وقتی همه مسئولین از درد هامون و سیستان میگویند , اما دریغ از مرهمی

هامون نامی است که برای بسیاری از مردم دنیا و پرندگان مهاجر، مصیبت‌هایش آشنا است اما به نظر می‌رسد داستان سوختن هامون و زمینه شکل گیری شهر سوخته‌ای دیگر در این منطقه دل هیچ همسایه و یا دوستدار محیط زیستی را به درد نمی‌آورد.

به نقل از  مهر ، با وجود اینکه اتفاقات به وقوع پیوسته طی چند سال گذشته در نوع خود فاجعه زیست محیطی لقب گرفته اما حتی خودکشی میلیون ها ماهی و جان دادن هزاران پرنده نیز نتوانست دل جوامع بین‌المللی و فعالان محیط زیست و از همه مهمتر همسایگان شرقی را به درد بیاورد و این تالاب همچنان در سایه بی مهری و تشنگی می سوزد.

طوفان های مستمر، بارش باران خاک، نابودی محصولات کشاورزی، انقراض نژاد گاو سیستانی، هجرت هزاران خانواده و عبور نرخ بیکاری از مرز ۴۴ درصد و ارتزاق خانواده با آب باریکه ای به نام یارانه هر کدام حکایتی تلخ از زندگی مردم این منطقه است که به نظر می رسد مرهمی برای وسعت این همه زخم نمی توان پیدا کرد.

صبوری مردم سیستان در برابر مشکلات در طی ۱۶ سال گذشته خود موجب شده است تا مسئولان در طی این سال ها تنها نظاره گر پائین رفتن سطح آب و خشکیدگی بیشتر تالاب باشند و متاسفانه به دلیل نبود برنامه های میان مدت و بلند مدت در این دوره ۱۶ ساله نه تنها مشکلی از مردم حل نشده است بلکه مشکلات به سمت بحران رفته است.

صیادانی که صید طبیعت شدند

جامعه صیادی سیستان که با جمعیت ۳ هزار و ۷۰۷ صیاد روزگاری از سفره پر برکت هامون نان برای خانواده خود صید می‌کرد در حال حاضر به دلیل خشکیدگی تالاب خود صید طبیعت شده است و موجب شده تا بیش از ۵ هزار خانواده خودکفا به مهاجرت و  آوارگی در شهرهای شمالی ایران تن دهند و در لیست خانواده های نیازمند کمیته امداد جای گیرند.

صیادان سیستانی مدت مدیدی است که در تور مشکلات گرفتار آمده اند و دیگر نانی بر قلاب آنها به چنگ نمی افتد و لذا مشاغل جدیدی از جمله کارگری، بنزین فروشی و دست فروشی در کنار خیابان ها را پیشه خود کرده اند.

دریاچه هامون که روزگاری ۴۴ هزار تن صید را به سفره های ایرانیان گسیل می داشت در حال حاضر در حسرت قطره ای آب برای تنفس ماهیان بر جای مانده بر بستر خود است.

نمک بر زخم هامون

مدیرکل جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه امسال با ورود آب امید به کشت و کار نیز پس از سال ها در سیستان روییدن گرفت اظهار داشت: با جاری شدن آب از ابتدای فروردین ماه در منطقه سطح زیر کشت محصولات بهاره نیز افزایش یافت.

رضا نجفی  بیان داشت: با جاری شدن آب ۱۲ هزار هکتار از اراضی منطقه سیستان امسال زیر کشت سورگوم و بالغ بر ۱۵ هزار هکتار نیز به کشت انواع محصولات جالیزی اختصاص یافت  اما  قطع آب از ماه گذشته موجب خسارات جدی به بخش اعظمی از کشت سورگوم و جالیز در شهرستان های شمالی شد

.

وی اظهار داشت: تنها در هفته گذشته طوفان بیش از ۳۴ هزار هکتار از مزارع و یک هزار و ۷۰۰ هکتار از باغات منطقه را تخریب و یا خسارت جدی به آن وارد کرد.

وی با بیان اینکه مزارع سیستان در حالت بحرانی قرار دارد افزود:مردم منطقه به ویژه کشاورزان و باغداران انتظار کمک دارند.

نجفی گفت: طوفان‌های سیستان و غبار برخواسته در این منطقه دارای درصد بالایی از نمک است که پس از نشستن برروی گیاهان موجب سوختگی نباتات می‌شود.

خسارات وارده به سیستان قابل محاسبه نیست

فرماندار ویژه زابل نیز با بیان اینکه خسارات وارده به مردم سیستان قابل محاسبه نیست اظهار داشت: خسارات ناشی از طوفان تنها به تاسیسات شهری و امکانات و تجهیزات منتهی نمی‌شود بلکه اثرات روانی و تاثیر منفی که بر روی سلامت و بهداشت مردم می‌گذارد به مراتب سنگین‌تر و غیرقابل جبران است.

هوشنگ ناظری  بیان داشت: با هر بار طوفان قریب به ۴۰ میلیارد ریال خسارات به تاسیسات این شهرستان وارد می‌شود اما اثرات روانی و یا مهاجرت بی رویه ای که از این منطقه تا کنون صورت گرفته است با هیچ رقمی قابل محاسبه نیست.

وی اظهار داشت: از میزان خسارت  ۷۰۰ میلیارد ریالی وارد شده به بخش کشاورزی در سال گذشته متاسفانه سهمی برای جبران خسارت به کشاورزان در نظر گرفته نشد و کشاورزان از طریق صندوق بیمه تنها توانستند ۷۰ میلیارد ریال دریافت کنند.

وی افزود: حرکت شن های روان که با هر طوفان راه های ارتباطی مردم و حتی راه نفس کشیدن را سخت و دشوار می‌کند و همچنین بیکاری ناشی از خشکسالی از عواملی است که سیستان را به یکی از نقاط بحرانی کشور تبدیل کرده است و در آستانه تبدیل به فاجعه ملی قرار داده است.

وی ابراز داشت: در سال هایی نه چندان دور با راه اندازی سازمان عمران سیستان طرح هایی از جمله تثبیت شن های روان در قالب ۲۰  پروژه  و مهار شن های روان در خاک افغانستان و ایران و سایر اقدامات از جمله ایجاد بادشکن در مزارع و روستاهای منطقه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت اما به دلیل انحلال این سازمان به مرحله اجرا نرسید.

طوفان چشم امید را کور کرده‌است

طوفان شن در هفته گذشته بیش از۱۰۰ نفر را در شهر زابل روانه بیمارستان کرد اما این اتفاق در حالی رخ داد که بخش تنفسی بیمارستان این شهرستان به گفته رییس دانشگاه علوم پزشکی زابل تنها ظرفیت بستری  ۱۵بیمار را دارد.

دکتر علی اکبر نصیری  اظهار داشت: درهفته گذشته با شدت گرفتن طوفان تعداد ۱۱۰ بیمار به بیمارستان زابل مراجعه کردند که تعداد ۵۰ نفر از آن‌ ها بنا بر ضرورت و نیاز به ارایه خدمات بستری شدند

.

وی با بیان این که امکانات درمانی دانشگاه علوم پزشکی زابل برای این جمعیت بیمار جوابگو نیست ابراز داشت: در منطقه سیستان یک بخش فوق‌تخصصی ریه با ۱۵ تخت موجود است که حتی به طور روزانه و در شرایط عادی نیز پاسخگوی بیماران نیست

.

وی افزود: برای رفع این مشکل مجوز بیمارستان ۶۴ تختخوابی مرکز بیماری‎های تنفسی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخذ شده است اما اعتبار اندک اختصاص یافته به این پروژه تنها صرف پی‌سازی شده است

.

وی با اشاره به این موضوع که در طی سال های گذشته آمار مبتلایان به آسم و سل را در این منطقه به شدت افزایش یافته است ادامه داد: سالیانه ۵۰۰  بیمار مبتلا به سل به آمار اضافه می‌شود که متاسفانه این آمار در سطح کشور بسیار تکان دهنده است و لذا باید اعتبارات بیشتری به منظور مقابله با این بیماری اختصاص داده شود.

وی افزود: اگر بخواهیم نخستین قدم را برای کمک به مردم محروم و روستائیان برداریم و در حد اهدای یک ماسک معمولی به مردم اقدام کنیم حداقل نیازمند یک میلیارد تومان اعتبار هستیم.

نصیری اذعان داشت: افزایش غلظت گرد و غبار به بیش از ۱۰ برابر استاندارد های جهانی یک تهدید جدی برای سلامت ساکنان این منطقه محسوب می شود و نباید به راحتی از کنار آن عبور کرد.

وی گفت: متاسفانه همه ساله به ویژه در فصل تابستان و با آغاز بادهای ۱۲۰ روزه به آمار مبتلایان به عارضه‌های بینایی و ریوی افزوده می‎شود و هزینه‌های سنگینی را بر مردم و همچنین حوزه درمان وارد می کند.

نصیری افزود: وزش بادهای ۱۲۰ روزه در حال حاضر از ۱۸۰ روز هم تجاوز می کند و می توان گفت: مردم منطقه سیستان بیش از نیمی از سال را با این طبیعت خشن دست و پنجه نرم می‎کنند.

.

تکرار فاجعه زیست محیطی

مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان نیز با بیان اینکه حیات تمامی جانداران در این منطقه مورد تهدید جدی قرار دارد اظهار داشت: متاسفانه سکوت و کم توجهی مجامع بین المللی به این موضوع و به ویژه کشور همسایه و دوست ایران در این راستا قابل درک نیست.

خسرو افسری  بیان داشت: مردم سیستان که در ۵ هزار سال پیش نخستین جراحی مغز را در دنیا رقم زدند حال نیازمند راه اندازی کلینیک سل برای درمان فرزندان خود هستند.

وی افزود: متاسفانه سرانه مسلولین شهرهای سیستان ۴۵۰ نفر بیمار مبتلا به سل مقاوم به دارو است که باید با نگاه ویژه‌ای به این مقوله نگریست و ازانتشار آن به سایر نقاط کشور جلوگیری کرد.

وی بیان داشت: ریزگردها مسائل و مشکلات فراوانی را به همراه دشته و هزینه های بسیاری را تحمیل کرده به نوعی که دامنه این خسارت تا دریای عمان نیز کشیده شده است.

وی با ابراز ناراحتی از روند خشکیدگی هامون اظهار داشت: متاسفانه بر اساس پیش بینی کارشناسان و با توجه به عوامل محیطی و جوی منطقه در صورتی که حقابه ای برای تالاب هامون درنظر گرفته نشود به طور حتم  شاهد تکرار فاجعه زیست محیطی در هامون خواهیم بود