عمران و محیط زیست و ارتباط بین آنها

مقالات زیست محیطی

مقاله دارای متن کامل

عمران و محیط زیست و ارتباط بین آنها

محمدرضانادری

مجتبی نادری

چکیده
در این مقاله سعی شده با تعریف علم مهندسی عمران- محیط زیست به ارتباط بین رشته‌های عمران ومهندسی محیط زیست پرداخته شود. از آنجا که پروژه‌های مرتبط با رشته مهندسی عمران در سه شاخه راه (حمل و نقل، ترافیک و...) آب و فاضلاب و سازه (فولادی، بتنی، نیمه مسلح و...) قابل طرح است و نیز با توجه به اهمیت ارزیابی زیست محیطی جایی که می‌خواهیم در آن پروژه عمرانی خود را اجرا کنیم و همچنین تأثیرات پروژه، بر روی محیط زیست؛ لذا در این مقاله کوشش خواهد شد که به تأثیرات منفی پروژه‌های عمرانی که بدون ارزیابی زیست محیطی اجرا می‌شود، پرداخته شود تا با ارائه راهکاری مناسب تأثیرات منفی پروژه‌های عمرانی را بر محیط زیست، کاهش دهیم لذا در این مقاله به مباحثی همچون آلودگی هوا بر اثر طراحی و انتخاب نادرست شهرها و گسترش آنها، حمل و نقل و تأثیرات آن بر محیط زیست، برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها و تأثیر آن بر محیط پیرامون خود، آلودگی صوتی ناشی از قطارها و ماشینها که خود بر می‌گردد به انتخاب محل نادرست (بدون ارزیابی) برای کشیدن ریل و جاده، پرداخته شده است.

برای مشاهده ادامه مقاله به ادامه بروید .

برای مشاهده سایر مقالات زیست محیطی این وب اینجا کلیک نمایید .

مشاهده لیست همه مقالات زیست محیطی این وبلاګ از اینجا

بازیافت مواد و کاهش تولید زباله

بازیافت به آماده‌سازی مواد برای استفادهٔ دوباره گفته می‌شود.

بازیافت از به‌هدررفتن منابع مواد سودمند جلوگیری می‌کند و مصرف مواد خام و مصرف انرژی را کاهش می‌دهد. با این کار، تولید گازهای گلخانه ایی نیز کاهش می‌یابد. بازیافت مهم‌ترین مفهوم در مدیریت زباله است.

مراحل آماده‌سازی (آمایش) زباله برای استفاده مجدد اصطلاحاً پردازش نامیده می‌شود.

منشاء مواد بازیافتی یا به عبارتی بازیافتنی‌ها، بیشتر، منازل مسکونی و صنایع هستند. برای آسان‌تر کردن امر بازیافت معمولاً‌دو نوع جداسازی مواد صورت می‌گیرد که «تفکیک در مبدأ» و «تفکیک در مقصد» نام دارند. تفکیک در مبدأ در سطح شهر و خیابان‌ها و فروشگاه‌ها از طریق سبدها و سطل‌های جداسازی مواد انجام می‌شود ولی برای تفکیک در مقصد مکان ویژه‌ای به نام مرکز بازیافت زباله در نظر گرفته شده‌است. در مرکز بازیافت مواد زباله‌ای رویو غیر قابل بازیابی دسته‌بندی می‌شوند بسیاری از فروشگاه‌ها و کارخانه‌های بزرگ مواد زاید مانند قوطی‌های کنسرو، بطری‌های شیشه‌ای و روزنامه‌های باطله را به منظور بازیافت از مشتری بازخرید می‌کنند.

بازیافت مواد و کاهش تولید زباله

بسیاری از فروشکاه ها و کارخانه های بزرگ خواهان بازخرید مواد زاید هستند این مواد شامل مواد قابل بازیافت مانند قوطی های کنسرو، بطری های شیشه ای و روزنامه های باطله می باشد. این کارخانه ها و فروشگاه ها در ازای بازخرید این کالاهای دست دوم به مشتری پول پرداخت می کند.
برخی سازمان ها مانند سازمان بازیافت کیسه های مخصوص نگهداری مواد قابل بازیافت را دراختیار مردم قرار می دهند.

برخی اقلام هستند که سازمان بازیافت و کارخانه های بازیافت مواد آنها دور می ریزند این مواد قابل بازیافت نیستند و مورد استفاده قرار نمی گیرند. این مواد عبارتند از رختخواب و تشک، مبلمان، پوشاک و لباس، وسایل و دستگاه های الکترونیکی. این وسایل در اختیار گروه ها و شرکت های غیر انتفاعی قرار می گیرد تا در صورت امکان تعمیر شوند و یا قطعات قابل استفاده آنها در دستگاه های دیگر به کار رود.

شما می توانید با خریداری و استفاده از موادی که مواد غیر قابل تجزیه و غیر قابل بازیافت نیستند:

· از ظروف یکبار مصرف استفاده نکنید.
· از بطری هایی استفاده کنید که قابلیت دوباره پر شدن را داشته باشد.
· از پاکت های پلاستیکی که قابل شستشو و استفاده دوباره هستند استفاده کنید.

در امر بازیافت هیچگاه موفقیت کامل حاصل نمی شود مگر اینکه مواد قابل بازیافت به کالاهای قابل استفاده و مرغوب در بازار تبدیل شود. بدین منظور توجه داته باشید که مواد قابل بازیافت را هیچگاه با زباله های بی مصرف یک جا نریزید. موادی را که می توان از این طریق تولید کرد عبارتند از:

· پوشاک و کفش
· اسباب بازی های دسستی و وسایل بازی در پارک های کودک
· وسایل باغبانی
· موکت و زیلو
· مواد مورد استفاده در ساخت زیر گلدانی و میز و صندلی هایی تاشو
· روغن موتور
· سطوح منزل و پیشخوان
· ناودان
· بسته بندی مواد
· محصولات کاغذی مانند کارتن و مقوا
· وسایل تمیز کننده مانند جارو ،برس، تی و غیره
· کاغذ ها و پاکت های مورد استفاده دستنویس و در کامپیوتر

تمامی این مواد اگر به روش صحیح از مواد قابل بازیافت تهیه شوند علاوه بر اینکه از نظر اقتصادی بسیار به صرفه است به حفاظت از محیط زیست هم کمک می کند و در ضمن به لحاظ مرغوبیت هم هیچ تفاوتی با آنچه از مواد نو تهیه می شود ندارد.

رابطه بازیافت مواد و گرما

ایده بازیافت کاغذ، شیشه، فلز و پلاستیک مدت هاست که ذهن ما دانشمندان را به خود مشغول داشته و به مرحله عمل نیز درآمده است. اما دانشمندان در تلاشند تا گرما را نیز بازیافت کنند و منابع جدیدی را برای تولید و باز تولید گرما بیابند.

امروزه، پیشرفت در زمینه دانش و فناوری باعث شده تا منابع گوناگون و متنوع انرژی از جمله خورشید، باد، امواج و جزر و مد دریاها و اقیانوس ها به خدمت بشر درآیند و وابستگی به سوخت ها و انرژی های فسیلی را به حداقل برسانند. 

با این همه، یکی از منابع عظیم و نامحدودی که دارای پتانسیل بسیار خوبی برای تولید انرژی بوده و چندان مورد توجه و کنکاش قرار نگرفته است. گرمای موجود در اتمسفر و گرمای تولید شده توسط خودروها و کارخانه هاست. البته بازیافت و بازتولید گرما در مقیاس محدود برخی کشورها به مرحله اجرا درآمده است که از جمله آنان می توان به استفاده از فاضلاب گرم برای گرم کردن کف منازل و آب کردن یخ جاده ها اشاره کرد. علاوه بر این، ایده های جالبی در مورد گرم کردن آب سرد منازل از طریق عبور دادن لوله های فاضلاب حاوی آب گرم مصرف شده از کنار آنها به ذهن مبتکران و مهندسان خطور کرده و در برخی موارد، طرفداران بسیاری پیدا کرده است.

با این همه، باید دانست که منابع گرمایی قابل بازیافت و به کارگیری مجدد در اطراف ما بسیار زیاد هستند که متاسفانه ما از آنها بهره برداری مطلوبی نمی کنیم. به عنوان مثال، دستگاه های رایانه، چاپگر و فتوکپی که به تعداد زیاد در ادارات و منازل وجود دارد حجم قابل توجهی گرما تولید می کنند که نه تنها مورد استفاده بهینه قرار نمی گیرند، بلکه برای مقابله با آنها و خنک کردن این دستگاه ها، حجم قابل توجهی انرژی مصرف می شود. تحقیقات نشان داده است که از سال 2005 تا 2010، هزینه انرژی مصرف شده در آمریکا برای خنک کردن رایانه های خانگی و اداری، 7/4 میلیارد دلار بوده است!

دکتر "پاول برنر"، از پژوهشگران علوم رایانه در دانشگاه ایندیانا، به همراه همکارانش در حال مطالعه بر روی ایده استفاده از گرمای تولید شده توسط رایانه ها به عنوان بخشی از سیستم گرمایشی داخلی ادارات هستند. گروه تحقیقاتی دکتر برنر سیستمی را طراحی کرده اند که شامل وسایل گرمازای هوشمندی است و به محض گرم شدن (داغ شدن) رایانه های موجود در یک اداره، خاموش می شوند تا بدین وسیله هم از گرمای تولید شده توسط رایانه به منظور گرم کردن فضای داخلی اتاق ها استفاده شود و هم از فعال شدن پنکه های خنک کننده قطعات رایانه جلوگیری شود. آنها در نخستین گام، این سیستم را در یکی از دانشکده های دانشگاه ایندیانا به صورت آزمایشی پیاده کردند که به نتایج بسیار مطلوبی دست پیدا کردند.

در مرحله بعد، گروه تحقیقاتی دکتر برنر، تصمیم گرفتند این سیستم را در ابعاد بزرگ تری آزمایش کنند و به همین منظور، باغ گیاه شناسی ساوث بند در ایندیانا را در نظر گرفتند که در هر سال، هزینه ای بالغ بر 115 هزار دلار برای فعال سازی سیستم گرمایشی، خنک کننده ها و آبگرمکن های آن خرج می شد.

در این پروژه گرمای تولید شده توسط گیاهان موجود در گلخانه ها برای گرم کردن سایر بخش های اداری و کارمندی باغ گیاه شناسی مورد استفاده و بازیافت قرار گرفت. پیاده شدن این سیستم در این باغ گیاه شناسی بزرگ در مدت یک سال موجب صرفه جویی 600،15 دلاری در هزینه گاز و کاهش 3800 دلاری هزینه سیستم خنک کننده گلخانه ها شد.

گرمای ارزشمند

عملکرد موفق سیستم طراحی شده توسط دکتر برنر و همکارانش ثابت کرد که گرما یک کالای ارزشمند است که می تواند در جایی که به آن نیاز است، بازیافت شود. با این حال، چون الکتریسیته دارای بیشترین قابلیت انتقال پذیری و تبدیل شدن به سایر انرژی ها است، پس تبدیل گرما به الکتریسیته جزو مهم ترین اهداف دانشمندان برای مرحله بعدی تحقیقاتشان است. یکی از ایده های مورد توجه بسیاری از پژوهشگران برای نیل به این مقصود، تبدیل گرما به الکتریسیته با استفاده از ترموکوبل های ساندویچی است. این ساندویچ ها از دو تکه فلز تشکیل شده اند که گرم شدن یکی از آنها نسبت به دیگری موجب تولید جریان الکتریسیته بین آن دو می شود. دکتر "استیفن نوواک" و دکتر "دال کوتر" به همراه یک گروه تحقیقاتی از آزمایشگاه ملی آیداهو در حال مطالعه بر وسیله ای به نام "آنتن نانوسکوپی" هستند که جنس آلیاژ طلا یا کرومیوم نیکل ساخته شده و قادر به استفاده از فعل و انفعالات موجود در تابش های فروسرخ این آلیاژها هستند و آنها را به جریان الکتریسیته تبدیل می کنند. با کنار هم قرار دادن این آنتن های کوچک و تبدیل آنها به یک مجموعه، می توان حجم قابل توجهی الکتریسیته را پس از گرم کردن این آلیاژها به دست آورد. ارزان بودن و انعطاف پذیری قابل توجه این آنتن ها موجب می شود تا یک منبع کم هزینه و فراوان برای تولید برق در دسترس همگان قرار گیرد. تنها مشکل و محدودیت این روش تولید الکتریسیته به فرکانس بسیار بالای جریان الکتریسیته تولید شده آنتن ها برمی گردد که چیزی نزدیک به سی تتراهرتز است که پانصد میلیارد بار قوی تر از فرکانس 60 هرتزی برق در آمریکا و بسیاری دیگر از کشورهای دنیاست. 

برای حل این مشکل، به وسیله ای به نام رکتیفایر است که وظیفه اصلی اش، متعادل کردن جریان الکتریسیته و قابل استفاده نمودن آن است، اما خبر بد آن که رکتیفایرهای موجود، قط قادر به تبدیل فرکانس های تا 100 گیگاهرتز هستند که سیصد بار ضعیف تر از فرکانس های سی تتراهرتزی تولید شده توسط آنتن های نانوسکوپی هستند. برای رفع این مشکل بزرگ، دکتر نوواک و همکارانش تصمیم گرفتند تا یک دیود نانوسکوپی به آنتن های نانوسکوپی اضافه کنند که دارای قابلیت تبدیل جریان قوی این آنتن ها به جریان مستقیم که به مراتب قابل کنترل تر است و بر کارایی عملی این آنتن ها برای تولید برق از گرما می افزاید.

یکی دیگر از راه های بازیافت گرما، استفاده از سلول های فتوولتائیک از نوع سلول های خورشیدی به منظور استحصال امواج فروسرخ می باشد. در این روش، ابتدا الکترون ها از اتم ها آزاد شده و برای تولید جریان الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرند که این فرایند تولید الکتریسیته با افزایش دما تشدید و تسریع می شود.

هم اکنون، یک گروه تحقیقاتی به رهبری "باب دی متیو" در دانشگاه بوستون در حال مطالعه روی استفاده از گرمای موجود در مناطق گرمسیر جهان به منظور تبدیل آنها به کاتالیزوری برای تولید برق با استفاده از سلول های فتوولتائیک است. به موازات این تحقیقات، دکتر "پیتر هاگل اشتاین" از موسسه تکنولوژی ماساچوست (MIT ) نیز در حال بررسی راه های طراحی و ساخت سلول های خورشیدی جدیدی است که قادر به جذب گرمای خورشید و محیط اطراف به منظور تبدیل آن به انرژی الکتریکی بوده و تولید انبوه آنها می تواند انقلابی در بازیافت گرما و تولید الکتریسیته با استفاده از گرما به وجود آورد.

نتایج تحقیقات دکتر هاگل اشتاین که در نوامبر سال 2009 در نشریه فیزیک کاربردی به چاپ رسیده است، حکایت از آن دارد که با ایجاد تغییرات خاص در مواد مورد استفاده در سلول های خورشیدی و دگرگون ساختن ساختار عملکردی آن می توان از هر سانتی متر مربع این نوع سلول های حساس به گرما، تا یک صد وات برق تولید کرد. در یکی از آزمایش های انجام شده توسط گروه تحقیقاتی دکتر هاگل اشتاین، نمونه ای از این سلول ها ی تغییر ماهیت داده در یک دستگاه لپ تاپ نصب شد و توانست با استفاده از گرمای تولید شده در داخل لپ تاپ باتری لپ تاپ را تا 20 درصد شارژ کند.

منبع: ویژه نامه علوم و فناوری اکونومیست

گرم شدن زمین، علل، خطرات و نتایج آن

دماى متوسط زمین در طول یک قرن پیش حدود 5 درجه سانتیگراد بیشتر شده است. 

 انتظار دانشمندان از ادامه روند فعلى آن است که در طول 60 سال آینده میانگین دماى زمین 3-6   درجه سانتیگراد افزایش پیدا کند. شاید پیش خود فکر کنید که «خب این که مسأله اى نیست؟» اما باید توجه داشت که همین مقدار اندک افزایش دما مى تواند آب و هواى زمین را به صورت بى سابقه اى تغییر دهد. زمانى که این پدیده رخ دهد، ممکن است تغییرات شگرفى در سطح آب اقیانوس ها، مزارع کشاورزى و هوایى که استنشاق مى کنیم یا آبى که مى نوشیم رخ دهد.

منظور از گرم شدن زمین بالارفتن متوسط دماى زمین است که تغییرات آب و هوا را نیز در پى خواهد داشت. گرم شدن زمین سبب تغییر الگوى بارش باران و برف، افزایش سطح آب دریاهاى آزاد و کاهش سطح آب دریاچه ها و تأثیرات عمیق بر گونه هاى مختلف گیاهان و حیوانات و سرانجام انسان ها خواهد شد. یکى از مواردى که تا پیش از گرم شدن زمین به سبب افزایش فعالیت هاى بشر به عنوان ابزار ایمن سازى براى زمین در نظر گرفته مى شد گازهاى گلخانه اى بودند، یعنى مجموعه اى از گازها که مقدارى از انرژى خورشید را در جو زمین نگه مى دارند و باعث گرم شدن جو مى شوند که شامل بخار آب (H2O، دى اکسید نیترو}
ن ((NO2، دى اکسید کربن (CO2) و متان CH4 است. این گازهاى گلخانه اى کره زمین را به اندازه اى گرم نگه مى دارد که انسان ها بتوانند بر روى آن زندگى کنند اما اگر اثر گلخانه اى که به دلیل وجود این گازها در جو زمین به وجود مى آید افزایش یابد ممکن است دماى زمین به اندازه اى زیاد شود که انسان ها و گیاهان و سایر جاندران از تحمل این گرما عاجز باشند.

تاریخچه گرم شدن زمین

نخستین مطالعات در زمینه افزایش درجه حرارت زمین توسط آرنیوس، شیمیدان سوئدى و در حدود 6۰0سال پیش آغاز شد. آرنیوس در سال 6896 میلادى مدعى شد که بالارفتن درجه حرارت زمین به دلیل اضافه شدن دى اکسید کربن به جو زمین است اما به دلیل این که دانشمندان آن زمان اعتقاد داشتند که جریان هاى اقیانوسى بسیار بیشتر از افزایش دى اکسید کربن توسط آلودگى هاى تولید شده بشرى در گرم شدن آب وهوا مؤثر هستند، تحقیقات آرنیوس مسکوت ماند. موج دوم تحقیقات در خصوص گرم شدن زمین زمانى آغاز شد که عده اى از دانشمندان مدعى شدند که دى اکسید کربن قادر است سد راه اشعه با طول موج بالا شده و سبب بازگرداندن آن به سطح زمین شود، با وجود این دانشمندان اعتقاد داشتند که اقیانوس هایى که بر روى کره زمین قرار دارند توانایى جذب تمام دى اکسید کربن تولیدى را دارد بوده و لذا این گاز قادر به افزایش درجه حرارت سطح زمین نیست اما مطالعات سایر دانشمندان نشان داد که اقیانوس ها تنها قادر به جذب یک سوم از این دى اکسید کربن تولیدى هستند و دو سوم باقى مانده از دى اکسید کربن تولیدى توسط فعالیت هاى انسانى در جو زمین باقى خواهد ماند. پس از اثبات این قضایا و در دهه 60میلادى گرم شدن کره زمین تهدیدى جدى تلقى و مطالعات جدیدى بر روى آن آغاز شد و دکتر کیلنیگ در مؤسسه اقیانوس شناسى آمریکا به عنوان کاشف پدیده گرمایش جهانى نمودارهاى حاصل از مطالعات خود را از میزان دى اکسید کربن موجود در کره زمین ارائه کرد و به عنوان کاشف پدیده گرمایش جهانى شناخته شد. مطالعات دکتر کیلنیگ نشان مى داد که گازهاى تولیدى سریعاً در حال افزایش در مناطق مختلف کره زمین است.

تاریخچه سوراخ شدن لایه ازن

واقعه سوراخ شدن لایه ازن در لایه زیر استراتوسفر در بالاى منطقه انتارکتیکا براى نخستین بار در دهه هفتاد توسط یک تیم تحقیقاتى به نام BAS کشف شد. این گروه وظیفه مشاهده (Monitoring) اتمسفر این منطقه را برعهده داشت. این اندازه گیرى اولیه توسط گروه BAS که در سال 6985انجام شد چنان نگران کننده بود که دانشمندان تصور مى کردند که دستگاه هاى اندازه گیرى آن ها خراب شده است اما با تعویض دستگاه ها نتایج به دست آمده از دستگاه هاى اولیه تأیید شد و این خود سبب نگرانى بیشتر دانشمندان گردید، ظرف چند ماه بعد سوراخ شدن لایه ازن توسط چشم مسلح قابل دیدن بود. اطلاعات به دست آمده توسط سایر گروه هاى تحقیقاتى این حقیقت را روشن تر کرد که سوراخ شدن لایه ازن به طور سریع و در مقیاس بزرگى بر بالاى منطقه انتارکتیکا در حال پیشروى است.

آلودگى هوا

آلودگى هوا را مى توان این گونه تعریف کرد که هر جسم خارجى که وارد هوا شود و یا هر عاملى که نسبت معمولى و عادى مواد تشکیل دهنده هوا را تغییر دهد به گونه اى که این تغییر در نسبت مواد تشکیل دهنده سبب خسارت جانى به انسان ها، گیاهان و حیوانات شود را مى توان آلودگى هوا نام نهاد. موادى که سبب آلوده شدن هوا مى شوند ممکن است مقدارشان نامحسوس باشد لذا سازمان هاى محیط زیست کشورها تعاریف مختلفى براى آلودگى هوا وضع کرده اند.

منشأ مواد آلوده کننده هوا

منشأ آلاینده هاى هوا ممکن است طبیعى و یا مصنوعى باشد. آلاینده هاى طبیعى مانند دود حاصل از آتش نشان ها و سایر آتش سوزى ها که در منابع طبیعى اتفاق مى افتد مانند آتش سوزى جنگل ها و آلاینده هاى مصنوعى حاصل فعالیت هاى انسان است که در جریان تولید برق، فعالیت کارخانه ها ، اتومبیل ها و سوزاندن سوخت هاى فسیلى به وجود مى آید.

انسان ها چگونه آب و هوا را تغییر مى دهند؟

شاید باور این مسأله اندکى سخت باشد که انسان ها مى توانند شرایطى به وجود آورند و یا دست به فعالیت هایى بزنند که آب و هواى زمین را تغییر دهد. به جرأت مى توان گفت که اکثر فعالیت هاى انسانى سبب تولید گازهاى گلخانه اى مى شود که روند تخریب لایه ازن پس از انقلاب صنعتى و اختراع ماشین آلات صنعتى و به دلیل افزایش فعالیت هاى کشاورزى و صنعتى رواج بیشترى یافت و سبب دگرگونى در آب وهوا و چهره زمین شد ، پیش از شروع انقلاب صنعتى مقدار گازهاى گلخانه اى کمتر بود اما با افزایش جمعیت و استفاده بیشتر از سوخت هاى فسیلى مانند نفت و زغال سنگ ترکیب گازهاى موجود در جو زمین نیز تغییر پیدا کرد و گازهاى آلاینده به ترکیب لایه ازن وارد شدند به گونه اى که هم اکنون غلظت این گازها از حدود 170واحد به 367 واحد افزایش پیدا کرده است.انسان براى انجام فعالیت هاى روزمره خود انر}
ى موردنیازش را از راه مصرف غذا به دست مى آورد ، هم چنین انر}
ى مورد استفاده در منزل و محل کار را از طریق سوخت هاى فسیلى تأمین مى کنیم و نیز براى به حرکت درآوردن چرخ کارخانه ها و صنایع مختلف از این گونه از سوخت ها بهره مى گیریم ، آیا مى دانید که سوزاندن سوخت هاى فسیلى سبب تولید مقدار فراوانى گاز گلخانه اى و رسوخ این گازها به جو زمین خواهد شد؟

معاهده کیوتو

این پیمان جهانى که توسط 666 کشور مورد پذیرش قرار گرفته است ، کشورهاى مصرف کننده انر}
ى را به دودسته توسعه یافته و در حال توسعه تقسیم مى کند. کشورهاى توسعه یافته عضو پیمان کیوتو ملزم به کاهش پنج درصدى میزان دى اکسید کربن تولیدى در کشور خود تا سال 1۰۰8 هستند اما کشورهاى در حال توسعه لزومى به کمتر کردن این مقدار از دى اکسید کربن در کشور خودندارند ولى توانایى به دست آوردن اعتبار کربنى را پس از اجراى پرو}
ه هایى که منجر به کاهش میزان دى اکسید کربن در کشورشان شود را دارا مى باشند که این اعتبار کربنى قابل فروش و معامله به کشورهاى توسعه یافته است و این به معناى کاهش دى اکسیدکربن از طریق اعمال فناورى هاى جدید در کشورهاى توسعه یافته و یا افزایش دى اکسیدکربن از طریق پرداخت پول و کمک به کاهش دى اکسید کربن در کشورهاى درحال توسعه است.

اثر گرم شدن زمین

گرم شدن زمین اثرات مخرب فراوانى بر گیاهان، جانوران و انسان ها خواهد گذاشت که در سال هاى اخیر به دلیل گرم شدن بیشتر زمین نسبت به سال هاى گذشته این اثرات بیشتر دیده مى شود.

بسیارى از گونه هاى جانورى در حال انقراض هستندو توزیع جغرافیایى برخى از گونه هاى حیوانى نیز تغییر کرده است به عنوان نمونه بر طبق پیش بینى هاى سازمان محیط زیست آمریکا جمعیت اردک ها تا شصت سال دیگر به نصف کاهش پیدا خواهد کرد و یا تا پنجاه سال دیگر یک میلیون از گونه هاى گیاهى و جانورى در معرض نابودى و انقراض قرار خواهند گرفت. به علاوه گرمایش زمین سبب آب شدن یخ هاى قطبى شده و این حجم از آب به آب اقیانوس ها اضافه مى شود که خود سبب شیرین شدن آب اقیانوس ها خواهد شد و همین امر خود سبب تغییرات بر روى آب و هوا خواهد شد.

تأثیر گرم شدن زمین بر زلزله ها

به تازگى بعدجدیدى از خطرات حاصل از گرم شدن زمین براى دانشمندان مشخص شده است، این نتایج نشان مى دهد که تغییر توزیع آب در سیاره زمین به سبب تحولات آب و هوایى حاصل از گرم شدن زمین سبب تأثیر بر پوسته سیاره زمین خواهد شد یعنى علاوه بر انتظار روزهایى گرم در انتظار وقوع زمین لرزه هایى بیشتر و آتشفشان هایى داغ تر و کوبنده تر باید بود.

p align=

تاثیرات سودمند فناوری نانو بر محیط زیست

یکی از تاثیرات سودمند فناوری نانو بر محیط زیست که  می توان برای رسیدن به اهداف توسعه پایدارموثر باشد کاهش پدیده گرمایش جهانی است.

با توجه به رشد روز افزون استفاده از منابع سوخت های فسیلی برای مقاصد گوناگون حمل و نقل ،صنایع،تولید برق،گازهای گلخانه ای از جمله co2 با سرعت بیشتری نسبت به قبل در حال انتشار در اتمسفر زمین است که این امر موجب بروز لطمات و صدمات جدی به لایه محافظ ازن شده است ،کارشناسان بر این باورند که پیدایش پدیده گرمایش جهانی در دهه های اخیر به اعتیاد بیش از حد انسان به استفاده از سوخت های فسیل به عنوان منبع اصلی تامین انرژی باز می گردد ،بر همین اساس به کمک نانو فناوری می توان منابع تامین انرژی را از سوخت های فسیلی به سوی انرژی های نو و تجدید پذیر مثل انرژی خورشید ،باد و آب سوق داد و از این طریق به تدریج منابع عمده آلایندهرا محدود تر کرد ،به طوری که تا ۲۰ سال آینده نانو فناوری نقش بسیار عمده ای در جایگزینی سوخت های فسیلی از طریق انرژی های نو خواهد داشت بویژه که توانمندی فوق العاده ای برای حضور و ظهور درسلول های خورشیدی (فتوسل) دارد.

به نظر می رسد که دو راه کاهش آلودگی های ناشی از سوخت های فسیلی وجود دارد:نخستین راه استفاده از فناوری های جدید و از جمله نانو فناوری برای افزایش بهره وری صنایع و دومین راه نیز کنار گذاشتن کامل منابع سوخت های فسلی است که البته در دسترس نیست.محققان برای استفاده از سوخت های رایج هم اکنون نانو فیلتر هایی را طراحی کرده اند که می تواند مولکول های زیان آور و سمی سوخت و فرآورده های سوختی را از انهاجدا کند همچنین این فیلتر ها می توانن مانع خروج گاز co2 حاصل از فعالیت های صنعتی و تولیدی به اتمسفر شوند. از دیگر کاربردهای نانو فناوری در کاهش پدیده گرمایش جهانی ، تولید مواد افزودنی است که با اضافه کردن آنها به سوخت ، هم میزان انتشار گازهای گلخانه ای و هم میزان مصرف سوخت کاهش می یابد ،برای مثال نانو اکسید سریم که با استفاده از نانو فناوری در کشور انگلستان تولید شده است می تواند در حدود پنج درصد میزان مصرف سوخت و انتشار آلاینده ها را کاهش دهد.

از مهمترین کاربردهای علمی شناخته شده فناوری نانو در محیط زیست ، نانوحسگرها ،نانو فیلترها و کاتالیزورهای زیست محیطی است. نانوحسگر وسیله ای بسیار ریز است که قاذر به شناسایی و ارائهپاسخ به محرک های فیزیکی در مقیاس یک نانو متر است . هم اکنون یکی از نیازهای مهم و اساسی برای کنترل آلودگی محیط زیست ، پایش مستمر آلودگی هواست که از طریق نانو حسگرها پیشرفت موثری درباره کنترل آلودگی هوا صورت گرفته،به طوری که با اختراع نخستین نمونه های غبار هوشمند ،تولید این گونه حسگرها به مرحله کاربرد علمی نزدیک شده است . نشت گازهای مهلک یکی از خطرات روزمره زندگی صنعتی است . متاسفانه هشداردهنده های موجود در صنعت اغلب بسیار دیر موفق به شناسایی اینگونه گازهای نشتی می شوند .این نوع حسگرها از نانو تیوب های تک لایه به ضخامت حدود یک نانومتر ساخته شده اند و می توانند مولکول های گازهای سمی را جذب کنند. آنها همچنین قادر به شناسایی تعداد معدودی از مولکول های گازهای مهلک در محیط هستند .یکی دیگر از کاربردهای مهم فناوری نانو در محیط زیست ،استفاده از نانو فیلترها در تصفیه آب و پساب است . این فرایند قادر است انواع باکتری ها ،ویروس ها،آفت کش ها ،آلاینده هایی با منشا آلی و املاح کلسیم و منیزیم را ازآب جدا کند و از آنجا که در فرآیند نانوفیلتراسیون از هیچ ماده شیمیایی برلی سختی گیری آب استفاده نمی شود ،بنابراین اثرات منفی زیست محیطی آن به مراتب کمتر از روش های شیمیایی معمول است . همچنین تحقیقات نشان می دهد استفاده از فناوری نانو در تصفیه آب می تواند هزینه های تصفیه تا حدود زیادی کاهش دهد.

منبع روزنامه ایران نوشته دکتر فرزاد کلانتری مدرس دانشگاه

در همین رابطه :

کاربردهای فناوری نانو در محیط زیست و انرژی های نو

کاربردهای فناوری نانو در محیط زیست و انرژی های نو

خلاصه :
تقسیم بندی فناوری‌نانودر شاخه‌ها و رشته های مختلف بیشتر مربوط به کاربرد محصولات این فناوری در هر رشته می باشد. بطور کلی استفاده از فناوری‌نانوبرای تولید مواد با بهره بالا عبارت از ایجاد یک شرایط کاملا کنترل شده و دقیق و استفاده از این شرایط برای چیدمان منظم اتمها و تولید مواد در مقیاس نانو می باشد. بنابراین نمی توان این فناوری را منحصر به رشته علمی خاصی نمود. فناوری‌نانودر آینده به طرق گوناگونی وارد زندگی بشر خواهد شد. از قبیل نقش فناوری‌نانودر بکارگیری پیلهای سوختی این فناوری مانند فناوری هایی از قبیل اینترنت، موتورهای احتراق داخلی و الکتریسیته تاثیری گسترده و نامحدود بر روی جامعه بشری خواهد گذاشت. فولرن، نانولوله های کربنی، نانو مواد پلیمری، نانو خوشه‌ها و. . . مواردی هستند که در مقوله های شیمی، انرژی و محیط زیست صنایع گوناگون کاربرد فراوانی دارند که در ادامه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

برای مشاهده و دانلود متن کامل مقاله(فایل PDF) به ادامه مطلب بروید.

در همین رابطه :

تاثیرات سودمند فناوری نانو بر محیط زیست

استفاده از زباله به جاى سوخت در اتوبوسهاى فرودگا ههاى انگلیس

 اتوبوسهاى درون فرودگاه East Midlands از سوخت بایو متان  مایع حاصل از تجزیه زباله هاى مواد غذایى استفاده می کنند. این نوع سوخت می تواند باعث کاهش 60 درصدى گاز دى اکسید کربن که یکى از مهمترین گازهاى گلخانه اى است شود. مدیر توسعة فرودگاه، نیل رابینسون میگوید: محیط زیست در تمامى برنامه ها و اهداف توسعه فرودگاه ما نقش اساسى دارد و تصمیم گیری هاى کلان با توجه به این مهم صورت می پذیرد. استفاده از سوخت سبز تنها یکى از برنام ههاى ماست و ذر سال های گذشته این فرودگاه تعهد خود را نسبت به توسعه انرژیهاى سبز با مجهز نمودن سالن هاى استراحت به منابع گرمایى دوستدار محیط زیست اثبات کرد.

---

محیط سبز میگه : متن بالا کلی حرف توش پنهان هست و درس های خیلی زیادی به ما ایرانی ها میده ...

ما ایرانی ها که خودمون رو توی دنیا سرآمد داریم(که همین طور هم هست) باید خیلی زودتر به فکر نجات محیط زیست بیفتیم و با فکرهای نو تو این زمینه بازهم سرآمد بودن ایرانی رو توی دنیا نشون بدیم ولی حیف که نه تنها ما و دولتمردان ما به این فکر نیستند و هیچ برنامه ریزی و فرهنگ سازی تو این زمینه نمی کنند بلکه شاهد هستیم خود دولتمردان (اخیرا دیگه بدون واهمه) کمر به تخریب محیط زیست بسته اند... کاش به جای سرمایه گذاری توی ..... یه ذره از اون پول ها صرف فرهنگ سازی و حمایت از افکار سبز بشه و خیلی بیشتر از اینا شاهد اهمیت دادن به محیط زیستمون باشیم...به امیدش....

اهمیت موضوع بازیافت زباله های شهری

روزانه 40 هزار تن پسماند در کشور تولید می شود که حداکثر فقط 10 درصد آن بازیافت می شود. سالانه صدها هکتار خاک ایران به عنوان محل دفن پسماند استفاده می شود. از محل دفن غیر اصولى این پسماندها سالیانه 50 میلیون تن گازهاى گلخان هاى، 60 میلیون متر مکعب شیرابه به همراه مخاطرات دیگر زیست محیطى و بهداشتى ایجاد می شود. که همه اینها باعث صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست شده است. با بازیافت و همچنین تبدیل زباله ها به کمپوست و دفع اصولی و صحیح پسماند ها می شود که از خطرات و صدمات آن کاست...   .

محیط زیست این روزها....

طبیعت بزرگترین دایره بسته زندگی است. همه اجزای طبیعت باهم در تعامل هستند و انسان هم جزیی از این نظام است، اما تنها جزیی است که با دگر اجزاى طبیعت، اغلب تقابل دارد.

دنیاى امروز، بحرانی ترین روزهاى خود را از نظر تخریب منابع طبیعى، افزایش آلاینده هاى محیطى، تغییرات آب و هوایى، اتمام ذخایر فسیلى، تولید انبوه زباله، و... می گذراند. خاطرم است در جایى خواندم که اگر زندگى زمین را از آغاز تا کنون به صورت عمر یک انسان 46 ساله در نظر بگیریم، دایناسورها در 45 سالگى آن می زیسته اند و ما در حال حاضر در سه دقیقه آخر. ولى تاثیر منفى این سه دقیقه پایانى بر روى کره زمین، از تمام عمرش گسترده تر بوده است.

صنعتى شدن در کنار تاثیرات مثبتى که از لحاظ تامین رفاه و آسایش براى بشر داشت، عادت به مصرف گرایى را نیز در او تشدید کرد. مصرف بیشتر توام شد با تخریب بیشتر طبیعت به صورت: نابودى منابع طبیعى، استفاده فزاینده از سوختهاى فسیلى، تولید بیشتر پسماند، فاضلاب، گازهاى گلخانه اى، و به تبع عوامل ذکر شده، تولید انواع و اقسام عوامل آلاینده آب، خاک، و هوا. علاوه بر تاثیرات نامطلوب ذکرشده، در مقیاسى بزر گتر شاهد گرم شدن کره زمین و تعییرات آب و هوایى آن هستیم.

تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش زمین همه جهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد، ولی کشورهای در حال توسعه بیش از همه در معرض خطرات این دگرگونی قرار دارند. البته همه تغییرات آب و هوایی قابل پیش بینی نیستند اما، آنچه مسلم است روی میلیو نها انسان تاثیر خواهد داشت. طبق پیش بینى دانشمندان تا سال 2080 ، گرمایش زمین باعث کم آبى دویست میلیون نفر و دچار قحطى شدن 600 میلییون نفراز جمعیت کره زمین خواهد شد. همچنین، به دلیل گرم شدن زمین تا سال 2050 ، بیش از یک میلیون گونه گیاهى و جانورى در معرض خطر انقراض قرار خواهند گرفت.
مهمترین وظیفه همه کشورها در حال حاضر این است که با تلاش همگانی فرایند گرمایش زمین را کاهش دهند و وقت بیشتری را برای پیش بینی و پیشگیرى مخاطرات آن صرف کنند. حفظ منابع طبیعى موجود، توسعه فضاهاى سبز، .کاهش مصرف انرژى حاصل از سوختهاى فسیلى، استفاده از منابع انرژى تجدید پذیر، صرفه جویى در مصرف، بازیافت، و کاهش پسماند، تصفیه فاضلاب، و...از جمله اقداماتى هستند که در شرایط کنونی قابل انجام است. حفاظت از محیط زیست امرى نیست که بتوان در آن تعلل ورزید زیرا که برجان و سلامت ما، فرزندان ما، و دیگر موجودات این کره خاکى تاثیر گذار است. توسعه ى پایدار با مد نظر قرار دادن ملاحظات زیست محیطى باید در راس همه ى برنامه ریزی ها و سیاست گذاری هاى کلان در « محیط زیست در مقابل توسعه » مملکت لحاظ شود و از داشتن دیدگاه طر ح ریزى و اجراى برنام ههاى توسعه پرهیز گردد.

بر گرفته از نشریه تحقیقات پیشرفته زیست محیطی

چکیده مقاله: گیاه پالایی در حذف آلودگیهای محیط زیست

گیاه پالایی در حذف آلودگیهای محیط زیست

علی معراجی، طوبی عابدی، نیلوفر عابدین زاده

چکیده

کیفیت زندگی بر روی زمین به عنوان جزئی جدا نشدنی از کیفیت محیط زیست است. در زمانهای گذشته انسانها تصور می کردند که زمین و منابع، نامحدود هستند، اما امروزه منابع روی زمین بسیار کاهش یافته اند و دلیل آن بی دقتی و بی توجهی انسانها در استفاده از آنهاست. مشکل کاهش منابع به همراه آلودگی از مهم ترین مشکلات بسیاری از کشورهاست. آینده بستگی به تکنولوژی های پایداری دارد که چرخه کامل زندگی در محیط زیست، اجتماع و شرایط اقتصادی را تضمین می کند، زیست پالایی با معنای کلی کاربرد موجودات زنده و میکروارگانیسمهای ابتدایی ازجمله قارچها، باکتریها و گیاهان برای از بین بردن آلاینده های زیست محیطی و کاهش اثرات سمی آنها بر سلامت انسانها و محیط زیست به حداقل مقدار ممکن است. زیست پالایی به عنوان یکی از تکنیکهای پاکسازی محیط زیست، روشی ارزشمند و سازگار با محیط زیست و از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه می باشد. آلودگی خاک، آب و هوا از مهمترین مشکلات در بسیاری از کشورهاست. تصفیه خاک و هوا برای حذف عناصر آلاینده با استفاده از روشهای تکنولوژی محیط زیست در بسیاری از کشورها به کار می رود. این روشها بسیار پرهزینه هستند. از این روش می توان در رفع آلودگی انواع مختلف مناطق آلوده استفاده کرد. یکی از موارد کاربرد زیست پالایی، حذف آلاینده ها با استفاده از گیاهان است. گیاه پالایی استفاده از گیاهان برای پاک کردن محیط زیست از عناصر و اجزای خارجی است که در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

سومین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست، 29-25 مهر 1388، دانشگاه تهران

ساخت بتون جدید به منظور جذب آلودگی هوا

پژوهشگران در هلند بتون جدیدی ساخته اند که می تواند آلودگی هوا را جذب و هوا را تصفیه می کند.

بتون جدید ساخته شده در هلند که آزمایش های مختلف بر آن انجام شده است، می تواند حدود چهل و پنج درصد از دی اکسید کربن خطرناک منتشر شده از خودروها را جذب کند. براساس این گزارش؛ شهرهای مدرن در اینده می توانند از بتون موسوم به بتون سبز برای ساخت و ساز استفاده کنند. این بتون توانایی جذب نیتروژن تولید شده توسط خودروها را نیز داراست. گاز دی اکسید نیتروژن که به بارش باران های اسیدی منجر می شود، برای سلامت افراد بسیار خطرناک است.دانشمندان ژاپنی نیز از حدود دوازده سال پیش تحقیقاتی درباره ساخت بتونی با قابلیت های مشابه را شروع کرده بودند

7 تالاب در فهرست سایتهای تخریب شده ایران

متخصصان محیط زیست ارزش اکولوژیک تالابها را 10 برابر جنگلها و دویست برابر زمینهای زراعی برآورد می کنند این در حالی است که از 33 تالاب ثبت شده ایران در فهرست کنوانسیون جهانی رامسر هفت سایت به دلیل تنشهای شدید اکولوژیک سر از لیست مونترو درآورده اند.

تالاب‌ها و دریاچه‌های ایران مانند ارومیه، انزلی، گاوخونی، پریشان، هامون، چغاخور، شادگان، طشک، گندمان، هورالعظیم و... یا خشک شده اند و یا با بحران کم آبی مواجه‌اند. در واقع وضعیت تالاب‌های ایران در حالی موجب نگرانی بسیاری از حامیان محیط‌زیست کشور شده که در آستانه برگزاری چهلمین سال شکل گیری کنوانسیون رامسر در همین شهر، تعدادی از تالابهای ایران در حال خارج شدن از لیست کنوانسیون و تعدادی در حال ورود به این لیست هستند.33 تالاب در لیست کنوانسیون رامسرکارشناس امور تالابهای معاونت محیط طبیعی سازمان محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: 33 تالاب در لیست کنوانسیون رامسر با 22 عنوان ثبت شده اند به طوری که گاهی سه تالاب با یک عنوان ثبت شده که می توان به تالابهای اقماری یادگارلو، درگه سنگی و حسنلو در حاشیه دریاچه ارومیه اشاره کرد.ایران به عنوان بنیانگذار کنوانسیون رامسر از میان 158 کشورهای عضو، کشور نوزدهم به سبب ثبت تعداد سایتها است که در این فهرست بیشترین تالابهای ثبت شده به ترتیب متعلق به انگلیس، مکزیک و استرالیا است. از سوی دیگر اما ایران بعد از یونان بیشترین تالاب در معرض تغیرات شدید اکولوژیک را برای خروج از لیست کنوانسیون دارد.

منبع : پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی

امنیت جهانــی و محیط زیست

قرن بیستم و خصوصا" نیمه دوم آن قرنی سرشار از تحولات سریع و بی سابقه در محیط زیست جهان بود. اثرگذاری انسان بر طبیعت اطرافش به جایی رسیده که دارای ماهیت و اهمیت جهانی شده و متاسفانه این تاثیرات از سرعت سرسام آوری نیز برخوردار گردیده است.دیگر تقریبا" هیچ زیستگاه یا اکوسیستم طبیعی در سطح زمین وجود ندارد که لااقل اندکی دستخوش تغییر نگردیده باشد.اما تحولات زیست محیطی زاییده فعالیتهای بشری، اگرچه از دیر باز آغاز گردیده است اما هیچگاه باندازه چند سال گذشته مورد توجه نبوده و قبلا" به هیچ عنوان نگرانیهای مجامع بشری در این رابطه این قدر با بدبینی عجین نشده بود.

با توجه به قدرت تفکر و تعقل انسان،چنین انتظار میرفت که بشر هر روز بیش از گذشته به قدرتی تبدیل شود که بتواند معیارهای ارزشمند محیط زیست را حفاظت و بهبود بخشد اما بالعکس به نظر می رسد که انسان بطور روزافزون به نیرویی مقتدر تبدیل میشود که مایه ایجاد آشفتگی در بستر حیات خود و قطع ریشه های هستی اش میگردد.

این برداشت غیرقابل انکار به جایی رسیده که این فرض که زمین در حال بهبود است بیش از پیش نیازمند دفاع و توجیه است، در حالی که این فرض که کره زمین بطور خطرناکی در حال از بین رفتن است ، به هیچ یک از این دو رفتار نیازی ندارد!

در هر حال امروزه اغلب مسایل و مشکلات و تنگناهای زیست محیطی دیگر بعنوان یک موضوع محلی و یا حتی ملی بشمار نمی آیند و با توجه به وابستگی متقابل و غیر قابل تفکیک محیط زیست با مباحث کلان انسانی از جمله اقتصاد ، فرهنگ ، توسعه ، سیاست و بویژه نوع خاص آن یعنی ژئوپلتیک ، اخلاق ، فلسفه وعرفان و بسیاری دیگر از جنبه های مادی و معنوی حیات انسانها ،در واقع هر مشکل زیست محیطی در هر اندازه وحتی محدود در داخل مرزهای قراردادی یک کشور مشکلی برای کل جهان ونوع بشر بشمار می آید.

در این مقاله سعی شده تا با تأکید بر ارتباط محیط زیست با مسایل ژئوپلتیک و نیز اقتصاد و فقر،گوشه ای از اهمیت آن را بیان و نیز توجه هرچه بیشتر سیاستمداران،عقلا و تصمیم سازان اجتماعی و فرهنگی کشور را به این مسئله اساسی جهان امروز معطوف نماید.

● ژئوپلتیک 
ژئوپلتیک،مطالعه روابط و کشمکش های بین المللی از دیدگاه جغرافیایی است.بر اساس این تعریف،موقعیت ، مسافت و چگونگی توزیع منابع انسانی و طبیعی تأثیرات قابل توجهی بر روابط بین المللی دارند.

جغرافیا دارای دو زیرشاخه اصلی است،جغرافیای طبیعی و جغرافیای انسانی.جغرافی طبیعی موقعیت و توزیع جنبه های مختلف سیستمهای طبیعی زمین مثل آب و هوا،پوشش گیاهی مناطق مختلف و اقلیمها، علل پیدایش عوارض سطح زمین و شناخت روابط فیزیکی بین آنها را مورد توجه قرار میدهد و جغرافیای انسانی روابط بین جوامع انسانی ،فرهنگها و تمدنها و گستردگی آنها را در کانون توجه خود دارد.ژئوپلتیک، زیر مجموعه ای از جغرافیای انسانی است.
یک ژئوپلتیست،دانش اجتماعی ،اقتصادی،سیاسی ،فرهنگی و نیز نیروهای زیست محیطی را بعنوان شکل دهنده فعالیت بشر در نقاط مختلف جهان در تحلیل های خود مورد استفاده قرار میدهد.

امروزه بخش قابل ملاحظه ای از روابط بین الملل حول محور محیط زیست صورت می گیرد.اگر بدانیم که استفاده روزافزون از منابع زیستی و به تبع آن تخریب سیاره زمین پدیده هایی هستند که اثرات آنها بندرت در درون مرزهای قراردادی یک کشور محدود میگردند،آشکارا به این نتیجه می رسیم که موضوعات زیست محیطی می توانند دقیقا" از موضع ژئوپلتیک مورد بررسی واقع شوند.
اما محیط زیست دقیقا" چیست ؟بنا به یک تعریف ساده محیط زیست عبارت است از همه عناصر جاندار یا بی جان طبیعتی که پیرامون انسان را فرا گرفته و همه آنها با یکدیگر دارای ارتباطی متقابل می باشند.دانشمندان در قرن نوزدهم واژه زیستکره را برای تعریف محیط زیست زمین و ارتباط بین ارگانیزمها و عناصر بی جان آن بکار گرفتند.

در سطحی محدودتر،زی بومها یا اکوسیستمها،به محدوده های وسیعی از سطح زمین اطلاق میگردند که در برگیرنده گونه های خاص گیاهی و جانوری و تأثیرات متقابل همه عوامل درونی این مجموعه بر یکدیگرند.

به لحاظ نظری ،انطباق مرزهای قراردادی سیاسی کشورها بر مرزهای اکوسیستمی موجود در جهان امری محال یا لااقل بسیار مشکل است.بعنوان مثال،پرندگان مهاجری که در فصول سرد سال از سیبری به ایران و یا دیگر کشورهای واقع در عرض های پایین تر جغرافیایی مهاجرت و مجددا" باشروع گرما به زیستگاههای اولیه خود باز میگردند و یا غازهای وحشی که در دوران جنگ سرد بین آمریکا و شوروی سابق بدون توجه به مسایل و کشمکش های سیاسی موجود،بین این دو کشور مهاجرت میکردند.

بر این اساس،دیدگاه محیط زیست در بحث ژئوپلتیک،به درگیریهای بین المللی و روابطی اشاره دارد که در سطح جهانی با تأثیر بر زیستکره یا سطوح منطقه ای ،بین دو یا چند کشور بروز میکند.
منابع طبیعی سیار یا اصطلاحا" منابع ناپایدار،بدلیل برخورداری از نیروی بالفعل خود برای عبور از مرزهای کشورها،موضوع اصلی درگیریهای ژئوپلتیکی بشمار می روند.ذخایر ماهیها،حوضچه های نفتی زیر زمینی مشترک، رودهای مرزی و دریاها،جانوران وحشی مهاجر و موارد مشابه از این گروه منابع بشمار می آیند که سعی در بهره گیری بیشتر از آنها توسط دولتهای همجوار در بسیاری از نقاط جهان موجب بروز تنش های سیاسی و حتی جنگ گردیده و میگردد.

اما روش صحیح استفاده از یک عنصر یا منبع طبیعی چیست ؟ آیا استفاده از منابع تا حد تهی سازی کامل قابل قبول است ؟ آیا اصولا" دولتها می توانند در داخل مرزهای خود ،مستقلا" تصمیم به بهره برداری هر چه بیشتر از منابع طبیعی به هر ترتیب که می خواهند بنمایند؟پاسخ مثبت به این سؤالات برای بسیاری از منابع همچون حیات وحش،جنگلها،معادن اورانیوم و منابع آبی و حتی هوا یقینا" موجب بروز تنش های اصولی گردیده و چالش انگیز است.

● مفهوم منابع طبیعی کاربردی در ژئوپلتیک  
امروزه دولتهای صنعتی و غربی، مصرف کننده عمده منابع زیستی جهان بشمار می آیند.اما در سالهای آینده ،دولتهای در حال توسعه بدلیل رشد جمعیت و برخورداری از شتاب در رشد صنعتی و اقتصادی و بواسطه آن افزایش سطح استفاده از مواد،نقش فزاینده ای را در تأثیر بر اکوسیستمهای کره زمین ایفا خواهند نمود و البته زمین نیز با کاهش روزافزون منابع مواجه خواهد گردید.

بلی ،منابع طبیعی ذاتا" کمیاب هستند؛ یعنی در کمیت و موقعیت دارای محدودیت می باشند وبا این منطق و الگوی پیش رو در رشد اقتصادی و بهره برداری از منابع،درگیریهای ژئوپلتیکی و جنگ بر سر منابع بشدت افزایش خواهد یافت و البته طرف برنده آن است که منابع بیشتری را ذخیره و یا در اختیار داشته باشد.به عنوان مثال،گسترش سریع مستعمرات کشورانگلیس در واقع پس از شروع انقلاب صنعتی در اروپا و بدنبال آن تهی شدن این قاره از منابع اولیه طبیعی مورد نیاز صنایع این کشور آغاز گردید. 

▪ منابع طبیعی به دو دسته طبقه بندی میشوند
۱) منابع تجدید شونده، که با بکارگری شیوه های مدیریتی صحیح میتوان در یک چارچوب زمانی تعریف شده و بگونه ای خردمندانه بصورت مستمر از آنها بهره برداری نمود مثل ماهیها،حیوانات وحشی،جنگل،آب شیرین، هوا و ... 
۲) منابع غیر قابل تجدید، که از ذخایر ثابتی در جهان برخوردار بوده و در یک محدوده زمانی مشخص به پایان می رسند نظیر سوختهای فسیلی و ذغال سنگ و مواد معدنی. 

همانطور که در تعریف بند اول یعنی منابع تجدید شونده گفته شد ،مدیریت اصولی و بهره برداری خردمندانه اصل اساسی پایداری و ایجاد قابلیت تجدید در این منابع است و بدون توجه به این دو اصل،این منابع نیز در اثر بهره برداری بی رویه و یا عدم بکارگیری مدیریت و روشهای اصولی در جایگزینی بموقع آنها و در واقع عدم ایجاد فرصت احیاء و تجدید برای آنها،ناپایا و غیر قابل تجدید خواهند بود!همچنین آب و هوا و خاک چنانچه تا حد عدم امکان بازیابی آلوده شوند،آنگاه جزء منابع غیر قابل تجدید بشمار می آیند.طبق مطالعات سازمان ملل در سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ حدود ۸۹ میلیون هکتار از خاک کره زمین بدلیل عدم استفاده صحیح آنقدر خسارت دیده که دیگر قابل احیاء نیست و ذخایر آب آشامیدنی نیز آنقدر کاهش یافته که در آینده نزدیک به ۸۰ کشور جهان با کمبود جدی آب روبرو خواهند شد.

در مناقشات مرزی،بویژه زمانی که صحبت از منابع زیستی سیال در میان باشد،گاه با زیرکی می توان بگونه ای مرزبندی نمود که حقوق دیگر کشورها نسبت به برخی منابع سلب گردد؛ لذا برخورداری نمایندگان سیاسی کشورها از اطلاعات دقیق زیست محیطی و دانستن ارزشهای منابع مورد بحث کاملا" ضروری و اصلی انکارناپذیر است.

● مهمترین موضوعات زیست محیطی جهانی 
مقیاس جهانی آسیب های زیست محیطی نشان میدهد که تمایز بین کشورهای غنی و در حال توسعه باعث ایجاد یک بحران در بیوسفر کره زمین گردیده است.همه موضوعاتی که در این بخش به آنها اشاره میشود دارای محدوده ای فرامرزی بوده و مستلزم تفاهم و همکاری بین کشورها برای حل آنها می باشند.

اهمیت تالاب

تالاب ها به عنوان یکی از بارزترین زیبایی های خلقت، مفیدترین و در عین حال  بد بیارترین اکوسیستم های طبیعت به شمار می روند، این زیستگاه های حیاتی و متنوع از جمله نظام های حیات بخشی هستند که مطلقا جایگزین ندارند؛ اما هیچ یک از اکوسیستم های جهان به اندازه تالاب ها صدمات ناشی از برخوردهای سطحی و کوته فکری بشر و تمایلات خودخواهانه انسان محوری را تجربه نکرده اند و متأسفانه هنوز روند تخریب این بوم سازگان طبیعی که د ه ها کارکرد متفاوت و موزون را یکجا در خود دارند متوقف نشده است.

در طول تاریخ زندگی انسان ها، تالاب ها به عنوان اراضی نامناسب، بی فایده، مضر و بستری برای زندگی وحوش و مأمنی برای حشرات ناقل بیماری ها شناخته می شدند و یا باتلاقی تصور می شد که هر کسی در آن پای بگذارد در کام مرگ فرو می رود. مجموعه این صفات، انگیزه ای جز ستیز دائمی انسان علیه آن بوجود نمی آورد ؛ به همین دلیل رابطه انسان با تالاب ها همیشه خصمانه و در جهت تخریب آن بوده است. بطوری که مهار تالاب ها و تبدیل آنها به گستره های قابل کشت و کار یا حتی تبدیل آن به اراضی بایر و رها شده از جمله موفقیت های جامعه انسانی تلقی می شد. اما تبدیل تالاب ها به سایر کاربری ها نظیر کشاورزی، آبزی پروری ، زهکشی و خشکاندن آن ها برای توسعه اراضی زراعی یا تحصیل زمین برای توسعه صنعت زمانی موجه است که دستاوردی بیش از فواید چند جانبة تالاب ها داشته باشد.

باید توجه داشت که بدون ارزیابی و مقابله کاربری ها با یکدیگر ، زهکشی و خشکاندن تالاب ها در نهایت چیزی جز تخریب و یکنواخت سازی پیچیدگی های طبیعت و افزایش خطر ریسک پذیری و آسیب دیدگی انسان نیست. مداخله انسان عصر حاضر در طبیعت، تباهی منابع، به خطر افتادن حیات و ناپدید شدن گونه های مختلف جانوری و گیاهی ارزشمند را بدنبال داشته و توازن معقولانه حیات موجودات را در کره زمین بر هم زده است. نابودی تالاب ها مختص کشورهای در حال رشد نیست بلکه در کشورهای صنعتی نیز گسترش کشاورزی با اتکاء به نابودی تالاب ها صورت گرفته است و از این نظر هر دو گروه از کشورهای در حال توسعه و صنعتی جهان دارای ویژگی مشتریکی هستند . 

تالاب ها و اکوسیستم های آبی کشور به منزله سرمایه های باارزشند که تنظیم آب های زیرزمینی در محیط پیرامون، تعدیل میکروکلیما، شکار، صید پرندگان آبزی و ماهیان، تأمین منابع تعلیف دام و همچنین حصیر بافی و غیره ، در گرو حفاظت منطقی از آنهاست. حفظ این سیستم های پیچیده اکولوژیک و سود جستن از منابع بی شمار اقتصادی، تفرجگاهی، ژنتیکی و غیره ، تنها منوط به مطاله و شناخت دقیق هر تالاب می باشد.

بدیهی است که بدون اندیشیدن به محیط زیست، بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی انسان ها در چارچوب هر گونه هدف بهره وری از طبیعت امکان پذیر نخواهد بود و لزوم شناخت اکوسیستم ها به عنوان حساس ترین منابع جهانی که همواره با مشکلات متعدد زیست محیطی رو به رو می باشند، می تواند بنیانی ترین گام در رفع این معضلات به شمار آید. کشور ما بدلیل ویژگی های جغرافیایی و تأثیر عوامل اقلیمی که سبب گشته تا جزء مناطق خشک جهان محسوب شود، دارای چنان رشد سریعی در روند تخریب و انهدام منابع طبیعی بوده که سیاست ها و برنامه ریزی های دورنگر را نیز تحت الشعاع قرار داده است. در این میان تلاب هامون یکی از حساس ترین اکوسیستم های موجود در جنوب شرق کشور، علی رغم دارا بودن اهمیت بین المللی، به علت رخ دادن خشکسالی های مکرر بخصوص در سالهای اخیر (1385- 1376 ) ، دخالت انسان و چرای منوط دستخوش تغییرات گردیده و متأسفانه ضررهای غیر قابل جبرانی را متحمل شده است.

باران اسیدی

یکی از مشکلات جدی محیط زیست که امروزه بشر در اکثر نقاط جهان با آن درگیر است، باران اسیدی می‌باشد. باران اسیدی به پدیده‌هایی مانند مه اسیدی و برف اسیدی که با نزول مقادیر قابل توجهی اسید از آسمان همراه هستند، اطلاق می‌شود.

باران هنگامی اسیدی است که میزان Ph آب آن کمتر از 5،6 باشد. این مقدار Ph بیانگر تعادل شیمیایی بوجود آمده میان دی‌اکسید کربن و حالت محلول آن یعنی بی‌کربنات ( Hco3 ) در آب خالص است.

باران اسیدی دارای نتایج زیانبار اکولوژیکی می‌باشد و وجود اسید در هوا نیز بر روی سلامتی انسان اثر مستقیم دارد. همچنین بر روی پوشش گیاهی تأثیرات نامطلوبی می‌گذارد.

دید کلی
در چند دهه اخیر میزان اسیدیته آب باران ، در بسیاری از نقاط کره زمین افزایش یافته و به همین خاطر اصطلاح باران اسیدی رایج شده است. برای شناخت این پدیده سوالات زیادی مطرح گردیده است که به عنوان مثال می‌توان به این موارد اشاره کرد: چه عناصری باعث تغییر طبیعی باران می‌شوند؟ منشا این عناصر چیست؟ این پدیده در کجا رخ می‌دهد؟

معمولا نزولات جوی به علت حل شدن دی‌اکسید کربن هوا در آن و تشکیل اسید کربنیک بطور ملایم اسیدی هستند و Ph باران طبیعی آلوده نشده حدود 5.6 می‌باشد. پس نزولاتی که به مقدار ملاحظه‌ای قدرت اسیدی بیشتری داشته باشند و Ph آنها کمتر از 5 باشد، باران اسیدی تلقی می‌شوند