انواع مختلف مالچ و ارتباط آنها با ریزگردها+آیا بدون پوشش گیاهی ریزگرد مهار می شود؟

بدون ایجاد پوشش گیاهی، ریزگرد مهار نمی‌شود 

مهدی فلاح کارشناس اقتصاد کشاورزی  

در پی گسترش بیشتر ریزگرد طی سالیان اخیر در کشور، مسئولین، پژوهشگران و محققان راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از این پدیده بیان می­‌کنند. راهکارهای مقابله با ریزگرد غالباً مبتنی بر چهار روش شامل  روش احیاء پوشش گیاهی با کاشت مراتع و جنگل­‌های دست کاشت، روش پاشیدن مالچ بیولوژیک، روش پاشیدن سنگ ریزه یا ریگ در کانون­‌های ریزگرد و روش پاشیدن مالچ نفتی است.

به منظور انتخاب بهترین راهکار و موفقیت حداکثری در کنترل ریزگرد، ضروری است راهکارهای فوق مورد ارزیابی قرار گیرند. برای ارزیابی راهکار­های مقابله با ریزگرد شاخص­‌هایی وجود دارد که بر اساس آن می­‌توان میزان موفقیت هر یک از این راهکارها را مشخص کرد. شاخص­‌ها شامل مهار حداکثری ریزگردهای داخلی و خارجی، قابلیت بادشکنی، اصلاح خاک، احیاء اکوسیستم، پایداری، جلوگیری از سیل، هزینه کم، ایجاد درآمد اقتصادی و اشتغال­‌زایی است. بنابراین، تنها در صورت ارزیابی، انتخاب و اجرای بهترین راهکار است که می­‌توان تهدید ریزگرد را تبدیل به فرصتی برای ایجاد اشتغال کرد. در این راستا راهکارهای مقابله با ریزگرد مورد ارزیابی قرار می­‌گیرد.  

برای مشاهده بقیه مطلب به ادامه مطلب بروید ... .

مقاله : بررسی تأثیر مالچ سیمانی بر تثبیت ماسه های روان+pdf

متن کامل

مقاله : بررسی تأثیر مالچ سیمانی بر تثبیت ماسه های روان+pdf

(علمی پژوهشی)
محمدرضا اختصاصی
فاظمه سادات خضیرئی

چکیده : یکی از روش‏های معمول برای کنترل حرکت ماسه‏ های روان مالچ ‏پاشی بر سطح آن‏هاست. تا کنون در ایران از مالچ‏های نفتی برای تثبیت تپه‏ های ماسه‏ای استفاده می‏شده است. تخریب محیط زیست به وسیلة مالچ‏ های نفتی و همچنین هزینه‏ های زیاد استفاده از آن‏ها باعث شده است که مراکز پژوهشی کشور در تحقیق بر روی تغییرِ نوع و شیوه‏های مالچ‌پاشی فعال‌ شوند. در این تحقیق، برای نخستین بار در کشور ایران، از نسبت‏ های مختلف سیمان و آهک و ماسة بادی به عنوان مالچ طبیعی استفاده شد. بدین منظور، از تپه‌های ماسه‌ای دشت یزد- اردکان به عنوان بستر و ترکیب‌های مختلف سیمان پرتلند، ماسة بادی و آهک به عنوان تیمار‏های مالچ سیمانی استفاده شد. به هر تیمار یک لیتر آب اضافه شد. سپس، بر روی پلات‏ هایی به ابعاد 100 × 30 و 30 سانتی‌متر عمق ماسة بادی پاشیده شد. این تحقیق در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. سایر عوامل فیزیکی، مانند ضخامت، مقاومت فشاری سله‏های ایجادشده و میزان فرسایش‏ پذیری از سطح تیمارها، اندازه‏ گیری شد. داده‏ها با نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد، با افزایش مقدار سیمان، مقاومت سله‏ های ایجادشده در سطح خاک افزایش می‏‌یابد. از آنجا که تیمار ترکیبی 400 گرم سیمان و 10 گرم آهک و 800 گرم ماسه پاسخ‌گوی حداقل شرایط فیزیکی لازم برای تثبیت ماسه ‏های روان بود، این تیمار مناسب‏ ترین تیمار انتخاب شد. هزینه ‏های اجرایی مالچ جدید نیز حدود 30 درصد هزینه‏ های مالچ نفتی برآورد می‏شود.

کلید واژه :
تثبیت ماسه های روان، حرکت ماسه ها، فرسایش بادی، مالچ سیمانی

منبع :

نشریه مرتع و آبخیزداری، دوره 68، شماره 4، زمستان 1394، صفحه 739-750

برای دانلود فایل به ادامه مطلب مراجعه نمائید

تعاریف و مفاهیم بیابان و بیابان زدایی در چشم انداز 1404

بیابان
   هرچند هنوز نخبگان این حوزه در رسیدن به بازنمودی دقیق و مورد توافق همه‌ی گرایش‌های علمی مرتبط با بیابان، به اجماع نرسیده‌اند، امّا از جمع‌بست دیدگاه‌های مختلف می‌توان به این نتیجه رسید: «بیابان به مناطق رو به اضمحلالی اطلاق می‌شود که یا استعداد رویشی خود را کاملاً از دست داده‌اند و یا دامنه‌ی آسیب‌پذیری حیات گیاهی و جانوری در آن بالا باشد.» به سخنی دیگر، آنچه که در همه‌ی اقسام بیابان‌ها، در هر زیست‌اقلیم سرد یا گرمی و با هر فاصله و ارتفاعی از دریا به عنوان صفت بارز و مشترک دیده می‌شود، دشواری رویش گیاهی و نقصان کمی تنوع زیستی است.

بیابان‌زایی - Desertification   به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک‌، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله تغییرات آب و هوایی و فعالیت‌‌های انسانی است‌.

بیابان‌زدایی (مقابله با بیابان‌زایی) - Combating Desertification

   مجموع فعالیت‌هایی است که بخشی از برنامه توسعه جامع سرزمین در مناطق خشک‌، نیمه‌خشک و خشک نیمه مرطوب در راستای توسعه پایدار محسوب و هدف آن جلوگیری یا کاهش تخریب سرزمین‌، احیاء زمین‌های تخریب شده و احیاء اراضی بیابانی شده است‌.

بقیه در ادامه مطلب...

 

مالچ چیست؟

مالچ (Mulch) به هر گونه پوششی اطلاق می‌شود که برای محافظت و ارتقاء کیفیت خاک، روی سطح خاک گسترده می‌شود.

مالچ‌ها به دو دسته ارگانیک و غیر ارگانیک تقسیم بندی می‌شوند:

مالچ‌های ارگانیک عمدتا شامل پوست خرد شدۀ درختان، تراشه‌های چوب و برگ درختان می‌باشند.

مالچ‌های غیرارگانیک شامل لاستیک و پلاستیک بازیافتی، مواد آلی، سنگریزه و سایر مواد غیر طبیعی هستند.

مشکلات و خظرهای ریزگرد ها

چرخه حیات در خطر ریزگرد ها

کاهش رطوبت و آب رودخانه ها در یک منطقه موجب شده اراضی خشک شوند و فرسایش بادی صورت گیرد، به این ترتیب با وزش باشد شاهد حرکت توده ای بزرگ از گرد و غبار یا به عبارتی ریزگردها هستیم.

ریزگردها به محصولات کشاورزی ضربه می زنند، مشکل ترافیکی ایجاد می کنند و منجر به افزایش مهاجرتها و مشکلات عدیده دیگر می شوند. خشک شدن تالاب ها مهمترین علت وقوع پدیده آنهاست؛ خشکسالی میزان بارندگی را کم کرده و بخش زیادی از تالاب های یک ناحیه بزرگ را از بین می برد. سدسازی بی رویه نیز تأثیر گذاشته و باعث بروز این بحران می شود.

ریزدگرد توده ای از ذرات جامد ریزغبار و گاه دود و... است که در جو پخش شده و دید افقی را در حدود چند کیلومتر محدود می کند. این ریزگردها در واقع ذرات کلوئیدی هستند که تنها عامل به وجودآمدن آنها در طبیعت فقدان آب می باشد، یعنی صدها و یا هزاران سال طول کشیده است تا این ذرات به وجود آیند. با توجه به خصوصیات فیزیکی و طبق قوانین و بار الکتریکی که دارند به صورت لایه هایی در کف تالابها و رودخانه ها آرام گرفته اند و با خشک شدن ناگهانی این تالابها و رودخانه ها ذراتی که دارای قطری کمتر از یکصدهزارم میلیمتر است.

ریزگردها توانایی مقاومت در برابر نیروی کم افقی و عمودی باد تحت شرایط اتمسفری خاص را نداشته و بلافاصله به اتمسفر وارد می شوند و با کوچکترین نیروی باد هزاران کیلومتر را طی کرده و حیات انسانها و جانوران و طبیعت سبز را به خطر خواهندانداخت؛ و چون محیط زیست آسیب جدی خواهد دید درنتیجه صنعت و اقتصاد این کشورها نیز آسیب جدی خواهد دید چون اساس توسعه پایدار بر مبنای جامعه سالم در محیط زیست سالم است. جریان های خشک هوای عربستان و عدم توجه به محیط زیست و بیابان زدایی در عراق و کنترل آب های سرشاخه های دجله و فرات توسط ترکیه باعث خشک شدن بسیاری از باتلاق های عراق و ایجاد نواحی غبارساز شده است.

درگذشته سه کشور ایران، عراق و عربستان به صورت مشترک هزینه های مالچ پاشی این زمین ها را تأمین می کردند و تمام زمین ها درفصل خاصی از سال مالچ پاشی می شدند. مالچ نوعی فرآورده چسبنده نفتی است که برای تثبیت شن های روان در بیابان ها استفاده می شود. جنگ عراق و تغییر رویه این دولت ها در دهه ۲۰۰۰ میلادی سبب فراموشی این کار، و در نتیجه افزایش ریزگرد در خوزستان، غرب ایران و سرانجام تقریبا در سراسر ایران شد.

● بارش دردسرآفرین باران

درصورت وجود این ذرات در هر منطقه اگر یک سال به صورت شب و روز هم بارش وجود داشته باشد ریزگردها در همان محل باقی خواهند ماند و فقط نیروی باد است که قادر است آنها را جابه جا نماید و برعکس سالهای گذشته که بارش توام با مفرح بودن هوا بود حال بارش موجب تنگی نفس مفرط است چون خاصیت ذرات کلوئیدی چنین است. سازمان بهداشت جهانی همچنین با اعلام اینکه همین ریزگردها در سال، موجب مرگ زودرس برای یک میلیون و ۳۴۰ هزار نفر می شوند از کشورهای جهان خواسته تا اقدامات خود برای کاهش آلودگی شهرهای خود را کاهش دهند.

 بقیه در ادامه مطلب....