کاربرد مدل WASP در شبیه سازی غلظت سرب و کادمیم در رودخانه ی زاینده رود

آلودګی های زیست محیطی

کاربرد مدل WASP در شبیه سازی غلظت سرب و کادمیم در رودخانه ی زاینده رود

روح الله محبتی

چکیده :

امروزه رویکرد مدیریت و پایش جامع منابع آب جایگزین مفاهیم سال­های گذشته که عمدتاً بر مبنای بررسی­های روزمره و سنجش لحظه­ای کیفیت آب بوده، گردیده است. در این زمینه، مدل­ها یکی از ابزارهای مدیریتی هستند که در دسترس مدیران و تصمیم­گیران قرار گرفته­ اند.

با توجه به اینکه مدل­ها پس از اجرا می­توانند در طرح­واره­های متفاوتی اجرا شوند، می­توان از آنها برای کاهش هزینه­های اقتصادی ناشی از تصمیم­گیری­ها و پروژه­های بزرگ استفاده کرد. رودخانه­ی زاینده رود شاهرگ حیاتی استان اصفهان در مرکز ایران است و منبع بسیار مهمی برای تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعتی به شمار می­رود. لذا بررسی کیفیت آب این رودخانه یکی از موارد مهم در مدیریت آب این رودخانه به شمار می­رود.   در این مطالعه، از مدل WASP برای شبیه­سازی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیم در آب رودخانه­ی زاینده­رود استفاده شده است.

بدین منظور از آب و رسوبات رودخانه در سه دوره با فاصله­ی دو ماهه و از 10 ایستگاه در طول رودخانه و نیز دو زهکش نمونه­برداری به عمل آمد و غلظت فلزات مذکور در آن­ها آنالیز گردید. میانگین غلظت کل سرب و کادمیم در آب رودخانه به ترتیب 015/0 و 083/0 میلی­گرم در لیتر بوده است. میانگین غلظت سرب در آب رودخانه زاینده رود کمتر از مقدار استاندارد تعیین شده برای آب آبیاری (1 میلی­گرم در لیتر) بوده است. اما در مورد کادمیم، میزان میانگین حتی بالاتر از استاندارد آب آبیاری (05/0 میلی­گرم بر لیتر) است. غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیم در رسوبات بستر رودخانه نیز برابر با 5/39 و 16/9 میلی­گرم در کیلوگرم بود که غلظت هر دو فلز در رسوبات بالاتر از میانگین پوسته­ی زمین است که می­تواند نشان­دهنده­ی وجود منابع آلاینده­ی با منشأ انسانی در منطقه باشد.

شاخص مولر نشان داده است که رسوبات رودخانه از نظر سرب و کادمیم آلوده بوده و اقدامات مدیریتی جهت کاهش غلظت فلزات سنگین در آب و رسوبات رودخانه ضروری است. نتایج مربوط به دقت مدل نشان دهنده­ی خطای کمتر از 9 درصد در شبیه­سازی مقدار دبی و نیز خطای کمتر از 02/0 برای شبیه­سازی غلظت کادمیم است که دقت قابل قبولی به شمار می­رود. در مورد سرب، خطای مدل کمتر از 9 درصد است اما مدل نتوانسته شبیه سازی روند و غلظت سرب را به خوبی انجام دهد. این مسئله احتمالا به کم بودن مقدار سرب و نیز رفتار سرب در محیط­های آبی مربوط است. لذا مدل برای شبیه­سازی غلظت سرب نیاز به داده­های بیشتری دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که کنترل زهکش­ها نقش موثری درکاهش غلظت فلزات سنگین در رودخانه­ی زاینده­رود دارد. بر اساس نتایج به دست آمده مدل WASP علی­رغم کمبود داده­های موجود، دقت بسیار خوبی در شبیه­سازی سیستم رودخانه­ی زاینده رود داشته است و می­توان آن را به عنوان یک مدل مناسب برای شبیه­سازی غلظت فلزات سنگین در رودخانه پیشنهاد کرد.

منبع : دانشګاه صنعتی اصفهان-دانشکده منابع طبیعی-ګروه محیط زیست

استاد راهنما : نورالله میرغفاری

سایر پایان نامه های موجود در این وب (دانشکده منابع طبیعی دانشګاه صنعنی اصفهان)