آلودگی هوا، عوارض و مشکلات بر سلامت انسان

اثرات آلودگی هوا بر انسان عمدتاً بر چشمها و دستگاه تنفسی است. هنگامی که گازهای ناشی از هوا، بخارات، دودهای غلیظ (فیومها)، غبار و غیره منتشر می‌شوند و با اعضای بدن تماس می‌یابند، سوزش چشم و تحریک چشم‌ها، بینی، گلو و شش می‌گردند.

الف) دستگاه تنفسی

دستگاه تنفسی شامل شش‌ها و مجاری تنفسی (مجرای عبور هوا از حفره بینی به شش‌ها) می‌باشد. وظیفه دستگاه تنفسی عبارت است از استنشاق هوا به داخل ریه‌ها، جداکردن ناخالصی‌ها از هوا استنشاق شده به دستگاه گردش خون و خارج کردن گاز دی‌اکسید کربن در خون از طریق حفره بینی است. اگر ذرات معلق توسط انسان استنشاق شود، ممکن است بسته به اندازه آن‌ها در قسمت‌های مختلف دستگاه تنفسی رسوب نمایند. ذرات بزرگتر از 10 میکرون توسط مژه‌های بینی نگهداری می‌شوند و ذرات کمتر از 10 میکرون، ممکن است به مجاری تنفسی فوقانی وارد گردند. مجاری تنفسی فوقانی شامل: حفره، بینی، حلق بینی (فاز و فارنکس)، حنجره و نای می‌باشد. ذرات دارای اندازه‌ی 2 تا 10 میکرون ممکن است به نای وارد گردند. امّا حرکت موجی شکل مژه مخاط از پایین به بالا ذرات را از نای به دهان برمی‌گرداند که در دهان، آن‌ها می‌توانند بلعیده شوند. مجاری تنفسی تحتانی شامل نایژه‌ها، نایژکها، راه‌های هوایی، کیسه‌های هوایی، **** های ریوی می‌باشد. ذرات با اندازه کمتر از 25% تا یک میکرون وارد آلوئل‌های دیده شده و رسوب می‌نمایند که در نتیجه حجم آلوئل را کاهش می‌دهند و بنابراین در اثر به حداقل رساندن تبادل اکسیژن از هوا به خون سبب آسیب به ریه‌ها می‌گردند.

بقیه در ادامه مطلب... 

مواد آلوده کننده هوا

• منوکسید کربن :گاز سمی منوکسید کربن، بطور عمده مربوط به خودروهایی است که مصرف سوخت آنها  بنزین می‌باشد. این خودروها مقدار زیادی گاز CO را از طریق لوله اگزوز وارد هوا می‌کنند.
• دی‌اکسید گوگرد :عمدتا مربوط به نفت کوره) نفت سیاه) است که در بعضی صنایع و تاسیسات حرارت مرکزی و تولید نیرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• اکسیدهای نیتروژن دار: بطور عمده مربوط به نفت کوره، گازوئیل و مقدار کمتری مربوط به مصرف بنزین و نفت سفید است.
• هیدروکربن‌های سوخته نشده: عمدتا مربوط به خودروهایی است که بنزین مصرف می‌کنند. نفت کوره و گازوئیل در این مورد سهم کمتری دارند.
• ذرات ریز معلق: بطور عمده، از سوختن نفت کوره حاصل می‌شود.
• برمید سرب: در نتیجه مصرف بنزین در موتور اتومبیل‌ها حاصل می‌شود.
• سایر ترکیبات سربی: بنزین خودروها اغلب دارای ماده‌ای به نام تترا اتیل سرب است که به منظور روان کردن کار سوپاپ‌ها و به‌سوزی بنزین به آن اضافه می‌شود. این ماده هنگام سوختن بنزین، باعث پراکنده شدن ذره‌های جامد و معلق ترکیبات سرب در هوا می‌شود که هم سمی‌اند و هم به صورت رسوب‌های جامد وارد دستگاه تنفسی می‌شوند.

باران اسیدی+پیامدهایش

یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا باران اسیدی است. در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌های کارخانه‌ها میزان دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید ازت در هوا افزایش یافته است. این دو ماده در اتمسفر با اکسیژن و بخار آب واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند و به صورت اسید نیتریک و  اسید سولفوریک در می‌آید. این ذرات اسیدی مسافت‌های طولانی را بوسیله باد طی می‌کنند و به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند. چنین بارش‌هایی ممکن است به صورت برف یا باران یا مه نیز در بیاید.

پیامدهای باران اسیدی

باران اسیدی باعث از بین رفتن بناها و آثار تاریخی بخصوص در ساختمان‌هایی که از سنگ مرمر یا آهک ساخته شده باشند، می‌شود.

باران اسیدی میزان حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد و حتی ممکن است مواد سمی را وارد خاک‌ها کند .

باران اسیدی موجب نابودی درختان و کاهش مقاومت آنها بخصوص در برابر سرما می‌شود.