بررسی کمی وکیفی تولید پسماندهای صنعتی در شهرک های صنعتی ایران
سعید بگان
مدیریت پسماندهای صنعتی یکی از شیوه های بسیار
مناسب برای ایجاد تعامل و پیوند بین صنعت و محیط زیست و کاهش اثرات سوء
فعالیتهای صنعتی بر محیط زیست میباشد که چنین مدیریتی با استفاده از
روشهای مختلف از جمله پیشگیری از آلودگی یا کمینه سازی پسماندها در مبداء
تولید، بازیافت و استفاده مجدد قابل اعمال است. هدف اصلی این مطالعه تعیین
نرخ تولید پسماندهای صنعتی برای گروهها و زیرگروه های صنعتی در شهرک های
صنعتی ایران میباشد. روش مطالعه بر اساس اطلاعات موجود در شهرکها، بازدید
میدانی، تکمیل پرسشنامه و تجزیه تحلیل اطلاعات بدست آمده میباشد. اطلاعات
لازم از 1273 واحد از صنایع مختلف جمع آوری گردید. میزان تولید پسماندهای
صنعتی به ازای واحد مساحت (هکتار) و واحد تولید محصول برحسب تن در ماه
محاسبه شد. مساحت کل واحد های مطالعه شده بالغ بر 414 هکتار است. در بین
صنایع به ترتیب صنایع فلزی 32%، غذایی 17%، صنایع کانی غیرفلزی 15% ،
سلولزی 13%، شیمیایی 12%، نساجی 8%، برق و الکترونیک 3% از کل مساحت را به
خود اختصاص داده اند. در صنایع برق و الکترونیک
میانگین نرخ تولید پسماند بر حسب مساحت و تولید محصول به ترتیب 98/2 و06/0
تن در ماه است. درزیرگروههای این گروه مقدار نرخ پسماند تولیدی به ترتیب در
زیرگروه دستگاه الکتریکی بیشترین و در زیرگروه مولد برق دارای کمترین
مقدار است. صنایع کانیهای غیرفلزی در مجموع مساحتی در حدود 26/50
هکتار را به خود اختصاص دادهاند. میانگین نرخ تولید پسماند بر حسب مساحت و
تولید محصول به ترتیب78/27 و18./0تن در ماه است. بیشترین میزان پسماند
در این گروه به زیرگروه سنگ ساختمان تعلق دارد. میانگین نرخ تولید پسماند
در گروه سلولزی بر حسب مساحت 56/11تن در ماه به ازای هر هکتار و بر حسب
تولید16/0 تن به ازای هر تن محصول می باشد.در این گروه نرخ تولید پسماند
زیرگروه کاغذ دارای بیشترین مقدار است و نرخ تولید پسماند زیرگروه تولید
مواد بهداشتی دارای کمترین نرخ می باشد. در صنایع شیمیایی میانگین نرخ
تولید پسماند بر حسب مساحت و تولید محصول به ترتیب 4/1 و08/0 تن در ماه
است. بیشترین مقدار نرخ تولید پسماند به زیر گروه روغن و گریس اختصاص
دارد. در گروه فلزی نرخ تولید پسماند به ازای مساحت و تولید 7/11 ،09/0
تن می باشد. بیشترین تعداد واحد در زیر گروه ریخته گری بوده و همچنین
بیشترین مقدار تولید پسماند به زیر گروه قطعات فلزی اختصاص دارد. بیشترین
مقدار میانگین نرخ بر حسب مساحت در زیر گروه ریخته گری و کمترین مقدار آن
در زیر گروه متفرقه وجود داشته است.در گروه مواد غذایی میزان نرخ تولید
پسماند به ازا مساحت و تولید محصول به ترتیب 27/6، 03/0 تن در ماه می
باشد. در این گروه بیشترین مقدار پسماند متعلق به ضایعات فساد پذیر می
باشد. درگروه نساجی نرخ تولید پسماند به ازا مساحت و تولید محصول به
ترتیب 27/26و 07/0 تن در ماه می باشد. در این گروه، زیرگروه فرش دارای
بیشترین نرخ تولید پسماند بر حسب مساحت می باشد اما نرخ تولید پسماند
بر حسب محصول تولیدی در زیرگروه بافندگی دارای بیشترین مقدار می باشد.
منبع : دانشګاه صنعتی اصفهان-دانشکده منابع طبیعی-ګروه محیط زیست