بررسی حقوقی ریزگردها از منظر آلودگی های فرامرز با نگاهی گذرا به وضعیت ایران

بررسی حقوقی ریزگردها از منظر آلودگی های فرامرز با نگاهی گذرا به وضعیت ایران
سید محمد حسینی

چکیده:
در دهه های اخیر، توسعه شهرها و افزایش جمعیت انسانی و تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالی های مداوم و بلند مدت، باعث به وجود آمدن مسایل زیست محیطی و آلودگی های فراوان شده است. برخی از این نوع آلودگی ها دارای خصیصه فرامرزی هستند. بدین سبب امروزه حفاظت از محیط زیست، حوزه ی نسبتًا نوینی برای مقررات بین المللی به شمار می آید. حقوق بین الملل جهت پاسخگویی به مسایل و مشکلات زیست محیطی جهان و حل حقوقی آنها، اقدام به وضع قواعد و مقرراتی کرده که این امر، باعث پیدایش شاخه ای در حقوق بین الملل به نام حقوق بین الملل محیط زیست شده که یکی از جدیدترین شاخه های حقوق بین الملل می باشد. یکی از انواع آلودگی های فرامرزی پدیده ریزگردها یا همان گرد و غبار است، که عمدتاً منطقه­ای و بعضاً از قاره ای به قاره دیگر منتقل می شود. از عوامل اصلی ایجاد این گونه توفان ها، فرسایش زمین می باشد. پدیده گرد و غبار که در زمره آلودگی های از راه دور طبقه بندی می شود، از جمله موضوعاتی است که در حقوق بین الملل محیط زیست از جنبه آلودگی های فرامرزی بررسی می شود.

کلیدواژگان:
حقوق محیط زیست، آلودگی فرامرزی، ریزگرد، مسئولیت بین المللی

منبع : فصلنامه محیط زیست ، شماره 52

دانلود فایل pdf متن کامل مقاله در ادامه مطلب

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

ضوابط و استانداردهای زیست محیطی

برای جلوگیری از آلودگی و تخریب محیط زیست، قوانین و آئین نامه های بسیاری تدوین شده و در حال اجرا می باشد، لیکن اجرای قوانین و آئین نامه های مذآور ،در بسیاری از موارد موآول به تعیین ضوابط و استانداردها است.

ضوابط زیست محیطی ،مجموعه ای از مقررات خاص است آه به منظور پیشگیری از آلودگی و تخریب و انجام فعالیتهای اقتصادی دوستدار محیط زیست تدوین می شود،نظیر ضوابط استقرار صنایع،الگوی ارزیابی زیست محیطی و نظایر آن.

استانداردهای زیست محیطی ،معیارهای آمی برای حفاظت محیط زیست از آلودگی و تخریب بشمار می رود. اینگونه استانداردها برای تشخیص آلودگی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجاییکه میزان آلاینده هااز منابع مختلف صفر نمی باشد، لذا تعیین اینکه مقدار خروجی باعث آلودگی محیط زیست می شود یا نه ؟ نیاز به تعیین استاندارد ها بدلیل تنوع منابع آلاینده است.

منابع مختلف آلاینده های هوا ،آب ، خاک، صدا نیاز به استانداردهای مختص به خود دارد.مثلاً در قانون جلوگیری از آلودگی هوا ، استاندارد خروجی از اگزوز وسایل نقلیه موتوری با استاندارد خروجی از دودآش آارخانجات بکلی متفاوت است و حتی در بین وسایل نقلیه موتوری نیز بر حسب اینکه آیا در دست استفاده آننده است یا فقط از خط تولید آارخانه خارج شده است دارای
استاندارد گوناگون می باشند.

ادامه این مطلب در ادامه....
 

کنوانسیون چهارچوبی حفاظت از محیط زیست دریای خزر (کنوانسیون تهران)

کشورهای حاشیه دریای خزر:
جمهوری آذربایجان
جمهوری اسلامی ایران
جمهوری قزاقستان
فدراسیون روسیه

ترکمنستان

*با آگاهی از تخریب محیط زیست دریای خزر در اثر آلودگی ناشی از منابع مختلف فعالیتهای انسانی از جمله تخلیه مواد مضر، خطرناک ، مواد زائد و سایر آلودگیهای ناشی از منابع دریایی و منابع مستقر در خشکی

*با تصمیم راسخ در حفظ منابع زنده دریای خزر برای نسلهای حاضر وآینده

*با آگاهی به ضرورت تضمین عدم مضر بودن فعالیتهای مستقر در خشکی برای محیط زیست دریای خزر

*با توجه به خطرات ناشی از نوسانات سطح آب که محیط زیست دریای خزر و خصوصیات اکولوژیکی و آب نگاری منحصر به فرد آن را تهدید می کند

*با تاکید بر اهمیت حفاظت از محیط زیست دریای خزر

*با تصدیق اهمیت همکاری میان دولتهای ساحلی خزر و با سازمانهای بین المللی مربوطه با هدف حفاظت و نگهداری محیط
زیست دریایی دریای خزر

هدف
هدف این کنوانسیون، حفاظت از محیط زیست دریای خزر از کلیه منابع آلوده کننده و حفاظت نگهداری، احیا و استفاده
منطقی و پایدار از منابع بیولوژیکی آن می باشد.

---

این کنوانسیون در 9 بخش تنظیم شده است

بخش اول . مفادکلی

بخش دوم . تعهدات کلی

بخش سوم . جلوگیری ، کاهش و کنترل آلودگی

بخش چهارم. حفاظت ، نگهداری و احیای محیط زیست دریایی

بخش پنجم . خط مشی ها

بخش ششم . ترتیبات سازمانی

بخش هفتم پروتکلها وضمایم

بخش هشتم: اجرا و قبول

بخش نهم و مواد نهایی

در ادامه مطلب فایل pdf این کنوانسیون برای دانلود قرار داده شده است.

برخی از تعاریف زیست محیطی

آلودگی  (pollution)  

منظور از آلوده ساختن  محیط زیست عبارت است از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا هوا یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیک آن را بطوریکه زیان‌آور به حال انسان یا سایر موجودات زنده  و یا گیاهان  و یا آثار و ابنیه باشد تغییر دهد.

مجموعه قوانین و مقررات حفاظت محیط زیست، جلد اول، صفحه 14، دفتر حقوقی و امور مجلس، بهمن

آلودگی آب:

طبق بند 2 ماده 10 آئین نامه جلوگیری از آلودگی آب مصوب 24/9/1363 آلودگی آب عبارتست از تغییر مواد محلول یا معلق یا تغییر درجه حرارت و یا دیگر خواص فیزیکی و شیمیائی و بیولوژیکی آب در حدی که آنرا برای مصرفی که برای آن مقرر شده است مضر یا غیر مفید سازد.

در کنگره کارشناسان اروپائی در سال 1971 در ژنو آلودگی آب را اینگونه تعریف کرده اند: جریانی از آب را آلوده گویند که در نتیجه فعالیتهای انسانی، بطور مستقیم یا غیر مستقیم ، ترکیبات یا حالت آن بطوری تغییر یافته باشد که دیگر نتوان به آسانی در کلیه یا در برخی مصارف بعنوان آب طبیعی از آن استفاده کرد.

فتحی واجارگاه ،کوروش و محسن فرمهینی.1382.  دانش زیست محیطی برای توسعه پایدار.148ص.

ارزیابی چرخه حیات: 

این روش به عنوان یک ابزار تحلیلی برای ارزیابی اثرات یک محصول، فرایند، خدمات و یا فعالیت بکار می رود. این روش یک آزمایش نظام مند از شناخت اثرات زیست محیطی یک محصول در طی دوره حیات آن می باشد. تجهیزات هر بخش این سامانه از دریافت مواد خام تا فعالیتهای ساخت، مصرف مجدد، نگهداری، بازیافت و مدیریت زایدات را مورد بررسی قرار می دهد و هدف از کاربرد آن، کاهش اثرات زیست محیطی ناسازگار در کلیه مراحل انتخاب و نیز تاریخ موجودیت آن است. این نوع ارزیابی کلیه داده ها یا ورودی در هر مرحله از انرژی اولیه، مواد خام و تمام ستانده ها را در هر مرحله (خروجی به هوا، آب و خاک) را مشخص می نماید.

منوری، سید مسعود، ارزیابی اثرات زیست محیطی، ، انتشارات میترا،

آلودگی خاک:

زمانی که موادی به خاک اضافه گردند که منجر به تغییر کیفیت فیزیکی، شیمیایی و یا بیولوژیکی خاک شوند به نحوی که برای سلامت انسان و سایر موجودات و کشاورزی مضر باشد، آلودگی خاک ایجاد می شود.

ارزیابی زیست محیطی استراتژیک:

فرایندی نظام مند (سیستماتیک) و پویا برای ارزیابی کیفیت زیست محیطی و پیامدهای زیست محیطی دورنماها و اهداف توسعه ای است که به کمک سیاست گذاری ها، برنامه ها و طر ح ها تحقق می یابند. هدف از انجام آن لحاظ نمودن یکپارچه ملاحظات بیو فیزیکی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در سیاست ها، برنامه ها و طرح های توسعه می باشد.

منوری، سید مسعود، ارزیابی اثرات زیست محیطی، ، انتشارات میترا،

استانداردهای اولیه و ثانویه :

آژانس حفاظت محیط زیست (EPA) بمنظور کیفیت آب آشامیدنی مناسب استانداردهای مختلفی را بوجود آورده است. این استانداردها به 2 دسته تقسیم میشوند:

استانداردهای اولیه و استانداردهای ثانویه.

استانداردهای اولیه: در واقع تعیین کننده میزان مواد آلاینده موجود در آب بر مبنای معیارهای سلامتی انسان است.

استانداردهای ثانویه: در بر گیرنده برخی ویژگیهای ظاهری و فیزیکی آب نظیر بو، رنگ و برخی ویژگیهای غیر ظاهری آب ماند سختی است. این استانداردها از نظر اهمیت نسبت به استانداردهای اولیه در رده دوم قرار میگیرند.

فتحی واجارگاه ،کوروش و محسن فرمهینی.1382.  دانش زیست محیطی برای توسعه پایدار.148ص.

انرژی تجدیدپذیر(Renewable  Energy)

انرژی حاصله از منابعی که نامحدود بوده یا به سرعت جایگزین می شوند یا به طور طبیعی تجدیدپذیر بوده، و حاصل از احتراق سوختهای فسیلی نباشند، از قبیل خورشید، باد، آب، موج، ضایعات، ژئوترمال (گرمای زمین). بیوماس (از قبیل چوب) در صورتی تجدیدپذیر محسوب می شود که رشد و تولید آن با مصرف برابری کند.