ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست استان همدان با کاربرد مدل تخریب

چکیده پایان نامه زیست محیطی

ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست استان همدان با کاربرد مدل تخریب

دانشجو:
عاطفه چمنی

استاد راهنما:
مجید مخدوم
محمد جعفری

 استاد مشاور:
مهرداد چراغی
نعمت الله خراسانی

مدل تصمیم گیری (Decision making model ) یکی از انواع روشهای ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست (EIA) می باشد. مدل تصمیم گیری تجلی ارتباط بین کمیت ها و کیفیت های بخشی از جهان هستی به صورت فیزیکی و ریاضی است ، به صورتیکه نشان دهنده یک هستی و یا یک پدیده موجود در دنیای واقعی باشد. از این قرار، مدلها روابط بین داده ها را برای پیش بینی چگونگی رویدادها درجهان واقعی تشریح می کنند. مدل تخریب (Makhdoum,2002) یکی از انواع مدلهای ریاضی است که در این بررسی برای مطالعه آثار توسعه بر محیط زیست استان همدان از آن استفاده شده است . در این روش برای نمایاندن تخریب در واحدهای نشانزد – که بسته به مورد می تواند آبخیز، زیر حوزه ، شهر و شهرستان ، واحد زیست محیطی ، زیستگاهها و یا شبکه باشد – از مدلهای خطی استفاده می گردد.

رابطة تخریب عبارت است از :

H= ( ΣI + Dp)/ V₀

H = ضریب تخریب هر واحد نشانزد
ΣI = مجموع شدت عوامل تخریب هر واحد نشانزد
Dp = تراکم فیزیولوژیک ( نسبت جمعیت بر وسعت زمین های قابل کشت ) V₀ = آسیب پذیری بوم شناختی

برای دستیابی به این مهم ابتدا محدوده استان همدان ( مرزسیاسی) به 849 شبکه 2500 هکتاری ( 2×2 سانتی متر روی نقشه توپوگرافی 250000 :1 ) تقسیم شد.آسیب پذیری اکولوژیکی با استفاده از نقشه های شیب، ارتفاع، اقلیم، حساسیت سنگ مادر به فرسایش، خطر زمین لرزه، طبقات آسیب پذیری خاک، حساسیت هیدرولوژیک، پوشش گیاهی و زیستگاه محاسبه شده و طبقه بندی گردید. در مرحله بعد با استفاده از نقشه توپوگرافی، مشاهدات میدانی و نظرات کارشناسان و افراد محلی تعداد 19 عامل تخریب در کل استان شناسائی و شدت آنها تعیین گردید. تراکم فیزیولوژیک هم از تقسیم جمعیت موجود در هر شبکه کاری بر وسعت زمینهای قابل کشت در هر شبکه به دست آمد. در نهایت با استفاده از جدول نهائی تخریب و وارد کردن پارامترهای مدل در نرم افزارExcell، ضریب تخریب در هر یک از شبکه های کاری استان مورد محاسبه و تحلیل قرار گرفت. ضرائب تخریب به دست آمده برای کلیه شبکه ها بر اساس تئوری فازی در6 طبقه و3 دسته طبقه بندی شدند .

بدین ترتیب کلیه شبکه ها از نظرشدت و میزان تخریب با یکدیگر مقایسه شدند و کل استان به سه پهنه با قابلیت توسعه بیشتر، نیازمند بازسازی و نیازمند اقدامات حفاظتی تقسیم شد. در مجموع 59/87 درصد از مساحت کل استان مستعد توسعه بیشتر، 083/12 درصد نیازمند بازسازی و 513/0 نیازمند اقدامات حفاظتی شناسایی شد.

ارزیابی زیست محیطی راهبردی منابع آب

چکیده پایان نامه زیست محیطی

ارزیابی زیست محیطی راهبردی منابع آب


دانشجو : علیرضا طباطبائی نائینی

استاد راهنما : رضا مکنون

در برنامه ‏ریزی پروژه ‏های توسعه منابع آب همواره بایستی جنبه‏ های زیست محیطی و بهداشتی آب و لزوم پیشگیری از بروز حوادث تلخ و ناگوار را مدنظر قرار داد. بعبارت دیگر اعمال مدیریت و کنترل بر کیفیت آب، و موضوعات زیست محیطی ذیربط و همچنین جنبه‏ های بهداشتی و تندرستی را بایستی جزئی لاینکف از برنا‏مه‏ ریزی‏های منابع آب به شمار آورد. هدف نهایی و غائی پروژه‏های توسعه منابع آب، رشد و توسعه پایدار اجتماعی، اقتصادی کشور می‏باشد. از این رو لازم است با دوراندیشی به بررسی پیامدهایی پرداخت که بر اثر اجرای پروژه‏های برنامه ‏ریزی شده ممکن است ایجاد شود و در مجموع باید اطمینان یافت و به این قطعیت رسید که ثمرات و نتایج مثبت پروژه، تحت‏الشعاع عوارض نامطلوب و پیامدهای منفی آن بر محیط‏زیست و یا سایر پروژه‏های عمرانی دیگری که در بلندمدت مطرح می‏باشند قرار نمی‏گیرد.

یکی از ابزارهایی که برای اینگونه بررسیها امروزه موجود بوده و با اقبال روزافزونی مواجه می‏شود، اصطلاحاً ارزیابی اثرات زیست محیطی طرحهای توسعه (EIA) نامیده می‏شود. روند ارزیابی اثرات زیست محیطی که در دهه 1970 گسترش یافت موجب شد که در طرح‏ ریزی برنامه‏ های توسعه و بهره ‏برداری، تنها به برآورد نتایج اقتصادی ـ اجتماعی و سیاسی اکتفا نشود، بلکه اثرات ناشی از اجرای پروژه‏ ها بر محیط‏زیست نیز مورد ارزیابی قرار گیرد. ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه‏ ها در جمیع پروژه‏ های عمده منابع آب که ممکن است اجرای آنها اثراتی منفی را به دنبال داشته باشد، اقدامی ضروری است.

بدین ترتیب در کلیه طرحهای جامع ملی و سراسری و همچنین در جمیع طرحهای حوزه‏ای یا منطقه‏ ای مدیریت منابع آب، بایستی اثرات و پیامدهای یکایک پروژه‏ ها به تفکیک ارزیابی شود و سپس نتایج در قالب طرحهای جامع منطقه‏ ای، حوزه‏ای و یا طرح جامع ملی ملحوظ گردد تا بدین ترتیب پیامدها و اثرات جمعی و تلفیقی پروژه‏ ها و طرحهای جامع مزبور بطور یکجا و همه جانبه ارزیابی شود و مآلاً و بدین طریق به توان اقدامات اصلاحی یا پیشگیرانه را نیز مشخص و تعیین نمود.

در سالهای اخیر نیز حرکتی به سمت ایده ارزیابی زیست محیطی راهبردی پدید آمده است که ممکن است بهترین نقطه شروع برای شامل کردن ارزیابی اثرات زیست محیطی در درون یک سیستم مدیریت زیست محیطی تکمیلی باشد. کاربرد ارزیابی زیست محیطی در سطح سیاستها، طرحها و برنامه ‏ها، کار نگاه کردن به اثرات تجمعی، راه‏ حل‏های جایگزین آن و اقدامات اصلاحی را آسانتر می‏کند. این مورد اجازه می‏دهد که نتایج ضمنی زیست محیطی پیش‏بینی شوند و توسعه ‏ها در جهت صحیح از آغاز پروژه هدایت شوند، بجای آنکه بیشتر تحت تأثیر ماهیت واکنشی ارزیابی اثرات زیست محیطی قرار گیرند.

در این تحقیق، مدل پیشنهادی سلسله مراتبی در ارزیابی زیست محیطی راهبردی ارائه شده است و در امتداد آن ماتریس ارزیابی زیست محیطی راهبردی در فرآیند انتقال آب بین حوزه‌ای برای مطالعه موردی یعنی انتقال آب مازاد رودخانه کوهرنگ به زاینده رود پیشنهاد شده است که با توجه به آن فقدان استراتژی و سیاستهای بلند مدت و منسجم در خصوص مسائل کلان بخش آب مانند فرآیندهای انتقال آب بین حوزه‌ای به چشم می خورد.

لینک مشاهده و دانلود مقاله ای از همین نویسنده و با همین عنوان در ادامه مطلب...

تحلیل وضعیت ارزیابی اثرات زیست محیطی در ایران برای کاربرد منطقه ای آن در منطقه خلیج فارس

تحلیل وضعیت ارزیابی اثرات زیست محیطی در ایران

برای کاربرد منطقه ای آن در منطقه خلیج فارس

مسعود منوری
راضیه رحیمی
ساناز تجزیه چی
مسعود سالاری

چکیده:

ارزیابی اثرات زیست محیطی به منظور اجرای یک فرآیند علمی و اجرایی با هدف شناسایی اثرات پروژه های توسعه از دو دهه قبل در کشور ایران تصویب گردیده است. این ابزار مدیریت محیط زیست در کشور ایران روند شناخته شده و در حال توسعه ای را نشان می دهد. لیکن بدلیل عدم نگرش منطقه ای دارای ظرفیت های مناسب و همسو با دیگر کشورهای خلیج فارس نبوده و نیاز به بازنگری در قوانین و اصول کارکردی آن و نیز هماهنگی با کشورهای این منطقه دارد. این اقدام می تواند در کاهش مشکلات زیس تمحیطی و رفع آلودگی ها و تخریب منابع طبیعی منطقه خلیج فارس موثر باشد.

در این مقاله ضمن بررسی و جم عبندی مشکلات و تنگناهای روند تکاملی ارزیابی زیس تمحیطی در ایران عوامل ضعف، قوت، فرص تها و تهدیدهای ) SWOT ( فرآیند کارکردی آن برای منطقه خلیج فارس جهت هماهنگی و همکار یهای بیشتر بین کشورهای این منطقه مورد تحلیل قرار گرفته است.

کلید واژه: ارزیابی اثرات زیست محیطی، EIA، SWOT ، خلیج فارس.

منبع: اولین همایش بین المللی محیط زیست و ژئوپلیتیک خلیج فارس