استحصال آب باران و مزایای آن

استحصال آب باران

تعریف دقیق استحصال آب در سطح منطقه ای و جهانی ، هنوز استاندارد نشده است .استحصال آب بر این اصل قرار دارد که آب قسمتی از زمین ها را کهه ممکن است برای کشت گیاهان ناکافی یا نامرغوب باشد جمع نموده و به بخش دیگر زمین اضافه نماییم. انجام این کار سبب می شود کهه آب در دسهتر گیاه در زمین کشت شده به مقدار مورد نیاز گیاه تامین شده و در نتیجه سبب تولید اقتصادی می گهردد . به این شیوه جمع آوری آب باران اصطلاحاً  استحصال آب یا harvesting Water میگویند که به اصول تجمع آب باران از طریق رواناب و ذخیره آن به منظور استفاده موثر و مفید اطلا ق می شود.

انواع استحصال آب : 

استحصال آب هم به طور طبیعی و هم با دخالت انسان در طبیعت و به صورت مصنوعی امکان پذیر است.

عوامل زیر را به عنوان ویژگی های اصلی در مبحث استحصال آب بر اساس تعاریف به عمل آمده از استحصال آب:

الف: ذخیره سازی آب های استحصال شده از سطوح آبگیر طبیعی و مصنوعی در مناطق خشک و نیمه خشک با توجهه بهه خصوصیات ریزش های جوی  و فصلی بودن نزولات، جاء اصلی و الزمه ی اجرای سامانه های استحصال آب است.

ب: برای استحصال آب و بهره برداری از رواناب های سطحی، از یکسو نیاز به وجود رواناب های سطحی و از سوی دیگر به محل ذخیره و یها ناحیه ی دریافت کننده ی آب های استحصال شده می باشد.

ج: سامانه های سطوح آبگیر باران، نقش جمع آوری و هدایت آبهای استحصال شده را به نقاط پایین دست مجاور دارند.

د: سامانه های سطوح آبگیر باران اصوال سامانه های نسبتا کوچک مقیاس هستند.

مزایا استحصال آب:

1 -کاهش اتکا به سیستم های متمرکز آبرسانی از سد و چاه و در نتیجه امکان تأمین آب برای بهره بردارانی که به این نوع منابع دسترسی ندارند.

2 -عدم آلودگی ناشی از اختلا ط با انواع پساب ها و گل آلودگی حاصل از فرسایش آبراهه ای که معمولاً درقسمت های پایین دست حوزه های آبخیز اتفاق می افتد.

3- امکان تأمین آب مورد نیاز ساکنین موجود در نقاط دور افتاده که به منابع معمول نظیر چاه و ... دسترسی ندارند.

4 -استحصال آب یکی از مهم ترین منابع آب به حساب نمی آید ولی با وجود این در مجموع پتانسیل قابل توجهی برای بهره برداری از منابع آب به حساب می آید ولی به دلیل پراکندگی و کوچک بودن حوزه آبخیز مربوطه، امکان مهار آن ها با استفاده از سدهای بزرگ وجود ندارد.

5- امکان مشارکت گسترده مردم منطقه در کلیه مراحل طراحی، اجرا و نگهداری

6- توجه به روش های استحصال آب می تواند به حفظ و احیای سازه های سنتی که در گذشته به همین منظور احداث شده اند کمک زیادی بنماید. 

قسمت های مختلف یک سیستم استحصال آب: 

1-سطح یا حوزه آبگیر

2-شبکه انتقال آب

3-محل ذخیره سازی

4 -منطقه هدف

راهکار مبارزه با پدیده بیابانزدایی با آبخیزداری

 راهکار مبارزه با پدیده بیابانزدایی با آبخیزداری

چکیده مقاله :

بیابان‌زایی بزرگترین بحران بشر در دوره کنونی است و این پدیده در سده  پیش رو با توجه به پیش‌بینی فرارسیدن یک دوران طولانی خشکسالی بیشتر از گذشته گسترش خواهد یافت.

کلیه فعالیت‌هایی که در جهت حفظ و تعادل پایداری طبیعت واکوسیستم‌ها انجام می‌شود به عنوان اقدام بیابان‌زدایی تلقی می‌گردد.

موفقیت در بیابانزدایی مستلزم داشتن برنامه های جامع،‌ جلب مشارکت مردم و اجرای هماهنگ و دقیق کارها درچارچوب پروژه های اجرایی مناسب است.مقابله با بیابان زدایی مستلزم استفادده بهینه از منابع مالی و امکانات است.

مردم مناطق بیابانی از دیرباز علاوه بر حفظ آب در رابطه با حفظ خاک نیز چاره‌اندیشی کرده‌اند چرا که زمین‌های مناسب کشاورزی در این مناطق معدود است.

در این راستا رابطه نزدیک و هماهنگ آبخیزداری و بیابان زدایی ست که متاسفانه در بخش های اجرایی و بعضاً تحقیقاتی اگر چه هر یک از بخش های مربوطه از سالها پیش عملیات آبخیزداری و مهار بیابان زایی را در گستره کاری خود بدون توجه به آثار مشترک این دو بخش کاری انجام می دهند ولی کماکان هر بخشی و بویژه بخش بیابانزدایی بدون توجه به مناطق بالادست حوزه های آبخیز عملیات خود را در مناطق پایین دست متمرکز کرده است.

با انجام عملیات آبخیزداری و احیاء پوشش گیاهی شرایط مجدداً جهت بهره برداری با مدیریت صحیح فراهم می گردد. برهمین اساس می توان برخی از فعالیتهای آبخیزداری را نوعی بیابانزدایی معرفی نمود.از جمله اقدامات وفعالیتهایی که در راستای کنترل ومهاروبهره برداری ازسیل ، تغذیه منابع آبی وسفره های زیرزمینی وشیوه های جلوگیری از شورشدن آبها وغیره که دربخش آبخیزداری انجام می شود.

در حال حاضر عمده عملیات آبخیزداری در دو قسمت از حوزه های آبخیز صورت می گیرد.

الف- پخش و گسترش سیلاب در خروجی حوزه آبخیز
ب- اعمال مدیریت در بالادست  حوزه های آبخیز (برای کاهش سیلاب)


کلید واژه ها : بیابان ، بیابان‌زایی، بیابان زدایی، عملیات آبخیزداری ، حوزه آبخیز،سیل.