برای آلودگی زیست محیطی طرحی جامع در حال تدوین است

قائم مقام سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه تمام نظرات سازمان حفاظت محیط زیست در طرح جامع کاهش آلودگی خاک لحاظ شده افزود: در حال حاضر این طرح مراحل نهایی را گذرانده و به زودی تصویب می‌شود.

علی محمد شاعری در گفت‌وگو با خبرنگار «محیط زیست» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گفت: کنترل منابع آلاینده،‌ حفظ حاصلخیزی خاک، جلوگیری از فرسایش و تصویب خاک، مدیریت مصرف نهاده‌های کشاورزی و تدوین استانداردها از قسمت‌های تشکیل دهنده‌ی این طرح است.

وی ادامه داد: همچنین حفظ ضوابط مربوط به آلاینده‌های خاک و افزایش بهره برداری از منابع خاک از دیگر جزئیات این طرح است و با طرح جامع منابع طبیعی ادغام شده و به زودی توسط کمیسیون کشاورزی مصوب می‌شود.

شاعری در خصوص سازمان‌های مجری این طرح اظهار کرد: سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و دیگر سازمان‌های دولتی که در فعالیت‌هایشان به نحوی به منابع طبیعی مربوط می‌شود اجرا کننده این طرح هستند.

ایسنا

به گفته وی با اجرای این طرح تا افق چشم‌انداز ، آلودگی خاک کشور 100 درصد کاهش یافته و کنترل می‌شود.

قائم مقام سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: کودها و سموم شیمیایی، نهاده‌های مضر سلامت خاک، پساب‌های صنعتی و کشاورزی و فاضلاب‌های شهری که آلوده کننده خاک هستند با اجرای این طرح شناسایی شده به کلی کنترل می شوند.

شاعری با بیان اینکه شعار سازمان حفاظت محیط زیست «خاک سالم، غذای سالم و انسان سالم است» افزود: اگر خاک یک کشور آلوده شود گیاهان و محصولات آن آلوده شده و با آلوده شدن گیاهان، انسان‌ها و هر موجوداتی که از آن استفاده می‌کنند دچار مشکل می‌شوند پس با خاک پاک، محصول پاک و انسان سالم خواهیم داشت.

موته زیستگاهی مهم تر از تصور_اصفهان_ایران

 
پناهگاه حیات وحـش موته، اصفهان-مرکزی                         



نام انگلیسی: Mooteh protected area نام فارسی : پناهگاه حیات وحـش موته
این منطقه بین عرضهای جغرافیایی ً20 و 33 تا ً55 و 33 شمالی و طولهای جغرافیایی ً30 و 50 تا ً10 و 51 شرقی به مرکزیت روستای موته در 270 کیلومتری جنوب تهران قرار دارد، به طوری که جاده اصفهان ـ تهران از شرق آن گذشته و شهر میمه در 45 کیلومتری جنوب غربی آن واقع است.

پناهگاه حیات وحش «موته» در استان اصفهان بین 55/33 الی 20/33 عرض شمالی و 45/50 الی 10/50 طول شرقی واقع شده است. مساحت پناهگاه در حدود 200879 هکتار است. 

پوشش گیاهی: قیچ,‌ بادام وحشی,‌ کاروان کش, درمنه,‌ تنگرس و‌ انواع گوناگون 

پستانداران : یوزپلنگ,‌ کل و بز, قوچ و میش,‌ آهو,‌ ‌پلنگ و‌‌ گرگ. 

در این منطقه انواع پرندگان و جوندگان نیز وجود دارد. 

بختگان
پناهگاه حیات وحش «بختگان» در استان فارس بین 15/53 الی 15/54 طول شرقی و 11/29 الی 51/29 عرض شمالی,‌ واقع شده است. مساحت آن در حدود 200404 هکتار است. 

پوشش گیاهی: انواع دیاتومه ها و جلبکها انواع گیاهان شورپسند گز و ‌نی و در مناطق خشکی ارس, ‌بنه,‌ تنگس, ‌قیچ, ‌بادام کوهی,‌ آویشن,‌ کاکوتی و باریجه. 

پستانداران: کل و بز, قوچ و میش, گربه وحشی,‌ گرگ, ‌پلنگ,‌‌ کفتار, ‌روباه,‌ شغال و در دشتها آهو. 

پرندگان: فلامینگو, ‌پلیکان, ‌انواع غازها,‌ مرغابیها,‌ حواصیلها, کشیمها, ‌درنا, لک لک,‌ کاکایی ها, پرستوهای دریایی,‌ ماهی خورکها,‌ هوبره, ‌‌بلدرچین,‌ کبک, ‌چلچله, ‌دارکوب پری شاهرخ و انواع گنجشک‎سانان, عقابها,‌ دال, ‌سنقرها,‌ بحری,‌ بالابان, ‌شاهین, لیل, ‌دلیجه.

تـاریـخـچـه:

پس از تشکیل کانون شکار ایران در سال 1343، محدوده‌ای با وسعت 343940 هکتار شامل دشتها، ارتفاعات و مراتع، واقع در حوزه استحفاظی استانهای اصفهان و مرکزی به عنوان منطقه حفاظت شده موته انتخاب و در سال 1346 با تشکیل سازمان شکاربانی و نظارت بر صید، به تصویب شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید آن زمان رسید. در سالهای پس از پیروزی انقلاب، سازمان حفاظت محیط زیست تغییراتی در حد و حدود منطقه داد و در تاریخ 21/6/61 با مساحت حدود 220000 هکتار به منطقه حفاظت شده تبدیل گشت و سرانجام براساس مصوبه مورخ 7/12/69 شورای عالی محیط زیست با همین وسعت به پناهگاه حیات وحش ارتقای سطح یافت.

در هر پناهگاه حیات وحش، به منظور احیای وضعیت طبیعی این مناطق 25 درصد از مساحت آن توسط سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان محدوده امن تعیین و اعلام می‌گردد. در این محدوده‌ها ورود و چرای دام اهلی ممنوع است، ضمناً ورود اشخاص و ایجاد هرگونه تأسیسات بدون اخذ مجوز رسمی از سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع خواهد بود. با توجه با توافقنامه‌ها و نقطه نظرات کارشناسی با رعایت مسائل اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مناطقی را در محلهای معروف به شور رباط ترک، شور آب باریک و سی کلفتی بدین منظور در نظر گرفته که جمعاً در حدود 37000 هکتار از کل اراضی پناهگاه بوده و قابل توسعه و افزایش تا سطح حدود 44000 هکتار می‌باشد.

توپوگرافی منطقه:
محدوده پناهگاه حیات و حش موته از دو بخش دشتی و کوهستانی تشکیل شده که بلندترین ارتفاع آن از سطح دریا در حدود 3000 متر و حداقل ارتفاع در این منطقه 1900 متر می‌باشد. ارتفاعات موته شامل دو رشته کوه است و فاصله بین این دو رشته کوهها را دشتهای جلگه‌ای و شوره‌زار تشکیل می‌دهد.

خصوصیات آب و هوایی:
این منطقه در تقسیمات آب و هوایی از آب و هوای نیمه بارانی و سرد تبعیت دارد. حداکثر بارندگی در سال 350 میلیمتر و بیشترین بارندگی در فصل زمستان و بهار می‌باشد. درجه حرارت متوسط در دشتهای این منطقه 4/39 درجه سانتیگراد در تابستان و در سردترین ماههای سال به 5/11 تا 5 درجه زیر صفر می‌رسد.

منابع آبی:

بیش از 250 منبع آبی اعم از چاه قدیمی، قنات و چشمه دائمی در موته وجود دارد که بیش از 150واحد از این منابع را چشمه‌ها تشکیل می‌دهد از قبیل: چشمه سنجده، دستار، بید، دربند، شور، آب باریک، چشمه‌نیا، قلعه‌سیاه، ریز آب، جاجرمی، قیقوجه، گزرتو، گل‌بیدک، رزبیده، دمه، سیکلفتی، مروارید و ... . برای تأمین آب مورد نیاز وحوش در مناطق امن اقدام به ساخت آبشخورهای دست ساز در نقاط حساس اکولوژیک گردیده که منابع آبی آن چشمه‌ها و چاههای قدیمی است، که آب به وسیله لوله یا نصب تلمبه بادی به آنها هدایت می‌شود.

حیات وحش جانوری:

این منطقه بهترین زیستگاه آهو در ایران است که برای رشد، تکثیر و جلوگیری از انقراض آهوها اختصاص یافته‌ است. شرایط مساعد زیستی برای این گونه پستاندار در دشتها و شوره‌زارهای منطقه توأم با حفاظت، ادامه زندگی را برای این حیوان زیبا هموار ساخته و به عنوان گونه جانوری شاخص منطقه از آن یاد می‌شود. وجود تپه ماهورها، تل‌ها و دشتهای کوهستانی در موته امکان زندگی را برای گونه قوچ و میش و صخره‌ها و ارتفاعات صعب العبور، زیستگاه خوبی را برای ادامه حیات کل و بز پدید آورده است.

انواع زیادی از گونه‌های پرندگان بومی و غیر بومی نیز در این منطقه وجود دارد از قبیل: کبک، تیهو، بلدرچین، هوبره و همچنین از خانواده‌های سار، کلاغ، سسک، دم جنبانک، عقاب، جغد، زنبورخوار، سهره و سارگپه نیز گونه‌هایی وجود دارد. در زمان مهاجرت، پرندگان مهاجر بسیاری در این منطقه خصوصاً اطراف رودخانه شور و گزستانها توقف نموده و در این منطقه استراحت کوتاهی می‌کنند.

از خزندگان و خانواده مارمولک‌ها می‌توان خانواده‌های جکو، آگاما و لاسرتا را نام برد. از مارهای سمی به مار جعفری، افعی، مار شاخ‌دار، از مارهای نیمه سمی به تیرمار، افعی پلنگی، یله مار و از مارهای غیر سمی به تــوله مـار، مار قیطانی، مارگرگی و کورمار می‌توان اشاره کرد.

پوشش گیاهی:

بر اساس اطلاعات موجود در منطقه موته تا کنون بیش از 300 گونه گیاهی مرتعی که ارزش علوفه‌ای، دارویی و صنعتی دارند شناسایی شده است. از نظر تیپ گیاهی قسمت اعظم پناهگاه حیات وحش موته مخصوصاً صافیها، تپه ماهورها و مناطق جلگه‌ای را جامعه درمنه و گون تشکیل می‌دهد که در فضای بین آنها گیاهان شور پسند و همچنین گیاهان خوش خوراک و دیگر نیز رویش دارند.

از درختان و درختچه‌های این منطقه می‌توان بادامک، بنه، تنگرس، قیچ، گز و انجیر را نام‌برد و از بوته‌های شاخص می‌توان به درمنه، جاز، انواع گون‌ها، فرفیون، کلاه میرحسن و ریش بز اشاره کرد.

مشکلات و تعارضهای موجود:

ـ وجود معادن در منطقه و تخریب‌های ناشی از فعالیت آنها.
ـ وجود جاده‌های اصلی بین شهری (جاده گلپایگان و جاده اصفهان ـ تهران) و جاده‌های روستایی در منطقه که موجب تردد وسایل نقلیه و اثرات منفی در آرامش وحوش می‌شود.

ـ تعلیف غیر مجاز دامها و واگذاری قسمتی از عرصه‌های طبیعی منطقه و تبدیل آن به اراضی کشاورزی از طریق هیئت واگذاری زمین و تحمیل آنها به منطقه.

ـ شکار غیر مجاز

تحقیقات:

درحال حاضر مطالعات طرح جامع پناهگاه حیات وحش موته در حال انجام است که نتایج آن به زودی در اختیار سازمان محیط زیست قرار خواهد گرفت.

موته زیستگاهی بسیار مهم برای آهوی ایرانی

پناهگاه حیات وحش موته با وسعتی 200 هزار هکتار در 110 کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان واقع است. این منطقه که سال 1346 به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد، سال 1369 به پناهگاه حیات‌وحش ارتقا یافت. پناهگاه حیات وحش موته به عنوان بهترین و اصلی‌ترین زیستگاه آهوی ایرانی. 

‏

موته از دو بخش دشتی و کوهستانی تشکیل شده است که بلندترین نقطه آن از سطح دریا 3000 متر ارتفاع دارد و حداقل ارتفاع این منطقه نیز 1900 متر است. ارتفاعات موته شامل دو رشته کوه است و فاصله بین این دو رشته کوه را دشت‌های جلگه‌ای و شوره‌زار فرا گرفته است.

این منطقه در تقسیمات آب و هوایی از آب و هوای نیمه بارانی و سرد تبعیت دارد و حداکثر بارندگی آن در سال 350 میلیمتر است و بیشترین بارندگی را در فصل زمستان و بهار دارد. درجه حرارت متوسط در دشت‌های این منطقه در تابستان 4/39 درجه سانتیگراد است و در سردترین ماه‌های سال نیز به 5/11 تا 5 درجه زیر صفر می‌رسد. 

250 منبع آب اعم از چاه قدیمی، قنات و چشمه دائمی در موته وجود دارد که 150 واحد آن را چشمه‌ها تشکیل می‌دهد و چشمه سنجده، دستار، بید، دربند، شور، آب باریک، چشمه‌نیا، قلعه‌سیاه، ریز آب، جاجرمی، قیقوجه، گزرتو، گل‌بیدک، رزبیده، دمه، سیکلفتی و مروارید از آن جمله است. برای تأمین آب مورد نیاز وحوش موته در مناطق امن اقدام به ساخت آبشخورهای دست‌ساز شده است که منابع آب آن چشمه‌ها و چاه‌های قدیمی است و آب به وسیله لوله یا نصب تلمبه بادی به آنها هدایت می‌شود. 

* حیات وحش موته 

موته بهترین زیستگاه آهو در ایران به شمار می‌آید که با توجه به این ویژگی برای رشد، تکثیر و جلوگیری از انقراض آهوها اختصاص یافته‌ است. شرایط مساعد زیستی برای این‌گونه جانوری در دشت‌ها و شوره‌زارهای منطقه موته توأم با حفاظت، ادامه زندگی را برای این جانور زیبا هموار ساخته است و از آهو به عنوان گونه جانوری شاخص منطقه یاد می‌شود. وجود تپه ماهورها، تل‌ها و دشت‌های کوهستانی در موته امکان زندگی را برای گونه قوچ و میش و صخره‌ها و ارتفاعات صعب العبور، زیستگاه خوبی را برای ادامه حیات کل و بز پدید آورده است. 

* آهوان‌ منطقه 

‌‏‎‏

آهوان‌ منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ موته‌ دو دسته‌اند‏‎‏ آهوان‌ بومی‌ همیشگی‌ که‌ در شوره‌زار و جلگه‌های‌ منطقه‌ زاد و ولدمی‌کنند‏‏‎‏. آهوان‌ مهاجر که‌ از اوایل‌ مهر‌ و حدود پایان‌ فصل‌ برداشت‌ محصولات کشاورزی‌ به‌ این‌ منطقه‌ می‌آیند‏‏‎‏. در بعضی‌ سالها، به‌ دلیل‌ بارش‌ برف‌ سنگین‌ و سرمای‌ شدید آهوان به‌ سمت‌‏‎‏ شهرها و روستا مهاجرت‌ می‌کنند که متأسفانه صید می‌شوند‏‏‎‏. 

‏

‏* قوچ‌ و میش 

‌‏‎‏

در منطقه موته قوچ‌ و میش نیز‌‌ دیده‌ می‌شود. میش‌های‌ ارمنی‌ از منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ اشترانکوه‌ در استان‌ لرستان‌ واردموته می‌شوند و قوچ‌ اصفهانی‌ از طریق‌ ارتفاعات‌ دهق‌ و علویجه‌ از پناهگاه‌های‌ قامشلو، هر‌ سال‌ از اوایل‌ پاییز به موته مهاجرت می‌کنند. علت‌ جدایی‌ این‌ دو قوچ‌ دشت‌ وسیعی‌ است‌ که‌ در وسط منطقه‌ قرار دارد بدین‌‏‎‏ ترتیب در ارتفاعات‌ شمالی‌ موته‌ بیشتر قوچ‌ها و میش‌ها از گونه‌ ارمنی‌ بوده‌ و در‏‏‎‏ ارتفاعات‌ جنوبی‌ بیشتر از زیرگونه‌ اصفهانی‌اند و به‌طور کلی‌ قوچ‌ و میش‌ و کل‌‏‎‏ و بز بهتر از آهو جمعیت‌ خود را در منطقه‌ء موته‌ حفظ کرده‌اند. 

‏‎‏

انواع بسیاری از گونه‌های پرندگان بومی و غیر بومی نیز در این منطقه زیست می‌کنند که شامل کبک، تیهو، بلدرچین، هوبره، سار، کلاغ، سسک، دم جنبانک، عقاب، جغد، زنبورخوار، سهره و سارگپه هستند. در فصل مهاجرت نیز پرندگان مهاجر بسیاری در این منطقه به‌ویژه اطراف رودخانه شور و گزستان‌ها فرود آمده و استراحت کوتاهی می‌کنند. 

از خزندگان و خانواده مارمولک‌ها که در منطقه موته دیده می‌شوند می‌توان جکو، آگاما و لاسرتا را نام برد. از مارهای سمی به مار جعفری، افعی و شاخدار، از مارهای نیمه سمی به تیرمار، افعی پلنگی و یله مار و از مارهای غیر سمی به تــوله مـار، قیطانی، گرگی و کورمار اشاره کرد. 

* پوشش گیاهی 

در منطقه موته تاکنون 300 گونه گیاهی مرتعی که ارزش علوفه‌ای، دارویی و صنعتی دارند، شناسایی شده است. از نظر تیپ گیاهی بخش بزرگی از پناهگاه حیات وحش موته به‌ویژه صافی‌ها، تپه ماهورها و مناطق جلگه‌ای را درمنه و گون تشکیل می‌دهد که در فضای بین آنها گیاهان شور پسند و گیاهان خوش خوراک نیز رویش دارند. 

از درختان و درختچه‌های این منطقه می‌توان بادامک، بنه، تنگرس، قیچ، گز و انجیر را نام‌برد و از بوته‌های شاخص به درمنه، جاز، انواع گون‌ها، فرفیون، کلاه میرحسن و ریش بز اشاره کرد. 

‏

‏* تخریب‌ منطقه 

‌‏‎‏

با توجه‌ به‌ این‌که‌ منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ موته‌ جزو مناطق‌ استپی‌ و نیمه‌ کویری‌ ایران‌‏‎‏ است‌ و داخل‌ و اطراف‌ آن‌ تعداد زیادی‌ روستا وجود دارد، چرای‌ بی‌رویه‌،‏‏ تعداد بسیار زیاد دام‌ نسبت‌ به‌ ظرفیت‌ منطقه‌، تخریب زیستگاه‌ها و تبدیل‌ آنها به‌‏‏‎‏ زمین‌های‌ کشاورزی‌، استخراج‌ و بهره‌برداری‌ از معادن‌ سنگ‌ و جاده‌ سازی‌ روند نابودی‌‏‏‎ ‎آن را تشدید می‌کند و اگر این روند تخریب پوشش‌ گیاهی‌ منطقه‌ ادامه یابد یقیناً بیشتر گونه‌های‌ گیاهی‌ و‏‏‎‏ جانوری‌ آن‌ نابود و منقرض‌ خواهد شد.‏‎‏  

‏

‏مرتضی جمشیدیان رئیس اداره حفاظت محیط زیست گلپایگان درباره این پناهگاه می‌گوید: پس از تشکیل کانون شکار ایران درسال 1343محدوده‌ای با وسعت 343 هزار و 940 هکتار درحوزه استحفاظی استان‌های اصفهان و مرکزی به عنوان منطقه حفاظت شده موته از توابع میمه انتخاب شد و در سال 1346به تصویب شورای عالی شکار بانی و نظارت بر صید رسید. تعارضات به وجود آمده درمنطقه سبب شد که درآخرین مصوبه عالی حفاظت محیط زیست مساحت آن تا سطح 220 هزار هکتار کاهش یابد ولی در سال 1369 باوسعت کنونی به پناهگاه حیات وحش ارتقای سطح یافت. 

‏

به گفته وی مدیریت این پناهگاه حیات وحش که در شمال غرب بزرگراه اصفهان - تهران حد فاصل بین میمه - دلیجان و دراراضی دو استان مرکزی و اصفهان حوزه شهرستان‌های شاهین شهر،میمه، گلپایگان، دلیجان و محلات قرار دارد، با اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان است. 

جمشیدیان علت نامگذاری این پناهگاه به نام موته را قرار گرفتن روستای موته در مرکز این منطقه اعلام می‌کند و می‌گوید: روستاهای زرکان،حسن رباط، لوشاب، یکه چاه، گلچشمه، آتشکوه، هستیجان و رباط‌ترک و شهرهای لایبید، گلشهر و نیمه ور داخل محدوده این پناه قرار دارند. 

وی یادآور می‌شود؛ منطقه امن این پناهگاه 40 هزار هکتار وسعت دارد که مناطق شور رباط ترک و قرقچی و آب باریک وسیلکفتی را شامل می‌شود. 

مهمترین ارتفاعات این منطقه شامل رشته کوه قلعه سیاه، سیاه تیر خشکدر و رشته کوه هستیجان در شمال غرب منطقه، رشته کوه‌های کنه نو و تخت‌احمد، ساریان پلنگی و شیخ احمد در شرق، رشته کوه هستکوه و لاچناردر جنوب و رشته کوه گزرتوو دمه در مرکز آن است و دشت‌های معروف را دشت شور رباط ترک، شورآب باریک، یوزمشک، عربو و دشت گلچشمه شامل می‌شود. 

‏

رئیس اداره حفاظت محیط زیست گلپایگان درباره شناسایی 478گونه گیاهی در این منطقه می‌گوید این گونه‌ها در قالب 240 جنس و 53 خانواده گیاهی قرار دارد و از مجموع گونه‌های گیاهی شناسایی شده 96 گونه دارای خواص دارویی و صنعتی است و گونه غالب منطقه گیاه درمنه است. 

به گفته وی 25 گونه جانور نیز در این پناهگاه شناسایی شده است که از بین آنها آهوی ایرانی گونه شاخص است که براساس آخرین سرشماری که اوایل دی پارسال انجام شد 4755 راس آهو، 4712 راس قوچ و میش و 1385 راس کل و بزوحشی در منطقه وجود دارد. از گوشتخواران منطقه می‌توان به گرگ، کفتار، گربه وحشی، روباه و شغال اشاره کرد واز پرندگان این منطقه تاکنون 88گونه متعلق به 58 جنس و 35خانواده شناسایی شده است که از جمله آنها می‌توان به انواع پرندگان نادرشکاری، کبک، تیهو، چکاوک، سنگ چشم، هوبره و سهره را نام برد. خزندگان این منطقه 25 گونه متعلق به 22 جنس و 10 خانواده هستند که از آن میان می‌توان به لاک‌پشت مهمیزدار غربی، بزمجه بیابانی، خرزی مزالینای دم دراز بیابانی، ارمیاس ایرانی، آگامای قفقازی، مار قیطانی، تیرمار بیابانی، مارجعفری، گزره مار اشاره کرد. 

جمشیدیان با اشاره به این‌که در منطقه محیط بانان به صورت مستمر در حال فعالیت و گشت‌زنی هستند، می‌افزاید: در قسمت‌های مختلف ساختمان‌های محیط‌بانی ساخته شده است که محیط‌بانی شهید حیدرجوادیان‌نژاد (قرقچی)، سرمحیط‌بانی شهید خدامراد نادرورکان، محیط‌بانی موته، محیط‌بانی شهید نیاز علی جمالی (آب باریک) و محیط‌بانی گلچشمه دارای خودرو، بی‌سیم و تجهیزات دیگری هستند. 

‏

پناهگاه حیات وحش موته با وجود این‌که یک منطقه حفاظت شده به شمار می‌آید اما مشکلاتی دارد که از جمله وجود معادن در منطقه و تخریب‌های ناشی از فعالیت آنها، وجود جاده‌های اصلی بین شهری (جاده گلپایگان و جاده اصفهان ـ تهران) و جاده‌های روستایی و تردد وسایل نقلیه در آنها تعلیف غیرمجاز دام‌ها و واگذاری قسمتی از عرصه‌های طبیعی منطقه و تبدیل آن به زمین‌های کشاورزی از سوی هیأت واگذاری زمین است.

انتخاب زیستگاه توسط آهوی ایرانی در پناهگاه حیات وحش موته

انتخاب زیستگاه توسط آهوی ایرانی در پناهگاه حیات وحش موته 

فاطمه حاضری  

 پایان نامه کارشناسی ارشد از دانشگاه صنعتی اصفهان 

استاد راهنما : جناب دکتر محمودی 

چکیده : 

نتخاب زیستگاه توسط گونه تهدید شده آهوی ایرانی در طول سه فصل تابستان، پاییز و زمستان در پناهگاه حیات وحش موته مورد بررسی قرار گرفت. انتخاب زیستگاه در ارتباط با متغییرهای گیاهی و جوامع گیاهی با استفاده از شمارش گروههای سرگین در ترانسکتهای پاک شونده مطالعه شد. شمارش گروههای سرگین هر 45 روز یکبار صورت گرفت و تاثیر منابع آب و مزاحمت های انسان و چارپایان کنترل شد. انتخاب زیستگاه در فصول و جوامع گیاهی مختلف متفاوت بود. جامعه گیاهی شوره زار با تنوع بالای گیاهان مقاوم به شوری درتمام فصول بخصوص در فصل زمستان به بیشترین میزان و جامعه گیاهی درمنه-قیچ در تمام فصول به کمترین میزان مورد استفاده آهو قرار گرفت . مدل کمینه بدست آمده با استفاده از تحلیل رگرسیون تعدادی از متغییر های گیاهی را در هر فصل بدست داد که شامل تاثیر منفی گونه گیاهی گز در فصل پاییز و تاثیر مثبت همین گونه در استفاده از زیستگاه توسط آهو در فصل زمستان است که بدلیل خوشخوراکی بیشتر گز در فصل زمستان نسبت به سایر فصول می باشد.   این بررسی نشان داد که انتخاب زیستگاه توسط آهوی ایرانی در فصول مختلف تغییر می کند و جوامع گیاهی درمنه- علف شور و شوره زار به بیشترین میزان توسط آهوان مورد استفاده قرار گرفته اند.

واژه های کلیدی: آهوی ایرانی، پناهگاه حیات وحش موته، انتخاب زیستگاه، ترانسکت.

آیین نامه ارزیابی اثرات زیست محیطی طرحها و پروژه های بزرگ تولیدی، خدماتی و عمرانی

آیین نامه ارزیابی اثرات زیست محیطی طرحها و پروژه های بزرگ تولیدی، خدماتی و عمرانی

ماده ١ در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:

الف- سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست.

ب- طرح: طرحها و پروژه های بزرگ تولیدی، خدماتی و عمرانی موضوع پیوست شماره ( ١) مصوبه شماره ۴۵٨٨٠/١۴۴۴٧٩ مورخ٢٠ /١٣٩٠/٧.

ج- گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی: گزارش مطالعاتی که با هدف پیش بینی و شناسایی مجموعه آثار و پیامدهای زیست محیطی احتمالی یک طرح صورت می گیرد و در قالب گزارش ارزیابی اجمالی و گزارش ارزیابی تفصیلی تدوین می شود.

د- گزارش ارزیابی اجمالی: گزارشی آه بر اساس سرفصلهای تعیین شده در پیوست شماره (٢) مصوبه شماره ۴۵٨٨٠/١۴۴۴٧٩ مورخ٢٠ /١٣٩٠/٧، تهیه می شود و هدف عمده آن، پیش بینی اثرات مهم و ماندگار طرح مورد نظر در محیط زیست و کمک به انتخاب بهینه گزینه های طرح می باشد.

ه- گزارش ارزیابی تفصیلی: گزارشی تکمیلی و تا حد امکان آمّی و مدلل آه در آن جنبه ها و نکات مندرج در گزارش ارزیابی اجمالی به ویژه وضع موجود محیط زیست منطقه اجرای طرح، جنبه های زیست محیطی طرح و شعاع تأثیرگذاری آنها و نیز تمهیدات مربوط به طور دقیق تشریح و ارایه می شود. هدف عمده این گزارش تدقیق پیش بینی اثرات و تصمیمات متخذه و در نهایت ارتقای آیفی تمهیدات پیشنهادی می باشد که شرح خدمات آن بر اساس پیوست شماره ( ٢) مصوبه شماره ۴۵٨٨٠/١۴۴۴٧٩ مورخ٢٠ /١٣٩٠/٧در مقیاس دقیقتر توسط دستگاه اجرایی ذی ربط و با همکاری سازمان تهیه می شود.

و- مناطق تحت حفاظت: مناطق چهارگانه تحت حفاظت شامل پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده موضوع بند (الف) ماده ( ٣) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست  مصوب ١٣۵٣ .

ز- تالاب بین المللی: تالابهایی که در کنوانسیون جهانی رامسر به ثبت رسیده اند.

ح-  مناطق حساس ساحلی  دریایی: شامل خورها، مصبها، خلیجها، تالابهای ساحلی، رویشگاههای حرا، بسترهای علفی، صخره های مرجانی، مناطق تخم گذاری لاک پشتهای دریایی و نظایر آن آه دارای منابع حساس ساحلی و دریایی و یا وابسته به دریا می باشند.

ماده ٢ مجریان طرحها موظفند در مرحله امکان سنجی و مکان یابی آنها گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی مربوط را تهیه و جهت بررسی و تأیید « کارگروه ارزیابی اثرات زیست محیطی » به سازمان ارایه نمایند. 

ترکیب کارگروه به شرح زیر است:

الف  معاون محیط زیست انسانی سازمان (رییس آارگروه).
ب  مدیرآل بخشی یا نماینده تام الاختیار معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور.
ج  نماینده تام الاختیار رییس دستگاه اجرایی (حداقل در سطح مدیرآل).

تبصره ١ دبیرخانه آارگروه در دفتر ارزیابی اثرات زیست محیطی سازمان مستقر می باشد و مدیرآل دفتر ارزیابی اثرات زیست محیطی سازمان، دبیر آارگروه می باشد.

تبصره ٢ جلسات آارگروه با حضور هر سه عضو یادشده رسمیت می یابد و تصمیمات آن با رأی مثبت حداقل دو عضو، معتبر می باشد.
تبصره ٣ تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی صرفاً توسط مشاورین حقیقی و حقوقی ذی صلاح که صلاحیت آنها به تصویب مراجع قانونی رسیده باشد، (مطابق آیین نامه تشخیص صلاحیت مشاوران موضوع تصویب نامه شماره ٢٠۶٣٧ /ت ٢٨۴٣٧ ه مورخ ١٣٨۴/۴/٢٣ ) مجاز است.

ماده ٣ مجریانی که گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی طرحهای آنها به تأیید کارگروه ماده ( ٢) می رسد، موظفند از آغاز عملیاتی شدن و اجرای طرح از طریق واحد مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست خود بر اجرای صحیح مفاد گزارش یاد شده نظارت نمایند.
تبصره- دستگاههای دولتی فاقد واحد مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست می توانند از مشاورین ذی صلاح جهت نظارت استفاده نمایند.

ماده ۴ گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی باید شامل هر دو دوره ساخت و بهره برداری طرح باشد و مسئولیت اجرا و زمان هر اقدام به منظور رفع یا کاهش آثار سوء زیست محیطی مشخص گردد.

ماده ۵  سازمان موظف است برای اطلاع مجریان طرحها، محدوده مناطق تحت حفاظت خود را مطابق مصوبات شورای عالی حفاظت محیط زیست و همچنین تالابهای بین المللی و مناطق حساس ساحلی  دریایی را به صورت نقشه های رقومی تهیه و منتشر نماید. نقشه منتشر شده تا انتشار نقشه جدید، معتبر خواهد بود.

ماده ۶  آارگروه موضوع ماده ( ٢)، نظرات نهایی خود را در مورد گزارش ارزیابی اجمالی، ظرف ٢٠ روز و در مورد گزارش ارزیابی تفصیلی ظرف ۴۵ روز پس از دریافت گزارش از مجری طرح، از طریق سازمان به مجری اعلام می نماید. عدم ارسال پاسخ آارگروه توسط سازمان در موعد مقرر به معنی موافقت می باشد.

تبصره  رییس آارگروه می تواند در موارد خاص ضمن اطلاع به مجری طرح برای یک بار مهلت بررسی گزارش ارزیابی اجمالی را به مدت یک ماه و بررسی گزارش تفصیلی را به مدت دو ماه تمدید نماید.

ماده ٧ سازمان نظر آارگروه موضوع ماده ( ٢) در خصوص گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی را به یکی از سه شکل زیر به مجری طرح ابلاغ خواهد نمود:

الف  موافقت با اجرای طرح (تأیید گزارش)
ب  موافقت مشروط با اجرای طرح (براساس انجام گزینه های اصلاحی و یا راهکارهای بهسازی)
ج  مخالفت با اجرای طرح (عدم تأیید گزارش) و لزوم معرفی گزینه دیگر

ماده ٨  سازمان موظف است برای مجریانی آه مفاد مندرج در گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی را رعایت ننمایند، در دو نوبت با مهلت ٢٠ روزه اخطاریه صادر نماید و در صورت عدم توجه با مجری طرح برابر قوانین و مقررات از جمله ماده ( ۶٩٠ ) قانون مجازات اسلامی رفتار می شود.

---

نوشته مرتبط با این مطلب :

آیین نامه ( الگوی ) ارزیابی اثرات زیست محیطی ( مصوبه شماره 156 شورایعالی )

آیین نامه ( الگوی ) ارزیابی اثرات زیست محیطی

---

آیین نامه ( الگوی ) ارزیابی اثرات زیست محیطی
 ( مصوبه شماره 156 شورایعالی )

---

در اجرای مصوبه شورایعالی حفاظت محیط زیست مورخ 23/1/73 الگوی تهیه گزارش ارزیابی زیست محیطی به شرح زیر تعیین می گردد.

ماده 1- مجریان شرح ها و پروژه های مندرج در ماده دو موظفند به همراه گزارش امکان سنجی و مکان یابی پروژه ها نسبت به تهیه گزارش ارزیابی زیست محیطی مطابق این الگو اقدام نمایند .

ماده 2- طرح ها و پروژه هایی که مشمول این الگو می شوند عبارتند از :

الف ) کارخانجات پترو شیمی در هر مقیاس
ب) پالایشگاه در هر مقیاس
ج) نیروگاهها با ظرفیت تولیدی بیش از یکصد مگاوات
د) صنایع فولاد در دو بخش زیر :
1- واحدهای تهیه کننده خوراک ذوب و ذوب با طرفیت تولیدی بیش از سیصد هزار تن در سال .
2- واحدهای نورد و شکل دهی با ظرفیت تولیدی بیش از صد هزار تن در سال .
ه) سدها و سازه های دیگر آبی در سه بخش زیر :
1- سدها با ارتفاع بیش از 15 متر و یا دارای ساختارهای جنبی بیش از چهل هکتار و یا مساحت دریاچه بیش از چهار صد هکتار

تبصره 1- سدهای باطله ( نگهداشت مواد آلوده ) در هر اندازه شامل ارزیابی زیست محیطی می باشند .

2- دریاچه های انسان ساخت در مساحت بیش از چهار صد هکتار
تبصره

3- اندازه دریاچه های پرورش آبزیان در مقیاس کوچکتر از صد هکتار با هماهنگی وزارت جهاد سازندگی و سازمان حفاظت محیط زیست تعیین می شود:

و) طرحها و پروژه های آبیاری و زهکشی در وسعت بیش از یکصد هکتار .
ز) فرودگاههای با طول باند بیش از دو هزار متر .

ماده 3- طرحها و پروژه های هفت گانه فوق ( بدون در نظر گرفتن ابعاد آنها) در صورتیکه در فاصل تآثیر گذار و یا تآثیر پذیر از طرحها و پروژه های مندرج در ماده 2 قرار گیرند مشمول ارزیابی زیست محیطی می باشند .

ماده 4- طرحها و پروژه های هفت گانه فوق ( بدون در نظر گرفتن ابعاد آنها ) در صورتیکه در فاصل تاثیر گذار و یا درون مناطق ویژه زیستی قرار گیرند مشمول ارزیابی زیست محیطی می باشند.

تبصره 1- فهرست مناطق ویژه زیستی همراه با موقعیت و فاصله تاثیر پذیری آنها که به تصویب مراجع رسمی رسیده باشد توسط سازمان حفاظت محیط زیست بطور منظم منتشر می گردد .

تبصره 2 – فهرست ، موقعیت و فاصله تآثیر گذاری طرحها و پروژه های هفت گانه موجود در کشور ( مطابق تعاریف ماده 2 ) توسط سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و منتشر می گردد .

ماده 5 – مجریان طرحها و پروژه هایی که مشمول ارزیابی اثرات زیست محیطی می شوند گزارش اجمالی به سازمان حفاظت محیط زیست ارایه می نمایند و سازمان پس از بررسی حداکثر ظرف یکماه نکات حساسی را که باید در ارزیابی مورد توجه مجریان قرار گیرد اعلام می نماید .

تبصره – کلیه آیین نامه ها و مقررات زیست محیطی که به تصویب مراجع رسمی رسیده و رعایت آنها در ارزیابی اثرات زیست محیطی الزامی است توسط سازمان حفاظت محیط زیست تهیه و در اختیار مجریان قرار داده می شود .

ماده 6 _ مجریان طرحها و پروژه های مشمول این الگو موظفند با توجه به نکات اعلام شده و توسط سازمان حفاظت محیط زیست و آیین نامه های مربوط اقدام به تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی نمایند . گزارش های ارزیابی اثرات زیست محیطی بایستی توسط افراد متخصص ، مراکز علمی و شرکتهای تخصصی که صلاحیت آنها به تصویب مراجع ذیربط رسیده باشد تهیه شود .

تبصره – تا زمان شکل گیری شرکتهای تخصصی ، مراکز علمی و افراد متخصص، سازمان برنامه و بودجه با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست فهرست مقدماتی منتشر می نمایند .

ماده 7 – ارزیابی اثرات زیست محیطی برای دو وضعیت دوره ساخت و دوره بهره برداری با تفکیک فعالیتهای اصلی تهیه کنندگان اقدامات اصلی برای کاهش اثرات منفی زیست محیطی و هزینه های آنرا نیز ارائه می نمایند .

ماده 8- تهیه کنندگان گزارش ارزیابی اثراتی زیست محیطی در پایان گزارش توصیه خود را به یکی از سه صورت زیر بیان می نمایند .

الف ) با توجه به ابعاد گسترده اثرات زیست محیطی اجرای طرح یا پروژه توصیه نمی شود .
ب ) اجرای طرح یا پروژه با تمهیدات لازم برای کاهش اثرات زیست محیطی قابل اجرا می باشد .
ج) طرح یا پروژه بدون تمهیدات گسترده برای کاهش اثرات زیست محیطی قابل اجرا می باشد .

ماده 9 – سازمان حفاظت محیط زیست با توجه به ضوابط اعلام شده نظر نهایی خویش را حداکثر ظرف سه ماه اعلام می نماید .

تبصره 1- به منظور هماهنگی امور مربوط به ارزیابی زیست محیطی طرحها و پروژه ها ( کمیته علمی ارزیابی زیست محیطی ) متشکل از متخصصان و دانشگاهیان زیر نظر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با ترکیب زیر تشکیل گردیده و مسؤلیت امور علمی مربوط به ارزیابی ها را بعهده خواهد داشت :

- رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان رئیس کمیته
- پنج نفر از متخصصان و دانشگاهیان به انتخاب رئیس سازمان
- نماینده سازمان برنامه و بودجه
- نماینده مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
- نماینده وزارت یا سازمان مربوط به طرح ارزیابی شده

تبصره 2- هر گاه بر اساس ارزیابی زیست محیطی اجرای هر یک از طرحها و پروژه ها ی عمرانی و یا بهره برداری از آنها بر اساس نتایج ارزیابی و قانون و مقررات مربوط به حفاظت محیط زیست مغایرت داشته باشد ،
سازمان مورد را به وزارتخانه یا مؤ سسه اعلام خواهد نمود تا همکاری سازمانهای ذیربط به منظور رفع مشکل در طرح مزبور تجدید نظر به عمل آید .در صورت وجود اختلاف نظر طبق تصمیم رئیس جمهور عمل خواهد شد.

ماده 10- ابعاد مورد بررسی برای اثرات زیست محیطی در مورد همه طرحها و پروژه های هفت گانه پس از بررسی وضعیت زیست محیطی موجود در چهار بخش به شرح زیر صورت می پذیرد :

الف ) اثرات زیست محیطی بر محیط فیزیکی

1- اثرات بر خاک : مورفولوژی و کیفیتی
2- اثرات بر آب : کمیت آب و کیفیت آب
3- اثرات بر اقلیم : هوا و صوت : تغییرات هوا و بارش ها ، کیفیت هوا .
4- اثرات ثانویه بین خاک ، آب و هوا

ب) اثرات زیست محیطی بر محیط های طبیعی

1- اثرات بر گونه های گیاهی
2- اثرات بر گونه های جانوری
3- اثرات بر زیستگاهها ، چشم اندازها و مسیر مهاجرت پرندگان

ج) اثرات زیست محیطی بر محیط های اجتماعی و فرهنگی

1- اثر بر سلامت و محیط بهداشتی مردم
2- اثر بر محیط اجتماعی ، اشتغال ، مسکن ، آموزش
3- اثر بر محیط فر هنگی : اعتقادات فرهنگی و مذهبی مردم میراث فرهنگی

د) اثرات زیست محیطی بر طرحهای توسعه کشاورزی ، صنعتی ، خدماتی

1- اثر بر سایر طرحهای توسعه کشاورزی ، صنعتی ، خدماتی
2- اثر طرح آمایش منطقه
3- اثر بر کاربری اراضی منطقه

این الگو در ده ماه و هشت تبصره در جلسه مورخ دوم دی ماه هزار و سیصد و هفتاد و شش شورایعالی حفاظت محیط زیست به تصویب رسید .
( مصوبه شماره 138 شورایعالی )

شورایعالی حفاظت محیط زیست در روز سه شنبه 23/1/1373 موارد زیر را تصویب نمود :

1- مجریان پروژه های زیر موظفند به همراه گزارش امکان سنجی و مکان یابی ، نسبت به تهیه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه اقدام نمایند :

الف – کارخانجات پتروشیمی
ب _ پالایشگاهها
ج _ نیروگاهها
د_ صنایع فولاد
ه- سدها و دیگر سازه های آبی
و_ شهرکهای صنعتی
ز – فرودگاهها

تبصره 1- سازمان حفاظت محیط زیست موظف است الگوی تهیه گزارش ارزیابی زیست محیطی را پس از تصویب شورایعالی حفاظت محیط زیست به مجریان پروژه ها اعلام نماید .

تبصره 2- شروع عملیات اجرائی پروژه های یاد شده پس از تصویب گزارش ارزیابی زیست محیطی توسط سازمان حفاظت محیط زیست خواهد بود .

تبصره 3- سازمان حفاظت محیط زیست موظف است در مدت زمانی که در تبصره (1) تعیین خواهد شد ، نظر خود را د رمورد گزارش ارزیابی زیست محیطی به مسوول پروژه ابلاغ نماید .

تبصره 4- در صورت وجود اختلاف نظر طبق ماده 7 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست عمل می گردد .

---

نوشته مرتبط با این مطلب :

آیین نامه ارزیابی اثرات زیست محیطی طرحها و پروژه های بزرگ تولیدی، خدماتی و عمرانی

تصاویری از برش احمقانه یک درخت

برش این درخت مسلما به دست انسان های بی شعور ، بی فکر و احمق اتفاق می افتد .....

انتقال دریاچه ارومیه به خوزستان!

دستپخت مشترک دولت های خاتمی و احمدی نژاد:
 انتقال دریاچه ارومیه به خوزستان!

دولتی ها که گویا فقط به فکر این بودند که هر چه سریعتر سد را به اتمام برسانند و آن را به نام خود ثبت کنند ، زیر بار این کارشناسی های مستقل نرفتند و مدعی شدند که فکر همه جا را کرده اند و سد گتوند تا 100 سال آینده مشکلی نخواهد داشت.

---

بزرگ ترین سد خاکی ایران که کار ساخت آن از 15 سال قبل آغاز شده و با هزینه2 هزار میلیارد تومان به اتمام رسیده است ، به جای ان که افتخار ملی باشد ، تبدیل به یک فاجعه و شرمساری ملی شده است.

خلاصه ماجرا این است که بر روی کارون ، سدی ساخته اند به نام گتوند. این سد ، محصول مشترک دولت های سیدمحمدخاتمی و محمود احمدی نژاد است و قرار بود مشکل آب استان خوزستان را برای همیشه حل کند.
اما در همان زمانی که این سد در حال ساخت بود ، کارشناسان و بسیاری از رسانه ها ، مدام هشدار می دادند که وجود توده های عظیم نمکی در پشت این سد ، باعث می شود آب دریاچه پشت سد ، شور شود.

با این حال ، دولتی ها که گویا فقط به فکر این بودند که هر چه سریعتر سد را به اتمام برسانند و آن را به نام خود ثبت کنند ، زیر بار این کارشناسی های مستقل نرفتند و مدعی شدند که فکر همه جا را کرده اند و سد ، تا 100 سال آینده مشکلی نخواهد داشت. آنها حتی ادعا داشتند که همه کارشناسان بر بی مشکل بودن توده های نمک "اجماع" دارند!

اینک اما بعد از آن که سد گتوند آبگیری شد ، دولتمردان و مشخصاً مسؤولان وزارت نیرو که متولیان مستقیم این سد هستند تازه متوجه شده اند که آنچه منتقدان می گفتند درست بوده است و آب سد ، در حال شور شدن تدریجی است و این شوری ، به ویژه در سطوح زیرین آب ، به شدت غلیظ است ، گو این که دریاچه آب شور و البته خشک شده ارومیه را به خوزستان برده باشند!

جالب اینجاست که در مراحل پایانی پیش از آبگیری سد ، مسوولان دولتی برای این که پیش منتقدان کم نیاورند ، با صرف هزینه ای بالغ بر 50 میلیارد تومان ، لایه ای از رس را به عنوان "پتوی رسی" بر روی توده های نمک کشیدند تا به خیال خود ، بین نمک ها و آبها ایجاد حائل کنند ولی از این خلاقیت دولتی ، نتیجه ای جز هدر رفت همان 50 میلیارد تومان نیز حاصل نشد و اینک ، نمک و آب در پشت سد این دریاچه به هم پیوسته اند تا یک فاجعه زیست محیطی در جنوب غربی ایران شکل دهند و کلکسیون انهدام محیط زیست ایران را تکمیل کنند.

نمک ، البته تنها مهمان ناخوانده دریاچه سد گتوند نیست و برخی اخبار از نشت نفت به این مجموعه نیز حکایت دارند تا داستان آلودگی به اوج خود برسد!

این وضعیت باعث می شود آب شیرین و گوارای کارون ، تبدیل به آبی شور شود و کشاورزی منطقه را نابود کند کما این که از هم اکنون نیز اهالی برخی روستاهای اطراف سد شکایت کرده اند که آب هایشان شور شده است و در این میان ، مقاماتی که می گفتند تا 100 سال دیگر مسکلی نخواهیم داشت ، خفقان گرفته اند.

این ماجرا از شاهکارهای قرن خواهد بود که در کشوری ارقام کلانی را هزینه نمایند تا آب شیرین را تبدیل به آب شور کنند و زمین های کشاورزی شان را نابود نمایند و نهایتاً به این نتیجه برسند که باید آب سد را تخلیه کنند کما این که رئیس سازمان بازرسی اعلام کرده است:«مساحت زیادی از اراضی زیر کشت در این مناطق وجود دارد که با چند بار آبیاری شدن با آب شور، تبدیل به نمک زار می‌شود و ما این مسئله را به وزارت جهاد کشاورزی گزارش داده‌ایم که یا باید در این فصل آبی، سد را تخلیه کند یا باید فکری به حال کشاورزی منطقه کند.»

دولت های خاتمی و احمدی نژاد ، با همه تضادهایی که با یکدیگر دارند ، لااقل در این خرابکاری فاجعه بار ، دست شراکت به هم داده اند و اینک ، وقت آن است که تمام مسوولانی که در این دو دولت ، سهمی در این ماجرا داشته اند ، پای میز محاکمه کشانده شوند.

آلودگی هوا

نقل از عصر ایران

در دریاچه ارومیه چه می گذرد؟!؟(علل ایجاد بحران دریاچه ارومیه)

دریاچه ارومیه از دیر باز مورد توجه عموم بوده است ، قبلا به واسطه وجود سیمای زیبا و ویژگ یهای فوق العاده زیست محیطی آن ، اما اکنون به دلیل وجود تهدیدات جدی که پس از خشک شدنش محیط زیست منطقه را به چالش خواهد کشید.

منابع تامین کننده آب دریاچه ارومیه را 21 رودخانه دائمی ، 7 رودخانه فصلی و 39 مسیل و چشمه های داخل دریاچه و بارش مستقیم به سطح دریاچه هستند.

در حال حاضر سطح تراز دریاچه به 77/1270 متر رسیده که در سال 74 به میزان 4/1278 متر بود و این کاهش در یک پروسه پانزده ساله اتفاق افتاده است .

از مهم ترین عوامل طبیعی تاثیر گذار بر وضعیت کنونی دریاچه ارومیه ، بروز پدیده خشکسالی در طی پانزده سال اخیر است ، همچنین افزایش دو سانتی گرادی درجه حرارت در سطح حوضه دریاچه و به تناسب آن افزایش تبخیر به میزان 2/11 درصد از سطح دریاچه ارومیه و افزایش تبخیر به میزان 4/8 در صد از سطح حوزه که خود باعث افزایش مصرف آب کشاورزی نیز می شود از دیگر عوامل طبیعی تاثیر گذار بر وضعیت دریاچه به شمار می رود.

عوامل انسانی تاثیر گذار بر این روند ، راندمان بسیار پایین در آبیاری اراضی کشاورزی حوزه آبخیز ، افزایش احداث سازه های آبی و ذخیره آب در این مخازن ، برداشت بی رویه از منابع آب سطحی ، افزایش جمعیت و به تناسب آن افزایش نیاز به آب در مصارف کشاورزی ، شرب وصنعت ، افزایش برداشت های مجاز و غیر مجاز از آبهای زیرزمینی ، سنتی بودن سیستم انتقال آب به مزارع و روشهای آبیاری ، وجود حدوداً 24000 حلقه چاه غیر مجاز و عدم رعایت الگوی کشت مطابق با میزان آب در سطح حوزه (کشت محصولات با نیاز آبی بالا ) در روند خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیر داشته اند.

میزان شوری دریاچه در وضعیت فعلی چهارصد گرم نمک در هر لیتر یعنی در حد فوق اشباع است که در وضعیت نرمال یعنی در 15 سال قبل در حدود 180 تا 220 گرم در لیتر در نوسان بوده است.

همچنین در وضعیت نرمال جمعیت کثیری از پرندگان از جمله فلامینگو به این دریاچه مهاجرت می نمودند اما با کاهش آب دریاچه و افزایش شوری در حد فوق اشباع جمعیت این پرنده در این دریاچه بسیار کاهش یافته است.

افزایش نمک موجود در حد فوق اشباع ، کویر زایی در حاشیه پارک ملی دریاچه ارومیه ، مشکلات شدید مدیریتی و حفاظتی حیات وحش جزایر دریاچه ، تهدید جمعیتی حیات وحش ، عدم امکان جابجایی شناورها و در نتیجه عدم امکان دسترسی به جزایر ، تهدید اراضی کشاورزی و باغات حتی جوامع سکونت گاهی در اطراف دریاچه و کاهش شدید ذخایر ارتمیا در سطح دریاچه عمده ترین پیامدهای وضعیت موجود میباشد.

کاهش شدید جمعیت پرندگان مقیم و مهاجر ، برهم خوردن سیمای طبیعی حواشی دریاچه ارومیه و از دست رفتن ارزشهای گردشگری سنتی ، پدیدار شدن گنبد های نمکی در سطح دریاچه و مشکلات تردد شناورها ، کاهش آبدهی چشمه های آب شیرین موجود در جزایر و لزوم آب رسانی به جزایر ، ملحق شدن خشکی های داخل دریاچه به یکدیگر و از دست رفتن ارزشهای زیستی و کرسیتالیزه شدن نمک در بال و پر پرندگان از دیگر پیامدها و مشکلات پیش آمده این دریاچه نیلگون است.

ناگفته نماند برنامه جامع مدیریت حوضه آبخیز دریاچه ارومیه بعد از تهیه و تائید آن در سطح منطقه ای در سطح ملی نیز به تصویب هیئت دولت رسیده و ستاد ملی دریاچه ارومیه به ریاست معاون محترم اول ریاست جمهوری جلسات زیادی را برگزار نموده که نتیجه آن تعــریف ده ها طرح اضطراری و اولویت دار جهت احیاء دریاچه ارومیه می باشند که بایستی توسط دستگاه های مختلف به اجرا در آید.
از جمله مهمترین آنها می توان به طرح گسترش آگاهی های عمومی در کاهش مصرف منابع آب حوضه ، شناسایی و جلو گیری از برداشتهای غیر مجاز از منابع آب سطحی و زیر زمینی ، مطالعه ریسک خشکسالی حوضه آبخیز ، مطالعه چگونگی احیاء تالابهای اقماری ، پایش کمی و کیفی منابع الاینده دریاچه و تالابهای اقماری و غیره را در آن راستا ذکر نمود . البته اجرای طرح های مدرن آبیاری نوین ، اقدامات اجرایی احیاء تالابهای اقماری دریاچه ، انتقال هوایی آب به جزایر ، احداث آب انبار برای حیات وحش در جزایر ، از جمله مهمترین پروژه های در دست اجرا میباشد.

ستاد ملی دریاچه ارومیه نیاز اکولوژیک این دریاچه را بالغ بر 3.1 میلیارد متر مکعب تصویب نموده اما متاسفانه عدم رعایت حق آبه مصوب و عدم همکاری کشاورزان در جهت کاهش مصرف آب زراعی در اراضی کشاورزی ، از عوامل تشدید کننده ی کاهش سطح تراز و کاهش مساحت دریاچه می باشد .

انتقال ذرات نمک به شهر و اراضی اطراف ، پایین رفتن سطح آبهای زیر زمینی در منطقه ، کوچ مردم روستاها و شهر های مجاور دریاچه به سایر مناطق ، بروز بیماریهای ریوی برای اهالی منطقه ، احتمال خروج حیات وحش جزایر به خارج از دریاچه و مرگ و میر حیات وحش در جزایر به دلیل کاهش آب و علوفه از عمده ترین چالشهای خشک شدن دریاچه ارومیه است.

حجت جباری

عصر ایران

سدها و انرژی سبز

شمشیری دو لبه برای محیط زیست

در شرایطی که سدها و نیروگاه‌های برق‌آبی اغلب به عنوان یکی از منابع "انرژی سبز" شناخته می شوند، اما می توانند اثرات گسترده زیست محیطی بر رودخانه‌ها، افزایش درگیری‌های محلی و حتی انتشار میزان چشمگیری از گازهای گلخانه‌ای هنگامی که در مناطق استوایی ساخته می شوند را در پی داشته باشند.

گزارش جدید سازمان غیر دولتی "اینترنشنال ریورز" نگاهی عمیق به نقش چین در ساخت سدهای بزرگ در سراسر جهان داشته است. بر اساس این گزارش، شرکت‌های چینی درگیر 308 پروژه برق‌آبی در 70 کشور جهان هستند که ارقام قابل توجهی محسوب می شوند.

در شرایطی که سدها و نیروگاه‌های برق‌آبی اغلب به عنوان یکی از منابع "انرژی سبز" شناخته می شوند، اما می توانند اثرات گسترده زیست محیطی بر رودخانه‌ها، افزایش درگیری‌های محلی و حتی انتشار میزان چشمگیری از گازهای گلخانه‌ای هنگامی که در مناطق استوایی ساخته می شوند را در پی داشته باشند.

در حقیقت، سدهای بزرگ در چرخه هیدرولوژیکی و جریان مواد مغذی یک زیست‌بوم اختلال ایجاد کرده و دسترسی برخی گونه‌های مهاجر به زمین‌های مورد استفاده برای تغذیه و پرورش را محدود و یا به طور کامل قطع می کنند. در همین حال، ممکن است شاهد انتشار چشمگیر گازهای گلخانه‌ای از نواحی که زیر آب می روند، باشیم که به تغییرات آب و هوایی منجر خواهد شد. افزون بر این، ساخت سدها، جابجایی افراد محلی که معیشتشان به رودخانه وابسته است را در پی دارد.

در حال حاضر، شرکت دولتی "سینوهایدرو" چین، بزرگترین شرکت برق‌آبی جهان محسوب می شود. بسیاری از شرکت‌های چینی در پروژه‌های عظیم سد سازی مانند سد "سه دره" فعال هستند و از این رو، نقشی کلیدی را در این قبیل پروژه‌ها ایفا می کنند. همچنین بانک "صادرات-واردات" چین به بزرگترین تامین کننده مالی پروژه‌های ساخت سدهای بزرگ مبدل شده است.

تقریبا نیمی از سدهای مورد بحث برای جنوب شرق آسیا برنامه ریزی شده و پس از آن 28 درصد پروژه‌ها برای آفریقا و 8 درصد برای آمریکای لاتین برنامه ریزی شده‌اند. از سال 2008 تاکنون، آمار تعداد سدهایی که شرکت‌های چینی در ساخت آنها نقش داشته‌اند، رشد خیره کننده 300 درصدی را تجربه کرده است. با این وجود، بسیاری از این پروژه‌ها فاقد سیاست‌های زیست محیطی و اجتماعی بوده و یا سیاست‌های منسجم و دقیقی درباره آنها لحاظ نشده است.

بنابر گزارش اینترنشنال ریورز، تنها تعداد اندکی از شرکت‌ها و تامین کنندگان مالی چینی با سیاست‌های زیست محیطی در راستای استانداردهای بین المللی هماهنگ شده‌اند. این در شرایطی است که پروژه‌های بزرگی مانند "Gaibe III" در اتیوپی، سد "Bukan" در مالزی، سد "Myitsone" در میانمار و سد"Merowe" در سودان توسط چینی‌ها اجرایی شده‌اند.

به عنوان مثال، برای ساخت سد Merowe، بیش از 50 هزار نفر از ساکنان محلی مجبور به جابجایی و ترک خانه‌های خود شدند. سرکوب شدید اعتراضات و تظاهرات مردمی در این زمینه توسط دولت سودان نیز نتیجه‌ای جز مرگ چندین نفر و مجروح شدن تعداد زیادی از معترضان در درگیری با نیروهای امنیتی نداشته است. با این وجود، مقاومت منطقه‌ای و جهانی در برابر ساخت سدهایی که تامین مالی آنها توسط چینی‌ها انجام می شود، رو به افزایش است.

بر همین اساس، سینوهایدرو طی سال جاری میلادی نخستین سیاست زیست محیطی خود را تصویب کرد. همچنین، این شرکت متعهد به تصویب تمامی سیاست‌های محافظتی بانک جهانی، احترام به حریم مناطق ممنوعه مانند پارک‌های ملی و سایت‌های میراث جهانی، انجام گفت و گو با جوامع محلی و سازمان‌های غیر دولتی پیش از آغاز پروژه و ایجاد مکانیزم دریافت شکایات برای تمامی پروژه‌های خود شده است.

با این وجود، سازمان اینترنشنال ریورز هشدار داده است که سیاست‌های زیست محیطی تنها زمانی خوب و موثر هستند که به طور کامل اجرایی شده و نتایج آنها مشهود باشد.

زیست نیوز

میوه وارداتی نخرید، سرطان زاست

میزان آزبست موجود در هوا 10 برابر استاندارد جهانی است و میزان سم باقیمانده در سبزیجات و میوه‌های وارداتی بیش از استانداردهاست.

رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران اعلام کرد:‌ میوه‌های وارداتی استاندارد نبوده و سم موجود در آنها حتی در میوه‌های وارداتی اروپایی سرطان‌زاست.

محمدهادی حیدرزاده در هشتمین همایش سالانه انجمن سرطان ایران افزود:‌ براساس آمار سالانه 45 هزار نفر به دلیل آلودگی هوا فوت می‌کنند و یک میلیون و 350 هزار تن آلاینده وارد هوای پاک می‌شود.

وی افزود: میزان آزبست موجود در هوا 10 برابر استاندارد جهانی است و میزان سم باقیمانده در سبزیجات و میوه‌های وارداتی بیش از استانداردهاست.

حیدر‌زاده اعلام کرد: 80 درصد آلودگی هوای تهران ناشی از منابع متحرک است و متأسفانه توفیقاتی در کاهش آلودگی هوا نداشته‌ایم و افزایش شمار بیماری‌‌ها براساس تشخیص پزشکان ناشی از انواع آلاینده‌هاست.

رئیس ستاد محیط زیست شهرداری تهران گفت:‌ براساس ظرفیت، تحمل معابر شهری تهران یک میلیون و 700 خودرو را دارد در حالی که هم‌اکنون 6 میلیون خودرو وجود دارد و این بیانگر بحرانی بودن وضعت است.

حیدر‌زاده با طرح این سؤال که چرا تاکنون اقدام جدی صورت نگرفته است،‌افزود: نسخه‌های جامع حساسیت را میان مردم و مسئولان ایجاد نمی‌کند در بحث درمان با مشکلات جدی مواجه‌ایم اما ترس مردم از سرطان فرصتی است تا برای موضوعات پیشگیرانه حساسیت ایجاد کنیم.

وی افزود: مسئولان و مردم باید بدانند کنترل آلایندگی در کاهش سرطان مؤثر است و در برنامه جامع کنترل سرطان ساختارها باید در حد مدیران ارشد، شهردار، وزیر و... باشد تا مؤثر واقع شود.

رئیس ستاد محیط زیست شهرداری تهران توصیه کرد: برنامه‌های جامع دیگری مانند غذای سالم یا شهر سالم باید معطوف به برنامه‌ کنترل سرطان شود و همچنین کمیته محیط زیست در این برنامه سهیم شود.

به نقل از فارس

آشکار سازی پناهگاه حیات وحش موته طی سالهای 1351 الی 1385

آشکار سازی پناهگاه حیات وحش موته طی سالهای 135 الی 1385 

با استفاده از سنجش از دور  RS 

و سامانه های اطلاعات جغرافیایی  GIS

وحید راهداری

چکیده پایان نامه کارشناسی ارشد

دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده:

الگوهای منظر از استقرار کاربری و پوشش اراضی در کنار هم به وجود می آیند و حالت پویا دارند. برای درک بهتر پویایی چشم انداز در طول زمان و در راستای برنامه ریزی و مدیریت و نیل به اهداف حفاظتی، بررسی تغییرات الگوهای مکانی کاربری و پوشش اراضی بسیار ضروری است. با تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی یک منطقه در طی زمان و بررسی تغییرات آن، علاوه بر شناخت الگوهای چشم انداز، می توان چگونگی تغییرات الگوهای چشم انداز و روابط بین اجزای سازنده آن را بررسی کرد. امروزه با استفاده از داده های ماهواره ای امکان تهیه نقشه پوشش و کاربری اراضی و آشکارسازی تغییرات چشم انداز در طی زمان، فراهم شده است. مشخص نمودن زیستگاههای حساس مناطق حفاظت شده و تعیین چگونگی تغییرات پوشش و کاربری اراضی منطقه، می توان به مدیران این قبیل مناطق، در اجرای یک مدیریت شایسته، با در نظر گرفتن روند تغییرات گذشته منطقه کمک کند. پناهگاه حیات وحش موته دارای زیستگاههای مناسبی برای سمداران بزرگ و یکی از مهمترین زیستگاههای آهوی ایرانی است. در این مطالعه برای بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی پناهگاه حیات وحش موته، از تصاویر ماهواره ای مربوط به سنجنده MSS سال 1351، تصاویر سنجنده TM سال 1366 و سال 1377 و همچنین تصویر سنجنده LISS III سال 1385 استفاده شد. تصاویر برای فصل بهار و در نیمه اول خردادکه پوشش گیاهی حداکثر تاج پوشش را دارد انتخاب شدند. با توجه به محدودیت های موجود تصویر سنجنده MSS در فصل تابستان انتخاب گردید. برای آماده سازی تصاویر، جدیدترین تصویر با استفاده از نقشه1:25000 زمین مرجع شد و در سایر تصاویر به آن ثبت داده شدند.خطای میانگین مربعات تصحیح هندسی در تمامی موارد کمتر از یک بود. در زمان ثبت تصاویر، و با استفاده از روش نمونه برداری مجدد، قدرت تفکیک مکانی تصاویر به 30 متر تبدیل شد. تصحیح توپوگرافی با بکارگیری DEM منطقه و با استفاده از مدل لامبرتی، بر روی تصاویر اعمال شد.در این مطالعه نقشه کاربری و پوشش اراضی، با استفاده از روش طبقه بندی ترکیبی تهیه شد. به این منظور، نقشه درصد تاج پوشش گیاهی با انجام نمونه برداری های میدانی و با استفاده از شاخص گیاهی SAVI برای هر سال در 4 کلاس تهیه گردید. همچنین با استفاده از تکنیک های GIS و سنجش از دور، لایه های گزونی، مناق مسکونی، باغات و مزارع و زمینهای آیش در منطقه تهیه گردید. کاربری معدن با انجام کلاس بندی مجدد بر مؤلفه دوم آنالیز PCA تهیه شد. لایه شوره زار در مؤلفه اول PCA تهیه گردید. لایه سنگ و صخره نیز با اعمال کلاس بندی مجدد بر روی مؤلفه اول PCA تهیه شد. لایه شیست نیز از نتیجه طبقه بندی نظارت شده بر روی تصاویر تهیه گردید. در نهایت، لایه های تهیه شده با استفاده از تکنیک های GIS با هم ترکیب شدند و در نقشه کاربری و پوشش اراضی برای هر تصویر تهیه شد. دقت نقشه های تولید شده بین 80 تا95% تعیین گردید. به منظور آشکار سازی تغییرات، نقشه های تهیه شده روی هم گذاری شدند. سپس کمیت و کیفیت تغییرات در بین سالهای 1351و 1366، سالهای1366 و 1377، سالهای1377 و 1385 و سالهای 1351و 1385 مشخص گردید. نتیجه آشکار سازی تغییرات نشان داد که در فاصله سالهای که در سال 1385 نسبت به سال 1351 از مساحت تاج پوشش طبقه دو در اکثر قسمت های منطقه کاسته شده، و بر سطح تاج پوشش طبقه4، یعنی پوشش بیش از 40% مخصوصاً در مناطق امن و قرق پناهگاه افزوده شده است. همچنین در ی دوره مطالعات، سح معادن400% افزایش یافته است. همچنین در این دوره سطح مناطق مسکونی از 9 هکتار به 249 هکتار افزایش یافته است. در این دوره، منقه در سال 1366 در بهترین شرایط پوشش گیاهی بوده که نمودار بارندگی منطقه، یک دوره ترسالی در دهه 70 را نشان می دهد. همچنین در سال 1377 منطقه در بحرانی ترین شرایط خود قرارداشته که با دقت در نمودار بارندگی منطقه، وقوع یک دوره خشک سالی در دهه80، مشخص است. به طور کلی در دوره مطالعاتی، کاربری های انسانی در منطقه روند صعودی داشته است که باعث کاهش اهمیت زیستگاهی مناطق مختلف برای وحوش پناهگاه حیات وحش موته گردیده است.

فیلم شکار زیبای عقاب

تصویر بسیار زیبا از شکار عقاب 

حتما ببینید .

دانلود این ویدیو

حیات وحش، شکار، جدال بر سر غذا

در این ویدیو شکار شیر را میبینیم که بچه شیرها در حال خوردن غذای خود هستند که ناگهان تمساحی قصد حمله به شکار شیرها را دارد و سر از آب بیرون می آورد که با این حرکت شیر نر روبروی تمساح قرار میگیرد و با صدای غرش خود ترس را در تمساح به وجود می آورد و تمساح ناچار می شود که از غذای شیرها صرف نظر کند و به آب بازگردد .

دانلود این ویدیو