..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

محیط سبز وبلاگی برای معرفی موضوعات علمی منابع طبیعی، بیابان زدایی و محیط زیست می باشد
..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

..:: محــــــــــیـــط ســـــبـــــــز (بیابان زدایی) ::..

محیط سبز وبلاگی برای معرفی موضوعات علمی منابع طبیعی، بیابان زدایی و محیط زیست می باشد

پسماندهای الکتریکی

تعریف پسماندهای الکتریکی :

به پسماندهای ویژه ای اطلاق می شود که با نیروی الکتریسیته کار می کنند و فاقد قطعات حساس الکترونیکی مثل ؛ خازن ، ترانزیستور ، آی سی و امثال آنها بوده و یا در تعداد واندازه کوچک باشند.

تجهیزات و وسایل مولد پسماند الکتریکی :

تجهیزات صنایع و صنعت برق :


دریل هاو ترانسفورماتورها که در اثر کارکرد آنها میزان قابل توجهی روغن آسکارول که سمیت بسیار زیادی داشته تولید می شود و همچنین وسایل و تجهیزات انتقال و توزیع نیروی الکتریسیته نیز از این گروه می باشند.

  تجهیزات و وسایل سرمایشی و تهویه مطبوع :

یخچال و فریزرها ؛ گاز مورد استفاده در آنها کلروفلوروکربن ها (( CFCs است که مخرب لایه ازن می باشد . چیلر و انواع کولرها نیزاز این دست وسایل هستند که پسماندهای آنها شامل انواع پلاستیک و فلز می باشد.

 تجهیزات و وسایل مولد حرارتی و نوری: 

توستر، قهوه جوش ، اتو، بخاری برقی ، مایکروفر؛ وجود قطعات الکترومگنتیک که باعث ساطع شدن امواج الکترومغناطیسی می گردد باعث قابل توجه بودن این نوع پسماندها می باشد .

 انواع لامپها : 

شامل انواع لامپ فلوروسنت ، نئون ، لامپهای کم مصرف (فلئوکمپکت) و لامپهای LED می گردد . شکستگی یک لامپ خطر زیادی به وجود نمی‌آورد اما وقتی با تعداد دهها میلیون لامپ کم‌مصرف سروکار داریم، انتشار مواد سمی درون آنها در محیط زیست ، خطر جدی‌ محسوب می‌شود.

- ایراد این گونه لامپها این است که از گازهای نادر (هالوژن دار) و فلزات سنگین (مانند جیوه، نئون، زنون، سدیم و ...) ساخته شده‌اند بنابراین لامپهای فلورسنت، فلئوکمپکت (کم‌مصرف) و لامپهای تخلیه پس از مصرف جزء زباله‌های ویژه به شمار می‌روند و پس از استفاده باید طبق فرآیندهای خاصی بازیافت شوند و خصوصاً توجه شود که قبل از بازیافت و خرد نشوند.

- بازیافت لامپهای کم ‌مصرف از بازگشت فلزات سنگین به محیط جلوگیری می‌کند.

- مقدار جیوه موجود در یک لامپ فلورسنت 5 برابر بیشتر از مقداری است که سازمان بهداشت جهانی (WHo) برای جیوه موجود در مواد ،‌ تعیین کرده است .

 تجهیزات و وسایل الکتریکی حمل و نقل : 

کلیه قطعات الکتریکی از قبیل سیم لامپ مدارات و از این قبیل وسایل و دستگاههای ذیل شامل پسماندهای الکتریکی میشوند .

- تجهیزات الکتریکی هواپیما

- تجهیزات الکتریکی قطار

- تجهیزات الکتریکی اتوبوس

- تجهیزات الکتریکی انواع اتومبیل

- تجهیزات الکتریکی کشتیها وشناور ها

- تجهیزات الکتریکی نواع موتور سیکلت و دوچرخه

 سایر وسایل :

ماشین لباسشویی ، تجهیزات و وسایل ورزشی ، اسباب بازیها ، خشک کن ها، باتریهای قابل شارژو غیر قابل شارژ دارای کبالت ، نیکل و 15% کادمیوم می باشند که در عملیات بازیافت در اثر حرارت دهی بالا در کوره ها به میزان 9/99 % قابل جمع آوری هستند .

 شیوه های مدیریت پسماندهای الکتریکی :

بازیابی این نوع مواد بهترین شیوه ی برخورد با آنها است زیرا در اثر سوزاندن آنها منبع بزرگی برای تولید و رهاسازی گازهای دی اکسین Dioxin و فوران Furan به جو ایجاد کرده ایم که سرطانزا بودن آنها به اثبات رسیده است ، در ضمن باعث ورود فلزات سنگین به هوا ، نظیر جیوه هم می شود .

در صورت دفن در زمین نیز می تواند سبب ورود فلزات سنگین به خاک ودر نهایت به چرخه ی زندگی گیاه ، دام و انسان شود و به طبع در اثر شستشو توسط روانابها به آبهای زیرزمینی نیز نفوذ کند که بطور مثال هر عدد لامپ اشعه کاتدی که درمحل دفن رهاسازی شده است می تواند مقدار قابل توجهی سرب را وارد شیرابه محل دفن نماید و در ضمن احتمال آتش سوزی در این اماکن نیز وجود دارد، پس بطور کلی باید از دفن پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی بدون انجام عملیات پردازش و بازیافت اجتناب کرد .

در امر بازیافت این نوع پسماندها امکان بازیابی فلزات ارزشمند نظیر ؛ مس ،طلا، نقره و پلاتین و ... وجود دارد و اندکی هم سرب ، جیوه و... که باید به جهت سمیت با دقت فراوان ضمن رعایت مسائل ایمنی جداسازی شود.

مهمترین مشکل در مسئله بازیابی این نوع پسماند مربوط به رعایت ایمنی و بهداشت کارگران و در مرحله دوم خود کارخانه هایی است که این عمل را انجام می دهند ، باید دانست که تا چه اندازه استانداردهای زیست محیطی را رعایت کرده اند این کارخانه ها باید دارای پیش تصفیه مواد و فیلترهای مناسب جهت تصفیه بخارات باشند و کنترل زواید خرد شده الکتریکی و الکترونیکی را نیز انجام دهند که در این میان باید هزینه ی انرژی مصرف شده را نیز از بهره ی اقتصادی کم کرد که روی هم رفته صرف کاهش خطرات زیست محیطی می تواند سود آور هم باشد.

در عمل بازیابی این نوع پسماندها نیز مقداری پسماند غیرقابل مصرف بوجود می آید که باید سعی نمود در حد امکان کمترین میزان را داشته باشند آنها را می توان پس از بی خطر سازی (پکیج سازی) بصورت دفن در ترانشه های فنی مهندسی و بهداشتی مدفون نمود.

نقش جنگلکاری در کاهش آلاینده های نفتی (عناصر و فلزات سنگین)

نقش جنگلکاری در کاهش آلاینده های نفتی (عناصر و فلزات سنگین)


هاشم کنشلو ,  علی اقتصادی  



نقش جنگلکاری در کاهش آلاینده‌ های نفتی با مطالعه یک عرصه جنگلکاری سال 1369 مصادف با اوج آلودگی هوا ناشی از سوختن چاه ‌های نفت کویت، در منطقه عباس آباد دزفول مورد بررسی قرار گرفت. در این عرصه 6 گونه درختی شامل اکالیپتوس کامالدولنسیس (Eucalyptus camaldulensis)، اکالیپتوس میکروتکا (Eucalyptus microtheca)، شیشم(Dalbergia sissoo) ، آکاسیا سالیسینا(Acacia salicina) ، اکاسیا استنوفیلا (Acacia stenophylla) و پده (Populus euphratica) انتخاب و در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، با هم مقایسه شد. نتایج تجزیه و تحلیل برگ درختان حاکی از آن است که بین گونه ‌های مختلف از نظر درصد پتاسیم، درصد ازت و مقدار روی اختلاف آماری معنی داری وجود دارد و گونه پده نسبت به سایر گونه‌ ها در الویت قرار دارد. از نظر میزان روی، مس و سرب هر چند بین گونه ها اختلاف معنی داری مشاهده نمی‌ شود اما دو گونه آکاسیا استنوفیلا و پده بیشترین سرب را در خود ذخیره نمودند. تجزیه و تحلیل خاک زیر تاج درختان نشان داد، میزان کادمیم در گونه ‌های مختلف با یکدیگر تفاوت معنی داری داشت و بیشترین مقدار در زیر تاج گونه‌ های اکالیپتوس کامالدولنسیس و شیشم تجمع پیدا کرد. با توجه به نتایج حاصله، جنگلکاری با گونه های پده، شیشم و آکاسیا استنوفیلا نسبت به سایر گونه ‌ها در کاهش خسارات ناشی از آلودگی ‌های نفتی حاصل از آتش سوزی بواسطه جذب عناصر سمی و فلزات سنگین، بیشترین نقش را دارد.

کلید واژه: آلاینده‌ های نفتی، اکالیپتوس، جنگلکاری، آکاسیا، پده، شیشم.






GPS (سیستم مکان یابی جهانی)



GPS چیست؟

GPS یا سیستم مکان یابی جهانی ،یک سیستم ناوگانی ماهواره است که از شبکه ای با 24 ماهواره ساخته شد و بوسیله ی سازمان دفاع آمریکا در مدار قرار گرفت. در ابتدا GPS برای مصارف نظامی به کار گرفته می شد اما در 1980 ، دولت آمریکا این سیستم را برای استفاده های شخصی در نظر گرفت.GPS درهر شرایط آب و هوایی و در هر جای دنیا ،در 24 ساعت شبانه روز قابل دسترسی است و هیچ حق اشتراک یا هزینه ای برای استفاده از GPS وجود ندارد.




GPS چگونه کار می کند؟

ماهواره های GPS در یک مدار معین، زمین را دو بار در روز دور می زنند و سیگنال های اطلاعاتی را به زمین ارسال می کنند. دریافت کننده GPS این اطلاعات را گرفته و برای محاسبه مکان دقیق کاربر از روش های هندسی استفاده می کند. در اصل دریافت کننده ی GPS زمان ارسال سیگنال از ماهواره را با زمان دریافت سیگنال مقایسه می کند. اختلاف زمان بازگو کننده ی میزان فاصله ی ماهواره از دریافت کننده ی GPS است. با اندازه گیری فاصله، از تعدادی چند از ماهواره ها ،دریافت کننده می تواند مکان کاربر را مشخص کرده و آن را روی نقشه ی الکترونیکی واحد نمایان کند.

یک دریافت کننده ی GPS با سیگنال هایی که از حداکثر سه ماهواره دریافت می کند، می تواند مسیر حرکت و مختصات دو بعدی (طول و عرض) مکان را محاسبه کند. با در نظر گرفتن چهار یا بیشتر ماهواره ، دریافت کننده می تواند مختصات سه بعدی (طول،عرض،ارتفاع) مکان کاربر را مشخص کند. زمانی که مکان کاربر مشخص شد ، GPS می تواند سایر اطلاعات نظیر:سرعت،مسیر،فاصله ی پیموده شده،فاصله تا مقصد،زمان طلوع و غروب خورشید و ... را محاسبه کند.



دقت GPS تا چه حد است؟

امروزه دریافت کننده های GPS دارای دقت بی نهایت بالایی هستند و این امر را مدیون طرح کانال چند گانه موازی هستیم. دریافت کننده های کانال 12 موازی گارمین به محض روشن شدن سرعت بالایی در برقراری رابطه با ماهواره دارد و این ارتباط به طور مستمر بر قرار است و حتی درختان انبوه و آسمان خراش های بلند مانع برقراری ارتباط نمی شوند.کارخانه های اتمسفریک و دیگر چشمه های ایجاد خطا، روی دقت دریافت کننده ی GPS تاثیر می گذلرند. دریافت کننده های GPS گارمین دارای میانگین دقت 15 متر می با شند.دریافت کننده های GPS گارمین با قابلیت سیستم افزایش عرض ناحیه دقت را با میانگین کمتر از 3 متر بهبود می بخشد. هیچ لوازم یدکی و یا حق الزحمه ای برای استفاده از سیستم افزایش عرض ناحیه احتیاج نیست.کاربران می توانند دقت را با کمک GPS تفاضلی بهتر کنند. به این صورت که سیگنال های GPS را تقویت می کند و به میانگین 3تا 5 متر می رساند.گارد ساحلی آمریکا اغلب از سرویس تقویت کننده GPS تفاضلی استفاده می کند. این سیستم شامل شبکه ای از برج ها می باشد که سیگنال های GPS را دریافت کرده و سیگنالی تقویت شده به وسیله ی فرستنده های رادیویی ارسال می کنند. به منظور دریافت سیگنال های تقویت شده کاربران علاوه بر GPS به یک آنتن و دریافت کننده علایم گوناگون نیاز دارند.



سیستم ماهواره ای GPS :

24 ماهواره که بخش فضایی GPS را شامل می شوند در مداری با فاصله ی 12 هزار مایل از زمین قرار دارند. آنها پیوسته در حال حرکت بوده و در کمتر از 24 ساعت دو دور کامل می زنند. این ماهواره ها با سرعت تقریبی 7 هزار مایل در ساعت حرکت می کنند.

ماهواره های GPS به کمک انرژی خورشید کار می کنند. در زمان خورشید گرفتگی و زمانی که این انرژی وجود ندارد، آنها با بهره گیری از باطری های پشتیبان به کار خود ادامه می دهند.علاوه بر این، راکت های تقویت کننده ی کوچک به کمک ماهواره آمده و آن را در مسیر اصلی خود قرار می دهند.

در اینجا به حقایق جالبی در مورد ماهواره های GPS اشاره می کنیم:(البته ناو استار نامی است که سازمان دفاع آمریکا برای GPS انتخاب کرد.)
اولین ماهواره ی GPS در سال 1978 به سوی مدار خود روانه شد.
تمام 24 ماهواره در سال 1994 به راه افتادند.
کارایی هر ماهواره حدود 10 سال است و جایگزین ها دائما در حال ساخته شدن و قرار گرفتن در مدار خود می باشد.
وزن یک ماهواره GPS در حدود دو هزار پند ( 907 کیلوگرم) است و زمانی که صفحات خورشیدی آن باز می شود در حدود 17 فوت (8.18 متر) عرض دارد.
قدرت فرستنده ها تنها50 وات یا کمتر است.



سیگنال چیست؟

ماهواره های GPS دو سیگنال رادیویی کوتاه و قوی L1 و L2 را ارسال می کنند. GPS های شخصی L1 را با فرکانس 1575.42 مگا هرتز روی باند UHF دریافت می کنند. این سیگنال ها از میان ابر و گاز و پلاستیک عبور می کند اما از میان جامدات ، ساختمان ها و کوه ها نمی تواند عبور کند.یک سیگنال GPS شامل سه بیت اطلاعات متفاوت است: یک کد تصادفی کاذب، اطلاعات زود گذر(یک روزه) و اطلاعات سالیانه.
کد تصادفی کاذب به سادگی یک کد ID است که ماهواره ای را که در حال ارسال اطلاعات می باشد را مشخص می کند. شما می توانید این عدد(کد) را هنگامی روی صفحه ماهواره واحد GPS گارمین خود ببینید که آن مشخص می کند کدام یک از ماهواره ها در حال دریافت کردن آن است.
اطلاعات زود گذر(یک روزه): مکانی را که هر ماهواره GPS در هر ساعتی باید داشته باشد را به دریافت کننده ی GPS نشان می دهد.این اطلاعات ارسال شده توسط هر ماهواره ، اطلاعات مداری مربوط به آن ماهواره و سایر ماهواره های واقع در سیستم را نشان می دهد.
اطلاعات سالیانه که به وسیله هر ماهواره به طور پیوسته ارسال می شود شامل اطلاعات مهمی در رابطه با وضع ماهواره (سالم یا خراب بودن)، زمان و اطلاعات رایج است. این بخش از سیگنال برای مشخص کردن مکان بسیار ضروری است.

چشمه هایی که بر سیگنال های GPS‌ تاثیر گذاشته و باعث فاسد شدن (از بین رفتن) آنها شده و در نتیجه روی دقت و صحت اطلاعات تاثیر گذار است به قرار زیر می باشد:
تاخیرات تروپوسفر (پایین ترین بخش اتمسفر) و یونسفر (یون کره): سیگنال های ماهواره ای به هنگام عبور از اتمسفر کند می شوند. سیستم GPS از مدلی ساختگی استفاده می کند تا میانگین تاخیر را محاسبه و هر چند به طور جزیی این نوع خطا را اصلاح کند.
سیگنال های چند گانه:زمانی رخ می دهد که سیگنال های GPS قبل از رسیدن به دریافت کننده توسط ساختمان های بلند یا سطوح سنگی بزرگ، منعکس می شوند که این خود باعث افزایش زمان سفر و در نتیجه ایجاد خطا می گردد.
خطاهای زمانی دریافت کننده: ساعت یک دریافت کننده همانند ساعت های اتمی ماهواره های GPS دقیق نیست بنابراین خطای زیادی از لحاظ وقت و زمان ممکن است پیش آید.
خطاهای مداری : اطلاعات یک روزه ممکن است که مکان نادرستی از ماهواره را گزارش دهد که باعث ایجاد خطا می شود.
تعدادی از ماهواره های قابل رویت ،ساختمان ها، ترن،موانع الکترونیکی و حتی بعضی اوقات درختان انبوه می توانند سدی در برابر سیگنال ها شوند که منجر به ایجاد خطا شده و یا مکان یابی غیر ممکن می گردد.
هندسه ماهواره ها: اشاره به موقعیت نسبی ماهواره ها در هر زمانی دارد. یک مثال که در مورد هندسه ماهواره ها وجود دارد زمانی است که ماهواره ها در زاویه های عریض در ارتباط با هم قرار دارند. زمانی که ماهواره ها روی یک خط و یا گروهی کوچک قرار دارند هندسه ضعیفی را ایجاد می کنند.
فساد عمدی سیگنال ماهواره: قابلیت استفاده از ماهواره های برگزیده (که به مخفف SA گفته می شود) که یک فساد عمدی در سیگنال ها است ، زمانی به وسیله ی سازمان دفاع آمریکا وضع شد. SA برای این در نظر گرفته شده است تا دشمن نظامی نتواند سیگنال های فوق العاده دقیق GPS استفاده کند.دولت آمریکا SA را در ماه مه 2000 قطع کرد تا دقت دریافت کننده های GPS های شخصی را افزایش دهد.

نقل از پارس اسکای

تحلیل الگوی تمرکز خدمات شهری و آثار زیست محیطی آن در شهر تهران


دانلود مقالات زیست محیطی


تحلیل الگوی تمرکز خدمات شهری و آثار زیست محیطی آن در شهر تهران



فرانک سیف‌الدینی ، حسین منصوریان


چکیده:

توسعة پایدار شهری مبین ایجاد تعادل بین توسعه فیزیکی نواحی شهری، برابری در فرصت‌های شغلی، مسکن، خدمات اساسی، زیرساخت‌های اجتماعی، حمل و نقل و کیفیت محیط در نواحی شهری است. افزایش سریع جمعیت شهری و به تبع آن توسعه نواحی پیرامونی و توزیع نابرابر خدمات عمومی در شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعة نگرانی‌های فزاینده‌ای را در مورد آثار زیست محیطی گسترش بی‌رویة شهری برانگیخته است. در این راستا، این مقاله ارتباط بین گسترش بی‌رویة شهری، الگوی توزیع خدمات عمومی و کیفیت محیط را در شهر تهران مورد بررسی قرار می‌دهد. با استفاده از تصویر ماهواره‌ای ETM+ و داده‌های شهری، شاخص دسترسی به خدمات عمومی و شاخص‌های مربوط به کیفیت محیط شامل آلودگی هوا، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین و آلودگی صوتی استخراج شده است. تحلیل مکانی الگوی توزیع خدمات شهری براساس آماره موران و آماره حاکی از تمرکز معنادار خدمات در مرکز شهر و رابطة معنادار آن با شاخص‌های زیست محیطی است. به عبارت دیگر قطبی‌گرایی خدماتی در مرکز شهر تهران، مشکلات زیست محیطی گوناگونی را برای نواحی مرکزی شهر به همراه داشته است. تحلیل مکانی شاخص‌های زیست محیطی نیز وجود خوشه‌های مکانی معنادار نامطلوب را در نواحی مرکزی شهر تهران مورد تأیید قرار می‌دهد. نتایج این مطالعه می‌تواند به سیاستگزاران و تصمیم‌گیرندگان شهری در ایجاد و اجرای سیاست‌های خاص به منظور اصلاح یا جلوگیری از آثار زیست محیطی گسترش بی‌رویه شهر کمک کند.


کلیدواژه‌ها : آلودگی صوتی ، دسترسی ، آلودگی هوا ، پوشش گیاهی ، دمای سطح زمین


منبع : نشریه محیط شناسی (دوره: ۳۷، شماره: ۴)


برای دریافت فایل متن کامل مقاله به ادامه مطلب بروید...


برای مشاهده سایر مقالات این وبلاگ اینجا کلیک نمائید .




ادامه مطلب ...

آثار اصلاح قیمت‌های انرژی بر انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی

آثار اصلاح قیمت‌های انرژی بر انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی در ایران؛
مدل‌سازی تعادل عمومی

داود منظور ، ایمان حقیقی


چکیده:

سیاست افزایش قیمت حامل‌های انرژی از یک‌سو به کاهش مصرف انرژی‌های فسیلی منجر می‌شود و از سوی دیگر باعث افزایش هزینه‌های تولید و مخارج مصرفی می‌شود که تولیدکنندگان را به بهبود فناوری تولید تشویق کرده، خانوارها را به اصلاح الگوی مصرف ترغیب می‌کند. این تغییرات بر سطح انتشار آلاینده‌ها تأثیر می‌گذارد. هدف از این تحقیق محاسبه میزان تغییر در انتشار سالانه آلاینده‌های زیست‌محیطی، در اثر اصلاح قیمت‌های انرژی در ایران است. در این مطالعه یک مدل تعادل عمومی محاسبه‌پذیر طراحی شده است که مشتمل بر 7 حامل انرژی (برق، گاز طبیعی، گاز مایع، بنزین، نفت سفید، نفت کوره، گازوییل) و 7 آلاینده (CO, CO2, SO2, SO3, CH, SPM, NOx) است. مدل تحقیق بر اساس ماتریس داده‌های خرد سال 1380 وزارت نیرو کالیبره شده است. در این تحقیق، به منظور تحلیل حساسیت انتشار آلاینده‌ها نسبت به چگونگی تغییرات فناوری تولید، سعی شده است نحوه تغییر فناوری در قالب سناریوهای مختلف کشش جانشینی بین حامل‌های انرژی نیز شبیه‌سازی شود. نتایج نشان می‌دهد در سناریوهای مختلف اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، انتشار اغلب آلاینده‌ها کاهش یافته است. لیکن در مورد CO و CH بنا به چگونگی تغییر فناوری تولید پس از افزایش قیمت، ممکن است انتشار این دو آلاینده با کاهش یا افزایش مواجه شود. کاهش در سطح انتشار دی‌اکسیدکربن CO2 بین 9% تا 16% محاسبه شده است.


منبع : نشریه محیط شناسی ، دوره 37 ، شماره


برای دریافت متن کامل مقاله به ادامه مطلب بروید ....
ادامه مطلب ...

" روز طبیعت "


" روز طبیعت "

روزهای نوروزی این فرصت را برای همگان فراهم می سازد تا برای دقایقی هم که شده ، سری به طبیعت بزنند. اصلاً دیدن طبیعت همانند دیدار از خویشاوندان و فامیل ، زیبا و مسرت بخش خواهد بود ، آنان که از چنین تجربه ای برخوردار بوده اند به دیگران توصیه می کنند تا ارتباط دوستانه و مستمری با طبیعت برقرار سازند چرا که آرامش و سخت کوشی خود را مدیون ارتباط با طبیعت تلقی می کنند. البته حضور در طبیعت ، آن هم در ایام نوروزی ، به خصوص روز« سیزده بدر» از آیین های باستانی ایرانیان است که هرگز به فراموشی سپرده نخواهد شد. برای آنکه اجداد و نیاکان ما طبیعت دوست و طبیعت مدار بوده اند. اما این سفرها و حضور در طبیعت برای خود قواعد و اصولی دارد که اگر از آنها چشم پوشی شود و سهل انگاری مانع از انجام دقیق آنها گردد ، به ضرر مردم و طبیعت خواهد بود.


مسلماً کسی به اندازه انسان در حفظ و نگهداری طبیعت موثر نیست. پس هیچ انسانی حق ندارد که در حق طبیعت احجاف کند و هر گونه ظلم و ستم را بر آن روا دارد.

همان گونه که انسان ها نسبت به هم حق و حقوقی دارند که اگر از آنها سرپیچی کنند ، به عنوان خاطی و مجرم در دادگاه مورد بازخواست قرار خواهند گرفت ، ظلم به طبیعت نیز جرم محسوب می شود و مراجع قانونی نسبت به آن قوانینی را تعبیه و در صورت تخطی با خاطیان برخورد قانونی می کنند .پس نگذاریم که طبیعت از ما برنجد.

اگر پدر و مادرها از همان دوران کودکی ، فرزندان خود را با طبیعت آشتی دهند ، این ارتباط دوستانه با طبیعت ، اتفاقات خوشایندی را برای هستی رقم خواهد زد. در مناطقی که هنوز مردم آن با طبیعت ارتباط تنگاتنگی دارند و زندگی شان از طریق این ارتباط دو جانبه تأمین می شود، این دوستی غیر قابل انقطاع به نظر می رسد و مردم نسبت به طبیعت همانند فرزندانشان احساس مسئولیت می کنند و برای آن دل می سوزانند تا طبیعت نیز در برقراری یک زندگی آرامش بخش و مستغنی مددیار آنان باشد. در عین حال روحیه این آدم ها با طبیعت پیرامون خود گره خورده است و گویی این دو یکی شده اند. مردمانی که در شهرهای بزرگ سکنی گزیده اند و بنا به شرایط روز ، کمتر در ارتباط با طبیعت هستند ، هیچ چاره ای ندارند جز اینکه فرصت های به دست آمده را صرف ارتباط با طبیعت کنند. بسیاری از روانپزشکان نیز بر این نکته تاکید کرده اند که ارتباط انسان با طبیعت ، ثمرات مفیدی را در پی خواهد داشت و در صورت قطع چنین ارتباطی انواع بیماری های روان پریشانه زندگی فردی و جمعی آنان را تهدید خواهد کرد. شاید بالارفتن میزان آمار و ارقام افسردگی در شهرهای بزرگ دلیل عمده ای در بیان چنین اتفاقات ناخوشایندی باشد.


فلسفه و تاریخچه سیزده بدر (روز طبیعت ۱۳بدر)




در کتابهای تاریخی و ادبی سده های گذشته، که رسم ها، آیین جشن های نوروزی کهن را یاد و یادداشت کرده اند، چون تجارب الامم، آثار الباقیه، التفهیم، تاریخ بیهقی، مروج الذهب، زین الاخبار و نیز در شعر شاعران به ویژه شاعران دورهً غزنوی که بیشترین توصیف جشن ها را در بر دارد اشاره ای به ” سیزده بدر ” نمی یابیم. پرسش اینجاست که اگر در کتاب های تاریخی و ادبی گذ شته اشاره ای به سیزده بدر و هفت سین نمی یابیم آیا این رسم ها را باید پدیده ای جدید دانست و یا این که، رسمی کهن است، و به علت عام و عامیانه بودن در خور توجه نبوده و با معیارهای مورخان زمان ارزش و اعتبار ثبت و ضبط نداشته است؟

نگارنده حالت دوم را باور دارد. زیرا رسم و آیینی که بدین گونه در همه شهرها و روستاهای ایران همگانی است و در بین همهً قشرهای اجتماعی عمومیت دارد، نمی تواند عمری در حد دو نسل و سه نسل داشته باشد. دیگراین که می دانیم کتابهای تاریخی و شعرهای شاعران، رویدادها و جشن های رسمی را که در حضور شاهان و خاصان دستگاه حکومتی بود، بیان و توصیف می کرد. ولی سیزده بدر، رسمی خانوادگی و عام و به بیانی دیگر پیش پا افتاده و همه پسند ( و نه شاه پسند ) بود. از طرف دیگر، نوشتن رویدادهای روزی که رفتارها و گفتارهای خنده دار و غیر جدی، برای خود جایی باز کرده، تا ” نحسی سیزده ” آسانتر ” در ” برود، توجه مورخ و شاعر را به خود جلب نمی کرد. و شاید ” نحس ” بودن هم عاملی برای بیان نکردن بود. نحس و ناخوشایند بودن عدد ۱۳ و دوری جستن از آن، در بسیاری از کشورها و نزد بسیاری از ملت ها، باوری کهن است. مسیحیان هیچ گاه سیزده نفر بر سر یک سفره غذا نمی خورند. در باور تازیان سیزدهمین روز هر ماه ناخوشایند است. ابوریحان بیرونی در جدول ” روزهای مختار و مسعود و مکروه ” در ایران کهن، روز سیزدهم ماه تیر را که ( تیر نام دارد ) منحوس ذکر کرده است. سالهای زیادی فروردین ماه اول تابستان بود. یکی از نویسندگان در خاطره های هفتاد ساله اش از باور مردم شهر خود، قزوین، دربارهً سیزده بدر می نویسد : روز سیزده بدر جایز نبود برای دید و بازدید، به یک خانه رفت، هم صاحب خانه به فال بد میگرفت و می گفت نحوست را به خانه من آوردند و هم رونده، نمی خواست مبتلا به نحوست آن خانه شود. روز سیزده باید به صحرا رفت. زیرا آنچه بلا در این سال بیاید، امروز مقدر و تقسیم می شود. پس خوب است ما در شهر و خانه خود نباشیم، شاید در تقسیم بلا، فراموش شده و از قلم بیفتیم. شباهتی که بین سیزده بدر و برخی از رسم های کاتارها( بازماندگاه مانویان در اروپا، که ترکیبی از اندیشه های زردشتی، فلسفهً باستان و مسیحیت دارند ) این پرسش را به ذهن می رساند که آیا هر دو ریشهً مشترک باستانی ندارند؟ کاتارها در روز عید ” پاک ” ( که برخی از سال ها به روز سیزده فروردین نزدیک است ) از خانه بیرون آمده و روز را در دامن صحرا و کنار کشتزار می گذرانند، و برای ناهار با خود تخم مرغ میبرند. در این روز پنهان کردن تخم مرغ در گوشه و کنار و پیدا کردن آنها سرگرمی کودکان است. سه شباهت ، یا سه ویژگی مشترک این دو عبارتند از :

۱- آغاز محاسبهً هر دو از آغاز بهار و اعتدال ربیعی است.

۲- در روز سیزده و عید پاک کاتارها به صحرا و دامان طبیعت می روند.

۳- بازی و سرگرمی کودکان با تخم مرغ فقط در روزهای عید بهاری رسم است، نه فصلهای دیگر سال.




شباهت دیگر دروغ های روز اول آوریل، با شوخی های سیزده بدر است. روز اول آوریل، هر چهار سال یکبار مصادف با روز سیزده فروردین است ( و سه سال با ۱۲ فروردین ). پیشینه و انگیزهً برگزاری سیزده بدر، هر چه باشد، در همهً شهرها و روستاها و عشیره های ایران، سیزدهمین روز فروردین، رسمی است که باید از خانه بیرون آمد و به باغ و کشتزارها رو آورد و به اصطلاح نحسی روز سیزده را بدر کرد. خانواده ها در این روز به صورت گروهی و گاه چند خانواده با هم غذای ظهر را آماده کرده و نیز آجیل ها و خوردنی های سفرهً هفت سین را با خود برداشته، به دامان صحرا و طبیعت می روند و سبزهً هفت سین را با خود برده و به آب روان می اندازند. به دامن صحرا رفتن، شوخی و بازی کردن، دویدن، تاب خوردن و در هر حال جدی نبودن، از سرگرمی ها و ویژگی های روز سیزده است. گره زدن سبزه، به نیت باز شدن گره دشواری ها و برآورده شدن آرزوها، از جمله بیرون کردن نحسی است. این باور، معروف است که ” سبزه گره زدن ” دختران ” دم بخت “، شگونی برای ازدواج و همسر یابی، می باشد. در فرهنگ اساطیر برای رسم های سیزده بدر، معنی های تمثیلی آورده : شادی و خنده در این روز به معنی فروریختن اندیشه های تیره و پلیدی، روبوسی نماد آشتی و به منزله تزکیه، خوردن غذا در دشت نشانهً فدیه گوسفند بریان، به آب افکندن سبزه های تازه رسته – نشانه دادن هدیه به ایزد آب یا ” ناهید ” و گره زدن سبزه برای باز شدن بخت و تمثیلی برای پیوند زن و مرد برای تسلسل نسلها، رسم مسابقه ها به ویژه اسب دوانی – یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشکسالی است.

این باور همگانی چنان است که اگر خانواده ای نتواند به علتی تمام روز را به باغ و صحرا برود، به ویژه با دگرگونی های جامعه شهر امروز در بعد از ظهر، هر قدر هم مختصر، ” برای گره زدن سبزه و بیرون کردن نحسی سیزده ” به باغ یا گردشگاه عمومی می رود. با دگرگونی های صنعتی، شغلی، بزرگ شدن شهرها، فراوانی وسیله های آمد و رفت سریع السیر، وسیله های ارتباط جمعی و … به ناگزیر شهرداری های شهرهای بزرگ، دشواریهای آمد و رفت را پیش بینی می کنند. فراوانی اتومبیل و دیگر وسیله های آمد و رفت موتوری و نیز وسعت خانه سازی ها و شهرسازی ها، باعث شده که خانواده ها، سال به سال راه دورتری را برای ” سیزده بدر ” پشت سر بگذارند، تا سبزه و کشتزاری بیابند.

آغاز بهار

نوروز باستانی سال 1391 و آغاز بهار و رویش طبیعت را به همه سبز اندیشان و حامیان طبیعت و محیط زیست تبریک می گویم ....                 

                                                                  « محسن »

چگونه در طبیغت سرپناه امن داشته باشیم+ویدیو

حتما برای کسانی که اهل طبیعت باشند بارها وضعیتی پیش آمده که داشتن یک سر پناه امن و راحت در محیط بیابانی ضروری احساس نموده اند،شما در این فیلم خواهید آموخت در یک محیط بیابانی که حیوانات شکارچی در اطراف شما هستند چگونه می توان یک سر پناه امن ساخت.


 

اکوتوریسم

توریسم از اواخر قرن بیستم به یکی از مهم‌ترین بخش‌های فعالیت اقتصادی کشورها تبدیل شده است. در این بین اکوتوریسم در مقایسه با سایر شاخه‌های توریسم از رشد بسیار چشمگیری برخوردار بوده است.


براساس آخرین آمارهای سازمان جهانی جهانگردی UNWTO در سال 2007 تعداد 898  میلیون مسافرت بین‌المللی در سطح جهان صورت گرفته است و درآمد حاصل از توریسم بین‌الملل بالغ بر  733میلیارد دلار(روزانه بالغ بر 2 میلیارد دلار) بوده است. این در حالیست که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2020 آمار توریسم بین‌الملل به 6/1 میلیارد برسد.


با رشد صنعت گردشگری آمار تقاضا برای طبیعت‌گردی خصوصاً اکوتوریسم و شاخه ای مرتبط با آن نظیر توریسم روستایی، اگروتوریسم وافزایش یافته است. سازمان جهانی جهانگردی رشد تقاضا برای گردشگری طبیعت را سالانه 10-30 درصد برآورد می کند، در حالی که رشد سالانه تقاضا برای گردشگری در کل 3- 4 درصد می‌باشد.


طبق آمار انجمن جهانی اکوتوریسم در سال 2004 نزدیک به 40 درصد انگیزه سفر گردشگران، اکوتوریسم و بازدید از جاذبه‌های طبیعی برآورد شده است.  


تاریخچه اکوتوریسم به سال 1965هنگامی که هتزر واژه اکوتوریسم را به کار برد باز می‌گردد.


جامعه بین‌المللی اکوتوریسم TIES تعریف فراگیری برای اکوتوریسم ارائه داده است:


((اکوتوریسم سفری مسئولانه به مناطق طبیعی است که در آن محیط زیست حفظ و بر رفاه مردم محلی تأکید می شود)). 


اکوتوریسم از دیدگاه سازمان جهانی جهانگردی دارای مشخصات چهارگانه زیر است: 

1)    وابسته به طبیعت باشد.

2)    از نظر اکولوژیک پایدار باشد.

3)    آموزش و تفسیر ارزش‌های سایت مهمترین بخش آن باشد.

4)    جوامع محلی و میزبان در آن مشارکت داشته باشند.


کشور ایران را می‌توان یکی از کشورهای برتر جهان از نظر قابلیت‌های طبیعی دانست. تنوع زیستی، تنوع اکوسیستم‌ها، تنوع اقلیمی و وجود چهار فصل کامل، و به  طور کلی جاذبه‌‌های طبیعی بی‌بدیل در کنار فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی بیانگر قابلیت بالای توسعه طبیعت‌گردی و اکوتوریسم در ایران است.


مناطق حفاظت شده تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، پارک ها و مناطق جنگلی تحت مدیریت سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری در کنار سایر جاذبه‌های طبیعی کم نظیر از قابلیت‌های ایران در خصوص توسعه طبیعت‌گردی می‌باشند. 


آیا «جی‌میل» به محیط زیست و کره زمین لطمه می‌زند؟

وب‌سایت خبری و اجتماعی «مادر جونز» که با نگاهی انتقادی به اخبار سیاسی و مسائل اجتماعی می‌پردازد در مطلبی به اثرات استفاده بی‌ملاحظه از ابزارهای ارتباطی اینترنت روی محیط زیست پرداخته و تشریح می‌کند که انباشت اطلاعات در کامپیوترهای شخصی یا شبکه‌های ‌ای‌میل مثل سرویس ای‌میل گوگل به نام «جی‌میل» و شبکه‌های اجتماعی مثل «فیس‌بوک» باعث مصرف کردن انرژی بیشتر و در نتیجه لطمه زدن به محیط زیست و سیاره زمین می‌شود.


نویسنده این مطلب به عادت رایج در میان بسیاری از مردم اشاره کرده که انواع و اقسام اطلاعات، عکس و ویدئوهای شخصی، سرگرم‌کننده و غیرضروری را در صفحه ‌ای‌میل یا صفحه فیس‌بوک خود ذخیره می‌کنند.

برخی از محققان در عرصه اینترنت ادعا می‌کنند که انتقال دو مگابایت اطلاعات روی شبکه اینترنت از نظر مصرف انرژی برابر با سوزندان نیم کیلو ذغال سنگ است.
برای مثال، اگر کسی ۲۴۰ گیگابایت اطلاعات را روی شبکه اینترنت ذخیره کرده باشد مثل این است که انرژی لازم برای روشن نگاه داشتن یک لامپ ۱۰۰ واتی را برای مدت ۲۰۰ سال مصرف کرده است.

اما آیا این محاسبات درست است و ذخیره کردن اطلاعات روی شبکه اینترنت واقعا تا این حد انرژی می‌سوزاند؟
نویسنده این گزارش در وب‌سایت «مادر جونز» سپس توضیح می‌دهد که این نظریه درست نیست. این تحقیقات در سال ۱۹۹۹ توسط پژوهشگری به نام «مارک میلز» منتشر شد و ادعا می‌کرد که به عنوان مثال شبکه اینترنت هشت درصد از کل انرژی الکتریسیته را در آمریکا مصرف می‌کند.

بعد‌ها معلوم شد که این پژوهشگر تحقیقات خود را به نیابت از سوی یک اتحادیه تولیدکنندگان ذغال سنگ تهیه کرده است که سابقا نیز در تحقیقات به اصطلاح علمی – تخصصی خود به شکل گستاخانه‌ای حقایق را به نفع فعالیت‌های اقتصادی خود جعل کرده‌اند.

در این مورد از تحقیقات نیز هدف آن‌ها این بود که چنین وانمود کنند که شبکه اینترنت به انرژی عظیمی نیاز دارد و بنابراین آمریکا باید بر تولید برق خود بیفزاید. از این طریق آن‌ها می‌خواستند بر معاملات و سهم خود در بازار انرژی آمریکا بیفزایند.
نویسنده وب‌سایت «مادر جونز» سپس به شواهد و آمارهای قابل اتکا در مورد میزان مصرف انرژی بر اثر فعالیت روی شبکه اینترنت پرداخته و به مطلبی که هفته پیش در روزنامه «نیویورک تایمز» منتشر شده اشاره می‌کند.
در این گزارش شرکت اینترنتی گوگل اذعان کرده است که مراکز حفظ اطلاعات این شبکه حدی از انرژی را به طور دائم مصرف می‌کنند که می‌تواند برق ۲۰۰ هزار خانه را تامین کند.
با این همه شرکت گوگل می‌گوید که فعالیت‌های هر کاربر یا مشترک این شبکه در طول سال انرژی بسیار ناچیزی مصرف می‌کند.

اکثر کار‌شناسان معتقدند که کامپیوترهای شخصی و به‌خصوص انباشت اطلاعات در حافظه‌های آن‌ها بسیار بیشتر از شبکه‌های عمومی اینترنت برق مصرف می‌کنند. بنابراین باید گفت که استفاده از ابزارهای بهتر برای ذخیره‌سازی یا مرور دائم اطلاعات جمع‌آوری شده و حذف موارد غیرضروری در کامپیو‌تر و آرشیو شخصی بهترین راه کاهش مصرف انرژی در فعالیت‌های کامپیوتری است.

دولت، گردشگری و محیط زیست

نقش دوم دولت در عرصه گردشگری به برنامه‌ریزی، نظارت و کنترل باز می‌گردد. در این وظیفه دولت می‌کوشد تا آثار گردشگری هر محیط طبیعی را کنترل نموده و به تعبیری ضمن تقویت آثار مثبت، آثار منفی را محدود سازد.


عالیت‌های دولت در عرصه‌ی گردشگری را در قالب وجوه زیر می‌توان جستجو نمود؛ ـ تامین زیرساخت‌های لازم. ـ برنامه‌ریزی، نظارت و کنترل بر محیط‌های مقصد.


راه، یکی از مهمترین زیرساخت‌های لازم جهت توسعه‌ی گردشگری است، اما احداث راهها مستلزم دستکاری‌های جدی در محیط طبیعی است. خاکریزی‌های گسترده، برداشت از تپه‌های شنی، وارد ساختن آسفالت به عنوان یک ماده مصنوعی به محیط طبیعی یک سمت مسئله را شکل می‌دهند. سمت دیگر آن دگرگونی در محیط طبیعی است آن هنگام که مسیر چشمه‌های آب، دره‌های بکر، صحاری و جنگل‌ها را می‌خراشد و به آن هنگام که تپه‌ها و کوهها را به واسطه‌ی عملیات احداث جاده تغییر شکل می‌دهد. از طرف دیگر علاوه بر پوشش طبیعی گیاهی موضوع پوشش جانوری و تاثیرات احداث راهها بر آنها را نیز نباید از یاد برد. راهها مسیرهای طبیعی گذر جانوران را قطع می‌کند، به این ترتیب آنها حین تردد طبیعی خود مثلاً برای رسیدن به مراتع یا چشمه‌سارها یا گریز از تعقیب شکارچیان ناگزیر به عبور از محیط ناامن جاده هستند.


تصادم جانوران با خودروهای عبوری معضلی است که تمامی مناطق طبیعی که جاده‌ای از آن عبور کرده است با آن مواجه بوده‌اند. کانگروها در استرالیا با همان مشکلاتی مواجهند که بزهای کوهی در کناره‌های جاده‌های استان فارس. از طرف دیگر علاوه بر مسئله‌ی تصادم حیوانات وحشی با خودروها، موضوع دیگر آلودگی‌هایی است که این خودروها به محیط طبیعی محل گذر خود وارد می‌سازند، از دود اگزوز خودروها گرفته تا باقیمانده ظروف پلاستیکی یکبار مصرف و ته مانده‌های غذا که در کناره‌های جاده‌ها به چشم می‌آیند همه بر سلامت محیط زیست گیاهی و جانوری تاثیر منفی دارند.


آلودگی صوتی و آلودگی نوری مرتبط به گذر خودروها هم باید مورد لحاظ قرار گیرد. در دسترس قرار گرفتن خود جانوران، تعقیب آنها توسط افراد و آسیب رسانیدن به لانه‌ها و آشیانه‌های پرندگان و پستانداران پیرامون مسیر را نیز نباید از خاطر برد.


همچنین باید توجه داشت که احداث جاده‌ها به طور معمول به زمینهای زراعی هم آسیب وارد ساخته و گاه با گذر از بین آنها بخش قابل ملاحظه‌ای از این اراضی را از بین می‌برد. جاده به عنوان اسباب حمل و نقل و شریان اقتصادی خود عاملی جهت جابجایی‌های جمعیتی مردمان محلی شده و تطابقی که طی دوره‌های زمانی گذشته میان سکونتگاه‌های ایشان و محیط طبیعی شکل گرفته است را دگرگون می‌سازد.


این موضوعات به صورتهای مختلف درباره‌ی سایر اقسام حمل و نقل هم مطرح هستند، مسایل مربوط به حمل و نقل ریلی نزدیک به حمل و نقل جاده‌ای است، در حالی که در حمل و نقل هوایی موضوع آلودگی صوتی محیط‌های طبیعی پیرامون فرودگاه‌ها جدی‌تر به نظر می‌رسد. یا در حمل و نقل دریایی آلودگی سواحل به واسطه آلاینده‌هایی که از سوی سرنشینان کشتی‌ها به آب انداخته می‌شود و نیز آلودگی آب حاصل از سوخت و روغن موتور کشتی‌ها اهمیت بیشتری دارد. موضوع تصادم حیوانات آبزی عظیم‌الجثه با کشتی‌های بزرگ نیز در همین زمینه قابل طرح است. اما آیا همه نکات پیش گفته را می‌توان دلیلی معقول بر آن داشت که از احداث مسیرها، برقراری خطوط کشتیرانی، احداث راه‌آهن یا فرودگاه‌ها چشم‌پوشی نماییم.


آیا جز این است که زندگی اجتماعی انسان با جابجایی عجین گشته است. حمل و نقل نیاز زندگی بشری است که باید به طریق مقتضی و مناسب تامین شود. احداث راهی برای دستیابی به یک منطقه‌ی زیبای تفریحی آیا منافعی را نصیب مردمان محلی ساکن در آن ناحیه نمی‌سازد و هزینه‌های آنها را کاهش نمی‌دهد. آیا به هنگام حوادث طبیعی یا نیازهای درمانی خدمت‌رسانی به مردم محلی را تسریع نمی‌کند.


آیا ایجاد اشتغال برای ایشان نخواهد داشت و استقرار در کنار آن برای ایشان منافع اقتصادی ندارد و آیا ارزش اقتصادی برای امکانات ایشان ایجاد نمی‌کند. واقعیت هم آن است که حرکت توسعه‌ای در تمامی جوامع بشری مستلزم تامین زیرساخت‌هایی نظیر راه است، اما تردیدی نیست که در مورد اقدامات مربوط به این زیرساخت انجام مطالعات گسترده امکان‌سنجی که در کنار آن مسایل مربوط به تاثیرات آنها بر محیط زیست سنجیده شده باشد ضرورت دارد. درست از همین رو است که در بسیاری سرزمینهای توسعه یافته یک پروژه پیش از آن که ارزیابی زیست محیطی آن (EIA) انجام پذیرفته باشد و از قابلیت تحمل و پذیرش محیط زیست در آن صوص اطمینان حاصل نشود به مورد اجرا گذارده نمی‌شود. بهداشت و تامین آب شرب سالم، آموزش، انرژی و امنیت از دیگر زیرساخت‌هایی هستند که دولت برای ایجاد و گسترش گردشگری در یک منطقه به ناچار باید در اندیشه تامین آنها باشد. ویژگی مهم این مجموعه زیرساخت‌ها در آثار خارجی مثبت حاصل از تولید و عرضه آنها ازسوی دولت است. به این معنا که زیرساخت‌های ذکر شده نه تنها برای توسعه‌ی کسب و کار گردشگری ضرورت دارند و بر توسعه‌ی آن موثرند بلکه مردم محلی و محیط طبیعی نیز از تامین آن نصیب خواهند برد.


نقش دوم دولت در عرصه گردشگری به برنامه‌ریزی، نظارت و کنترل باز می‌گردد. در این وظیفه دولت می‌کوشد تا آثار گردشگری هر محیط طبیعی را کنترل نموده و به تعبیری ضمن تقویت آثار مثبت، آثار منفی را محدود سازد.


بدیهی است این وظیفه از دامنه و تنوعی بسیار گسترده برخوردار است، آنجا که اموری همچون برنامه‌ریزی، نظارت و کنترل را در دل خود جای داده است. به عنوان مثال و در قالب امر برنامه‌ریزی دولت مکلف خواهد بود که موضوع گسترش و توسعه گردشگری در یک منطقه را به کمک صاحبان اطلاع و کارشناسان با توجه به چارچوب‌ها و اهداف دارای اولویت خود برنامه‌ریزی کند. چه نوع از گردشگری در یک محیط معین می‌تواند توسعه یابد تا کمترین زیانهای ممکن را بر محیط طبیعی داشته و یا بیشترین آثار مثبت را در آن به ظهور برساند. دولت همچنین باید ضوابط فعالیت بخش خصوصی علاقمند به سرمایه‌گذاری در زمینه‌ی گردشگری در این محل را تعیین نماید و نیز باید اولویت‌های سرمایه‌گذاری خود و زیرساخت‌های منطقه را روشن سازد. همچنین دولت باید ساختارهای لازم و معیارهای مورد نیاز جهت ارزیابی عملکرد فعالین اقتصادی در محیط زیست را تبیین نماید و ساز و کارهای قانونی برای برخورد با متخلفین یا حمایت از فعالین مسوول و متعهد را تدوین کرده و به مورد اجرا گذارد. بنابراین دولت علاوه بر برنامه‌ریزی نقش هدایت‌کننده، نظاره‌گر و کنترل‌کننده فعالیتهای گردشگری در یک مقصد معین را بر عهده گیرد. این وظایف گسترده و پیچیده هستند.


مثلاً دولت با بررسی محیط طبیعی بستر رودخانه‌ها به این نتیجه می‌رسد که این مناطق نقاط مناسبی برای استقرار اقامتگاه‌های گردشگران نیستند، برخورد با ساخت و سازهای انجام شده، ممانعت از انجام ساخت و سازهای جدید و یا تخریب آنچه پیشتر وجود داشته است تنها از موضعی انجام پذیر است که دولت در آن قرار دارد. یا اگر چه توسعه‌ی گردشگری مبتنی بر شکار در یک منطقه ممکن است طرف توجه دولت باشد اما ایجاد سازمان محیط‌بانی، استخدام، آموزش و به کارگیری نیروی شایسته برای آن، تدوین مقرراتی که اجازه شکار قانونی را می‌دهد و تنظیم قوانینی که امکان و چگونگی برخورد با شکارچیان متخلف را روشن می‌سازد و حمایت از ضابطان مستقر دولت در محل وظیفه اوست. دولت همچنین با بررسی داشته‌های گردشگری یک مقصد نظیر ابنیه‌ی قدیمی و ارزشمند تاریخی و ضمن پذیرش اصل توسعه گردشگری فرهنگی در این مقصد ضوابطی را برای نحوه بهره‌برداری، تغییرات کاربری، تعمیرات و نگهداری این ابنیه تدارک بیند که تداوم حیات آنها در قالب کارکردی نو را تضمین می‌کند. سیستم نظارتی دولت بر اقدامات فعالین بخش خصوصی و نیز شرکتها و دستگاه‌های دولتی فعال در عرصه‌ی خدمات گردشگری متمرکز می‌شود تا وقوع تخلفاتی که سلامت و امنیت را در محیط زیست به خطر می‌اندازد ثبت نموده و به طریق مقتضی با آن برخورد نماید. تعطیل هتل‌ها و اقامتگاه‌هایی که در بالا دست سد کرج فاضلاب انسانی خود را روانه این رودخانه می‌کردند نمونه‌ای از این دست به شمار می‌رود.


بدیهی است دولت به اقتضای شرایط گاه و بیگاه فعالیت‌های نظیر عرضه‌ی کالاها و خدمات صنعت گردشگری را هم خود برعهده گرفته است که البته از نظر منطق اقتصادی معقول به نظر نمی‌رسد و به طور متعارف نتیجه آن زیان‌دهی این فعالیت‌ها است. از جمله اموری که دولت در تصدی آنها نقش آفرینی کرده است؛ ارایه‌ی خدمات اقامتی، هواپیمایی دولتی و راه‌آهن دولتی هستند. بدیهی است در بسیاری موارد دلیل دولت برای تصدی این فعالیت‌ها اهمیت استراتژیک آنها است (نظیر هواپیمایی ملی)، گاه نیز ممکن است فقدان شرکت‌های خصوصی توانمندی که قابلیت اداره چنین کسب و کارهای عظیمی را در یک اقتصاد در حال توسعه داشته باشند، عامل دخالت دولت و عرضه ی این خدمات باشد.


به نقل از سایت اینترنتی شهرداری زرند