخصصان مختلف، شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی شناسایی و از تحلیل عاملی برای تفسیر داده‌ها استفاده شده است. یافته‌های تحلیل عاملی نشان‎دهندۀ آن است که پنج عامل گسترش مشارکت، تحول کالبدی، افزایش آگاهی محیطی، افزایش جمعیت و افزایش قیمت زمین با درصد واریانس 893/69، بیشترین آثار مثبت ناشی از تغییرات مربوط به پیامدهای اکوتوریسم نواحی بیابانی را تبیین می‌کنند و 107/30 درصد مربوط به پیامدهای منفی بوده است. این امر نشان‎دهندۀ اثرگذاری پیامدهای مثبت بیش از پیامدهای منفی است. با توجه به ابعاد و شاخص‎های اکوتوریسم، با اطمینان به‎نسبت خوبی می­توان انتظار داشت که اکوتوریسم زمینه‎های رونق اقتصادی ـ اجتماعی جوامع بیابانی و حفاطت از طبیعت بیابان را به‎همراه داشته باشد.

کلید واژه : اکوتوریسم، ایران، بیابان، پایداری، ژئوتوپ

منبع : نشریه پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 4، زمستان 1392، صفحه 137 تا 154

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

اهمیت ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی محیطی+دست‌یابی به توسعه پایدار

مقالات زیست محیطی
ارزیابی و آمایش سرزمین

اهمیت مطالعات ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی محیطی در راستای دست‌یابی به توسعه پایدار

(مطالعه موردی استان گیلان)

حمید دلیر

مهدی رمضان‌زاده لسبویی

چکیده :

دانش ژئومورفولوژی به عنوان یکی از شاخه‌های مهم جغرافیای طبیعی است که هدف نهایی آن کمک به بهبود حیات انسان است. فرایندهای ژئومورفیک در زندگی و فعالیت‌های انسان، آثار قابل توجهی دارد و از سوی دیگر، فعالیت‌ها و رفتارهای انسان نیز خود بر این واحدهای ژئومورفولوژی و فرایندهای ژئومورفیک تأثیر می‌گذارد و این تأثیر متقابل و دو جانبه، استدلال فوق را قوّت می‌بخشد و آنرا تأیید می‌کند.

استان گیلان به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود در بین دو واحد بزرگ ساختمانی البرز ـ تالش و جلگه خزر واقع شده و محیط مناسبی را برای تشکیل اشکال و پدیده‌های مورفودینامیک فراهم ساخته است. ساکنان این منطقه جهت نیازمندی‌های خود به خصوص با ورود تکنولوژی‌های جدید در عرصه کشت و صنعت موجب تغییراتی در سیستم اکولوژیکی شده و به علت عدم آگاهی از نحوه فعالیت جریانات سطحی و نوسانات آب دریای خزر اقدام به خانه‌سازی در بستر‌های فرعی و اصلی رودخانه‌ها و در حریم دریا نموده‌اند. این عدم آگاهی از فعل و انفعالات محیط طبیعی اطراف خود، سالانه موجب خسارت‌های عظیم جانی و مالی در محدوده‌های مخاطره‌آمیز شده است. حوادث طبیعی از جمله زلزله، سیل، زمین لغزه، ریزش، بهمن، پیش‌روی و پس‌روی آب دریا در سال‌های اخیر خساراتی را بر این استان واردکرده است.

واژ های کلیدی : استان گیلان، توسعه پایدار، ژئومورفولوژی، مورفودینامیک، مطالعات محیطی

منبع : نشریه آمایش سرزمین، دوره 1، شماره 1، زمستان 1388

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

 

تحولات کلان آمایش سرزمین فرانسه+وضعیت آمایش سرزمین ایران

مقالات زیست محیطی
ارزیابی و آمایش سرزمین

تحلیلی بر سیر تحولات کلان آمایش سرزمین فرانسه در نیم قرن گذشته

و ارایه پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت آمایش سرزمین ایران

سید محمود محمودی

چکیده :

 هدف اساسی این مقاله بررسی و تحلیل سیر تحولات کلان آمایش سرزمین از آغاز پیدایش تاکنون در فرانسه است. در انجام این پژوهش از روش تحقیق موردکاری از نوع تاریخی استفاده شده است و اختصاص دارد به توصیف و تحلیل وضعیت کلی و کلان طرح‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌هایی که تا امروز در این کشور به مورد اجرا گذاشته شده‌اند، دارد. گردآوری داده‌ها و اطلاعات با استفاده از مراجع مختلفی چون گزارش‌های رسمی و آثار (DATAR) فرانسه، اسناد، مدارک، کتاب‌ها و مقالات منتشر شده در این زمینه می‌باشد.

در پایان تحقیق سعی خواهیم کرد، به صورت اجمالی با یک مطالعه تطبیقی و با استفاده از طرح‌ها و سیاست‌های مهم تجربه شده در فرانسه، پیشنهاداتی را جهت توسعه‌ی مطلوب این تخصص علمی در ایران ارایه کنیم.

واژ های کلیدی : آمایش سرزمین، تراکم زدایی، تمرکز زدایی، داتار، متروپل‌های تعادل‌گر

منبع : نشریه آمایش سرزمین، دوره 1، شماره 1، زمستان 1388

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

 

بررسی تغییرات کاربری اراضی محدوده شهر اصفهان+تکنیک آشکارسازی برداری تغییرات

مقاله زیست محیطی

بررسی تغییرات کاربری اراضی محدوده شهر اصفهان

با استفاده از تکنیک آشکارسازی برداری تغییرات

طی سال های 1366 تا 1377

علیرضا سفیانیان 

پایش تغییرات کاربری و پوشش اراضی نقش اساسی در برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست دارد. داده های ماهواره ای کارایی بالایی در آشکارسازی و تجزیه و تحلیل تغییرات زیست محیطی دارند. روش های متعددی برای آشکارسازی تغییرات یک منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره ای وجود دارد که هر کدام دارای مزایا و محدودیت هایی هستند. آشکارسازی برداری تغییرات (Change Vector Analysis) یکی از این روش ها است. این روش برپایه آشکارسازی تغییرات رادیومتریک بین دو سری زمانی داده ماهواره ای استوار است. مشخص شدن محدوده تغییرات در کنار ماهیت تغییرات از مزایای بسیار مهم این روش نسبت به سایر روش ها است. هدف اصلی از این مقاله توصیف روش آشکارسازی برداری تغییرات (CVA) و به کارگیری آن برای آشکارسازی تغییرات پوشش اراضی در محدوده فعلی شهر اصفهان طی یک دوره 11 ساله است. بدین منظور دو سری داده از سنجنده TM ماهواره لندست به تاریخ 15 خرداد 1366 و تاریخ 13 خرداد 1377 انتخاب گردیدند. داده های ماهواره ای از لحاظ نوع سنجنده و زمان برداشت به گونه ای انتخاب شدند که نیازی به تصحیح رادیومتریک نباشد. پس از زمین مرجع کردن تصاویر و انتقال محدوده مطالعه روی آنها با استفاده از روشCVA  تغییرات منطقه از لحاظ بزرگی و جهت بررسی گردید. نقشه تغییرات به دست آمده دارای ضریب کاپای 63.19 و صحت کلی 74.4 است. نتایج نشان می دهد طی این دوره 3360 هکتار از اراضی محدوده شهر اصفهان تغییر کاربری داشته است. از این میان در 1340 هکتار از اراضی که عمدتاً جزء اراضی کشاورزی بوده اند، توسعه فعالیت های شهرسازی را داشته ایم. 1585 هکتار به سطح اراضی کشاورزی اضافه و 430 هکتار از اراضی کشاورزی اولیه کاسته شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که CVAیک روش مناسب برای آشکارسازی و توصیف تغییرات رادیومتریک سری زمانی داده های چند طیفی است.

کلید واژه: آشکارسازی برداری تغییرات، کاربری و پوشش اراضی، سنجش از دور، لندست، اصفهان

منبع : نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی) پاییز 1388; 13(49):153-164

---

مقالات مرتبط :

بررسی روند تغییرات پوشش اراضی اصفهان با استفاده از سنجش از دور 

آشکارسازی تغییرات پوشش اراضی اصفهان با استفاده از سنجش از دور و   GIS (فقط چکیده)

کشف و بازیابی تغییرات کاربری و پوشش اراضی شهر اصفهان  به کمک سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

---

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

بررسی روند تغییرات پوشش اراضی اصفهان+سنجش از دور

بررسی روند تغییرات پوشش اراضی اصفهان

در 4 دهه گذشته

با استفاده از سنجش از دور

سامره فلاحتکار

علیرضا سفیانیان

سید جمال الدین خواجه الدین

حمید رضا ضیایی

چکیده :

سنجش از دور فناوری کلیدی برای ارزیابی وسعت و میزان تغییرات پوشش اراضی است. اطلاع از انواع تغییرات پوشش سطح زمین و فعالیت های انسانی در قسمت های مختلف، به عنوان اطلاعات پایه برای برنامه ریزی های مختلف، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مطالعه تغییرات پوشش اراضی منطقه اصفهان بزرگ که شامل شهر اصفهان و اراضی اطراف آن است طی 4 دهه گذشته مورد بررسی قرار گرفت. برای رسیدن به اهداف مطالعه از عکس های هوایی1:50000 سال 1334، تصاویر ماهواره ای MSS و TM و ETM+ به ترتیب برای شهریور ماه سال های 1351، 1369 و 1380 و نقشه های توپوگرافی شهر اصفهان و اراضی اطراف آن استفاده گردید. تمامی عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای به روش نزدیک‌ترین همسایه تصحیح هندسی شدند و RMSe کمتر از یک پیکسل گردید. برای پردازش تصاویر، ابتدا مطابق با شاخص OIF، بهترین ترکیب رنگی کاذب برای تصاویر تهیه شد، سپس با استفاده از روش طبقه بندی نظارت شده و نظارت نشده به صورت تلفیقی و به کارگیری شاخص NDVI نقشه های پوشش اراضی منطقه مورد مطالعه در 5 طبقه تهیه گردید. در نهایت، نقشه های حاصله به روش مقایسه بعد از طبقه‌بندی مقایسه شدند. نتایج نشان می دهد که بیشترین توسعه مناطق شهری در بین سال‌های 1351 تا 1369 با گسترش متوسط 571 هکتار در هر سال و کمترین رشد آن بین سال‌های 1334 تا 1351 با مساحتی حدود 324 هکتار در هر سال رخ داده است. اما در طی سال های 1334 تا 1351 با کاهش متوسط سالانه 1263 هکتار، بیشترین تخریب پوشش سبز منطقه مورد مطالعه روی داده است. منبع : نشریه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 13, شماره 47 - ( (الف)، بهار 1388 )، صفخات 381 تا 396 مقالات مرتبط : آشکارسازی تغییرات پوشش اراضی اصفهان با استفاده از سنجش از دور و   GIS بررسی تغییرات کاربری اراضی محدوده شهر اصفهان با استفاده از تکنیک آشکارسازی برداری تغییرات دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید . مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

تغییرات کاربری و پوشش اراضی شهر اصفهان+سنجش از دور

کشف و بازیابی تغییرات کاربری و پوشش اراضی شهر اصفهان

 به کمک سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

حمیدرضا ربیعی

پرویز ضیاییان

عباس غلی محمدی

چکیده :

آشکار ساختن تغییرات یکی از نیازهای اساسی در مدیریت و ارزیابی منابع طبیعی است. بنابراین نقشه تغییرات کاربری را که نتیجه فرایند آشکارسازی تغییرات می باشد، می توان بر اساس تصاویر چند زمانه سنجش از دور تهیه کرد. لازم به ذکر است که روش های متفاوت و گوناگونی برای آشکارسازی تغییرات و تحولات کاربری ها ارایه شده است. در این تحقیق تغییرات، تحولات کاربری و پوشش اراضی منطقه اصفهان با استفاده از تصاویر سنجنده TM ماهواره لندست اخذ شد؛ سپس در سال های 1988 و 1990 پردازش رقومی تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی با بهره گیری از روش های پیشرفته ارزیابی شد. در مرحله اول تصاویر یاد شده با استفاده از الگوریتم های مناسب از لحاظ هندسی و رادیومتریک تصحیح شدند؛ آنگاه نمونه های آموزشی به صورت فازی در ده کلاس کاربری و پوشش به وسیله نرم افزار Idrisiایجاد شدند. سپس هر تصویر به طور جداگانه با استفاده از الگوریتم حداکثر مشابهت طبقه بندی شد. در مرحله بعدی تصاویر طبقه بندی شده به کمک روش مقایسه پس از طبقه بندی مقایسه شدند. نتایج به دست آمده نشان دهنده تغییر وسیع کاربری اراضی کشاورزی مجاور شهر اصفهان به منطقه مسکونی در طول هشت سال می باشد. در این صورت توصیه می شود مدیران و برنامه ریزان به نظارت هر چه بیشتر بر روند تخریب اراضی کشاورزی در این منطقه توجه کنند.

کلیدواژه : سنجش از دور ، آشکارسازی تغییرات ، کاربری و پوشش اراضی ، لندست ، اصفهان

منبع : نشریه مدرس علوم انسانی زمستان 1384; 9- صفحات 19 تا 32.

---

مقالات مرتبط :

بررسی روند تغییرات پوشش اراضی اصفهانبا استفاده از سنجش از دور

بررسی تغییرات کاربری اراضی محدوده شهر اصفهان با استفاده از تکنیک آشکارسازی برداری تغییرات

---

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

برآورد سرانه فضای سبز + IKONOS

برآورد سرانه فضای سبز با استفاده از تصاویر IKONOS

سارا تیموری
جهانگیر فقهی
 مرتضی شریفی 

چکیده :

لزوم برنامه ریزی موفق و کارا در امر جنگل داری و فضای سبز شهری علاوه بر صرف بودجه و در اختیارگیری منابع مالی، شناخت وضعیت موجود و توان منطقه مورد برنامه ریزی از لحاظ نوع نیازمندی و تواناییهای بالقوه آن در زمینه پوشش گیاهی می باشد.

در این مطالعه از توانایی تصاویر ماهواره ایکونوس و عکسهای هوایی برای کسب اطلاع از وضعیت سطح پوشش سبز در منطقه شهری و محاسبه سرانه فضای سبز در منطقه ای واقع در شمال غرب شهر تهران، ناحیه 3 و قسمتی از ناحیه 4 از منطقه 2 شهرداری به مساحت 538 هکتار، استفاده شده است.

به این منظور تصاویر ماهواره ای پس از انجام پیش پردازشهای لازم تحت عملیات تفسیر رقومی به صورت خودکار که شامل طبقه بندی با استفاده از خوارزمیک حداکثر احتمال می باشد، قرار گرفت. در عین حال عکسهای هوایی یاد شده ابتدا رقومی و تصحیح هندسی شده، سپس برای برآورد صحت طبقه بندی به عنوان واقعیت زمینی مورد استفاده قرار گرفت. به این منظور شبکه نقطه چینی با 4371 نقطه، متمرکز در خوشه هایی با مساحت 100 مترمربع، بر روی عکسهای هوایی پیاده شده و نقاط یادشده مورد تفسیر قرار گرفتند. در نهایت تعلق و عدم تعلق آنها به طبقه فضای سبز بررسی شد. فاصله خوشه ها از هم 100´100 متر و فاصله نقاط شبکه نقطه چین در هر خوشه 5´5 متر در نظر گرفته شده است.

نتایج حاصل با نتایج حاصل از طبقه بندی خودکار تصویر ماهواره ای مقایسه شده و جدول خطا رسم گردید که با توجه به آن، صحت کلی در مطالعه حاضر 97% محاسبه شده است. منطقه به 45 حوزه مطابق با مرزبندی مرکز آمار کشور تقسیم شده و سرانه فضای سبز در کلیه حوزه ها با در دست داشتن اطلاعات جمعیتی محاسبه گردید. سپس تعیین مساحت و تهیه نقشه پراکنش مناطق خالی به عنوان حداکثر توان قابل افزایش به سطح فضای سبز منطقه انجام شد. نتایج حاصل بیانگر وجود سرانه 14 مترمربع بر نفر در کل منطقه است که حدود 20% از سطح کل منطقه را شامل می شود و دامنه پراکنش آن بین 3.9 و 28.9 متر مربع بر نفر در سطح حوزه ها متغیر می باشد. در نهایت با روی هم گذاری نقشه مناطق خالی و نقشه سرانه فضای سبز مناطق خالی برای اختصاص یافتن به پوشش سبز اولویت بندی شدند.

کلید واژه: سرانه فضای سبز، تصاویر IKONOS، شبکه نقطه چین، عکسهای هوایی

منبع : نشریه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، تابستان 1387، 16، صفحات 292 تا 303 .

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

 

روند تخریب زیست محیطی+کاربرد منطق فازی

روند تخریب زیست محیطی در ایران
»کاربرد منطق فازی«


لطفعلی عاقلی کهنه شهری
حسین صادقی

چکیده :

در این مقاله، ابتدا نقایص حسابهای ملی در توجه به محیط زیست بررسی و موضوع تعدیل این حسابها مورد بحث واقع می شود. سپس به مفهوم تخریب زیست محیطی پرداخته می شود. تخریب زیست محیطی به علت شکست بازار در قیمت گذاری منابع طبیعی روی می دهد. در نهایت روش منطقی فازی برای برآورد این تخریب به کار می رود. محاسبات فازی مبتنی بر داده های مبهم در مورد منابع طبیعی ایران نشان می دهد که در شرایط بحرانی (جنگ تحمیلی و شوک نفتی) تخریب زیست محیطی افزایش می یابد.

کلید واژه: روند تخریب زیست محیطی، منطق فازی، مجموعه های فازی

منبع : نشریه اقتصاد کشاورزی و توسعه، زمستان 1380; 9(36):151-174.

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

 

شناسایی و مکانیابی فضاهای مناسب شهری

شناسایی و مکانیابی فضاهای مناسب شهری
با تأکید بر معیارهای زیست محیطی
(مطالعه نمونه: شهرستان محمودآباد مازندران)

طهورا دهشور
افشین دانه کار
علی اصغر آل شیخ
رضا احمدیان

چکیده :

هدف از این مطالعه شناسایی لکه­های مناسب توسعه شهری با کاربرد معیارهای محیط زیستی درشهرستان محمودآباد است. برای نیل به این هدف، با بررسی منابع مختلف در رابطه با مکان­یابی توسعه شهری، یک سری از معیارها شناسایی شدند. سپس، با استفاده از تکنیک دلفی، معیارها غربال و انتخاب شدند. به این ترتیب، 12 معیار و 30 زیرمعیار برای مکان­یابی توسعه شهری در شهرستان محمودآباد، مناسب تشخیص داده شد. معیارهایی که قابلیت تبدیل به نقشه را داشتند، با استفاده از روش AHP وزن­دهی شده و در محیط نرم­افزارArc GIS نقشه­سازی شدند. سپس، با استفاده از ترکیب خطی وزن­دار نقشه­ها در GIS با یکدیگر تلفیق شدند و لکه­های مناسب توسعه شهری به دست آمد. مساحت بزرگترین پهنه 7/0 کیلومتر مربع و مساحت پهنه بعدی 4/0 کیلومتر مربع تعیین شد. طبق ماده 26 از آیین­نامه اجرایی قانون ایجاد شهرهای جدید، حداقل مساحت مناسب برای شهر 3 کیلومتر مربع می­باشد. بنابراین، هیچ کدام از لکه­ها مستعد توسعه شهری نیستند. نتایج و معیارهای حاصل شده در این تحقیق، می­تواند برای مناطقی با ویژگی­های مشابه (منطقه ساحلی شمال کشور) به عنوان یک راهنما مورد استفاده قرار گیرد.

کلید واژه : توسعه شهری، معیار های زیست محیطی، روش دلفی، روش AHP ، محمود آباد

منبع : نشریه آمایش سرزمین، دوره 5، شماره 1، تابستان 1392، صفحه 5 تا 26 .

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

 

ارزیابی تناسب کاربری اراضی با هدف آمایش سرزمین

ارزیابی تناسب کاربری اراضی از طریق مدل توان اکولوژیک

در استان اردبیل

با هدف آمایش سرزمین

حسین حاتمی نژاد

سید عباس رجایی

فاطمه سالار وندیان

ایرج تیموری

چکیده :

آمایش سرزمین و استفاده صحیح و متناسب با ویژگی­های محیطی از منابع و داده­های طبیعی در سطح منطقه و کشور، از اصول اوّلیه و مهم توسعه پایدار به شمار می­آید. در استان اردبیل نحوه استفاده از سرزمین، مخصوصاً در اراضی زیرکشت، بر اساس توان اکولوژیک صورت نمی­گیرد. بنابراین، این مقاله بر آن است تا مقایسه­ای بین کاربری اراضی موجود و توان اکولوژیک در استان انجام دهد. در این بررسی نقشه کاربری اراضی از تصاویر ماهواره­ای استخراج شد و ارزیابی توان اکولوژیک استان نیز از روش مطرح شده توسط مخدوم با اندکی تغییرات در Arc GIS به دست آمد. مقایسه توان اکولوژیک استان با کاربری اراضی با استفاده از روی­هم­گذاری لایه­های مختلف اطلاعاتی صورت گرفت و نقشه توان­های اکولوژیک منطقه تهیه گردید. نتیجه به دست آمده نشان می­دهد در عرصه­های کشت زراعت دیم، کاربری وضع موجود مغایر با توان اکولوژیک می­باشد؛ بدین شرح که از کل کاربری­های مربوط به زراعت دیم در سطح استان نزدیک به 37 درصد جزو اراضی حفاظتی می باشد که به زیر کشت و کار رفته است. همچنین، از کل کاربری های مربوط به زراعت آبی، 77/6 درصد جزء اراضی حفاظتی می­باشد.

کلید واژه : آمایش سرزمین، کاربری اراضی، توان اکولوژیک، تناسب اراضی، اردبیل

منبع : نشریه آمایش سرزمین، دوره 5، شماره 1، تابستان 1392، صفحه 5 تا 26 .

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

ارزیابی اثرات زیست محیطی سد چاه نیمه

ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث سد چاه نیمه چهارم در زابل

حلیمه پیری

چکیده :

 انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی سدها با تصویب الگوی ارزیابی اثرات زیست محیطی توسط کمیته توسعه پایدار در سال 1376 آغاز گردیده و با این وجود، تاکنون این گزارش‌ها با کیفیت‌های متفاوتی تهیه شده و عموما جامعیت لازم را دارا نمی‌باشند . بسیاری از سدهای کشور هم اکنون با وجود دارا بودن گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی ، معضلات عمده‌ای را بر محیط زیست خود تحمیل می‌نمایند. در این مطالعه به ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث سد زابل(چاه نیمه چهارم) به روش ماتریس لئوپولد پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان داد ، مجموع ارزش‌های طرح ، 632 امتیاز مثبت و 524 امتیاز منفی می‌باشد. بنابراین طرح احداث چاه نیمه چهارم با وجود اثرات منفی ، تاثیرات مثبت بیش‌تری بر محیط اقتصادی – اجتماعی و زیست محیطی منطقه دارد و در صورت مدیریت صحیح منابع آب تاثیرات مثبتی را بر رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه موجب می‌گردد. لذا اجرای این طرح بلامانع می‌باشد.

کلید واژه : ارزیابی اثرات زیست محیطی، چاه نیمه، زابل، ماتریس لئوپولد

منبع : نشریه آمایش سرزمین، شماره 5، بهار 1391، صفحه 145 تا 163.

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

ارزیابی اثرات زیست محیطی مرحله بهره برداری سد

ارزیابی اثرات زیست محیطی

مرحله بهره برداری سد سردشت

در استان خوزستان

مریم نیک بخت

زمان شامحمدی حیدری 

چکیده :

به طور کلی سد به عنوان جزیی از مدیریت منابع آب یکی از مهم ترین سازه هایی است که در تنظیم جریان های سطحی به ویژه در مناطقی که دارای توزیع نامناسب مکانی و زمانی بارش باشد؛ نقش عمده ای ایفا می کند. بنابراین با توجه به رشد و توسعه سدسازی در جهان به ویژه در ایران لزوم بررسی آثار زیست محیطی سد از اهمیت خاصی برخوردار است

در این تحقیق، با مروری بر وضع منطقه و با استفاده از روش های چک لیست ساده و سنجشی، اثرات زیست محیطی سد سردشت در مرحله بهره برداری مورد استفاده قرار گرفته و نشان داده شده است که با احداث سد، آثار زیست محیطی آن به ویژه در مرحله بهره برداری، بسیار مثبت بوده به طوری که رقم +508 به عنوان شاخص آثار زیست محیطی به دست آمده است.

منبع : نشریه  آب و فاضلاب زمستان 1383; 15(4 (مسلسل 52)):67-70.

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

ارزیابی اقلیم گردشگری تالاب آق گل

دانلود مقالات زیست محیطی

ارزیابی اقلیم گردشگری تالاب آق گل در استان همدان
 با استفاده از شاخص بیوکلیماتیک ترجونگ

سجاد آستانی
 سهیل سبحان اردکانی

چکیده :اقلیم و گردشگری وابستگی زیادی به یکدیگر دارند، به گونه ای که دارا بودن شرایط مطلوب اقلیمی جزو مزیت ها و توانمندی های بالقوه برای گردشگری محسوب شده و اغلب مسافران در انتخاب مکان و زمان سفر به شرایط آب و هوایی توجه می کنند. یکی از مهم ترین کاربری تالاب ها جذب گردشگر است؛ توسعه صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت مهم و درآمدزا، یکی از موضوعات مهم توسعه اقتصادی در دنیا محسوب می شود.

تالاب آق گل در ضلع شمال شرقی شهرستان ملایر و در فاصله 35 کیلومتری شهر ملایر، یک کیلومتری جنوب شرقی قریه اسلام آباد و 500 متری قریه توتل از توابع شهرستان ملایر و در نقطه مرزی استان های همدان و مرکزی واقع شده است. در این پژوهش با کاربرد "شاخص بیوکلیماتیک ترجونگ" و استفاده از اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک ملایر در سال 1389، ایام مناسب تفرج و گردش در تالاب آق گل مشخص شد.

نتایج نشان داد که در طول شب، چهار ماه آذر، دی، بهمن و اسفند دارای شرایط سرد بوده است و دیگر ماه های سال دارای شرایط بسیار خنک می باشند. همچنین شرایط بیوکلیماتیک روزانه در پنج ماه آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند بسیار خنک، در ماه فروردین دارای شرایط خنک؛ در ماه های تیر و شهریور دارای شرایط گرم؛ در ماه مرداد دارای شرایط داغ و در ماه مهر و بخشی از آبان ماه شرایط آسایش برای تالاب برقرار است. لذا، با توجه به اهمیت موضوع گردشگری در تالاب ها و همچنین نوین بودن کاربرد شاخص ترجونگ در محاسبه اقلیم گردشگری تالاب، امید است تا مطالعاتی مشابه در این زمینه در سایر بوم سازگان های ارزشمند تالابی کشور صورت پذیرد
کلید واژه: گردشگری، شاخص بیوکلیماتیک ترجونگ، تالاب آق گل، استان همدان

منبع : نشریه اکوبیولوژی تالاب (تالاب) بهار 1391; 3(11)صفحات 75 تا 82

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

 

شناخت پتانسیل های اکوتوریستی آسایش زیست اقلیمی تالاب هامون

شناخت پتانسیل های اکوتوریستی آسایش زیست اقلیمی

تالاب هامون

صمد فتوحی
منیر یاری
 یاسمن یاری

چکیده :

بهره گیری از شاخص های آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند به برنامه ریزی توریسم کمک نماید تا جاذبه های توریسم به منظور گذران اوقات فراغت مورد استفاده بهتر قرار گیرند. هدف پژوهش حاضر، تعیین تقویم آسایش اقلیمی به منظور برنامه ریزی توریسم تالاب هامون در مقیاس ماهانه است. برای تعیین شرایط اقلیمی در ماههای مختلف سال، شاخص های TCI، ترجونگ و اوانز مبنای روش پژوهش قرار گرفت. از این رو داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیکی زابل طی دوره آماری (87 - 65) استخراج شد و همگنی آنها با روش درون یابی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج این تحقیق که در بهار 1391 انجام شد، نشان داد که در شاخص TCL ماههای اردیبهشت، خرداد و شهریور دارای شرایط خیلی خوب می باشند و در شاخص ترجونگ، ماههای فروردین و اردیبهشت روزانه مطبوع و ماههای تیر، مرداد و شهریور شبانه مطبوع می باشند. در شاخص اوانز آسایش روزانه در ماهای، فروردین، آبان، آذر، اسفند و آسایش شبانه در ماه های، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریور بوجود می آید
کلید واژه: آسایش زیست اقلیمی، TCI، ترجونگ، اوانز، هامون

منبع : نشریه  اکوبیولوژی تالاب (تالاب) بهار 1391; 3(11)صفحات 19 تا 28

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

بررسی نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدها و فرصت های اجرای اصول جنگل

بررسی نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدها و فرصت های اجرای اصول جنگل
 در جنگل های شمال ایران
(ریو تا ژوهانسبورگ)
ناصر محرم نژاد امیر مافی

چکیده :

با مطالعه روند تغییرات حاصل در جنگل های شمال کشور از طریق بررسی وضعیت کمی و کیفی، وضعیت حفاظتی و حمایتی، وضعیت تولید انواع فرآورده های جنگلی و محصولات چوبی و دیگر اطلاعات مربوط به این جنگل ها و مقایسه و تطبیق وضعیت موجود با اصول و عناصر موجود در اصول جنگل نقاط ضعف، قوت، تهدیدها و فرصت های اجرای این اصول به شرح زیر می باشد:

از جمله تهدیدها و نقاط ضعف اجرای اصول جنگل، در جنگل های شمال می توان اشاره نمود به: حضور دام در جنگل؛ کاهش سطح جنگل ها؛ عدم توجه به تهیه و تولید محصولات فرعی جنگل؛ عدم مشارکت زنان و جوانان در مدیریت جنگل ها؛ قاچاق و برداشت بی رویه چوب؛ عدم توجه به سنت، فرهنگ و دانش بومی مرتبط با جنگل؛ عدم آگاهی تشکل های زیست محیطی از وجود اصول جنگل و....از سوی دیگر برخی از فرصت ها و نقاط قوت اجرا نیز به قرار زیر است: اجرای موثر طرح های مرتبط با احیا، حفاظت و بهره برداری از جنگل های شمال کشور توسط سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور؛ حضور تعداد زیادی از تشکل های زیست محیطی در سه استان شمالی کشور؛ وجود قوانین ملی در راستای اصول جنگل؛ وجود تعاونی های بهره برداری جنگل نشینان به منظور مشارکت آنان در مدیریت جنگل ها؛ برگزاری دوره های آموزشی جهت کارکنان و متخصصان سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور؛ آموزش های ترویجی به بهره برداران و ساکنان حوزه آبخیز و....
با در نظر گرفتن موارد فوق، راهکارهایی به منظور ارتقای مدیریت پایدار جنگل های شمال پیشنهاد گردیده که موارد مهم آن عبارتند از: اصلاح و تکمیل طرح تجمیع جنگل نشینان؛ افزایش نقش مردم و مشارکت مردمی؛ افزایش مشارکت بین المللی در امر مدیریت زیست محیطی جنگل های شمال (افزایش همکاری های فنی و مالی)؛ اصلاح نظام آموزشی در ابعاد محلی در جهت تاکید بر موضوعات زیست محیطی؛ ارتقای فن آوری در سیستم های دام داری و کشاورزی متناسب با استعدادها، امکانات و شرایط موجود در شمال کشور؛ برقراری ارتباط تنگاتنگ متولیان منابع طبیعی با دانشکده های منابع طبیعی و موسسات علمی؛ ایجاد بانک اطلاعات منابع طبیعی؛ و...
یکی از اهداف کمیته فرعی اصول جنگل – متولی اصول جنگل در کشور – بومی نمودن اصول جنگل می باشد. برنامه صیانت از جنگل های شمال می تواند به عنوان نسخه بومی این اصول مورد استفاده قرار گیرد.کلید واژه: مدیریت محیط زیست، اصول جنگل، جنگل های شمال ایران

منبع : نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست زمستان 1388; 11-4 صفحات 149 تا 172.

دانلود فایل pdf  متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا