مدیریت جنگل و تلفیق جنگل ها با در نظر گرفتن ملاحضات زیست محیطی

مدیریت جنگل و تلفیق جنگل ها با در نظر گرفتن ملاحضات زیست محیطی

چکیده :

جنگلهای بی نظیر کشور ما با پنج رویشگاه خزری (هیرکانی)، زاگرسی، ایران تورانی، ارسبارانی و خلیج عمانی نیاز به حفاظت و توسعه دارد. این امر محقق نمی شود مگر با در نظر گرفتن شرایط زیست محیطی و جوامع انسانی حاکم بر آنها. جنگل یکی از منابع طبیعی مهم کشور به شمار می آیند و می توان از آن به مثابه زیربنای توسعه اقتصادی و اجتماعی یاد کرد. متاسفانه تخریب این منابع در سالهای اخیر با سرعت بیشتری به روند خود ادامه می‌دهد. شیوه معیشت جنگل نشینان و دامداران مهمترین عامل تخریب جنگل محسوب می‌شود. هدف از تهیه این نوشتار بررسی عوامل موثر بر مشارکت روستاییان و مردم محلی در حفاظت و توسعه جنگلهای کشورمان است. برنامه جنگلداری اجتماعی در گروه هایی مانند : جنگلداری زراعی – جنگلداری اجتماعی – جنگلداری توسعه ای و آگرو فارستری طبقه بندی شده است. جنگلداری اجتماعی به عنوان رهیافت جایگزین در جهت پاسخ به شکست برنامه های مدیریت صنعتی جنگل در سال 1985 میلادی توسط سازمان خوار و بار کشاورزی (فائو) با هدف ایجاد همزیستی و آشتی بین جنگل نشینان و جنگلبانان برای کاهش تخریب جنگل معرفی گردید. تشکیل تعاونی ها با نظارت و حمایت دولت می تواند انگیزه مردم روستایی را در حفاظت از جنگلها و ایجاد اشتغال بیشتر نماید. پیشنهاد می شود در مناطقی که به سوخت نیاز است ایستگاههای سوحت رسانی دایر شود. بایستی برنامه ها و طرحها از انطباق بیشتری با نیازهای روستاییان همراه باشد. با توجه به تاثیر محافظان افتخاری بر حفاظت از عرصه های جنگلی که مستلزم نظارت دولت نیز می باشد، این افراد بیشتر بکار گرفته شوند. امکان بازدید بیشتر روستاییان جنگل نشین از طرحهای جنگلداری اجتماعی موفق به همراه کلاسهای آموزشی ترویجی گام موثری بر توسعه جنگلهاست. پیشنهاد می شود از روشهای تلفیقی جنگل با کشاورزی (Agroforestry) موفق در سایر کشورها نظیر Intercropping (کاشت درختان میان محصولات زراعی)،  Alley cropping (کاشت درخت به عنوان دیوار سبز و پرچین مزارع)  و روشهای تلفیقی جنگل با سایر بخشها همچونAgrosilvopastural (تلفیق جنگل، مرتع و کشاورزی)، Sylvopastutal  (تلفیق جنگل و مرتع)، Enthoforestry  (تلفیق جنگل با صنعت حشره داری) و غیره بهره بیشتری برده شود.

 کلمات کلیدی:  جنگلداری اجتماعی، اگروفارستری، ترویج، جنگل.